Catalog

22 ovyetler Birliği’nin çöküşü ve Soğuk Savaş’ın sona erişinin ardından uluslararası siyasi konjonktürün temellerini derinden sarsan 11 Eylül olayları, yirmi birinci yüzyılın yeni dengelerini belirleyici nitelikte bir gelişme olarak yankılanmıştı. Dünya Ticaret Merkezi ve Pentagon’a düzenlenen saldırılar ABD hükümeti ve halkını terörizm kavramının can yakıcı doğasıyla tanıştırırken, ABD’nin Soğuk Savaş sonrasında kaybettiği düşmanı komünizmi yeni bir düşman olan terörizm ile takas etmesine de yardımcı olmuştu. Nitekim George Bush’un “terörle mücadele” ve “demokratikleştirme” gibi popülist kavramların ardına sığınarak Irak ve Afganistan gibi stratejik öneme sahip devletlerin işgaline kadar uzanan bir “terörle savaş” politikası sürdürmesi, Soğuk Savaş yıllarındaki antikomünizm odaklı, provokatif Amerikan dış politikasını andırmaktadır. Ne var ki, günümüz ve Soğuk Savaş dönemi arasında kurulabilen bu paralellikler yalnızca ABD’nin hamleleriyle sınırlı kalmıyor. SSCB yönetiminin çöküşünün ardından eski gücünü Vladimir Putin’le toplamaya çalışmış ve şu an yoluna Putin’in benzeri olduğu gözlenen Dmitry Medvedev’le devam etmekte olan Rusya RusyaGürcistan gerginliğinin, kapalı kapılar Federasyonu, ABD’nin tekelindeki küresel güç ardındaki ayrıntıları incelendiğinde ne denli komplike ortaklığına açıkça talip olduğunu belli ediyor. Ağustos ayının başında Güney Osetya’da patlak veren bir “postmodern savaş” başlatabileceği görülebilir. ve Medvedev tarafından “Rusya’nın 11 Eylül’ü” olarak nitelenen savaş, bunun en önemli habercisi. RTADOĞU GERÇEKLERİ Gürcistan’ın toprak bütünlüğünü ihlâli, orantısız güç İsveç Savunma Araştırmaları Enstitüsü’nün kullanımı ve BM antlaşmasına karşı gelmesi gibi Kafkasya’da yaşanan son savaş üzerine yayınladığı suçlamalarla özellikle NATO ve AB tarafından sert inceleme raporunda, İsrail askerlerinin Güney bir şekilde kınanan Rusya Federasyonu, tüm Osetya’ya düzenlenen saldırılara Gürcü ordusu ile eleştirilere rağmen tavizsizliğini koruyan duruşuyla birlikte katıldığı öne sürüldü. Raporda yer alan en başta ABD olmak üzere kendisini izolasyona çarpıcı nokta ise, İsrail’in Lübnan’daki mahkum etmeye çalışan NATO’ya meydan okuyor. operasyonlarının hazırlığından sorumlu General Gal Medvedev her ne kadar yeni bir soğuk savaş Hirsh’in de savaş sırasında bizzat Gürcistan’da istemediklerini açıklasa da, tek kutuplu bir dünya bulunup, Gürcü ordusunun Tskhinvali’ye düzenlediği düzeninin kabul edilemez olduğunun altını çiziyor. saldırının teknik hazırlıklarını yönettiği iddiası. Ancak Rusya’nın üstlendiği bu “alternatif güç” rolü, bu yeni soğuk savaş görüntüsündeki çekişmenin diğer Bununla birlikte bini aşkın İsrailli askeri uzmanın savaşta yer aldığına, hatta bazı askerlerin ise sıcak kutbu olan ABD ve müttefiklerini bir hayli rahatsız çatışma içerisinde görevlendirildiğine dikkat çeken ettiği açıkça ortada. rapor, aynı zamanda Tel Aviv ve Tiflis arasında Son gelişmeleri bir Soğuk Savaş benzetmesi imzalanmış olan gizli bir antlaşmanın varlığını da çerçevesinde incelerken akıllara ilk etapta eskisi gibi gündeme getirdi. Rapora göre bu antlaşma, İran’a bir DoğuBatı çekişmesinin gelmesi normal olsa da, saldırı hazırlığı içerisinde bulunduğu öngörülen Güney Osetya’da patlak veren savaşın iç yüzü bu İsrail’in, askeri ve stratejik destek karşılığında varsayıma meydan okur nitelikte. Gerek coğrafi Gürcistan’ı İran’a karşı bir üs olarak kullanma sınırların, gerekse modern çağın hakim ideolojilerinin artık bulanık Gürcistan’dan çekilen Rus birlikleri... ve ayırt edilmez birer karakter edindikleri postmodern siyasi konjonktür, DoğuBatı ayrımını da aynı şekilde etkilemiş durumda. Öyle ki, bir Ortadoğu ülkesi olmasına rağmen ABD’nin bir numaralı müttefiki ve en önemli bölgesel kozu olan İsrail’in, bu ülkeden aldığı stratejik ve ekonomik gücü Kafkasya’yı bile birbirine katabilecek şekilde uygulayabilmesi, hızla ilerleyen küreselleşmenin artık devletler arası ilişkileri ne gibi boyutlara taşıdığını gözler önüne seriyor. Uzaktan bakıldığında ikinci bir Soğuk Savaş izlenimi veren S Aylin YARDIMCI TUSAM Kafkasya Araştırmaları Masası RusGürcü çatışması, olası diğer bölgesel sonuçlarıyla da gündeme gelmeye başladı. Batı’da hazırlanan bazı raporlar İsrail’in Güney Osetya’ya giren Gürcü birliklerine İsrailli bazı askerleri eğittiği savunuluyor. İsrail’in bunu İran’a karşı olası saldırısında Gürcistan’ı üs olarak kullanma istediği için yaptığı iddia ediliyor. O Kafkasya’ya İsrail ilgisi İran’a yönelik saldırıda üs olarak kullanılabileceği iddia ediliyor… ST R A T E J İ c Cumhuriyet Strateji 13 Ekim 2008/224 amacıyla imzalandı. Filistin direnişi dolayısıyla şehir savaşı konusunda antrenmana sahip olan İsrail ordusunun, bu konuda ABD ve müttefiklerine eğitim desteği verdiği zaten bilinmektedir. Irak’ın 2003’teki işgaline hazırlık amacıyla Batı Şeria toprakları üzerinde savaş eğitimi gören ABD askerlerinin, öğrendikleri şehir savaşı tekniklerini bazı gerçek operasyonlarda Filistinli siviller üzerinde uyguladıkları da birçok çevrede yankı bulmuş bir iddiadır. Dolayısıyla, müttefiklerine bu tür bir askeri desteği esirgemeyen İsrail’in, Gürcü ordusunu eğitme amacıyla Güney Osetya savaşına katılmış olması da aslında şaşırtıcı olmayan bir iddiadır. Bu raporla ilgili dikkat çeken nokta ise, birçok çevrede telaffuz edilmeye başlanmış olan olası İran saldırısına dair ipuçları içermesidir. İsrail’in henüz Haziran ayında Akdeniz’de 1400 kilometrelik, tam teçhizatlı bir savaş tatbikatı gerçekleştirmesi, hâlihazırda varolan saldırı ihtimalini güçlendiren bir kanıt olarak değerlendirilmişti. Osetya savaşının ardından yayınlanan bu raporda Gürcistan’ın üs olarak kullanılacağı iddiasının yer almasıysa, bu tezi destekleyen başka bir kanıt niteliğindedir. Zira İran’a coğrafi yakınlığıyla İsrail için bir avantaj oluşturan Gürcistan, olası bir saldırıda stratejik açıdan önemli bir koz haline gelebilir. BATI’NIN GİZLEDİKLERİ Bu çarpıcı raporun ABD ve Avrupa basınında yankı bulmamış oluşu elbette bir sürpriz değil. Zira işaret edilen gerçekler yerine işaret eden parmağı göz önüne alan çıkarımlara varmak, özellikle Avrupa basınında gelenkselleşmiş bir eğilim olagelmiştir. Savaşın başından beri su yüzüne çıkmaya başlayan karanlık ayrıntılar yerine liberalkapitalist düzenin en kuvvetli örtbas araçlarından bazıları olan uluslararsı hukuk ve insan hakları gibi esnek kavramların içlerinin boşaltılarak kullanılması, bu geleneği destekler niteliktedir. Rusya’nın uluslararası hukuk ve insan hakları ihlâllerinin kabul edilemez olduğunu haykıran Batı basınının, Kosova’nın bağımsızlığı sırasında çiğnenen BM kararlarına yahut Filistin’de altmışıncı yılını geride bırakan insanlık dramına sessiz kalması da bir tesadüf değildir. Dolayısıyla, İsrail hakkında böylesine çarpıcı iddiaları barındıran bir raporun dünya kamuoyuna yeterince duyurulmaması bir ihmal değil, bilinçli olarak uygulanmış bir stratejidir. Kafkasya savaşının ardından telaffuz edilmeye başlanan ikinci bir Soğuk Savaş, başladığı takdirde geleneksel denge ve normları tehdit edecek boyutta komplike bir yapıya sahip olacaktır. Bir tarafta gerilen BatıRusya ilişkilerinin, diğer tarafta ise artık iyice kızışan İranİsrail gerginliğinin tüm dünyayı olduğu gibi Kafkasya’yı da derinden etkilediği açıkça ortadadır. Dolayısıyla, Güney Osetya savaşı gibi bölgesel düzeydeki çatışmaların alışılagelmiş “evrensel kavramlar” çerçevesinde değerlendirilmesi ve aynı yüzeysellikte incelenmesi, İsrailİran çekişmesi gibi perde arkasında kalan büyük gelişmelerin günışığına çıkmasına engel olmaya devam edecek gibi görünmektedir.