Catalog

16 Cihangir DUMANLI BD ulusal güvenlik stratejileri Başkan’ın yayınladığı “Ulusal Güvenlik Stratejisi” (National Security Strategy) dokümanından başlayarak aşağıya doğru giden ve birbirini tamamlayan bir dizi dokümanla belirlenmektedir. Doküman hiyerarşisinde ikinci sırayı Savunma Bakanlığı tarafından hazırlanan “Ulusal Savunma Stratejisi” (National Defense Strategy) almaktadır. Daha sonra Genelkurmay Başkanlığınca hazırlanan “Ulusal Askeri Strateji” (National Military Strategy) ve yine Savunma Bakanlığınca hazırlanan “Dört Yıllık Savunma Gözden Geçirme Dokümanı” (Quadrenial Defense Review) dokümanları gelmektedir. Söz konusu dokümanların gizlilik dereceli versiyonları yanında bir de açık versiyonları bulunmaktadır. Halen Başkan Bush’un ilk döneminde (2002 yılında) yayınlanan ve terörizme karşı savaşı ve önalıcı savaşı öne çıkaran Ulusal Güvenlik Stratejisi yürürlüktedir. Yeni bir Ulusal Güvenlik Stratejisi, normal olarak yeni seçilecek Başkan tarafından yayınlanacak, buna göre diğer belgeler yenilenecektir. Ancak Savunma Bakanı Gates, yeni Başkanı beklemeden 2006 tarihli Ulusal Savunma Stratejisi belgesinin yerine, geçtiğimiz Haziran ayında yenisini yayınlamıştır. A cdumanli@hotmail.com Ulusal Güvenlik Stratejisi değişmeden, Ulusal Savunma Stratejisi değişti… ST R A T E J İ c Cumhuriyet Strateji 13 Ekim 2008/224 ABD savunma yaklaşımını yeniledi güvenliklerini sağlamadaki yetersizlikleri ve komşuları ile işbirliği yapmamaları silahlı grupların işine yaramaktadır. Bu durum önlenemezse ABD’nin çıkarlarını ilgilendiren bölgelerde istikrarsızlık yayılacaktır. Silahlı grupların bu ülkelerdeki politik ve sosyal ortamlardan faydalanıp güvenli bölgeler elde etmeleri önlenmelidir. Bunun için bölgesel işbirliği ve yaratıcı yaklaşımlar gerekmektedir. İran ve Kuzey Kore gibi serseri devletler (rogue states) uluslararası sistemi tehdit etmektedir. İran terörü desteklemekte ve Irak ve Afganistan’da demokrasinin gelişmesini engellemektedir. Bu ülkenin nükleer silah peşinde koşması zaten karmaşık olan bölgeye daha çok istikrarsızlık getirecektir. Kuzey Kore de nükleer ve füze teknolojilerinin yayılması konusunda endişe kaynağı oluşturmaktadır. ÇİN’E KARŞI ÖNLEM ABD’YE YÖNELİK TEHDİTLER Afganistan ve Irak savaşlarında edinilen deneyimlerin ışığında güncelleştirilen ve aşağıda özetlenen yeni Ulusal Savunma Stratejisi’nin giriş bölümünde ABD’ye yönelik tehditler şöyle sıralanmaktadır: ? Şiddet kullanan ulus aşırı radikal örgüt ağları, ? Kitle imha silahlarına (KİS) sahip hasım devletler, ? Yükselen bölgesel güçler, ? Artan siber tehdit ve uzay tehdidi, ? Doğal ve yaygın felaketler, ? Kaynak paylaşımı için artan rekabet. Bu tehditlerle başa çıkabilmek için tüm ulusal güç unsurlarının kullanılması gerektiği ve ABD’nin tek başına bunu yapamayacağı, dost ve müttefik ülkelere de gereksinimi olduğu vurgulanmaktadır. Belgeye göre yeni stratejik ortamda Seçim öncesinde olan ABD’nin, yeni başkanla birlikte Ulusal Güvenlik Stratejisi’ni de yenilemesi bekleniyor. Bu değişikliğin ardından diğer stratejik belgelerin de koşut olarak yenilenmesi olağan olarak kabul ediliyor. En üstteki değişim olmadan Savunma Bakanı Gates, yeni Ulusal Savunma Stratejisi hazırladı… uluslararası düzeni yıkmak isteyen ve bunun için şiddet kullanan aşırı ideolojilere karşı küresel mücadele görünebilir bir gelecekte devam edecektir. El Kaide benzeri örgütler acil ve karmaşık bir tehdit oluşturmaktadır. Buna karşı uzun süreli ve yeni yöntemleri içeren bir mücadele sürdürülmelidir. Bazı ülkelerin kendi iç Bush ABD bu tehditler yanında güçlü devletlerle de başa çıkabilecek tedbirleri almalıdır. Güçlü devletlerin başında Çin ve Rusya gelmektedir. Ancak ABD aynı zamanda bu devletlerle diplomatik, ticari ve güvenlik konularında ortaklık yapmaktadır. Görünebilir bir gelecekte ABD Çin’in askeri modernizasyon çabaları konusunda tedbir almak zorundadır. Özellikle Çin’in ABD’yi bir bölgeye sokmama (antiaccess and area denial), uzun menzilli darbe, uzay ve bilgi savaşı yeteneklerine karşı tedbir alınmalıdır. Rusya’nın demokrasi ve açıklıktan dönmesinin ABD’nin güvenliği için önemli yansımaları olacaktır. Rusya, uzun menzilli bombardıman uçuşlarını yeniden başlatmak, silahların kontrolü ve kuvvet indirimi anlaşmalarından çekilmek, ABD’nin füze savunma sistemini yerleştirdiği ülkeleri tehdit etmek gibi eylemlerle daha aktif bir askeri duruş sergilemektedir (belgenin yayınlandığı tarihte Rusya–Gürcistan savaşı çıkmamıştı). ABD’nin konvansiyonel güç üstünlüğü, bununla başa çıkamayacak rakiplerini asimetrik vasıtalar geliştirmeye itmektedir. Bu nedenle ABD konvansiyonel savaş yayında gayrinizamî savaş yeteneklerini de geliştirmelidir. Bütün bu tehditler, bilinen açık yöntemlerin dışında, kitle iletişim vasıtaları ile küresel kamuoyunu etkilemek, uluslararası taahhütleri istismar etmek gibi sinsi metotlarla da gelişebilir. Bazı durumlarda ABD bir savaşın içinde olduğunu anlayamayabilir, anladığı zaman da hareket tarzları çok kısıtlanmış olabilir. Savunma stratejisi mevcut küresel eğilimleri de dikkate almak zorundadır. Bunların başında dünyadaki nüfus dengesizliği gelmektedir. Gelişmekte olan ülkelerdeki nüfus büyümesine karşın gelişmiş ülkelerdeki nüfus azlığı; kaynak paylaşımı, çevre ve küresel iklim değişimi konularında baskılar yaratacak ve yeni güvenlik sorunlarını ortaya çıkaracaktır. Yeni stratejik ortamın en önemli özelliklerinden birisi de belirsizliklerin artmasıdır. ABD Savunma Bakanlığı belirsizlikleri azaltmak ve bunlarla başa çıkmak zorundadır. ABD’nin güvenliği, daha geniş uluslararası sistemin güvenliğine yakından bağımlıdır. Amerikan halkına kalıcı bir güvenlik sağlamak için Savunma Bakanlığı’nın beş temel hedefi vardır: ? Anavatanın savunulması, ? Uzun Süreli Savaşın (Long War) kazanılması, ? Güvenliğin yaygınlaştırılması, ? Çatışmaların caydırılması, ? Klasik savaşın kazanılması. Anavatanın savunulmasında, güvenlik gereksinmeleri ile açık toplumun, ticaretin ve hürriyetlerin korunması gereksinimi arasında bir