Catalog

Gürcistan arasındaki anlaşmazlıkları bir anda sıcak çatışmaya dönüştürdü. Savaş sonrası dönem, Rusya’nın baskısıyla Gürcistan’ın Bağımsız Devletler Topluluğu’na girmesi, Gürcistan topraklarında Rus askeri üslerine izin verilmesi gibi gelişmelerle birlikte Gürcistan’ı kontrol altına alan Rusya’nın, Abhazya’ya karşı ambargo ve baskı uygulamaya başladığı dönemdir. Bu dönem Viladimir Putin’in iktidara gelişine dek devam etti ve Abhazya’nın tecrit edilmesine neden oldu. Yine bu geçiş döneminde Rusya’nın da dâhil olduğu uluslararası girişimler sonucunda 14 Mayıs 1994’de tarafların ortak sınırlarında Uluslararası Barış Gücü konuşlandırılmasını öngören bir anlaşma yapıldı, o günden bu güne yapılan çeşitli görüşmelere rağmen bir sonuca ulaşılamadı ya da diğer bir değişle arzu edilen barış sağlanamadı. Abhazya yönetimi Gürcistan ile federal veya konfederal bir yapıda ortak devletin kurulması yönünde çeşitli defalar tekliflerini yaptı ama bunlar üniter bir Gürcistan hedefiyle uyuşmadığı için Gürcüler tarafından reddedildi. Sonuç ise Abhazya’da bağımsızlık tezinin olgunlaştırılması sürecidir. bütün dünyaya Abhazya'dan asla ayrılmayacağımızı söylüyoruz. Buradan 70 kilometre ötede bir gün mutlaka döneceğimiz Sohum bulunuyor" açıklamasını yapmaktan da kaçınmadı. Bu tarih Sohum'un Abhazlarca Gürcülerden alınmasının 13. yıldönümüdür. Bu ortamda takiben 30 Eylül'de de Abhazya’nın Gürcü işgalinden tamamen kurtuluşu çeşitli etkinliklerle kutlandı. Görüldüğü üzere gelişmeler tarafları masadan, Abhazya’yı da Gürcistan’dan tamamen uzaklaştırıyor. C S TRATEJİ 7 KÜRESEL OYUN G Diğer taraftan bölgede meydana gelebilecek olumsuz gelişmelere karşı Batı dünyasının konuya daha yakından ve çözümü dayatıcı biçimde yaklaşacağı değerlendirilebilir. Batı dünyasının barışçıl ve kalıcı bir çözüm için bu bağlamda Abhazya’ya kabul edilebilir, garantiler içeren ve ÜRCİSTAN’IN BATI TERCİHİ bağımsızlık prensibini zarara uğratmayacak bir takım öneriler ve çözümler getirmesi, Dış politika tercihlerinin merkezine Batı Gürcistan’ın da bunlara karşı gelmeyeceğinin dünyasının bir parçası olmayı yerleştiren Gürcü garantisini sağlaması gerekiyor. Rusya’yı yönetiminin tercih sıralamasında NATO ve çevrelemek ve Kafkasya’da yeni dengeler takip eden süreçte AB üyeliği bir perspektif yaratmanın bedeli yeni bir Balkanlar olarak tanımlandı. Özellikle Rusya’ya alternatif olmamalıdır. Bu nedenle Rusya’nın dışındaki enerji iletim hatları inşası adına Gürcistan’ın önemli faktörlerin soruna nasıl yaklaşacakları hale gelmesi ve Güller Devrimi sonrasında, başta Abhazya’nın geleceğinin ne olacağının ABD olmak üzere Batı dünyasının Kafkasya’daki tartışılması anlamında önem taşıyor. Güney dengelere Moskova merkezli bir bakıştan daha çok Kafkasya’da Abhazya merkezli olmak üzere bölge devletleri merkezli politikalar geliştirerek Rusya ile Gürcistan arasında devam eden bakmaya başlaması Gürcistan için bulunmaz bir çekişmeyle kendisini gösteren uluslararası nimet haline geliverdi. Gürcistan’ın ‘aciz bir küresel oyun bu noktada analiz devlet’ olmaktan çıkartılarak kendi ayakları edilebilir. üzerinde durabilen bir devlet haline gelmesinin ön Rusya, Gürcistan’ın koşulu olarak Gürcistan’ın toprak bütünlüğünün Batıya yüzünü korunması gerektiği savunulmaya başlandı. dönmesiyle birlikte Bu Abhazya’nın kaderini doğrudan askeri üsler gibi doğruya belirleyen bir faktördür. somut varlığının yanı Batı dünyasının bu yaklaşımı sıra siyasal ve desteklemesi ise Abhazya için Abhazya’daki ekonomik etkinliğini bağımsızlığın tanınması ve bağımsızlık anıtı... de her geçen gün biraz sürdürülebilmesinin önündeki daha kaybediyor. Üstüne üstlük en büyük engel olarak duruyor. Gürcistan’ın NATO üyesi olması Bu durum Rusya tarafından olasılığının gerçekleşebileceğinin bölge dengelerini etkilemek adına bir sinyalleri Rusya’nın Batı kanadından fırsat olarak kullanılıyor. Tecrit edilen sonra güneyden de çevrelenmesi Abhazya’nın dış dünyaya açılan penceresi anlamına geliyor. Bu çevrelemenin ilk haline gelme fırsatını derhal kullanan fırsatta Rusya Federasyonu sınırları Rusya’nın uyguladığı ambargoyu kaldırarak içerisinde yer alan Kuzey Kafkasya kendi sınırından Abhazya’ya ulaşımı mümkün cumhuriyetlerine de sıçraması ihtimali kıldığını ve Abhazya’da ekonomiyi Rusya için kâbus senaryosu olacaktır. canlandırdığını görmekteyiz. Bu gelişme bir NATO üyesi bir ülkenin hemen yandan Abhazya’ya nefes aldırarak yaşamı sınırlarının ötesinde yaşananlar, sıkıntılar kolaylaştırırken diğer yandan zorunlu olarak ve insan hakkı ihlalleri derhal NATO Abhazya’yı Rusya’ya bağlıyor. Abhazya’da gündemine taşınacak ve Rusya her fırsatta yaşayan nüfusun neredeyse tamamının Rus rahatsız edilecektir. Bunun ötesinde pasaportu taşıması, Ruble’nin para birimi Rusya’nın petrol ve gaz merkezlerinin birinin olması ve ticaretin içinde Rus turistlerin ve Rus dibine NATO şemsiyesi altında ABD vatandaşlarının yer almaya başlaması bunun ilk askerleri ve üsleri yerleşebilecektir. Bu belirtileridir. Rusya’nın bu koşulları Rusya açısından dağılmakta ve Gürcistan’a karşı bir denge ya da baskı unsuru kontrolden çıkmakta olan ‘yakın olarak kullandığı görülüyor. çevre’nin bir daha geri döndürülememesi Gürcistan yönetiminin bu etkilenmenin anlamına geliyor. aşılabilmesi açısından olumlu adımlar attığı Son dönemde artan biçimde tartışılan söylenemez. Saakaşvili’nin gerginliği her Kosova örneği ve sonu, gerek Batılı adımda biraz daha öteye taşıdığı ve kapıları düşünce kuruluşları gerekse Batılı barışçıl bir çözüme kapattığı görülüyor. Nitekim devletlerce Abhazya için geçerli olamayacak gerginliğin başladığı günlerde Saakaşvili’nin bir formül olarak değerlendirilmekle birlikte Abhazya’nın kontrolünde olmayan Kodor’un Rusya’nın da desteklemesi ve iteklemesiyle yukarı kısmında ‘sürgünde Abhaz hükümeti’ 12 Kasım’da Güney Osetya’da yapılan kurarak buranın ismini ‘Yukarı Abhazya’ şeklinde referandum ve Abhazya’daki gelişmeler süreci değiştirmekle kalmayıp Sohum’a gidecek yabancı farklı bir noktaya taşıyabilir. Şu anda pek de heyetlere Kodor’a da uğrama koşulu getirdiği imkân dâhilinde görülmese de damarına biliniyor. Saakaşvili bu çerçevede 27 Eylül’de basılan Rusya tek taraflı olarak Abhazya ve "Bugün biz, yukarı Abhazya'da bulunuyoruz ve Türkiye, Gürcistan’ın politik açıdan yöneldiği Batı ve sorunun diğer tarafı Rusya ile önemli ilişkiler içinde. Kafkas kökenli yurttaşları ve Gürcistan ile stratejik bağları da düşünüldüğünde Türkiye’nin oynayabileceği olumlu rol önem kazanıyor. Osetya’nın bağımsızlığını tanıyabilir ve BDT üyeliği için altyapı oluşturmaya çalışabilir. Bu ise BDT’nin dağılmasının yanı sıra Abhazya’nın bağımsızlıktan öteye Rusya’ya tamamen bağlanması sonucunu doğurabilir. Bu nedenle Abhaz yönetiminin Rusya dışında başta ABD olmak üzere Batı dünyasından çeşitli kanalları zorlaması ve bir takım dolaylı görüşmelerde bulunması beklenmelidir. Fakat bu yaklaşımın da Rusya’yı rahatsız edecek olması Abhazya’nın durumunu zorlaştırabilir. Kısacası gelişmeler Abhazya’yı arada bırakabilecek sıkıntılı bir durum yaratabilir. Diğer taraftan ABD ve Batı dünyasının Gürcistan’daki iktidarın tarzından ve uygulamalarından rahatsızlık duyduğu da bir gerçektir. AB’nin Gürcistan’a yönelik ordusunu büyütmesi ve silahlanması konusundaki uyarısı, Amerikan yönetimi içerisinde ‘Şımarık çocuk Saakaşvili’ ve alternatif yeni bir lider tartışmalarının başlaması, NATO ve diğer Batılı örgütlerin Gürcistan tarafından kullanılması çekincesi gibi faktörler Abhaz tarafı için kullanılabilir kozlar olarak gözüküyor. Abhaz tarafının Gürcistan’ın olası bir NATO üyeliğinin Abhazya’yı nasıl etkileyeceğini değerlendirmesi gerekiyor. TÜRKİYE OLAYLARIN MERKEZİNDE Türkiye ise bölgesel bir güç olması, bünyesinde Kuzey Kafkasya kökenli vatandaşlar barındırması, Gürcistan ile özel ilişkileri, Rusya ile zirvesine varan ilişkileri gibi çeşitli faktörler nedeniyle tüm bu gelişmelerin merkezinde yer alıyor. Türkiye’nin bölgedeki gelişmelere ve çatışmalara uluslararası hukuk çerçevesinde sorunların barışçıl biçimde fakat Gürcistan’ın toprak bütünlüğü çerçevesinde baktığı biliniyor. Bölgenin koşullarına bakıldığında sadece söylem düzeyinde kalan bu politik yaklaşım ve onun yarattığı durum durağan ve pasif bir Türkiye görüntüsü yaratıyor. Oysa Türkiye dost ve müttefiklerini çözüm konusunda ikna edecek tarafların tamamını kapsayarak destek bulabilecek bir potansiyele sahip. Sorunun kilidi bu potansiyelin çözüm amaçlı siyasi irade gösterilerek çeşitli alternatif politik hedefler üretilmesidir ve bir bölgesel güç olarak Türkiye’nin bu sorumluluğu üstlenmesi gerekiyor. Aksi yönde bir yaklaşımla sürece dâhil olmada geç kalındığı takdirde, Ortadoğu örneğinde olduğu gibi, Türkiye bölgede meydana gelebilecek gelişmelerin ve çözümlerin dışında kalabilecek ve bu durum da hiçbir şekilde ülkenin çıkarlarına hizmet etmeyecektir.