Catalog

Ayetullah" sıfatını taşıyan Muhsin ElHakim’in oğlu Ayetullah Bagır ElHakim oldu. ElHakim, Irak’ta bir süre cezaevinde kaldıktan sonra İran’a kaçtı. İran’da, temelde Dava Partisi kadrolarından oluşan "Mücahidin fil Irak" adında bir örgüt kurdu. SCIRI’nin kurulmasındaki temel amaç, Irak Şii grupların tamamını örgütlü bir yapı altında toplamaktı. Bu aslında, Irak Şiiliğinin tamamen Tahran yönetiminin etkisi altına girmesi anlamına geliyordu. Kasım 1982’de örgüt, SCIRI adını aldı ve ElHakim 1984 yılında SCIRI’nın başına geçti. Aynı yıl Dava Partisi SCIRI’den koptu. Kopmasındaki neden ise Fars Şiiliği ile Arap Şiiliği arasındaki temel farklılıktan yani velayeti fakih’ten Sadr kaynaklandı. Büyük Ayetullah Sistani’nin dünya görüşünde olduğu gibi Dava Partisi, İran’daki, ‘dinin siyasi sisteme direk müdahalesini’ öngören bir siyasi yapının Irak için uygun olmadığını düşünüyordu. Dolayısıyla bu kopuş gerçekleşti. Çoğu Dava Partisi liderlerinin tersine Ayetullah Bekir ElHakim velayeti fakih kavramını açıktan açığa onayladı. Geleneksel olarak ElHakim ailesi, İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney gibi uçlara yakın oldular. Ancak Dava Partisi toplumsal anlamda SCIRI ile bağlarını koruyup siyasi alanda gücünü korumayı sürdürdü. Bugün iki oluşumun kadroları birbirleri ile yakın temas içinde bulunuyor. Mayıs 2003’te ElHakim, İran’dan Irak’a döndü ve kısa bir süre sonra Irak’ta demokrasi için çalışacağını söyledi. Mayıs ayında yaptığı bir konuşmada, "Biz Müslümanlar birlikte yaşamalıyız. Toplumumuz için güvenliği inşa etmeliyiz. Irak ulusunu, Irak halkını, Müslümanları, Hıristiyanları ve bütün azınlıkları temsil eden demokratik bir hükümet istiyoruz" dedi. Bu, Irak’ta Şiilerin ABD işgalinin ardından başlayan sürece katkıda bulunacağı yorumlarını beraberinde getirdi. ElHakim, sürecin başında ABD’nin Irak’ı işgaline karşı bir duruş sergilemişti. Ancak daha sonra pragmatik bir tavırla Irak’taki yeni hükümeti ve ABD politikalarını destekler bir tutum içine girdi. 29 Ağustos 2003’te İmam Ali Camisi yakınlarındaki büyük bir patlamada yaşamını yitirdi. Bu saldırının ardından gözler iki ayrı yöne çevrildi. Mukteda ElSadr yanlıları ve eski Baasçıların oluşturduğu direniş gruplar… Saldırının ardından, "SCIRI’nin ABD politikalarına destek vermesi ve Şii tabana, ‘ABD ile birlikte hareket etmeyin’ mesajı verildiği" değerlendirmeleri öne çıktı. Ancak bugün için, saldırının arkasında kimin olduğu henüz netleşmiş değil. Bu olayın ardından küçük kardeş Abdülaziz elHakim SCIRI’nın başına geçti. Ülkede en büyük Şii silahlı unsurları Sadr’a bağlı Mehdi Ordusu ile Irak İslam Devrimi Yüksek Konseyi’nin (SCIRI) denetimindeki Bedir Tugayları oluşturuyor. SICIRI’nin ABD’ye yakın duran politikaları, Şii tabanın Sadr’a kaymasına neden oluyor. SCIRI, 70100 kilit kişiden oluşan bir Genel Meclis tarafından yönetiliyor. Genel Meclis’in önde gelen üyeleri ise ElHakim’in yakın çevresindeki din adamları, Bedir Tugayları’nın komutanları ve küçük Iraklı Şii grupların temsilcileri… Genel Meclis, SCIRI’nın en üst karar alma organı olan 12 üyeli Merkez Komite’yi seçiyor. C S TRATEJİ 23 bu askeri gücün sadece 35 bininin profesyonel askeri eğitimden geçtiği biliniyor. Bedir Tugayları’nın yapısı, İranIrak savaşı sırasında Irak Ordusu’ndan kaçan askerler ile savaş esirlerinden oluşuyor. Bu askerler, İran’da hem askeri hem de dini eğitime tabi tutuldular. Saddam Hüseyin’in devrilmesinden sonra Bedir Tugayları İran sınırından sızmaya ve kilit Şii şehirlerinin denetimini almaya başladılar. Bedir Tugayları daha sonra resmi olarak "Bedir Kalkınma ve Yeniden Yapılanma Örgütü" olarak yeniden adlandırıldı. Mehdi Ordusu ise Bedir Tugayları’ndan farklı olarak daha çok Lübnan Hizbullahı’na benzer bir yapıda oluşturuldu. Küçük çekirdek bir grubun emri altında olan hücre yapıları şekillendirildi. Bu hücre yapıları, günlük yaşamını sürdüren ve çeşitli işlerle uğraşan Şiilerden oluşuyor. Günlük işleri ile uğraşan kişiler, herhangi bir tehdit ortaya çıktığı zaman, çok düzgün işleyen bir mekanizma ile birlikte kısa süre içinde harekete geçebiliyor. Bu da Mehdi Ordusu’na çok büyük bir hareket kabiliyeti sağlıyor. KARMAŞIK YAPI Ancak, Irak’taki Şii taban, üç büyük grup içinde değerlendiriliyor olmasına karşın, günlük yaşam, inanç boyutu ve siyasi tutum ve davranış açısından birbirinden kalın çizgiler ile ayrılmıyor. Yani, inanç bağlamında Ayetullah Sistani’nin taklitçisi NLAŞMAZLIĞIN TEMELLERİ olabilen bir Şii, siyasi anlamda İki büyük Şii yapılanmasının karşı karşıya SCIRI içinde yer alabilirken, gelmesinin dört önemli nedeni bulunuyor. velayeti fakih’i savunan bir Aşağıdaki dört önemli nokta, Şii tabanın SCIRI’den başka Şii, SCIRI’nin dışında Sadr grubuna kaymasını hızlandıran nedenler olarak kalabiliyor. Ya da, tam tersi görülüyor. olabiliyor. ? Irak’ta kabul edilen federalizm yasası, SCIRI İşte bu yapının Ayetullah Sistani ile Sadr grubu arasında önemli bir anlaşmazlık boyutu, işgalin hemen ardından noktası. Sadr, Irak’ın üniter yapısının korunmasını, ABD yönetimini ülkenin bir "Arap devleti" şeklinde yönetilmesini umutlandırmıştı. Sistani’nin istiyor. SCIRI ise hem parlamentodaki oylamada Humeynici öğretileri hem de oylama öncesi federasyona destek reddetmiş olması, ABD verdiğini açıkça ortaya koymuştu. El Hakim yetkililerinin Iraklı ? ABD’nin Irak’taki en önemli Şiilerin İran’ın dış müttefiki olan Kürt gruplar ile politikalarının bir SCIRI arasındaki ilişkiler de kolu olmaksızın Sadr grubunun ciddi anlamda yeniden tepkisini çekiyor. Sadr yapılandırılmış grubu, özellikle SCIRI ve Irak hükümetinde Kürtler arasında Kerkük’e bir rol ilişkin varılan gizli mutaoynayabileceklerini bakatın karşısında duruydüşünmesine neden or ve bu sürecin ülkeyi olmuştu. Ancak, bölünmeye doğru ABD’nin bu beklentisi götürdüğüne inanıyor. tam olarak ? Bedir Tugayları, Şii gerçekleşmedi. taban nezdinde Tahran’ın "rahlei "kargaşadan sorumlu" tedrisin"nden geçmiş tutuluyor. Şiiler, Bedir SCIRI, İran’ın Irak’a Tugayları’nın izlediği ilişkin çıkarlarını politikalardan önemli sonuna kadar koruma, ölçüde rahatsızlık İran’ın hem bölgesel duyuyor. hem küresel aktör olarak ? SCIRI’nin ABD’ye konumunu en yakın Şii grup görünsağlamlaştırma açısından tüsü vermesi Şii tabanda üzerine düşen görevi büyük sıkıntı yaratıyor. yerine getirirken, ABD İşte bu sıkıntılar, bir politikalarına da hizmet anlamda ArapŞii dünyası ederek, ülkedeki dengeleri için Irak’ta önemli bir korumayı da bildi. kırılma noktası oldu. Washington yönetiminin EDİR TUGAYLARI VE Ortadoğu’yu yeniden şekillendirme çabası her ne kadar MEHDİ ORDUSU çıkmaz sokağa girmiş olsa da, Bugün Irak’ta silahlı milisi olan Şii bölgedeki toplumsal yapıyı da derinden yapılanmaların önde gelenleri Sadr Grubu ve etkiledi. Son dönemde Irak Şiileri, kendi SCIRI… gelecekleri açısından önemli bir karar aşamasına SCIRI, İran Devrim Muhafızları Ordusu’nun geldi. Ya kendi özgün kültürlerini koruyup, denetiminde, Bedir Tugayları adı altında askeri bir Ortadoğu’da yeni bir dönemin kapısını kanat oluşturdu. Bu kuvvetin 10 bin ila 15 bin aralayacaklar ya da küresel güçlerin çıkarlarını arasında savaşçısı olduğu tahmin ediliyor. Ancak, koruma yoluna gidecekler. A B