Catalog

16 Y C S eni yöntemler ve arayışların sonuçları: meler güvenlik güçlerinin daha önceleri konvansiyonel silahlarla engelleyemedikleri durum ve senaryolarda başarıya ulaşmalarını sağlamıştır. Özellikle insan hayatını ve insanların uğrayabileceği ikincil kalıcı zararı riske etmeden sorunların çözümündeki esneklik yeteneği bu silahların giderek geliştirileceği izlenimini vermektedir. Güvenlik güçlerinin, polis ve askerlerin hayatlarını koruma durumunda, psikopat, uyuşturucu etkisi altında ve akli dengeleri yerinde olmayan canilere karşı hukuken geçerli silah kullanma yetkileri olsa da, bu durumlarda sonradan ortaya çıkabilecek toplumsal reaksiyonlar ve kovuşturmalar önemlidir. Bu kovuşturmalar, güvenlik güçlerinin moralleri üzerinde olumsuz ve genel bir etki yaratır ve devlete pahalıya mal olacak mali sonuçlar ortaya çıkarır. Ayrıca, bu durum olumsuz basınmedya haberleri oluşturabilir ve en önemlisi söz konusu olaya karışan güvenlik görevlilerinin hayatlarını güçleştirebilir. Bu anlamda, insan hayatına zarar vermeden potansiyel suçluyu ve tehlikelileri veya göstericileri önlemede ve kontrol altına almada bu silahların giderek önem kazanacağı açıktır. Tehlikeli suçlulara karşı biber gazı veya şok dalgası veren araçların kullanılması genellikle yetersiz kaldığından, daha geliştirilmiş sistem ve gereçlerin kullanılması gerekmektedir. Bu bağlamda, süratle geliştirilen teknolojilerle lastik kurşun veya göz yaşartıcı bombaların daha da ötesinde etki yaratabilen, bireylerden de öteye, hatta, bütün bir ülkeyi felç edecek sistemlerin geliştirilmesi giderek gündeme gelmektedir. Günümüz dünyasında yerel kargaşaların artması, yalnız barış harekatlarına dönük değil, istikrarı ve barışı kalıcı bir şekilde kontrol altına alma amacına da dönüktür. Bu bakımdan bu silahların şimdilik ve ağırlıklı olarak yerel olaylarda kullanılmaları söz konusu ise de bunların geliştirilmekte olan çeşitlerinin stratejik amaçlara yönelik kullanılmalarını da olası kılacaktır. Kullanım yerleri TRATEJİ Öldürücü olmayan silahlar Ali KÜLEBİ TUSAMUlusal Güvenlik Stratejileri Araştırma Merkezi Başkanvekili akulebi@tusam.net nsan yaşamına atfedilen önem, savaş ve çatışma alanlarındaki ölümlerin en aza indirilmek istenmesi, silah ve mühimmat İ geliştirme çalışmalarına da yansıyor. Savaş ve çatışmalarda amacın öldürmek değil, hedefin etkisiz, çatışma/savaş dışı bırakılmasının yeterli olacağı savunuluyor. ? Halk hareketlerinde, ? Toplumsal olaylarda, ? Uçak kabini, uçak personeli ve havaalanı güvenliğinde, ? Orta ve yakın mesafe askeri kışla ve tesis güvenliğinde, ? Hapishane olaylarında, hücreleri boşaltma ve kontrol altına almada, ? Barış operasyonlarında, ? İsyan ve kargaşa çıkaran savaş esirlerinin insani ve öldürücü olmayan şekilde kontrol altına alınmalarında, ? Potansiyel bir öldürücü güç gerektirmeyen, buna izin vermeyen her durumda kullanılabilirler. Bu silahlar ayrıca; ? Savaşçı ve savaşçı olmayan kişilerin karışmış oldukları ortamlarda bunlara öldürücü zarar vermeden pasifize edilip ayrımlarının sağlanmasında, ? Askeri ikmal, lojistik tesislerinin tahrip edilmeden, kullanılmaz hale getirilmesinde ve ele geçirilmesinde, ? Bir bölgesel askeri veya sivil haberleşme nakliye veya enerji sistemi tesisinin tahrip edilmeden ele geçirilmesi veya pasifize edilmesinde ve ? Yine aynı şekilde, Kitle İmha Silahı ürettiğinden şüphe edilen veya silah üreten, geliştiren bir tesisin tahrip edilmeden, etrafa zarar vermemesi sağlanarak pasifize edilip ele geçirilmesinde kullanılabilirler. Ancak bu şekilde uygulamaların yürütülmesinde göz önüne alınması gereken bazı hususlar söz konusudur. Bunlar; ? Teknolojik operasyonel açılardan uygulamaların fizibl (yapılabilir) olması, ? Uluslararası anlaşmalar ve silahların kontrolü anlaşmalarına, genel hukuk ve ahlak kurallarına uygunluk, ? Yüklenebilir bir mali portresinin olması, ünyadaki toplumsal hareketlerin bir şekilde bastırılmasını isteyen devletlerin güvenlik güçleri için yeni araçlar geliştirmesi gerekmektedir. Yine, ülkeler arası anlaşmazlıklarda sorunları, öldürücü silahlar kullanmadan, yapılara ve cana kastetmeden çözmek isteyen orduların kullanabileceği silah anlamında gereçler de gerekiyor. Diplomatik görüşmelerle çözülemeyen anlaşmazlıklarda, hiçbir şey yapmama durumuyla, bir tepki gösterme durumu arasında kalan ülkelerin, politikalarının kabul ettirilmesinde düşmanlarına karşı kullanabilecekleri bu gereçleri belki de önümüzdeki yıllarda savaş sahnelerinde sıkça görebileceğiz. Düşman askerlerini öldürmeden saf dışı bırakan bu silahlar çok değişik yöntemlerle savaş sahasında kullanılacak. Ancak bu silahların anında öldürme etkisi olmasa da, insanlar üzerinde bıraktıkları kalıcı hasarlardan dolayı hukuki, ahlaki, politik, tıbbi, sosyolojik, psikolojik ve kültürel açılardan üzerinde önemle durulması gereken hususlar söz konusudur. D Göz yaşartıcı spray! ? İnsanlara, kabul edilebilecek bir düzeyde ölümcül tehlike olasılığı içermesi, ? Eğer düşman tarafından sezilmiş ve önlem alınmışsa bu önlemin bertaraf edilmesinin söz konusu olabilirliği ve hasım tarafından bunun kolayca karşı önlemlerle engellenememe durumunun güvence altına alınması, ? Gereken istihbarat desteğinin bedelini karşılayacak bir etki yaratabilecek olmasıdır. Çeşitleri emel olarak iki ana gruba ayrılırlar: A Cisimlere yapılara yönelik Öldürücü Olmayan Silahlar. Bunlar genelde elektronik sistemleri tahrip eden veya işlemez hale getiren silahlardır. Aynı zamanda mekanik sistemlerin elektronik kontrollerini çalışmaz hale getirerek, mekanik araçgereçleri de paralize veya tahrip ederler. Başlıcaları, kimyasal veya biyolojik olup insan hayatına kast etmeyenler, lazerli körelticili elektronik sensörleri, ışık ölçüm ve optik sistemlere yönelik olanlar, öldürücü olmayan elektromanyetik teknolojiler, nükleer olmayan elektromanyetik pulse silahı olarak kullanılanlar, süperkostik olup zırhlı savaş araçlarının optik sistemlerini körleştirecek kimyasal madde halinde olanlardır. B İnsanlara karşı Öldürücü Olmayan Silahlar: Bunlar, ? İnsanların gözünü kamaştıran ve hatta gözbebeğini tahrip eden, tabanca gibi lazer silahları, ? Lazer tabancalarının özelliğine sahip her yöne ve daha geniş alana tesir eden, patlayıcı ve mühimmatlar, Öldürücü olmayan silahlar tanımı T ldürücü olmayan (nonlethal) veya öldürücülükten daha az güç kullanma olgusunu söz konusu eden silahlar, askeri güçlerin, güvenlik kuvvetlerinin, özel güvenlik şirketlerinin ve ceza infaz kurumlarının giderek ilgisini çekmektedir. Öldürücü olmayan silahlar, çevreye meskun mahallerdeki insanlara ve mülke istem dışı zarar vermeyi ortadan kaldıran veya minimize edecek şekilde giderek geliştirilen araçlardır. Bu noktada tamamen öldürmeyi amaçlayan silahlardan ayrılırlar. Hedefleri, infilak, parça tesiri ve duhul yoluyla kalıcı şekilde tahrip eden silahlardan farklı olarak öldürücü olmayan silahlar, hedefler ve/veya ayrım yaparak hedefledikleri cisimler üzerinde nispi olarak da olsa, arzu edilebilen veya sonradan telafi edilebilecek düzeyde etkiler bırakabilir. Yani bir anlamda askerler ve güvenlik güçleri bu silahlar sayesinde, çatışmaları veya müdahale edilen olayları hukuksal sınırlar içinde, orantılı, uygun ve gerekli şekilde çözümleyebilirler. Bu tür silahlarda son erişilen teknolojik geliş Ö Bu silahlar genel anlamda; ?