Catalog

19 MAYIS 519 MAYIS 2019 PAZAR Tarihe geçen konuşmaMİLLİ MÜCADELE’NİN İLK MİTİNGİNİN KAHRAMANI HAVZALI ZÜBEYİRZADE MEHMET FUAT’IN ÖYKÜSÜ 30Mayıs 1919, Milli Mücadele tarihimizin kahramanı Zübeyirzade Mehmet Fuat’ın (Kaynar) en önemli günlerinden biridir. Mustafa Kemal’in tam bağımsızlık için başlattığı, Kurtuluş Savaşı’nın ilk günlerinde düzenlenmesine öncülük ettiği ilk miting 30 Mayıs 1919 Cuma günü Havza’da gerçekleştirildi. 1919 yılının ramazan ayı 31 Mayıs cumartesi günü başlaması nedeniyle, ramazan ayından önceki son cuma namazının kılınacağı gün olan 30 Mayıs Mustafa Kemal tarafından özellikle seçilmiş bir gündü. Mustafa Kemal Paşa, Havza’da konuştuğu kişilerle, düşmana karşı mevcut bir nefret ve tepki olduğunu görmüştü. Havza Müdafaai Hukuk Cemiyeti’nin kuruluşunun gerçekleştirildiği Taş Mektep binasındaki toplantıdan sonra Mesudiye Oteli’ndeki çalışma odasına geçer. Belediye başkanının acilen çağrılmasını ister. Fişek atılsın, işaret verilsin Mustafa Kemal Paşa, Dönemin Belediye Başkanı İbrahim Efendiye “Anladığım kadarıyla artık Havza’da açıkça harekete geçmek zamanı gelmiştir. Size daha önce de söylediğim gibi bu amaçla cuma günü bir miting düzenleyeceğiz. Cuma namazından sonra, Yörgüç Paşa Cami’inde bir mevlit okutunuz. Mevlit bitince fişek atılarak işaret verilsin. Yörgüç Paşa, İcadiye ve diğer camilerden çıkan halk ellerinde bayraklar, Sancakı Şerif’le tekbir getirerek yapılacak miting için belediye önünde toplansınlar. Miting alanı, belediye ile bu otel arasındaki meydandır. Mitingde hitabı güçlü bir hoca, bir din adamı halka düşmanın yaptıklarını, silahlanıp teşkilatlanmak gerektiğini, zira işgal kuvvetlerinin elinde tutsak olan padişahtan bir medet ummanın faydasız olacağını anlatan bir vaaz versin. Acaba bu nitelikte bir hoca var mıdır?” dedi. Belediye Başkanı İbrahim Efendi: “Paşam ri hep şuraya çıkar: Evvel Allah, ama asıl kendimize güven mekten başka çaremiz yoktur.” (2) Çevre kasaba ve köylerin sevilen din adamları, ileri gelenler, Havza Şeyhi, Büyük Ali Baba (Cin Ali), belediye başkanı ellerinde bayraklarla, sancaklarla ilahiler söyleyerek, arkalarındaki kalabalıkla miting alanına doğru gelirler. Hazırlıksız çıktı Gür sesle söylenen bu ilahiler, orada bulunan halkı sanki kurtuluş ve bağım sızlık için birbirine perçinleyip, kaynaş tırmıştı. Tekbir sesleri yeri göğü inleti yordu. Hiçbir şeye karışmayan Ermeni ve Rumlar, kadınlar ve çocukları ile mi ting alanının bir köşesinde yerlerini al mışlardı. İbrahim Bey geldiğinde, ona vaizin nerede olduğunu ve neden gelmediğini öy le bir sordu ki, bu bir sorgudan çok çıkış maydı. İbrahim Bey: “Siz meraklanmayın Paşa hazretleri gereken yapılacaktır. Ho ca gelemedi ama yerine konuşma yapa cak başka kişiler bulduk” diyebildi. Mustafa Kemal Paşa; “O zaman bu ka labalığı dağıtmadan hemen konuşmalara başlansın” dedi. Zübeyirzade Mitingi tertip eden komite, Zübeyirza Mehmet Fuat de Mehmet Fuat’ı görevlendirmişti. Fuat Bey hazırlıksız oluşuna rağmen aydın bir bu iş için Diren köyü imamı Sıtkı Hoca bi kişi olmasının avantajı ile çok kısa bir za çilmiş kaftandır. Onun sözleri bir kılıç gibi man içinde topluluğun nabzını yakalayarak keskindir. Bu havalide halk arasında olduk konuşmasını ateşli bir söyleve dönüştürme ça sevilen, sayılan bir kişidir. Ona haber sa yi başardı. larız cuma günü burada olur” dedi. (1) Belediye merdivenine çıkarak, genç, gür Konuşmacı olarak, dönemin ulema sınıfın ve etkileyici sesi ile halka hitap eden Meh dan, çok iyi bir vaiz ve hatip olduğu herkes met Fuat kalabalığa şöyle seslendi: çe bilinen Sıtkı Hoca düşünülmüştür. “Efendiler! Mübarek vatanımız zor günler Maksat halkı uyarmak, halkı bir çeşit ci geçirmektedir. Bu işgalden kurtulmak için hatSa davet etmektir. her Türk, her Müslüman derhal silaha sarıl Mustafa Kemal Havza’da halka her şe malıdır. Düşman çizmeleri altında ölmek bi yi anlatmaya çalışır. Vatanın halini, ze yakışmaz. Hepinizin bildiği gibi güzel İz İstanbul’un, padişahın halini, düşmanların mir işgal edildi. Eğer bu duruma kayıtsız ka bize biçtikleri esirlik kaftanını, Rum çetele lırsak bu gün yarın buralarında işgal edile rini, Ermeni askerlerini, aha şurada, şu da ceğinden hiç birinizin kuşkusu olmasın. ğın ardındaki Samsun’da daha şimdiden nö Ey ahali! Artık düşmana cevap vermenin bet tutan İngilizleri birer birer anlatır. Sözle zamanı gelmiştir. Memleketini, dinini seven herkes silaha sarılmalıdır. Bunun için bu gün burada hepinizden yüce Allah’ın huzurunda dininiz ve namusunuz üzerine yemin etmenizi istiyorum” Mehmet Fuat’ın bu sözleriyle irkilen halk hep bir ağızdan: “Düşmanı yurdumuzdan kovmak için Allah adına, dinimiz adına, namusumuz adına yemin ediyoruz, söz veriyoruz” diye bağırarak Fuat Efendi’yi “Yaşa, varol” sesleri ile coşkulu bir şekilde alkışladılar. Bu konuşmalardan sonra halk iyice heyecanlanmış ve galeyana gelmişti. Dağılırken hep bir ağızdan düşmanı yurttan kovmak için Tanrı’dan yardım niyaz edildi. Herkes tekrar tekrar namusu ve nikâhı üzerine yeminler etti. Miting yavaş yavaş dağılmaya başladı. Mitinge katılanların kafalarında, kalplerinde bir Kurtuluş Güneşi doğmuştu. Aferin sana çocuk Halkın bu tezahüratını ve galeyanını mitingin başından beri ayrılmadığı çalışma odasının penceresinden izleyen Mustafa Kemal Paşa’nın sinirleri, özellikle Zübeyirzade Mehmet Fuat Efendi’nin o ateşli söylevinden sonra halkın coşkusunu görünce iyice yatışmış, gözlerini Fuat Efendi’den ayırmayarak “Aferin sana çocuk!” diye mırıldandı. (3) Bu Anadolu topraklarında Milli Mücadele’nin ilk mitingi olarak tarihteki yerini aldı. Aradan tamı tamına 100 yıl geçmesine rağmen Milli Mücadele Kahramanı Zübeyirzade Mehmet Fuat’ın (Kaynar) bu kahramanlığı yeterince değil, hiç bilinmiyor. Havzalı Zübeyirzade Mehmet Fuat birikimlerinin Milli Mücadele’de kullanılmasının ayrıntıları bilinmeyen, adı öne çıkarılmamış önemli bir kahramandır. Türk Devrim Tarihi’ne not olarak bilinmesini ve gelecek kuşaklara aktarılmasını bir yurttaşlık ödevi olarak görüyorum. (1) Şenol Katkat, İlk Kıvılcım, Uğur Ofset Matbaacılık, s. 208, Samsun 2012 (2) Şevket Süreyya Aydemir, Tek Adam, İkinci cilt, 1967, s. 25 Remzi Kitabevi (3) Şenol Katkat, age. CEMİL BASKIN Havza’daki mitingi tertip eden komite, Zübeyirzade Mehmet Fuat’ı görevlendirmişti. Fuat Bey, hazırlıksız oluşuna rağmen çok kısa bir zaman içinde topluluğun nabzını yakalayarak konuşmasını ateşli bir söyleve dönüştürdü.