Catalog

CUMHURIYET DERGI 9 "Sükna Için lcar ve İstlcar Olunan Mahullerin lcar Bedetatı Hakktnda Kanun" ilegetirilmiştir. Burada konut olarak kiraya verilen ymlerdeki kira paralannın dondurulması öngörulmüştOr. Sımrlama savaşm bitiminden 6 ay sonra yürürlukten kalkmtştır. Cumhuriyet döneminde kira itişkllerini yeniden dOzenleyen yasa 1926 yılı sonlannda yurürtüğe giren "Borçlar Kanunu"dur. Imparatorluk döneminden gefen serbeat kira rellmi Cumhuriyette de varltğım surdürmuştür. Cumhuriyet döneminde ilk smırlama 1940 ytiı başında yurürtüğe giren "Millî Korunma Kanunu" ile olmuştur. Yasanm 30. maddesi taşmmaz maiların kira paralannın 1939 rayicine gure dondurutmasmı getirmiştir. Arada yapttan değişikiikierle temelde tark olmaksızın 1940 ytlmda konart sıntrh kira re/imi 7853 yttma kadar sürmuştür. 1953 ythnda çıkanlan bir yaaayla aınırh kira reiiminin iki ytl içinde dereceli olarak kaldın/mast öngörülmoş ise de, yasa koyucu aonraki yaaayla bu süreyi uzatmış, bunun ardmdan da 1955 mayısında yurürluğe giren 6570 sayılt "Gayrimenkul Kiralon Hakktnda Kanun"ile sınırlı kira reıimi, bağımsız bir yasa İle devam ettirilmiştir. 6570 sayılı yasantn kira parasımn beHi tarihlerdeki rayiçlere göre donduran 2 ve & maddeleri Anayasa Mahkemeai'nin 26.3. 1963 tarihli karan ile iptat edilmiştir. Mahkeme bu maddeterde öngöruten biçlmiyle, kira paraaının saptanmasma ilişkin AYINKONUSU Oçuncu Ahmet 1700 lerde yayınladığı fermanda "Sarayları ortadan kaldınp çerdençöplen odalar" yapilmasını/sur üstünde baraka" kuralmasını ve hazine arazilerine tecavüzii yasaklıyordu r 3. Ahmei'in yapeatçılıftı yasakloyan Sorunlar yüzyıllardır değişmedi UGÜN ülkemlzde en büyok boyuilu görontusune ulaşan konula doğgin sorunlar, aslında yıllardır sOren. bir birlklmln yoğunlaşmasını slmgellyor. Bugün tartıştığımız; kfra, gecekondu, hazine toprağına tecavüz, yapsalcılık aslında yuzyıllarca önceden günümüze ulaşan sorunlar. örneğin "kirasını cumhuriyet altını olarak isteyen evsahlbi" her dönemde ll^i geken haberlerJn başrnda gelir ve şaşar kalınz. Ancak buna şaşmak değll sevlnmek gereklr herhalda. Çünkü adam (Allahı var) "Orman Kanunu yerlne Hamurabi Kanununu uyguluyor" diye sevinmemJz blle gerekeblllr. Arkeolo|l Müzesindekl tablet bir kira sözleşmesi konuya açıklık getlriyor. Mllattan Once 1750 yıllanndadüzenlandlğl belirlenen kontrata göre "Guneş Tannsı Rahibesi Ribatum'un evini Nuralişu'nun oğlu Nurşuburnasir bir seneliğine klraladt. Bir senelik kira bedell olarak 3 şegel (25 gram kadar) gümüş mecek. Mahsuben 1.5 gin gümüş verveyi de kabul ettl." Ve altında bir not: "Peşin verilen gumuş için klraeı ev aahiblnl kıraia şikayet edemez." Kiranın, konut maJlyerJnl 10 yılda karşılaması esası da Hamurabl'den bir eslnlenmeolsagerek: "Ikunpiadat'tn ve Pirhum'un çocuklannm evlnin caddesl yanmdakl yanm asıritk arsaya Sillijşter bir ev yaptı. Ev bedelîne karşıltk 10 sene klrasız oturduktan sonra çıkacak*" Aradan gegen 3729 yıl, ama gfirüyOruz kî değiçen bir şey olmamış. Dlğer sorunlardan yakmanlarla aramızdakl zaman farkı da tam 260 sene. B Hamurabi kanımlarında ey sahibi kıracı ılıskılerı üstüne hükümler yer alıyordu Ogüncu Ahmet, 1719 Temmuzunda "Istanbul Kadısına ve Şehreminine ve Hassa Mlmarbaşıaına " gönderdiğl termanda yangınların sebeplerinl şöyle bellrtlyor: "... ktsabirsureden beri bazt kimseler ve marangoz kallalan peyda ve yaraç yavaş o saraytarabirer yolla sahip olup binalarını ortadan kaldırmaya ve kendilerine akar olmak ozere tahtadan ve çerdençöpten sıkt ve birbirine bitişîk odalar yapıp..." Sahlplenme ve inşaat malzemesî tıpkı bugunkü glbl. Yalnız yapılan apartman değil de tek katlı odalar. Ama nedenl herhalde o dönemdeki kaçgug yOzunden "her ailenin ayn kapıst bulunması "zorunluğu. Gecokondu sorunu dersenlz 3. Ahmet ondan da şfkayetçi. "Istanbul Kadısma ve Yeniçerl Ağasına ve Binaemlni ve Şehremini ve Hassa Mimarbaşıya hukum ki" dlye başladığı Haziran 1722 tarihli fermanda şöyle dlyor: "... Kısa bir süreden beri seferlerin devammdan dotayı bazı kfmseier tırsat bulup yer yer binalar ve barakalar yapmış ve diğerleri de birbirini görerek artmtş olup, Ahtrkapı'd&n Yedikuie'ye kadar, sur üzerinde baraka, oturacak yer ve kafesler koyup ve bahçe ve ot kurutma yerleri yapıp ve meyveii ve meyvesîz ağaçlar dikip..." "Hazine Araziaine tecavüz" alışkanhflımız da ylne yüzyıllar öncesine daya* nıyor. 3. Ahmet bu konuda da şunları söy» lüyor: "Kale duvarlanndan karşılanna doğru 5 zira (1 zira 75.8 cm) uzunluğundakl amzi, eski kanun üzre duvarlan görüp gözetmek ve gerekli olan onanm ve kontrol işini görmek Için tayin ve tahsls olunan devlet arazialnden olduğundan başka, kapılara ve iskeielere gldtşgeliş için kolay yol otmakia herkese fayda sağladıöından sahip çtkmak ve tecavuz etmek caiz değil iken... o yerlere tecavüz ederek kale bitlşiğinde ve bedenler üzerinde binalar ihdas ve duvarlan istlsmal ile ihlaleyledikierînden..." 3. Ahmet gördüklerini yalnız söylemekle kalmıyor önlenmesi için kesln emlrler de veriyor. Emrlnin "ktl başı kadar bite hatile alınmasmm doğuracağı kötü sonuçlan " da bîr bir açıkl lyor. Ve 1979 Türkiyesinde yasayanlar da halâ aynı sorunlann çözümlenmesiyje uğraşıyor ve bekllyor. KİRACI duzenlemenin mülkiyet hakkmtn özunO zedeteyeceği görüşüne mmtştır. İptat karannm yürürlüğe girmesi ile mahkeme 6 aytık birsure tantmış ise de. bu süre içinde hukümetçe hazıriamp parlamentoya sevkedilen yeni bir tasan yasatoştınlamamıştır. Sürenin dotmasmdan sonra ortaya çıkan durum uzerine Yargıtay 18.11.1964 tarihli bir içtihadı bırleştirme karan ile kira parasmın saptanması sorununa bir çözüm getirmiştir. Yargıtay'a göre, Anayasa Mahkemesi kira parasımn stmrlanmast ilkeaini değil, bunun uyguiama biçimini iptal etmiştir. Şu /la/efe, hukuk duzenimizde taşmmaz kiraları bakımından amırlı kira parast refimi devam etmekte, lakat bunun hangi ölçeğe göre saptanacağı sorusu yanıtsız kalmaktadır. Bu çözümlemeyi yapan Yargıtay, sonuç olarak bu konuda bir yasa boşluğu bulunduğunu kabul etmiş ve. bu boşluğun Medenî Kanun'un 1. maddesinden yararlanılarak mahkemelerce doldurulacağını belirtmiştir. Bu uygulama, tespit dayası. adtyla billnen dava yoluyla gerçekleştirilecektir," Sorunun çözOmOne ilişkln Yargıtay. blrkaç karar daha verdl ve bu arada DördüncO Beş Yıllık KaJkınma Planı yururlüflegirdl: "Bir yandan yasal kira denetiml yolları etklnleştiriiirken bir yandan da kentsei arsa üretiml ve konut yapımı hızla artınlarak kiralarm düşuk düzeyde tutulması sağlanaeakttr."' Klraların düşük dOzeyde tutulmasını sağlamak amacıyla konut yapımına gerek olduğu vurgulanırken bir de bu duruma göz atalım: Blrlnci Plan'da konut gerekslnmesf 418.793 olarak belirlenmiş 348.420 konut Oretllmiş. Ikincl Plan'da kent konut gerekslnmesî 900.000'e çıkmış, 713.720 konut yapılmış. Üçüncu Plan'da belirlenen 1.220. 000 karşılık. yapılan 978.361de kalmiş ve öç plan döneminde 15 yıl İçinde 498.871 üretlm açıflı ortaya çıkmış. DörduncO Plan'da ise önOmOzdekl beş yıl içinde kent konut gerekalnmasinln 1.705.' 065'e ulasacağı varsayıimiş. Konut yapımına kamu sektörü ağırlıgını koyamadıfiına göre beş yıl sonundaki açık yanm mllyonu geçecek glbi... Evet. konut açıgmt kapatarak. etkln yasaiar çıkartarak kiralarm önüne geçecegiz. Ancak bu arada klracılar ne yapacak? Herhalde bugune kadar ne yaptıiarsaylne onu yapacaklar. Devlet Istatistîk EnatltOsü'nOn. Devlet PlanIama Teşkilatı'nın kira glderinin gellr Içlndeki oranı konusunda bellrll bir saptaması yok, ancak her kiracının çok lyl blldlğl glbi gellrln en az yüzde 50'ai kiraya gldiyor. Ya ötekl Cikelerdeki kiracılar ne öduyorlar? Mîmarlar Odası Istanbul Şubesi yönetlcllerinin belirttlğine göre geri kalmış ülkalerin blzden farkı yok. Sosyalist ulkelerde gelrrin yakiaşık yOzde 10'u kiraya gidlyor. Kapitalist ulkelerde İse bu oran yüzde 1520 dolayında. ABD'de kapitalist sistem içinde blreyler mülk edlnme yolunu yeğllyorlar, bu bakımdan kiracı oranı oldukça düşük. SSCB'de ise müfk adlnme olanaöı sağlanmasına karşın devlet yeterll konuf üretimini safllıyor ve bu konutlar için ödenen kira gelirln yüzde 10'unun altında kalıyor. t . * • Beton ve harç katkıları •su izolasyonu ı / â ı / ı AAAİ 7CAACI CDİ T l V A P F T KATT K l PnALZtMtLLKI IICAKtf Kışın beton cfökümü | • Beton akışkanlaftıncı Batonda • Hava sürüklsyîci pas ve kir giderici •Betondo ve harçta su geçirimsîzliğini sağlayıcı Epoxy' ler Darı dolgu • Priz hi2lendırıcı nıacunları m ve geciktirîci PVC tutueu bantlar A •Şok prîz Sentetik raçine • Baton kür maddesi UA ^AtJAYİİ '*••• Caddesi No 38 K sm a o ISTANBUL aı p s Ve 3/WV/lrfl Teiefon: 49 30 3643 60 13 PK 1174KARAKÖY ..