Catalog

CUMHURİYETDERGİ 31 DIŞOLAYLAR Slyas&l gözlemdler, HumeynVye düşen en öncellkll gönvlerin, ytizbinlerin eline dağılmış bulunan silahlann toplanması ve Şah'a karşı müeadele vermiş değişfk görüşlü gruplann birbirlerine düşmesinin önlenmesi olduğu konusunda birteşiyorlar İran'da devrimin ilk perdesi kapandı. aşılması gerekli uzun ve çetin yel henüz bitmedi iraıTda bu mutlu görünlüler uzun zaman sürecek nıi? RAN'da Şah lle onun uzantılarını deviren Dlnl Llder Ayetullah Humeyni' yl Ikl önemll görov bekllyordu: Şah rejlmlne karşı müeadele sıraaında halka dafiıtılan yüzbinleroe sffahı toplamak ve Şah'a karşı blr bayrak altmda blrteşmiş apayn görüştekl çeşflll prupJann Şah blr kez ortadan kalktıktan sonra blrblrlne duşmestne engel olmak. Bu Ikl görevln ne danll güç oldufiu I Bahtlyar hükümetmln devrllmeslnden blrkac aOn sonra anlaçıldı. Komünist Partlsl TUDEH'ln Humeyni'yi destekleme kararına karşilık, sol uçta bazi gruplar, silahlannı terketmeyf kabul etmlyorlardı. Bu konuda özellikle, "Halkın FedaiJerf" denllen " F * dalyanl" adlı örgOt en uzlaşmaz tutuma glrdl. 13 Şubat'ta Tahran'da ABD elçtllflinln baaılması ve buyukelçl VVlUiam Sulllvan lle 70 elçllEk peraonellnln rehin atınması Humeynl yunetlmlnln sol uçtakl bazı gruplar arasında Uk plddi surtüşmeyl oluşturdu. Humnynrnin bir sözcüsü olay uzerlne verdlğl demeçte "Bu eyfemi gerçekieştirenfer, devrfmin tem&ilciteri rfe ğiidir. Açırt sol bazt grupiardır" dedl. Tahran'da Amerlkan Elçillğl'nin basildıflı aırada Tebrlz kentinde de SAVAK aianian lle bazı ordu blrliklerlnln ba$ kaldırmasr sonucu kanh olaytar çıkıyordu. Ikl gon suren çarpışmalarda en az 700 klşlnln öldüğu. 2 bln kişinin de yaralandığı blidlrlldi. Bu arada aof uçta•fetfa/yam11 örgüiune karşı ötnci "Mücanıdin" örgülü gerillaları sJJahlannı bırakmaya yanaşmıyoftardı. Ikl grup da Şah'a karşı mOcadele de faal rol oynadıklanndan yeni yönetim dc tor«iîiorlne daha fazla söz hakkt tanmmastnı Istemekiedirler. Ne var ki dengeli ve ılımlı b'ır devlet adamı olarak bilinen Başbakan Mehdl Bazergan, Ikl uçtaki gruplan deneılm allında tutup, orta yolu izlemekte kararh gürünmekledlr. tDAMLAR VE ELEŞTİKİLER Olkede bu gelişmeler olurken Şah yönetimînln klllt adamlarının yargtlanmalan da sürüyordu. "Halka Ezftyet, Katllam ve vatana ihanel" suçlarmdan Idam edifen generallerln sayısı 8*1 bulmuştu. Buniar arasında SAVAK eskl Bafkanı. Kara Kuvvelleri Komutam. paraşülçü blrllkleri komutanı lle Tahran Askerl Vatisl de bulunuyordu. Idamların kısa süren yargılamalar sonucu peşpaşc? yapılması Jran basmında bazt eleşlJrllere yolaçtı. Mahkemelerin halka açik yapılması. böyioce, Şah yönetlmlnin adamlarının Işledikterl suçlann tum dünyaya duyurulması gerek tigi bazı çevrelerce llerl sürülüyordu. Başbakan Bazergan'rn bir açıklamasmda "Bazı fdamiar benl çaşırttı" demesi de yönetim Içinde bu konuda görfi; aynlıkları nın bulunabileceğini göstermesi bakımından ilglnçtl. Iran Komünist Partisl TUDEH, Humeyni'yi desteklerken sol uçta bazı gruplar silahları bırakmayı reddediyor; "Halkın Fedalleri" adıyla bilinen örgüt en uzlaşmaz tutumu sürdürüyor. İSRAİLVEFKÖ Dış polltlka konusunda Ise Humeynl yunetlmlnln şimdiye dek.yapi.ıfiı enradlkal cıkışlar bundan buyio Arâplâr'in yanında [araire karşı mucadefeedâceâinfiaçıklamış tır. Açıklamanın yapılmasından kısa süre sonra da Tahran'dakl Israll Konsolosluuu (Etçlllğl) Flllstln Kurtuluş ÖrgOtO'ne (FKO) devredillyor ve tum laralililerin eınırdışı 1 edllmesl karan alınıyordu. Şah ve Bahtiyar ın devrtfmesl lle Iran Devrlmi'nin İlk perdesi kapanmıştı. Amma. devrimin önOn de daha gerçekleştlrllmesi gereken. bir dlzl görev ardı. Humeyni'nin yuruyoşu uzun ve çetln olacakti. YOĞUN HESAFLAR Iran'da bu gellşmeler olurken, dOnyanın merkezlerlnde Iran üstüne yapifan hesaplar. blr an olsun yoğunlugunu yitirmedl. Amerlka Blrleşik Devletleri lle Batı Avrupa ülkeleri blr yandan amansız blr kışın ağır koşullannı yaşarken. bir yandan da Iran nedenfyle başgösiercn akaryakıt darlıOrnın srkınhsını çeklyorlardr. Şubat'm son haflasında. Başbakan Bazergan'ın. ABDde dahil tüm dünyaya petıoi mracalına yakında başhyacaklarını açiklaması, slyasal guzlemciiere göre, belirli uzlaşma ve anlaşmalar sonunda ulaşılnıış blr aşamaydı. Humeyni ve tran hnlkı Uzunveçeiin biryolun başındalar... l