Catalog

ANDREW BARUCH WACHTEL VE ILYA VINITSKY’DEN Orta Çağ’dan günümüze ‘Rus Edebiyatı’ Andrew Baruch Wachtel ve Ilya Vinitsky’nin kaleme aldıkları Rus Edebiyatı (Çeviren: Ali Karakaya / VakıfBank Kültür Yayınları / 464 s.) adlı çalışmada, Rus kültürü ve edebiyatının tarihsel gelişimini disiplinlerarası bir bakış açısıyla ele alınıyor. Korkunç İvan’dan Büyük Petro’nun reformlarına, 19. yüzyılın altın çağından Sovyet dönemine uzanan bir panoramayla, edebiyatın toplumsal ve siyasi bağlamları derinlemesine inceleniyor. Modernizm, avangard hareketler ve sembolizm üzerine özgün analizlerle, edebiyatın bireysel ve ulusal kimlik inşasındaki rolü de gözler önüne seriliyor. Dostoyevski, Tolstoy, Çehov gibi kanonik isimlerin yanında Vasili Jukovski, Andrey Bely ve Andrey Platonov gibi usta yazarlar kadraja alınarak Rus edebiyatının dönüşüm evreleri bütüncül bir bakış açısıyla inceleniyor. ve bir yapıt üzerinden dönemlerin gelişimi liği taşıyor gibi görünse de içeriğinin yoğunluğu ve kapsam- AHMED NURİ merceğe alınıyor. lılığıyla bundan daha da fazlasını vaat ediyor. Kitabın dikkat çekici yanlarından biri, Rus ndrew B. Wachtel ve Ilya RUS EDEBİYATININ ULUSAL KİMLİK edebiyatını sadece bir sanat formu olarak ele Vinitskiy’in, hem Rusça, Ukray- İNŞASINDAKİ ROLÜ! almakla kalmayıp Batı edebiyatından ayrı- A naca ve Tatarca hem de İngilizce- Rus edebiyatının ulusal kimlik inşasındaki rolü, kitabın şan yönlerine de odaklanması. de yetkin bir çevirmen ve akademisyen olan bir diğer önemli odak noktası. Özellikle 19. yüzyıldaki artık Bu farklılıklar, belirli yapıtlar ve yazarlar Ali Karakaya tarafından dilimize çevrilen ve klasikleşmiş romanların Rus toplumunun vicdanını ve çeliş- üzerinden ayrıntılı bir şekilde tartışılıyor. VakıfBank Kültür Yayınları tarafından ede- kilerini nasıl yansıttığı ve toplumsal değişimin katalizörleri Örneğin, 18. yüzyıldan itibaren şekil- biyat tarihi serisinden yayımlanan inceleme- olduğu ayrıntılı ve çarpıcı bir şekilde ele alınıyor. lenmeye başlayan Rus edebiyatının, Çar- leri Rus Edebiyatı, kuramsal ve tarihsel düz- Bu düzlemde Puşkin’in Bakır Atlı’sındaki dönemin ruhu- lık Rusya’sının otoriter yapısı içindeki geli- lemde yetkin bir çalışma. nu ve ulusal karakterin, Gogol’un Ölü Canlar’ındaki ironik şiminin ve etkisinin ya da St. Petersburg’un İngiliz ve Fransız edebiyatı tarihlerine iliş- yaklaşımın ve Tolstoy’un Savaş ve Barış’ındaki epik tarih bu edebiyatın gelişimindeki özel rolü çeşit- kin incelemelerin de yayımlandığı serinin anlayışın çözümlemeleri dikkat çekiyor. li yazarlar, yapıtlar ve edebi olaylar üzerin- devamı da gelecek. Rus Edebiyatı’nda, sadece tanınmış Rus yazarları ve ya- den inceleniyor. 10 bölümden oluşan kitapta, Rus edebiya- pıtlarını ele almakla kalmıyor, Rus edebiyatının marjinal ve- TÜRK MODERNLEŞMESİYLE ya alternatif yazarlarıyla Sovyet döneminden günümüze dek tını Orta Çağ’dan başlayarak 19. yüzyıldan BENZERLİKLER kıyasla az bilinen kimi de bilinmeyen yazarlara ve yapıtları- ve Rus avangardından geçilerek Sovyet dö- na da geniş yer veriliyor. Bu zenginliğe ek olarak, okuyucuların ki- nemi ve günümüzle buluşturuluyor. mi Türk modernleşmesiyle benzerlikler de kurabileceği, 19. Örneğin, kitaptaki bölümler Ahmatova gibi kadın yazar- RUS EDEBİYATININ BATI EDEBİYATINDAN yüzyıl Rusya’sındaki reform arayışları ve 20. yüzyıldaki lara veya Brodski gibi Sovyet döneminin dışında kalan göç- AYRIŞAN YÖNLERİNE DE ODAKLANILIYOR! Sovyet rejiminin baskılarına rağmen edebiyatın nasıl fark- men yazarların yapıtlarına ilişkin doyurucu bilgi sunuyor. Hem uzmanlara hem de meraklı okuyuculara Rus edebi- lı şekillerde ortaya çıktığı etkileyici örnek ve argümanlar- Hatta bu yazar ve yapıtlarının Rus edebiyatındaki yerini yatının karmaşıklığı, entelektüel zenginliği ve tarihsel-kültü- la sunuluyor. anlaşılır bir anlatımla tartışarak Rus edebiyatının 1950’ler- rel arka planı kronolojik bir izlekte yalın bir dille aktarılıyor. Özellikle Puşkin, Dostoyevski, Tolstoy, Çehov ve Maya- den sonraki seyriyle ilgili de aydınlatıcı bilgiler sunuyor. Çalışmada her bir bölüm, öncelikle söz konusu dönemin kovski gibi büyük yazarların yapıtları sosyokültürel bağlam- Kitapta, Rus edebiyatın diğer sanat dallarıyla etkileşimine de gelişiminde önemli olan noktalara değinen, sosyokültürel da yorumlanarak edebiyat ile sosyal ve politik gelişmeler yer veriliyor. Rus edebiyatının, görsel sanatını, balesini, müzi- çerçevesinin çizildiği bilgilendirici bir metinle başlıyor. Ar- arasındaki ilişki aydınlatılıyor. ğini ve tiyatrosunu nasıl etkilediğine de eğilerek ele alınması dından, bir yazarın biyografisi, bir edebi veya kültürel olay Çalışma, bu yönüyle Rus edebiyatına ilişkin bir giriş nite- kitabı edebiyat merkezli bir sanat tarihi çalışması kılıyor. n ROBERT K. MESSIE’DEN ‘ÇARİÇE KATERİNA’ nemsiz ve parasız bir Alman prensesi olarak dünyaya mektuplaşmış, görüşmüştür. Salgın hastalık baş gösterdiğinde gelen Çariçe II. Katerina (1729-1796), hayata veda kilisede sıraya girip ikona öpme geleneği olan halkına, ülkenin ettiğinde devasa ülkesinin mutlak hükümdarı; ilk çiçek aşısını kendine yaptırarak örnek olmuştur. Kadının geri Ö imparatorluğunun sınırlarını genişletmiş, stratejisini oluşturmuş, planda olduğu bir Doğu memleketindeki lider olmayı bilmiştir. kurumlarını geliştirmiş imparatoriçesi; vatanının Batı sanat ve III. Mustafa, I. Abdülhamit ve III. Selim’in saltanat dönemlerine kültürüne yönelmesini sağlamış çariçesidir. Bunun için dinini denk düşen iktidarı, Osmanlı’nın gerilemesinin en önemli değiştirip Ortodoksluğa geçmesi ve Büyük Petro’nun torunu etkenlerindendir. olan eşi Çar III. Petro’yu darbeyle devirmesi gerekmiştir. Osmanlı’ya Kırım’ı kaybettiren, Karadeniz’i Ruslara açmaya mecbur Büyük Petro’nun Batı’daki askeri ve idari yenilikleri ülkesine bırakan, Ortodoks tebaası üzerinde onlara himaye yetkisi veren uyarlama anlayışını derinleştirerek sürdürmüş; ülkesinde sanatın, Küçük Kaynarca Antlaşması onun döneminde imzalanmıştır. kültürün, eğitimin ve tıbbın gelişmesini sağlamış; hastaneler, Robert K. Massie, Rusya’yı büyük bir devlet yapan Büyük Petro için okullar, yetimhaneler kurmuştur. yazdığı ustalıklı biyografinin ardından Hakan Abacı’nın çevrisiyle Türkiye St. Petersburg’daki Ermitaj Müzesi’nin temelini atmış, Puşkin, İş Bankası Kültür Yayınları tarafından yayımlanan bu incelemesinde Dostoyevski, Tolstoy, Çehov, Çaykovski, Rimski-Korsakov gibi ise “bu devlete kudret katan” II. Katerina’yı anlatıyor. büyük sanatçılar yetişmesini sağlayan zemini oluşturmuştur. Avrupa’daki fikir hareketlerini ilgiyle takip etmiş, Voltaire, Çariçe Katerina / Robert K. Messie / Çeviren: Hakan Abacı Diderot, Rousseau, Grimm gibi önemli aydınlarla yıllar boyunca / Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları / 690 s. / 2024. 8 13 Şubat 2025