Catalog

MERHABA HÂLE SEVAL’DEN ‘KUZEY RÜZGÂRININ KADINI’ llinci sanat yılı onuruna hazırlanan, on sekiz yazın insanımızın katkıda bu- E lunduğu Alova Kitabı: Şiir ile Elli Yıl ile ‘Mary Wollstonecraft’ın Hayatı, usta şair Erdal Alova kapağımızda. Kitap, Orhan Taylan’ın (1941-2023) Alova’nın karakalem çizimini yaptığı portresiyle açılıyor. Gezi Mektupları ve Arkadaşları’ Vedat Günyol’un (1919 / 2004), şairin Giz Dö- kümü için Milliyet Sanat Dergisi’nde 1989’da “Mary Wollstonecraft ‘Dünyadan istediğim bir hak, yardım ve bağış değil’ diye haykıran yayımlanan “Dil Bilinci”, Alova hakkında ya- Britanya’nın ilk liberal feminist kadını. Sis, gotik kulelerden aşağı sarkarken kalemiyle zılmış ilk şiir değerlendirmesi. barışan, yazarak var olan, sıradışı bir kadının başkaldırı öyküsü.” Hâle Seval. Cevat Çapan, kitaba iki yazı ile katkıda Köylüsü kentlisiyle tüm kadınların büyük mücadele verdiği günümüzde Hale Seval’in bulunuyor: “Sunu” başlıklı yazı, Alova’nın seçme şiirlerini içeren Kırık Tabletler’deki kaleminden yayımlanan Kuzey Rüzgârının Kadını Mary Wollstonecraft’ın Hayatı, Gezi (2014), o döneme kadarki şiir anlayışı üze- Mektupları ve Arkadaşları (Paradigma Akademi Yayınları), 18. yüzyıldan itibaren bu rine. Çapan’ın diğer incelemesi “Alova’nın mücadelenin nasıl başladığına ilişkin yaşamları ve çalışmaları anlatan ustalıklı bir inceleme. Birinci Çoğul Şarkısını Dinlerken”. Mary Wollstonecraft, korkunç bir nesli Frankenstein’i yaratarak gotik edebiyat dünyasında Orhan Koçak “Bitik Kentin Belleği: yerini alan Mary Shelley’in annesidir. Kitabın en anlamlı yönü de “Yaşama hakkı elinden Alova’nın Üçüncü Dönemi” yazısında, Bi- alınan tüm kadınlara” ithaf edilmesidir. rinci Çoğul Şarkı’yı değerlendiriyor. Sürey- ya Berfe (1943 / 2024) de bu kitabın yayım- landığı yıl yaptığı çağrı ile okuyucuların dik- HANDE MİR katini bu kitaba yöneltmelerini istiyor. Adnan Özer’in “Alova’nın Kahramanlığı: “Kadın kadını neden yazar? Toplumun Birinci Çoğul Şarkı” yazısında epik şiir üze- dar kesiminin tanıdığı Christina de Pisan, rinden bir bakış söz konusu. Mary Wollstonecraft ya da bu kitapta adı Aynı kitap üzerine bir inceleme de Mustafa geçen annem Belkıs Halim Vassaf, ufuk açıcı Erdiken’e ait: “Kültür Şiirinden Kültür Gezgin- olsalar da tarihe dipnotlar. Sanayi Devrimi ciliğine: Birinci Çoğul Şarkı”. Bir diğer kap- ve iki dünya savaşının, kadını evin erkeğine samlı inceleme yazısı da Semih Gümüş’e ait: kölelikten kurtaracağını, emekleriyle ekonomik “Şiirin Tarih Pınarından Birinci Tekil Şarkı’ya”. bağımsızlıklarına ilk adımlarını atacaklarını kim Ataol Behramoğlu, “Şiire Adanmış Bir Ya- öngörebilirdi? Yola devam. Yapay zekânın şam” yazısında, Alova’nın şiire bağlılığını takdir gelişmesiyle tarih boyunca süregelen erkek ediyor. Erdal Alova’nın mitolojik hikâyelerden hiyerarşisinin yıkılması artık kaçınılmaz.” beslendiği şiirlerini kapsayan Tensemeler ki- Gündüz Vassaf tabı Mustafa Köz’ün yazı konusu. MARY WOLLSTONECRAFT: ‘DÜNYADAN Oğuz Demiralp, “Büyük Şiire Doğru” ya- zısıyla Alova şiiri ile elli yıllık bağlılığını akta- İSTEDİĞİM BİR HAK, YARDIM VE BAĞIŞ DEĞİL!’ Hâle Seval’in ustalıkla kaleme aldığı Kuzey Rüzgârının Kadı- rırken Eray Canberk de şairin şiir serüvenini “Eskil ve Çağcıl” yazısında kendi tanıklıkla- nı Mary Wollstonecraft’ın Hayatı, Gezi Mektupları ve Arkadaş- ları, 18. yüzyılda “Dünyadan istediğim bir hak, yardım ve ba- rıyla değerlendiriyor. ğış değil” diye haykıran Britanya’nın ilk liberal feminist kadını Kitapta anı kapsamında yer alan yazılar- Mary Wollstonecraft’ın hem kısa bir biyografisi hem de kitap- dan ilki Barış Pirhasan’ın. “Issız Gül” baş- ları ve özellikle de İsveç, Norveç ve Danimarka’ya yaptığı gezi- lıklı bu yazı, 1970’lerde iki genç şairin önce lerde yazdığı mektuplarından kesitler içeren bir inceleme. Ankara, sonra İstanbul’da geçirdiği günler- zi Mektupları ve Arkadaşları’nın “Takdim” bölümünde tarihçi Wollstonecraft, kadının miras, çalışma, kendi bedenini tanıma den bir kesit sunuyor. Mithat Atabay’ın, Türkiye’deki kadın hareketlerine kazanımla- ve öğrenim görme hakkı için derin bir mücadele geliştirmiş, kısa- rına ve mücadelelerine ilişkin yazısı yer alıyor. Ali Cengizkan, 1970’lerde İstanbul’a geli- cık ömründe hem dini / kilise otoriterlerine hem de sosyal yapıyla Atabay, yazısında “Tanzimat döneminde ele alınan bir baş- şini, sonrasında Alova ve şiiriyle tanışması- mücadele etmiştir. Wollstonecraft “Erdem herhangi bir şey üzerine ka konu da kadının, ekonomik durumuydu. Kadının şehirlerde nı “İnsanın Çekirdeği” yazısında aktarıyor. inşa edilemez” (s. 38) diyerek erdemin bir huy olduğunu vurgular. bir meslek sahibi olması ve çalışması yasaktı. O nedenle kadın Ferruh Tunç, “Malul Satırlar” denemesin- Wollstonecraft kadın ve erkek “yaşamda mücadele etmek is- kocasına ve çocuklarına bağımlıydı. Namık Kemal İntibah ro- de, Alova şiirinin kendisi için ne anlam ifade teyen insanların mutlu insanlar olduğunu, çünkü bu mücadele- manında bu konuyu işler” (s. 14) diyerek kadının ekonomik ve ettiğini açıklarken yazısını şairin ellinci sa- nin insanın boş boş zaman öldürmesinin önüne geçtiğini söyler- sosyal durumunu edebiyat üzerinden ortaya koyuyor. nat yılı için yazdığı bir mektupla tamamlıyor. ken hazzın kadın veya erkek her ikisini de kendisini kaybetmesi- Hüsmen Ersöz, şairin bir dizesini başlık ‘TARİHİN İÇİNDEN GEÇEN İKİ KADIN’: BELKIS HALİM ne neden olabileceğini söyler.” (s. 49). olarak kullandığı “Heykeller Değil Biziz Yı- (VASSAF) VE MARY WOLLSTONECRAFT’! kıntı Olan” yazısında, Alova’ya hem kendi ‘KADIN HAKLARININ DOĞRULANMASI’ Kitabın sonunda “Tarihin İçinden Geçen İki Kadın” bölü- yaşamındaki etkisi hem de şiirinin derinliği- Wollstonecraft, Kadın Haklarının Doğrulanması kitabı- münde Belkıs Halim (Vassaf) ve Mary Wollstonecraft üzerine ni için teşekkür ediyor. nı 1792 yılında yayımlar. Kitabı çok ses getirir. Ardından karşılaştırmalı bir okuma yer alıyor. Gökçenur Ç., “Alova İçin” yazısında, Alo- İngiltere’nin tutucu ortamından ayrılarak Paris’e gider. Bu dö- 100 yıl farkla iki kadının yaşamları için verdiği mücadele an- va şiirinin önemini entropi yasası bağlan- nemde 1789 Devrimi’ne tanıklık eder. latılıyor. Kitabın başında da “Kadın Kadını Neden Yazar” baş- tısı üzerinden ele alıyor. Mehmet Barış Al- Devamında İngiltere ve Fransa’nın savaşa girmesi sonucu sava- lığıyla Gündüz Vassaf’ın bir şiiri, yazısı yer alıyor. bayrak ise “Oğuldan Babaya” yazısında, şın ve devrimin kadını olarak büyür. “Umutsuzluğun kol gezdiği Vassaf, “(…) Sanayi Devrimi ve iki dünya savaşının, kadı- Alova’yı bir felsefeci gözünden selamlıyor. Paris’te ne doğru bir yargı ne gerçeklere saygı ne de devrimin ar- nı evin erkeğine kölelikten kurtaracağını, emekleriyle ekonomik Alova Kitabı: Şiir ile Elli Yıl kitabında Alo- kasında kurulan yargıç kürsüsünde acıma duygusu vardır.” (s. 59). bağımsızlıklarına ilk adımlarını atacaklarını kim öngörebilirdi? va için yazılmış dört şiire de yer veriliyor. Bu sırada yazdığı kitabına Fransız Devrimi’nin Kaynağına ve Yola devam. Yapay zekânın gelişmesiyle tarih boyunca sürege- Tarık Günersel’in “Alova”, Ferruh Tunç’un Gelişmesine Tarihsel ve Ahlaki Bir Bakış adını verir. len erkek hiyerarşisinin yıkılması artık kaçınılmaz” (s.10) der- “Sana”, Gökçenur Ç.’nin “ALOVA” ve Mus- Wollstonecraft, 18. yüzyılda İsveç, Norveç ve Danimarka’ya ken kadınları anlayıp anlayamadığını(mızı) sorguluyor. tafa Erdiken’in “Alova’ya Armağan”. yaptığı gezisinde kaleme aldığı mektupları kitaplaştırır. Mek- Mary Wollstonecraft, korkunç bir nesli Frankenstein’i yarata- tuplar sadece duygu yüklü değil aynı zamanda üç ülkenin de rak gotik edebiyat dünyasında yerini alan Mary Shelley’in anne- Erdal Alova ile Alova Kitabı’nı ve şiirinin elli ekonomik ve sosyal yapısını gözler önüne serer. sidir. Kitabın en anlamlı tarafı da “Yaşama hakkı elinden alınan yıllını konuştuk. Mustafa Erdiken’in söyleşisi... Kuzey Rüzgârının Kadını Mary Wollstonecraft’ın Hayatı, Ge- tüm kadınlara” ithaf edilmesidir. n İyi okumalar... lİmtiyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına: Alev Coşkun l Yayın Yönetmeni: Gamze Akdemir l Tasarım: Bahadır Aktaş l Sorumlu Müdür: Betül Berişe l Yayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ l İdare Merkezi: Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sok. No: 2, 34381 Şişli- İstanbul l Tel: 0 (212) 343 72 74 (20 hat) Faks: 0 (212) 343 72 64 l Uets: 25999 - 15079 - 37611 l Reklam Genel Müdürü: Evsun Sinem Alkan l Reklam Rezervasyon: Tel: 0 (212) 343 72 74 Mail: reklam@cumhuriyet.com.tr l Baskı: İleri Basım Mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. AŞ, Yenibosna Mah. 29 Ekim Cad. KITAP No: 11A/41 Bahçelievler - İSTANBUL. l Yerel süreli yayın l Cumhuriyet gazetesinin ücretsiz ekidir. Resim: JOHN OPIE