Catalog

Gülten Dayıoğlu'dan bir gençlik romanı Otuz beş yılını çocuklar için yazarak geçiren Gülten Dayıoğlu, onları gençlik çağlarında da yalnız bırakmıyor. Onun üretken kalemiyle, zaman zaman genç kuşağa yönelmesi, edebiyatımız açısından çok önemli bir kazanç edebiyatı konusunda öte denberı süregelen boşlııgun tarkına varmıştır. Ayrıca ideolojik kavgalarla şıı ya da bu yana çekilmek istcnen çocuklar açısından, o ana babalara güven veren bir yazar olarak görülmüş, geniş okur kitlelcri bulmasında bu da önemli bir et ken olmuştur. Gülten Dayıoğlu'nun son romanı Sekizinci Renk bir gençlik romanı. Dayıoğlu kitaplarıyla yetişen çocuk okurunu, gençlik çağında da yalnız bırakmıyor. Sevılen bir gençlik romanı olan Yeşil Kiraz'ın baş kişisinı yoksul bir aileden seçmişti. Bu kez varlıklı bir ailenin kızını (F,la) anlatıyor. Sekizinci Renk'te yirmibirinci yüzyıla girilirken, gençliği kuşatan sorunlar irdeleniyor. Sekizinci Renk, bir bakınıa yirmibirinci yüzyıla hazırlanan gençliğin romanı olarak değerlendirilebilir. Bir kımlik vc kişilık savaşı veren çoftu gencin günümüzde yaşadıöı sorunları yaşıyor. Ela'nın, ailesiyle, okul arkadaslarıyla ilişkileri, yaşamına hem mutlııluk ve renk katan boyutlarıyla hem de bu ilişkiler içinde ortaya çıkan, buluğ çağı ve sonrasına ilışkin sorunlar, uzun uzun anlatılıyor.. Buna birdeerken evlilik deneyimı ekleniyor. Ela varlıklı oir ailenin tck kızıdır. Anne çok ünlü bir tiyatro sanatçısı, baba büyük bir işadamı. Hla, testler ve özel hocalarla geçen günlerini bir felaket olarak nitelendirir. Anncsi Tiraje Hanım'ın dayatıcı ve buyurgan bir kişiliği vardır. Zaman zaman ortaya çıkan anncbaba kavgası da onun çocukluöunun kötü olaylan arasında yer alır. Dana da önemlisi annc, kızından yaşını ve yaşam birikimini aşan bir kimlik vc kişilik beklentisi içindedir. Tiyatroda her rolü başarıyla oynayan Tiraje Hanım, annelik rolünü iyi oynayamamaktadır. Ela nice iyi olanaklar içinde yetişse dc yaşamında tek ögenin (anne) yerli yerine oturmaması, bu olanaklardan beklenen giızel sonucu (mutluluöu) engeller. Romanda annenin üzerindeki olumsuz etkiler şöyle anlatılıyor: "Ela'yı Akgün Bey'in dadısı büyütüyordu. Tiraje Hanım, gittiği verlerden sık sık tclcfon ederek dadıya Suyruklar yagdırıyordu. Ela biraz büyüyünce, anncsi onu türlü konularda kuşatma altına almaya başlamıştı. Üç yaşında elinden tııtup tanınmış çocuklarının okulu olarak bilinen bir anaokuluna götürdü. Dört yaşındayken, müzik dersleri başladı. Sonra bale kursları.. Ela yedi yaşında kendini, tenis vc at binme çalışmaları içinde buldu. Evde bebekleriyle oynamaya zaman bulamıyordu bir türlü... Bunca etkinlik yetmiyor gibi bir de onu tiyatroya bulaştırdı. Yeni bir oyunda yer alan çocuk rolünün kızına verilmesini sağladı. Oysa Ela sahneden korkuyordu. (...)" Sekizinci Benk Annesinin istekleri vebaskılarıbitnıez: "Ela tlkokula başlamadan, okuma yazmayi ögrenmcliydi. Ela ilkokul birinci sınıfta test derslerine başlamalıydı. Ela piyano konseri vermeli, bale gösterilerine katılmalıvdı. Ela tiyatroda çocuk oyunlarında dana sık rol almalıydı. Ela cn iyi en ünlü kolejin sınavlarını kazanmalıydı. Hatta Ela, bu sınavları kazanmakla kalmayıp Türkiye birincisi olmalıydı. Kısaca Ela, hcp gözde, hep en öndc olmalıydı." (s.41) Ela böyle bir anneyle zaman zaman çatışır. Ayrıca korunan kız olmanın sorun lannı yaşar. (~)zellikle buluğ çağında aile, onuııla neyi nasıl konuşacağım bilemez. Ciençleri denetleme konusundaki bilinçsizliklerveölçüsüzlüklerbuailede de yaşanır. Bu yüzden kimi davranışlar, giderek komcdiyc dönüşür. Komanın belki de en eğlenceli bölümleri bu bö Sekizinci Renk KEMAL ATES B atıya göre ronıan türünün ilk örnekleri Türk Edebiyatında daha yenidir. Çocuk Hdcbiyatı'nda 2. Meşrutiyet'le başlayan kıpırdanış içinde şiir ön plandadır. Cumhuriyet donemine kadar çocuklara sıınulabilccck romanlar, ancak büyüklcr için yazılmış romanlar arasından seçilebilirdi. Hatta Cumhuriyet döncmindc de uzun bir süre çocuk romanlarının sayısı birkaçı geçmedi. Yazarlan bu alana yöneltmek zaman aldı. Türk edcbiyatında bu boşluk uzun sürc masallarla dolduruldu. Gültcn Dayıoğlunu bütünüyle çocukları hedef alan, çocuklar için yazmayi ilk ugraş olarak benimscyen romancılann başında anmak gerekir. Ondan önce de çocuklar için yazan romancılar vardı kuşkusuz. Sözgelişi, uluslararası bir başarı da clde eden Cahit Uçuk bu alanda unutulmaması gereken bir ya/ardır. Ancak onun yazanığ'ında da çocuk ikinci plandadır.. Bu kuşağın ardından gelen Mehmet Seyda, Aziz Ncsin gibi yazarlar Kcrimc Nadir'i olarak niteledikleri ve yapıtlarının değeri, edebiyat vc cg'itim açısından epcy tartışılan ve cleştirilen Kemalettin Tuğ cu, bir dönemdc çocukların roman okuma gereksinimini, ncrdeyse bir başına karşıladı. Bu boşluöun çok güçlü bir biçimdc duyumsanuığı yıllarda, Gülten Dayıoğlu bütünüyle çocuklara yönclcn bir yazar olarak karşımıza çıktı. Otuzbeş yılı bulan uzun yazarlık yaşamında onun için çocuk hcp ön plarıda oldu. Sürekli çocuklar için ürctti, edebiyat dün yasındaki yerini bu alandaki başarılarıyla sağladı. Bugün Türk edebiyatının çocuklar için yazan en ürctkcn kalemi oldu. lümlerdir. Yaşamın gerçeklerindcn uzak yetiştirilmek istenen Ela, önce buna kar şı mücadele verir. Kimi deneyimleri yaşamak zorunda olduğuııu bilir. Bu dene yımlerın kiminden varalar alsa da... Romanda gençlik sorunları, geııçliui kuşatan doğru veyanlışların pek çoğu ele alınır, irdelenir: Sigara, uyuşturucıı gibi kötü alışkanlıklar, calışkan öğrencilere "inek" gözüylc bakılması, hayali sevgililer, "flörtçü kız" görünmeçabaları, gcnçlcr için kötü tuzakların bulundu£u mekanlar, günümüz gençliğinin genel so runlarıdır. Yazar kimi çocuk romanlarında (Tunadan IJjçan Kıış, Gökvü/ündcki Mor Bulutlar vb.) olduğu gibi, bu romanda da gizemli olaylarla romanın merak ööesini güçlendirerek sürükleyici, kolay okunan bir roman olmasını sağhyor. Ela'nın halasından ögrendikleri, annesinin gençlik yıllarına tanıklık eden "hatıra defteri"nin, bu defterin saklandığı sandıktaki gizlerin peşine düştüğü bö lumler, romanın gerçekçi yapısını zorlamadan, Sekizinci Renk'in bütününe sin dırilmiş renk olarak deg'erlendirilmeli. Dayıoulu, gençlik sorunlarıııı biliın işı ğında irtıeliyor. Romanın en onemlı kışilerinden Ulev, Ela'nın sorunlarını yakından izleyen bir psikologdur. Ela'nın en güvcndi^i dostu da odur. Ülev'in ona söyledikleri, onun sorunlarına yaklaşı mı, bir bakıma bilimin yakiaşımıdır. Ela'nın Ülev'le olan dostlugunu, bilım lc olan dostluk olarak algılıyorum bcn. ütuz beş yılını çocuklar için yazarak geçircn Gültcn Dayıoğlu, onları gençlik çağlarında da yalnız bırakmıyor. Onun üretken kalemiyle, zaman zaman gcnç kuşağa yönelmesini, edebiyatımız açisın dan çok önemli bir kazanç sayıyorum." Sekizinci Renk/ (Jültcn Dayıuğlu/ Al tın Kılaplar/ Utanhul VJ97/400 s Kimlfk savaşı veren gençler $ Ç A Ğ D A Ş Y A Y I N L A R I HİKMET ÇETİNKAYA Âşık Kadınlar Sokağı HİKMET ÇETİNKAYA Kişinin sevaıyle olgunlaştığınm kanıtı bir Çetınkaya klâsıği...(2.Bası) Kubilay Olayı Ve Tarikat Kampları Türkiye'nin gündemindeki şenatın, tarikatçılığın, gericiltğin hazin Öyku$ü.(4.Bm Çocuklarm sevdiği yazar Gülten Dayıoglu'nun çocuklarca çok okunan bir yazar oldugu, yapıtlarının art arda yaptıgı baskılardan da anlaşılmak tadır. Bu başarıstnın önemli nedenlerinden biri, hiç kuşkusuz onun çocuklar için yazmadaki ısrarlı ve istekli çabasıdır. Çocukları önemsemesi onun ilkokul öğretmenliğinden de gelen bir özelliğidir. Bu özelliğin onun çocuklara yönelişinde ve, çocukları anlamasında önemli etkileri olmuştur. Bıınıın yanı sıra yazar, çocuk SAYFA 12 EROL MANİSALI Türkiye Avrupa llişkileri Türkiye Avrupa ılışkılerinde ülkeyı yöneten ve yönlendırenler, geleceğimizi nasıl "ipotek altına" akUar.Bu kitapta... Cumhuriyet Kıtap Kulübu Çag Pazarianıa A.Ş. ",ad. No:39/41 Cagaloglulstanbul Tel:514 01 96 Posta çekı no:666321CUMHURİYET KİTAP SAYI 415