Catalog

3 EYLÜL 2025 ÇARŞAMBA 8 İNCELEME/YORUM ETHEM: İsyan ve İhanet fendiler, askerî harekâtı Türk ordusunun Ethem kuvvetleriyle kuvveti de Dereköy kesimindeki çapulculuktan, devlet meşgul olmasından yararlanan piyade bölüğüne SINAN MEYDAN Yunanlar, 6 Ocak 1921’de, Uşak- saldırdı, ancak geri “Ekurup yönetmeyi, şunun Baba ocağı bunun mâsum çocuklarını fidye Bursa hattından Eskişehir- atıldı. Fakat bu saldırı dilenmek için dağlara kaldırmak Afyon yönüne doğru saldırıya yüzünden Kütahya’dan Tarihten kuşatmada! haydutluğundan ibaret zanneden, geçtiler. Yunan ilerleyişinden İnönü’ye nakledilecek 174. bir gün sonra, 7 Ocak 1921’de, Alay’ın hareketi gecikti. (Türk şarlatanlıklarıyla, yaygaralarıyla Günümüze HP, temelleri cephede atılan, çağdaş Ethem de TBMM ordusuna saldırıp İstiklal harbi, s. 194). bütün bir Türk vatanını bezdiren Türkiye Cumhuriyeti’nin yaratıcısı ve Türk milletinin Büyük Meclisi’ni Gediz’i topa tutarak Kütahya’ya 10 Ocak 1921’de asi Ethem’in kuvvetleri CAtatürk’ün kurduğu bir baba kendileriyle uğraştıran utanmaz, ilerlemeye çalıştı. Türk orduları Kütahya’ya taarruza devam ettilerse de ocağıdır Türk siyasi tarihinde. iki ateş arasında kaldı; bir tarafta İzzetin Bey komutasındaki iki alaylı 61. haddini bilmez, küstah ve Ve şimdi CHP bir yargı kıskacında. Yunan orduları, diğer tarafta Ethem Tümen tarafından geri atıldılar. (Türk İstiklal herhangi bir düşmanın, boğazı Önceki gün, “Eylül ayında 13 kez kuvvetleri... Savaşı Kütahya’dan Harbi, s.125,126, 221) tokluğuna casusluğunu, uşaklığını adliye koridorlarında buluşacağız” diye yapacak kadar aşağılık ve bayağı görüştü. Üç kez heyet gönderdi. yöneten Batı Cephesi Komutanı Ethem, 11 Ocak’ta Yunan geri çekilişinden açıklama yapan İstanbul il başkanlığı yaratılışta olan bu kardeşleri, Ancak girişimleri sonuçsuz kaldı. Albay İsmet Bey, böylece hem sonra da saldırılarına devam etti. 12 Ocak dün akşam saatlerinde 45. Asliye Hukuk Gediz’deki Ethem kuvvetlerine, 1921’de 5000 kişilik kuvvetiyle 1500 kişilik (Ethem ve ağabeylerini) ellerindeki 29 Aralık 1920’de Ethem, bir Mahkemesi’nin sürpriz kararıyla görevden hem de İnönü’ye yürüyen Yunan 61. Tümen’e bir kere daha saldırdı. (Türk bütün kuvvetler ve dayandıkları telgrafla TBMM’ye hakaret etme el çektirildi. 38. kurultayda oy kullanan 198 kuvvetlerine karşı koydu. İstiklal Harbi, s. 127, 128; Belen, s. 280; düşmanlarla birlikte yola getirmek cüretini bile gösterdi. Buna karşın kurultay delegesine geçici tedbir geldi. ve ortadan kaldırmak suretiyle, 6 Ocak 1921’de başlayan Yunan Akşin, s. 92). Ethem’e yeni bir heyet gönderildi Eski genel sekreter Gürsel Tekin geçici ilerleyişini durdurmak için -Ethem’e Ethem, 13 Ocak’ta da saldırılarını sürdürdü. inkılâp tarihimizde, etkili bir ibret ve ikna edilmek istendi. Ancak bu olarak il başkanlığına atandı. karşı Kütahya civarında bir tümen Bu sırada Alanyurt İstasyonuna gelen Refet örneği vermek zarurî görüldü.” Dün aniden açıklanan ara karar çok girişim de sonuçsuz kaldı. Bunun bırakılarak- kuvvetlerin çoğu İnönü- Bey, Ethem’i etkisiz hale getirip takip etme (Atatürk, Nutuk) sıcak gibi dursa da aslında bir haftadır üzerine TBMM Hükümeti, Ethem Dumlupınar çizgisine aktarıldı. 31 Ağustos 2025’te Bandırma konusunda yavaş davrandı.(Türk İstiklal konuşulmuş adliye koridorlarında ancak ve ağabeylerinin isyan ettiklerini gizli tutulmuş, haber sızmamış! Türk ve Yunan kuvvetleri 9 Ocak Harbi, 128-131; Belen, s. 230). Emreköy’de Çerkes Ethem duyurdu. 30 Aralık 1920’de Ethem Konuya hukuken yaklaşırsak karar 1921’de İnönü’de Bu nedenle Atatürk Nutuk’ta Refet (Bele)’yi anıldı. Balıkesir AKP İl Başkanı, x tedbir niteliğinde ve itiraz süreçleri var. karşı karşıya geldiler. ağır biçimde eleştirir. Bu arada Ethem’e, hesabından yaptığı açıklamada, Tedbir zararı önlemek için verilir, yeni bir Yunan saldırısı çok Yüzbaşı Derviş Bey aracılığıyla af dilemesi “Çerkes Ethem Bey’i, Kuvayı süreç başlatmak için değil. Mahkeme şiddetli oldu. Türk teklif edildi, ancak Ethem bu teklifi de Milliye kahramanlarımızı ve aziz sonlanmamış, yargıç kararını henüz cephesinin bazı reddetti. şehitlerimizi rahmet ve minnetle vermemiştir. bölümleri yarıldı. 14 Ocak 1921’de Kütahya’da 61. Tümen, andık…” dedi. Böylece Kurtuluş Belli ki hedef, Atatürk’ün partisini Yunan kuvvetleri, asi Ethem kuvvetleriyle yaptığı muharebeyi Savaşı’nda isyan edip Türk ordusuna mahkeme koridorlarında tartıştırmak, İnönü istasyonunun kazandı. Ethem kuvvetleri Gediz’e doğru karşı savaşan ve Yunan tarafına yıpratmak, “iktidar alternatifi” kimliğinden kuzeyine kadar çekildi. 16 Ocak 1921’de düzenli ordular geçen Ethem, Kuvayı Milliye uzaklaştırmak, halkla bağlarını koparmak. ilerlediler. Türk Gediz’e girdi. Ethem geri çekildi. (Türk İstiklal kahramanlarıyla ve Kurtuluş Savaşı O yüzden altı oklu rozeti taşıyan herkes askeri ve cephanesi Harbi, s. 131-135, 231) şehitleriyle bir tutuldu. sağduyu ile davranmak, omuz omuza azdı. İşte o sırada TBMM ordusu karşısında Ethem kuvvetleri vermek zorunda. Genelkurmay, dağılmaya başladı. Kuva-yı Seyyare’den Ethem isyanına doğru “Eskişehir’i koruma ayrılıp af dileyerek TBMM ordusuna Henüz düzenli ordunun En sıcak eylül! olanağı yoksa sığınanlar oldu. kurulmadığı dönemde, Kasım İstanbul il yönetiminin görevden demiryolunu tahrip 21 Ocak 1921’de Ethem’in ağabeyi Tevfik 1920’ye kadar, Anzavur, Adapazarı, alınmasının yanı sıra eylülde çok zorlu bir ederek Afyon- Yunanlarla bir teslim protokolü imzaladı. 22 Düzce, Bolu ve Yozgat ayaklanmaları yargı maratonu bekliyor CHP’yi. Beykoz’un Konya yönünde Ocak’ta Ethem’in iki ağabeyi; Reşit ve Tevfik, Ethem’in Kuva-yı Seyyare adlı seçilmiş belediye başkanı Alaattin Yunan tarafına geçen Ethem’in muhtemel saldırısına geri çekilmelerini” 1000’e yakın adamıyla Yunanlara teslim Köseler’in dün duruşmasıyla başlayan kuvvetlerince bastırıldı. Ancak Ethem karşı gerekli önlemlerin alınması hakkında istedi. Buna karşın oldular. 28 Ocak’ta Ethem de 64 adamıyla mahkeme serisi, bugün 19 Mart Saraçhane ve ağabeyleri bu sırada TBMM’yi İsmet Bey, daha Yunan tarafına geçti. Ethem’e karşı harekât eylemlerinde tutuklanan öğrenciler yargıç tanımayarak kendi kafalarına göre geriye çekilmeden Eskişehir’in sonunda Türk ordusu 4 top, 4 makineli tüfek, kuvvetleri TBMM ordularına karşı karşısına çıkmasıyla sürecek, yarın Özgür hareket ettiler. Halk üzerinde baskı batısında savaşı kabul etti. 10 500 tüfek ele geçirdi. (Türk İstiklal Harbi, s. Özel’e saldırı davası görülecek. Hemen her savaş düzeni aldı. Düzenli ordu kurdular. Suçlu buldukları kişileri Ocak 1921 gecesi İnönü mevkiinde 140-143; Belen, s.282) gün adliye mesaisi var. birlikleri Kütahya’ya girdi. Ethem, kendileri cezalandırmak istediler. tutunan Türk birliklerine “her karış Ethem’le yapılan Kütahya Savaşı 9-10 Eylül: Baro davası, 9, 10, 11 Eylül: Gediz’e çekildi. Ethem ilk olarak Mayıs 1920’de toprağın savunulması” emri verildi. sonunda TBMM ordusu 61. Tümen 14 Saraçhane olayları davası, 11 Eylül: Ekrem İstanbul Hükümetine ve işgal Bu sırada Kütahya’nın güneyinde, şehit (2’si subay), 62 yaralı (6’sı subay) ve İmamoğlu’nun diploma iptali davası, 15 komutanlarına sadakatini sunmak Ethem Yunan’la anlaştı Ethem kuvvetleri de karşısındaki 218 kayıp olmak üzere toplam 294 kayıp Eylül: Kurultay iptali, Cem Aydın-Akın için padişaha gizli mektuplar yazdı. Ethem, 2 Ocak 1921’de İstanbul Gürlek ve Saraçhane davaları, 18 Eylül: Türk birliğine (61.Tümen’in zayıf verdi. (Türk İstiklal Harbi, s. 145) Daha sonra İkinci Yozgat İsyanı’nı Hükümeti’ne telgraf çekerek Belediye meclis üyeleri kent uzlaşı davası, kuvvetlerine) saldırdı. Ankara İstiklal Mahkemesi, Ethem ve bastırması istendiğinde isteksiz Ankara’ya karşı mücadele için 19 Eylül: Saraçhane davası, 22 Eylül: kardeşlerini yargılayıp 9 Mayıs 1921’de davrandı. İsyan sonrasında ise yardım istedi. Bu arada Yunanlara Özgür Çelik’in Çağlayan olayları davası, vatana ihanet suçundan gıyaben idama Ethem’le Kütahya Savaşı Ankara Valisi Yahya Galip Bey’i idam da haber gönderip anlaşmak 26 Eylül: Ekrem İmamoğlu’nun bilirkişi mahkûm etti. etmek istedi. Mustafa Kemal Paşa (6-14 Ocak 1921) istediğini bildirdi. (Türk İstiklal davası. Yunan tarafına geçip Yunan ordusunun bu isteği reddedince Mustafa Kemal Harbi, s. 86) 2 Ocak 1921’de Kütahya’da Ethem’in elinde 5 bin Bu süreç, planlı bir yıldırma, bezdirme Anadolu’daki ilerleyişine doğrudan destek Paşa’ya karşı saldırgan tutum içine kişilik bir güç vardı. Ethem, ayrıca 2 Ethem, Yunanlarla bir protokol politikasının ürünü. Daha geniş bağlamda olan Ethem, bağımsız bir Çerkes devleti girdi. otomatik tüfek, 6 ağır makineli tüfek imzaladı. Uşak’taki Yunan da partiyi çalıştırmama gibi bir amaç var kurmak amacıyla Yunanistan’ın desteğiyle Ethem, Yunan ilerleyişine karşı komutanla imzalanan protokol ve 4 topa sahipti. TBMM, 1920 Aralık sanki! Midilli’de örgütlenen ve ilk kongresini Yunan düzenli ordu kurulunca bu orduya sonunda Ethem’e karşı Eskişehir’de Burada en büyük sorumluluk asıl gereğince Ethem, TBMM ordusunu işgali altındaki İzmir’de yapan Şark-ı Karib katılmayı reddetti. Bunun üzerine görevleri siyaset üretmek olan CHP MYK ve Afyon’da 15 bin insan, 32 topluk Eskişehir’den güneye, Kütahya Çerkesleri Temin-i Hukuk Cemiyeti’ne üye milisleri için kurulan maaşlı seyyar ve PM üyeleriyle milletvekillerine düşüyor. bir kuvvet topladı. (Ethem’in üç üzerine çekecekti. Yunan ordusu oldu. jandarmalığı da kabul etmedi. Başta genel başkan Özel olmak üzere misli.) Yunanlar karşısında ise 6 Ocak 1921’de Bursa ve Uşak Büyük Zafer’e kadar Yunan işgalindeki deneyim ve siyasi hafızaya sahip Gökhan Fahrettin (Altay) ve Refet (Bele) sadece 24. Tümen bırakıldı. 30 yönünden Eskişehir’e hareket İzmir’de kalan Ethem, Büyük Zafer’in Günaydın, Gökan Zeybek gibi kilit isimler Bey’in komutanlıktan alınmasını Aralık 1920’de Albay İsmet Bey, ettiğinde TBMM ordusu iki ateş ardından Yunan ordusuyla birlikte Midilli’ye kriz sürecini umarız başarı ile yönetir; istedi. Eskişehir’den, Refet Bey Ayfon’dan arasında kalacaktı. kaçtı. Ethem, Türkiye karşıtlığını yurt sokaktaki yurttaşın geleceğe ilişkin umudu Düzenli ordunun hazırlık Kütahya yönünde Ethem’in üzerine Ethem, Yunan uçaklarıyla atılan dışında da sürdürdü. Örneğin, Lozan olma kimliğini sürdürür. çalışmaları devam ederken Mustafa doğru ilerlediler. (Belen, s. 274, 275; bildirileriyle Kütahya ve çevresindeki Konferansı’nın sürdüğü günlerde İsmet Kemal Paşa ve İsmet Paşa karşı Türk İstiklal Harbi, s. 93,94) halkı, subayları ve askerleri isyana Cuma hutbesi! Paşa’ya suikast girişimi plânladı, ancak çıkmasına rağmen Ethem’in ve Ali 5 Ocak’ta düzenli ordu birlikleri teşvik etti. (Tansel, s. 10-17; Türk Atatürk’ün 1924’te kurduğu Diyanet başarılı olamadı. Erken Cumhuriyet Fuat Paşa’nın isteğiyle Gediz’deki Kütahya’yı ele geçirdi. Ethem İstiklal Harbi, s. 87). İşleri Başkanlığı her cuma hutbe Dönemindeki neredeyse bütün Kürtçü Yunan tümenine saldırıldı. Ancak Gediz’e çekildi. Ethem’in üzerine İşte bu nedenlerle 8 Ocak 1921’de yayımlıyor. Ağustos ayında tatil, giyim isyanları destekledi. Ethem, 1935 yılında Ethem’in Kuvayı Seyyaresi görevini yürüyen İsmet ve Refet Beyler, 6 artık Ethem ve ağabeyleri TBMM’de kuşam ve miras hukuku konularında Türk ordusunu hükümete darbe yapmaya yapmayınca taarruz başarısız oldu. Ocak 1921 günü Gediz yolu üzerinde “hain” olarak anılmaya başlanacaktı. -üzerlerine vazife olmayan- açıklamalarda çağırdı. Aynı yıl Atatürk’e yönelik bir suikast 9 Kasım 1920’de Batı Cephesi Yunanların ileri harekete geçtiklerini bulunmuşlardı. Geçen cuma, yani 29 girişimine adı karıştı. Komutanlığı’na getirilen Albay haber aldılar. Ethem’e karşı küçük Ağustos’taki cuma hutbesindeyse Türk ordusu iki ateş HHH İsmet Bey, Ethem’in kuvvetlerini bir kuvvet (iki alaylı, 1500 kişilik 61. Atatürk’ün adı anılmadı, Türkiye’nin Bütün bu tarihi gerçeklere rağmen Ethem’in arasında de düzenli orduya bağlamak Tümeni) bırakıp Yunan saldırısına kurtuluş çivisini Anadolu’ya çakan Büyük “isyan” ve “ihanet” etmediğini söylemek için Ethem, Yunanlarla yaptığı protokol istedi. 27 Kasım 1920’de Kuva-yı karşı harekete geçtiler. (Belen, s.275) Zafer, üç beş bildik sözcükle geçiştirildi. tarihi gerçekleri tersyüz etmek gerekir. Onu da gereği Kütahya’ya hareket etti. Gediz Seyyare komutanlarından Çerkez 9 Ocak 1921’de Yunan uçakları Diyanet’in başındaki “araba sevdalısı” kişi yaptılar! Ethem’i, 31 Ağustos 2025’te, “saygı” yönüne giderek Eskişehir’deki TBMM Ethem’in ağabeyi Yüzbaşı Tevfik Türk mevzilerine Ethem’in unutmasın ki Atatürk 30 Ağustos’ta Yunanı ve “rahmetle” andılar. ordularını kendi üstüne çekip Yunan “Batı Cephesi Komutanlığı’nı bildirilerini attı. Bildirilerde özetle bu topraklardan söküp atmasa şu an Gerçek şu ki, son yıllarda Atatürk ve tanımadığını” bildirdi. ordusuna Ankara yolunu açmayı büyük olasılıkla da ülkenin dört bir yanında “Yunana karşı savaşmayın!” Cumhuriyet karşıtlığı ile “Yeni Türkiye” amaçlıyordu. insanlar ezan sesiyle değil de Ortodoks 9 Aralık 1920’de Ethem, deniliyordu. Aynı gün, asi Ethem denilen yapıya yeni bir tarih yazılmak isteniyor. kiliselerinin çanıyla uyanıyordu! Umarız, Demirci Efe’yi, birlikte isyana 1- 5 Ocak 1921’de TBMM ordusu, kuvvetlerinden 300 kişilik bir müfreze Bu kapsamda Vahdettin, Damat Ferit, Diyanet’in başındaki şahsın yerine göreve teşvik etti. Mustafa Kemal Paşa, Kütahya yönünde Ethem’in üzerine Susuzkaya’da bulunan 14. Süvari Şeyh Sait, İskilipli Atıf… derken şimdi de gelecek Prof. Dr. Safi Arpaguş’la, Diyanet Ethem’i ikna etmek için çok gönderildi. Batı Cephesi Komutanı Alayı’na taarruz etti ve alay Ortanca Ethem’den “kahraman” yaratılmak isteniyor. yeniden Atatürk’ü benimser ve ülkenin uğraştı. Kendisi Ethem’le bizzat Albay İsmet Bey de Kütahya’ya gitti. sırtlarına çekildi. Ethem’in diğer bir yüzde 70’i ile bu kurum arasındaki buzlar erir! KİM KİME DUM DUMA BEHİÇ AK behicak@yahoo.com.tr Fırsat kaçtı CİMER başvurusu Cumhurbaşkanı Erdoğan, Şanghay İşbirliği Örgütü’nün (ŞİÖ) 25’inci Devlet yanıtsız kalmış Başkanları Konseyi toplantısına “onur konuğu” olarak katıldı. Türkiye, 2012’den UFUK SEPETCİ bu yana ŞİÖ’nün diyalog ortağı ve bu statüyü alan tek NATO ülkesi. Toplantının BOğaziçi Üniversitesi’nde bir düğün ikili ilişki ve ekonomik yönünü bir tarafa organizasyonunda çalışan 15 yaşındaki Hilal bırakırsak Erdoğan, konuşmalarda Özdemir’in, 20 yaşındaki Ayberk Kurtuluş Gazze’ye değinen tek liderdi. “Bebeklerin, tarafından öldürülmesine tepkiler sürüyor. çocukların, yaşlıların açlıktan öldüğü Cinayet “eli silahlı biri nasıl kampüse girebildi” vahşeti 23 aydır durduramamanın izahı sorusunu gündeme getirirken “düğüne yoktur ve olamaz. Gazze başta olmak geldim” diyen Kurtuluş’un hiçbir aramaya tabi üzere Filistin halkının yıllardan beri maruz tutulmadan kampüse alındığı iddia edildi. bırakıldığı mezalim karşısında Birleşmiş Öte yandan kampüste düğün olduğu Milletler’i küresel adaleti temsil eden bir zamanlar davetli listesinin güvenlik platform haline getirmenin hepimizin mesuliyeti olduğuna inanıyorum” dedi. görevlilerine verildiği belirtilirken 30 Ağustos Keşke, ŞİÖ’ye, Gazze’de bir barış gücü günü listenin olmadığı öne sürüldü. Olaydan oluşturulması için çağrıda da bulunsaydı, yaklaşık bir ay önce CİMER üzerinden yapılan akan kanın durdurulması adına somut bir başvuruda, Boğaziçi Üniversitesi’nde adım atıp dünyada söz sahibi ülkeleri görev yapan güvenlik birimlerine ilişkin kadro göreve davet etseydi. Kabul görürdü, dağılımı, görevlendirmelerin hangi kriterlere görmezdi bilinmez ama en azından İsrail- göre yapıldığı ve güvenlik yöneticilerinin yetki Filistin çatışmasındaki en net tavrı koyardı, durumuna ilişkin sorular yer aldı. Rektörlük, fırsat kaçtı. 25 Ağustos tarihli cevabında doğrudan sayı Dipnot: Türkiye, Suriye’deki oyun ya da isim paylaşmadı. Atamaların 657 sayılı kuran kimliğini yitiriyor. Son olarak Devlet Memurları ve 2547 sayılı Yükseköğretim ÇİZGİLİK KAMİL MASARACI kamilmasaraci@gmail.com Salim Müslim’in, Kürt bölgesine Kanunu kapsamında yapıldığını belirtmekle yönelik bağımsızlık ve federe yapı yetindi. Soruların önemli bir kısmı ise Kişisel çıkışı, Ankara’nın Şam ile yaptığı Verilerin Korunması Kanunu gerekçesiyle anlaşmaya uymuyor. Üstelik PYD, silah bırakmayacağını resmen açıkladı. Ki, yanıtsız bırakıldı. liSTa NBUL PKK’nin elindeki silahların da kızışması an meselesi olan bölgeye gittiği iddia ediliyor. 1783: İngiltere, Paris’te imzalanan anlaşmayla ABD’nin NAMAZ VAKİTLERİ bağımsızlığını tanıdı. İmsak Güneş Öğle İkindi Akşam Yatsı 1869: İstanbul’da atlı İstanbul 04:56 06:26 13:09 16:47 19:41 21:05 tramway, Konstantin Karopana Ankara 04:43 06:11 12:53 16:31 19:25 20:47 tarafından çalıştırıldı. İzmir 05:10 06:36 13:16 16:54 19:46 21:06 uzun hali cumhuriyet.com.tr’de