Catalog

DUNYA Kuveyt’te petrol zammı meclisi feshettirdi Kuveyt’in petrol gelirinin azalması üzerine hükümetin ülkedeki petrol fiyatını yükseltmesine milletvekilleri sert tepki gösterdi. Vekiller, bakanlardan hesap sorup erken seçime gidilmesini istedi. Emir Ahmed el Sabah da meclisi feshetti. İki ay içinde erken seçim bekleniyor. Akıncı’dan Çipras’a ‘Türk askeri’ yanıtı Kıbrıs’ta yoğunlaştırılmış müzakereleri devam ettiren KKTC lideri Akıncı “bu kadar çok Türk askeriyle çözüm olmayacağını” savunan Yunan Başbakanı Çipras’a yanıt verdi: “Çözümden sonra 40 bin Türk askeri kalmayacak. Ama sıfır asker derseniz uzlaşma mümkün olmaz.” Pazartesi 17 Ekim 2016 dishab@cumhuriyet.com.tr TASARIM: MÜGE KAYGUSUZ Mustafa Akıncı Riyad’da taht oyunları 7 Riyad liderliğindeki koalisyonun Yemen’de sivil kayıplara yol açan saldırılarına tepkiler artıyor. Yemen’de ateşkes çabası Yemen savaşına dahil olmaya sürüklenen ABD bir yandan savaş gemilerine yönelik Yemen’den füze atışının devam ettiğinden yakınırken diğer yandan ateşkes çabasında. Yemen’e Mart 2015’ten beri saldıran Suudi Arabistan’ın müttefiki ABD’ye ait savaş gemilerinin Yemen’den atılan füzelere Şii Husilerin radarlarını vurarak karşılık vermesiyle ortalık karışmıştı. ABD ordusu, önceki gün de Kızıldeniz’de uluslararası sularda devriye gezen USS Mason, USS Nitze ve USS Ponce savaş gemilerine Yemen’den atılan füzeler olabilecek objeler yollandığını, gerekli önlemlerin alındığını, zarar gören gemi ya da mürettebat olmadığını duyurdu. Ardından ABD ile Britanya Dışişleri Bakanları ve Yemen’in BM Temsilcisi Yemen’de savaşan tarafların birkaç gün içinde ateşkes ilan etmesi çağrısı yaptı. ABD Dışişleri Bakanı John Kerry “Şimdi şartsız ateşkes uygulama ve ardından müzakere masasına oturma zamanı. Yemen’de şiddetin durmasının aciliyetini ne kadar vurgulasak az kalır” dedi. Şii Husiler, 8 Ekim’de cenazelerine Suudilerin hava saldırısı düzenlemesi ve 140’dan fazla kişinin öldülmesiyle ilgili uluslararası soruşturma talep etti. Prens Maha Tac için bir yıl bekleyecek Tayland Kralı Bhumibol’ün 88 yaşında ölümünün ardından halk yas tutarken skandallarla birlikte anılan Valiaht Prens Maha’nın tahta geçmek için en az bir yıllık ulusal yas döneminin geçmesini bekleyeceği açıklandı. Askeri cuntanın başbakanı, halka seslenişinde, kralın halefiyle ilgili endişeye mahal olmadığını, veliahtın bu üzüntülü zaman geçene dek beklenmesini istediğini duyurdu. Finosu için verdiği yaş günü partisinde yarı çıplak haldeki eşiyle yan yana durmasıyla da hatırlanan prensin temmuzda Münih havaalanına, dövmeli ve düşük belli kot pantolon, göbeğini açıkta bırakan atletle inmesi de olay olmuştu. Obama’nın Somali modeli ABD’nin New York Times gazetesi, Obama yönetiminin Somali’de yürüttüğü örtülü savaşı son bir yılda tırmandırdığını, Özel Kuvvetler askerleri, hava saldırıları, sözleşmeli güçler ve Afrikalı müttefiklerini kullanarak Afrika Boynuzu’nda İslamcı militanlara karşı savaşını içten içe şiddetlendirdiğini yazdı. Somali’deki geçici üslerde yüzlerce ABD askerinin rotasyon yaptığını, 1993’teki çekilmeden beri en büyük ABD askeri varlığına ulaşıldığını aktaran NYT’ye göre yeni Somali kampanyası Obama’nın benimsediği ve halefine miras bırakacağı savaş türünün şablonunu oluşturuyor. Somali modelini ABD, Suriye’den Libya’ya Ortadoğu ve Kuzey Afrika’da çok sayıda ülkede uyguluyor. NYT’ye göre Suudi Kralı’nın oğlu Muhammed’in, gücü eline alıp 1. Veliaht yerine tahta geçme çabası ülkeyi sarsıyor Washington yönetiminin Körfez’deki geleneksel müttefiki Riyad’a yönelik son dönem vunma bakanlığına yükselmesinin kraliyet ailesinde on yıllardır süren ileri yaşa saygı ve Suud’un farklı kolla çok görevi Muhammed bin Salman tarafından ele geçirildi ve pozisyonu zayıflatıldı. Geçen yıl ABD Başkanı Obama de “mesafeli” duruşu dikkat çekerken rı arasında iktidar paylaşımı gelenek ile Kral Salman arasındaki görüşmede ABD basınında da Suudi Arabistan’da lerini yıktığı, ülke tarihinde tüm yetki protokolü çiğneyip Amerikan dış poli ki taht mücadelesinden, krallığın eko lerin yardımcı veliahtta toplanmasının tikasının yanlışlıkları hakkında “nutuk nomik krizle boğuşmasına, Yemen sal daha önce örneği olmadığı, bu tekelin atmasından” beri genç prensin yükseli dırısına uzanan “sorgulayıcı” haberler akrabaları kızdırdığı kaydedildi. şini yakın takibe alan ABD’li yetkililer, artıyor. New York Times (NYT) gazetesi, Suudi Kralı Salman’ın oğlu, 2. Veli Naif’le mücadele kimin tahta geçeceğini kestiremedikleri için her iki veliahta da oynuyor. aht Prens Muhammed’in, kraliyetin iç Muhammed’in sınırsız gözüken hırs NYT’ye göre pek çok cevapsız soru ten dışa tüm politikalarının dizginlerini ları, krallığı dönüştürmenin ötesin nun en önemlisi, genç liderin, krallığa ele geçirirken ülkeyi felakete sürükle de kuzeni olan 57 yaşındaki 1. Veli yeni yol çizmeyi başaramazsa, tecrübe yip sürüklemediği tartışmasına yer ver aht Prens Muhammed bin Naif’i safdı sizliğiyle Arap âleminin en büyük eko di. Gazete, petrol fiyatları düşerken Ye şı bırakıp kral olmayı hedeflediğini dü nomisini istikrarsızlığa sürükleyip sü men savaşı bataklığına giren, bu yüzden şündürüyor. Washington’la derin bağ rüklemeyeceği... Muhammed’in alelace devlet bütçesi rekor açık verince hükü ları bulunan, kraliyetin yaşlı üyelerinin le kurduğu İslam Ordusu’ndan Naif’in met ihalelerini dondurup memur maaş desteğine sahip olan içiş haberi olmadığı belirtiliyor. Yemen’de larını indiren Prens Muhammed’in, bir leri bakanı ve terörle Şii Husiler Suudi destekli hüküme yata servet ödemekten ise çekinmediği mücadele sorumlusu ti sürgüne gönderdiğinde hiçbir aske ni yazdı. Habere göre Muhammed’in yaz Naif’in ri tecrübesi bulunmayan Muhammed, tatilinde Rus votka kralı Yuri Şefler’in pek Mart 2015’te Yemen’de savaşa girerek “Serene” isimli süper yatını beğenme yaşlı akrabalarını kızdırdı. Sivil ölümle siyle 550 milyon dolara alması arasın re uluslararası toplumun tepkisi de ar da sadece birkaç saat geçmiş. tıyor. Savaşın uzaması, bu yılın başın Gelenekleri yıktı dan beri Cezayir’deki villasına çekildiği savunulan Naif’le arasındaki ge 80 yaşındaki sağlığı rilimi tırmandırırken Muhammed’in bozuk Salman’ın 31 ya de tatilde ABD Savunma Bakanı Ash şındaki oğlunun hem Carter’ın bile telefonlarına yanıt ver veliahtlığa hem de sa mediği iddialar arasında. Muhammed Naif Suriye için laiklik uzlaşısı Rusya’ya göre Lozan’da kendi kaderini belirleyecek laik Suriye’de uzlaşıldı İsviçre’nin Lozan kentinde ABD ile Rusya Dışişleri Bakanları John Kerry ile Sergey Lavrov’un İran, Irak, Suudi Arabistan, Türkiye, Katar, Ürdün ve Mısırlı mevkidaşlarıyla yaptığı Suriye toplantısının ardından dün Kerry Londra’ya geçerek Avrupalı mevkidaşlarıyla bir araya geldi. Lozan’dan Suriye’de ateşkese dair ilerleme çıkmasa da Rus Dışişleri tüm katılımcıların Suriyelilerin kapsayıcı diyalog yoluyla kendi geleceklerine karar vermesi, ülkenin toprak bütünlüğü, ulusal birliği ve laikliğinin korunmasında hemfikir olduklarını duyurdu. Rus Dışişleri, ateşkes ve insani yardımların ulaşması için Batı’nın “ılımlı” addettiği muhalefetin Nusra ile diğer bağlantılı terörist gruplardan ayrılması şartını tekrarlandı. Rusya’nın BM Temsilcisi Vitali Çurkin de Türkiye ve Suudi Arabistan’ın sahadaki savaşçılar üzerinde “gerçekten nüfuzlu ülkeler ol Britanya Dışişleri Bakanı Johnson, ABD’li mevkidaşı Kerry’i kapıda karşıladı. duğu” vurgusuyla Lozan’ın Nusra’nın tecridini amaçladığını söyledi. Yaptırım ve UCM tehdidi Kerry ile Britanyalı mevkidaşı Boris Johnson ise dünkü ortak basın toplantısında, Suriye hükümeti ile Rusya’yı suçlayarak, bunların ek yaptırımlara tabi tutulması ve Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne (UCM) sevk edilmesi önerilerini değerlendirdiklerini söyledi. JOHNSON İKİLİ OYNAMIŞ Britanya Dışişleri Bakanı Boris Johnson’ın ülkesinin AB’den çıkışını (Brexit) savunan kampın liderliğini üstlenmesinden iki gün önce AB’de kalmayı savunan bir makale yazdığı ama yayımlamadığı ortaya çıktı. 19 Şubat’ta kaleme aldığı makalede Britanya’nın AB içinde kalmasının “hem dünya hem de Avrupa için yararlı” olacağını dile getiren Johnson “Hemen kapımızdaki bu pazar Britanya şirketlerinin kullanımına hazır. Üyelik ücreti de bu erişimin yarattığı olanaklarla kıyaslandığında az. Buna sırtımızı dönme konusunda niye bu kadar kararlıyız” diye soruyor. Brexit’in ekonomik sarsıntıya ve İskoçya’nın Britanya’dan ayrılmasına yol açacağı uyarısında bulunuyor. KÖPRÜ ALTINDA YAŞAM Filipinler’in kuzeydoğusunda, saatteki hızı 120 kilometreye çıkan Sarika tayfunu hayatı felç etti. Kuzeydeki Luzon adasında evleri tahrip edip ağaçları yerinden söken tayfun sebebiyle şimdiye dek 12 bin kişi tahliye edildi. Tayfun sebebiyle başkent Manila da alarmda. Yetkililer halka şiddetli fırtına ve tayfun için hazırlıklı olma çağrısı yaparken, yarıya yakını yoksulluk sınırının altında 17 milyon nüfuslu kentte, köprü altında yaşayan bir aile AFP kameralarına böyle yansıdı. Trump, Clinton için doping testi istedi ABD’de başkanlık seçimlerine sayılı günler kala, taciz skandalı patlak veren ve anketlerde düşüşe geçen Cumhuriyetçi başkan adayı Donald Trump, Demokrat rakibi Hillary Clinton’ın televizyondaki münazara öncesi performans artırıcı ilaç aldığını iddia etti. New Hempshire’deki mitinginde önceki gün konuşan Trump, 9 Ekim’deki tartışmada Clinton’ın tartışmanın başında güçlü göründüğünü, tartışmanın sonunu ise “zor getirdiğini” öne sürerek” “Tartışmanın sonunda, sanki ‘Beni götürün’ der gibiydi. Tahminen arabasına zar zor ulaşmıştır” dedi. Ardından çarşamba Trump akşamı karşı karşıya gelecekleri son tartışma öncesinde Clinton’a ve kendine doping testi yapılmasını önerdi. ‘Utanç verici’ Demokrat cephenin adayı Clinton’ın kampanya ekibi ise Trump’ın son sözlerini “seçime gölge düşürmeye yönelik utanç verici çabalar” olarak nitelendirildi. ABC/ Washington Post’un son anketine göre 8 Kasım’daki seçimler öncesi Clinton’ın oy oranı yüzde 47 iken Trump’ın yüzde 43. ‘Fantazi dünyam’ Bazen kendi “fantazi dünyamızda” yaşarız da dünyadan haberimiz olmaz. İnsanlık hali... 7 Haziran sürecinde “emaneten” bakanlık da yapmış Dışişleri Müsteşarı Feridun Sinirlioğlu’nun Türkiye’nin yeni BM Daimi Temsilcisi olarak göreve başlamadan önceki söyleşisini (http://www.haberturk.com/htdokun/anagazete/haber/1310325kubraparrop#) okuyunca, idrak ettim. Son beş yılı “fantazi dünyamda” geçirmişim.  HHH Diyor ki Sinirlioğlu, “Türkiye üretim merkezi haline geldikten sonra etrafındaki komşu coğrafyanın istikrarı konusunda daha büyük pay sahibi oldu. Dolayısıyla kendi refahı için, kendi güvenlik ve istikrarı için bu bölgenin refahı, güvenliği ve istikrarı ile daha fazla ilgilenmeye başlamıştır”. Ya ilgilenmeseydik neler olurdu? Sonuçlar ortada. Büyük/küçük kentlerimizde bombaların patlaması, sınır illerimizin tepesinde roketlerin uçuşması normal. İşadamlarının pazarlara erişiminin kesilmesi, doların 3.100’ü aşması da. İstanbul’un göbeğinde eğleşen Araplar dışında turist kalmaması da... Ve elbette tartışmalı bir darbe girişimi atlatmış olabiliriz. Neticede “düzenlenen” değil “düzenleyici” ülkeyiz. Öyle demişti, dış politikamızın mimarı. HHH Bunların iktidar partisinin ideolojisiyle ne “alakası var”? “Seküler bir anayasal demokrasi olarak mezhepçiliğin en büyük tehdit olduğunu komşularına en iyi Türkiye anlatır”. Bunu en iyi “Sünni vatandaşımız” bilir. l Mısır’da kriz oldu ama “Bizim açımızdan şu parti, bu parti değildir”. Hem “İhvan ne, Mursi kim, Rabia kim”?  l Suriye’de Türkiye’nin işgal Irak’ından kopya “Dostlar Grubu” dostluğunu gösterdi. İhvan’dan en radikaline İslamcı gruplar rejimi devirecek toplumsal desteğe sahip olamadı, silahla da ülke enkaza döndü. Bunlar hep “demokrasi arzusundan”. Batılılar “cihatçı otobanı” diye tutturdu ama “Sınırımız uzun, istikrarsızlık normal”. 90 senedir var ya, değişecekse biz yaparız. l Suriye’de “haşa, radikal İslam asla tutmaz”. IŞİD “öfkeli çocuklar” olur. El Kaideci El Nusra isim değiştirir, IŞİD’e karşı savaşan, Batı’nın müttefiki güç de olur. Dışişleri Bakanı, “Terörist el Nusra derhal Halep’ten çıksın” da diyebilir. Olur, olur... l IŞİD saldırınca Musul’daki elçilikler kapatılır ama “bölgenin ruhunu okuyan” Türkiye kapatmaz. “Tabii Irak ordusunun 70 bin askerinin kaçacağını kim tahmin edebilirdi?” 2003’te “çil yavrusu gibi dağıldıklarına” bakıp öngörüde bulunacak değiliz. l Avrupa’ya sıçrayan sığınmacı krizi “fırsatımız”. Sınırı “çift yönlü” açık tuttuk, dileyen girdi çıktı. “Türkiye ‘insani’ olanı yaptı.”  l Milyonlarca Kürt asıllı vatandaşımızın sınırın ötesindeki akrabaları İhvan şemsiyesine girse “mesele kalmaz”. TSK de başka bir ülkeden “dilenen özrün” icazetiyle güvenliği tesis için komşu ülkeye “girmiş” olabilir. Egemenlik hakkını korumak budur.  l Irak yıllardır oradaki askerimizi zorla çıkartmak ister. “Irak diye bir ülke kalmamasına” rağmen Türkiye’nin “egemenlik haklarının garantörü” olmasına şükretsinler. l Gülen hareketi ABD’de üslenmiş olabilir, Dışişleri brifingleri Türkiye’yi yalanlamakla geçebilir. ABD taktik olarak PKKYPG ile işbirliği yapabilir ama “ilişkilerin krize girdiğini göstermez”.  l ABD’yle aşık atan Rusya’nın uçağını NATO tarihinde 66 yıl sonra düşüren ülke olduk. Gerçi “FETÖ’nün işiymiş”, Suriye “özre kadar” kapandı. Yolumuza bakarız. Daha bunun Mınbiç’i, el Bab’ı var. l Hariciyeci geleneğinden gelen Sinirlioğlu müsteşarlığa, “Artık haddimizi bilmeyeceğiz, herkesle eşit düzeyde göz hizasında konuşacağız” diyerek başlamış. Türkiye için artık “Nereden çıktı bu Türkler?” deniliyor. “Alçak koltuk” karamboldü. Cumhuriyet’in değerli diplomatları yıllarca “gözleri aşağıda mı konuştuklarına”  açıklık getirir.  HHH Devlet sisteminin asla basit bir bürokratı olmamış Sinirlioğlu’na BM’de başarılar dileyip yazıyı “dış politika gurusu” anayasa profesörümüz Burhan Kuzu’nun ilgili tweet’iyle bitirelim: “Bölgede Irak ve Suriye’nin toprak bütünlüğünü savunan tek ülke Türkiye.Ama bölgede istenmeyen tek ülke de yine Türkiye.E..Deveye diken....” (İmla hataları benim değil.) Karadağ’da ‘Sırpların darbe girişimi’ iddiası Karadağ Başbakanı Milo Cukanoviç’in “Ya beni yani Batı ile entegrasyonu ya da muhalefeti yani Rus sömürgesini destekleyeceksiniz” dediği dünkü seçim öncesi komşu Sırbistan’dan gelen 20 kişi tutuklandı. Sırpların silahlı oldukları ve Cukanoviç’i kaçırıp devlet kurumlarını ele geçirerek darbe yapmaya hazırlandıkları ileri sürüldü. Sırbistan Başbakanı Aleksandır Vuciç “Bu son derece garip bir günde meydana geldi” derken, yüzde 71’lik katılım Cukanoviç’in partisine seçimi kazandırdı. C MY B