Catalog

6 H \\ Leman bir gelenek, yoldaşlık, hatta bir okul. 1000.sayısını kutlamaya hazırlanan Leman ekibi heyecanlı. Onlar 12 Eylül sonrası apolitik yetişen kuşağın silkinmesi gerektiğini düşünüyor. Öğrenci olayları da yeni bir dönüşümün başlangıcı olabilir. Yani havadaki tekin olmayan bu durgunluk fırtınanın habercisi. Tuncay Akgün’ün deyişiyle “Yalnızca biraz rüzgar eksiğimiz var”. Röportaj: ALİDENİZ USLU Fotoğraf: ARIK VEDAT Yalaka mizah ekibinde 1000. sayının heyecanı ve yorgunluğu var. Dile kolay mizah dergiciliğinde Leman yıl. Hem de Türkiye gibi koşulları zor bir 20 ülkede. Bizde baskı öncesi telaşının yaşandığı bir gece Leman’ınkalbine gittik. YaniTaksim, İmam Adnan Sokaktaki mabede. İlkinBezgin Bekir’inyaratıcısı ve Leman dergisi kurucularından Tuncay Akgün’le buluştuk. Elbette 1000 sayıyıve 20 yılıkonuşmak kolay olmadı. Birucundan tutmaya çalıştık. işte hikayenin gerisi. Tuncay Akgün özellikleLernanı, Limonun sürecinden ayırmadığınısöyleyerek söze başlıyor; “Limon1986 yılında hayata başladı. Altıyıl sürdü, sonra Leman’a evrildi.Ara vermeden farklılıklartaşıyan bir süreç yaşadık. Bu anlamda Leman bir almanak, tarihe tanık, hatta saygın bir belge. Politik,muhalif, bıçkın. Süreçlere etkin bir müdahalesi söz konusu. Özelliklede 19902000 arasında bunu çok iyiyapıyordu ve bir fenomendi”. Lemanın macerası uzun bir yol arkadaşlığı ve yoldaşlık. Bu kimyayıoluşturan yapı taşlarından en önemlisi de bu yolu beraber yürüme istekleri. Birkaç kuşak bir arada. Usta çırak ilişkisiylebüyüyen bir kolay görünmesine rağmen gelenek Leman. mesaileri ağır. Çünkü onların mizahı güldürmekten çok daha öte. Hep söyleriz ya, Türkiye’ningündemi zengin, mizah damarı da var”. Bu klişe gerçek. Politik figürlerinde de olası tuhaflık ve tutarsızlıklar yüzünden malzeme çok. Ama Akgün son yıllardaçok zorlandıklarınısöylüyor. Baskılarartmış. Gerçi iktidaryanlısı olmayan herkes bundan payınıalıyor.Ona göre öğrenci olaylarıyeni bir dönüşümün başlangıcı olabilir.“Havadakitekin olmayan bu durgunluk fırtınanınhabercisi. Yalnızcabiraz rüzgar eksiğimizvar” diyor. 12 Eylülsonrası apolitikyetişen kuşağın silkinmesigerektiğini düşünüyor. Suni kutuplaşma, solun sağa kayması, sağın solculuk olarak yutturulmayaçalışılmasından da sıkılmış.Bu fludurumun asıltehdit olduğuna dikkat çekiyor. Ne olduğunu bildiğimizama nereden ve ne ıaıııan geleceğini bilmediğimizbir zihniyetleuğıaşmanın zorluklarının farkında.Ama unıutlu çünkü zeki gençlerin yeniden solcu olmaya başladıklannısöylüyor, Çığ başlayacak, ilk harekoti bekliyoro kadar”. Birkaçkuşak Lenıan’labüyüdü. Sonra internet sarıp saııııaladı her yeri. Bu mizaha ve Leman’a ııasıl yansıdı? bu anlamda acayip aptallaştırıcı,çok Yaıııtlıyor: bir şekilde asosyalleştiriyor.Elbette aynı zamanda sosyal tüı’ndünyaya ulaşıp, benzerlerinle iletişimeve harekete geçme imkanı veriyor.Paradoksal bir durum. Hiç kimsenin bir şey söylenıediğiyıllardaen baskılı dönemlerde bile biz sözümüzü sakııımadık, hiç pişmanlık da yaşarnadık. Mizahve vicdan arasında çizgiyiiyibildik. oldu. Gırgır’dankoptuk, uzun bir süre [eman Merkeze karşı,saldırgan birt.avırla binlersatarak bir yüz dönemi geçirdik. Sonra ilkkopuşlar oldu. Hatta Oğuz Aral bu kopuşlar başladığında ‘şimditam bir kurum oldunuz’ demişti. Burası bir ekol ve okul.Yakında 1000. sayımızı kutlayacağız.Ama politikolmayacak bu sayı.Çünkü bu bir kutlama sayısı. Küçük bir mola vereceğiz. Sonra hız kesmeden yola devam!” nedir, anlamda bir nefes, bir soluk. Bu yoldan geçenler birbirini hep çok sevdi. 0 yüzdeıı dostluğuıı ve kardeşliğin anlamını biliriz.Eskiden çok.sosyalist zarnanlardı, söz ve da Leman sanJ<l çizgi daha önemliydi.Am9 hep vardı ve de hep olacak”. hiç .. . bile politikayaptı farkıııda deği eleştiriyesab Durum ort yuhalanırsını hayat damarI ve hayatın reı sahiplerigad çıkaramıyor ölnıesiniiste İktidarı,ı çaremiz yok. vicdanlar kör Hani diyorl diye aslında da öyle düşü gazeteci ark zaten her Tü ve Hayata D yapmasına g hatta oyuz. S besleniyor. 1 bir günde ta rantı yok. Kirr Farklırenki erdemi zaten Neden ve ni gibi bir hasta empati kura olmadığınınf güçlü birdev da veriyor; Korkutoplu ama onun içi onlan içeritı cinayet işhey mı böyle? yapıldığınıd Şampuan ve makarna okuyuculardan Leman’.ın efsane kahrarnanlarında ‘GönülAdamı”ve yaratıcısıGüneri İçoğlu, üstleriııde 1000. olduğunu söyleyerek devam ediyor: ‘Ben geride 32 yılbıraktım,düşünün. Gırgır,Fırt, Limon.Şu aıı 45 yaşındayım.13 yaşındaıı beri çiziyorum ve yorulmak hakkım!Elbettemizah yorulnıaz.Şimdi 1000. sayı ve 20. yılkulağa ürkütücü geliyor.Pek görüııen, tanınan insanlar olmadık,görünmezden de geldik.Türkiye’demizahınhertürlüsünü gördük. İtme, kakma, setalet, her şey! Mesela Limonyıllarında okuyucudaıı gelen destekle yaşadığımızzanıanlar oldu. Okuyucuya lıer anlamda muhtaçtık.Sultanahmet’teki dört bir yerimizdeelektriksizbir odada çalıştık.Türkiye’nin makarııa geliyordu.Milli ücadele m yanıııdan şampuan, döneminde gibiydik.Işte tüm bunlarıtoplarsak neden yorgun olduğumuz aıılaşılırsanırım.”Son sözü de biraz “DervişYuııus söyler sözün, yaş dolmuştur iki gözü. Bizibilnıeyeıı ne bilsin,bileıılereselam olsun.” . Erotik karikatürlerdeki telefonlar AslanÖzdemir’inmizah mesaisi ise Limon’labaşladı. Tabiionu şiirleriyle tanırnanızda mümkün. 0 da muhalefet yoksunu bir ülkede Leman’ınmisyonundan bahsederek başlıyorsöze; 1000. sayı’Şımarmak hakkımızaslında. Çok söze gerek yok. Birazda buradaki yoğun mesaimizden aklınıızadüşenlercion balısedelim. Hep sabahlayarak çalışıyoruz.Birgüıı çok üşümüştüm ve birönceki günde resnıi bayramdı. Binanın dışına astığıırıızTürk bayrağııııalıp oııa sarılıpuyudum. Sonra sabah içeriye birokur girip ve Türk bayrağına sarılıp uyuyan bu adamı görünce ‘aaaahh şehit var burada!’ diye feryatetmişti.Sonra ramazan davulcusuyla gece çalışırkeııuyuya kalanlarıuyandırırdık.Birkeresinde ruh çağırnııştıkama bir yaşayanın ruhunu! Gece telefoıı işletmeleriyapardık. Hatta bir sıkıldığımızda keresinde babamı aramışlar, beıı de fark etmeden onu Erotikkarikatürlereev ve cep işletmeyekalkmıştırn! numaralarımızıiliştirirdik, sonra o hattı kapatmak zorunda kalırdık.Bazen espri ile gerçeğin arasıııda kalıyorduk. Kısacası çok güzel günlerimizoldu burada. Internet bu işleribiraz bozdu. Okura yansımayan mizahımızı törpüledi. Şimdi lıerkes evinden yolluyorve mutfağımızdakio sıcaklıkbiraz azaldı.” Gırgır,Fırt,Limon,Çarşaf dergileriııdensonra L karikatüristliğini eman ve Evrensel gazetesinde devam ettiren, çizdiğibir karikatürden dolayıda Başbakan TayyipErdoğan iledavalıkolan Sefer Selvide bu dönemde muhalifmizahçılaradaha çok ihtiyaçolduğuııu düşünüyor. “AKPhükümeti gitmedikçe biz de bu işi bırakmayacağız.Emekliolmaya hiç ııiyetimizyok”diyor. ‘ İktidar sahipleri gaddardır ZaferAknar eski bir Cumlıuriyetgazetesi çalışanışimdi Leman’ıııYazıişleriMüdürü.Anlatması için soru sormaya zaten gerek yok, başlıyor:“Leman’ın hep nıuhalefetruhu oldu. Zaman zamaıı ‘bu ülkede hiç mi iyi şeyler olmuyor?’dendi, eleştirildik.İyişeyleriyazanlar zateıı var. Bu ülkeııiııimıılıalefetruhunu temsil ederken yalaka mizatıııasıl oluyor biz buııu bilmiyoruz.Kralların v soytarıları ar, bu da birtercih! Bizim,liderler,partilerve özellikleAKPile başımız sürekli derde girdi,öyle görünüyor ki girecek de. AKPhalkın hafızasızlığına güveııerek teorileröne sürüyor. Sanki her şey onlarla başlamış gibi bir resim çiziyorlar.Bu ülke onlarlavar olnıadı,demokratikleşmedi.İnsanları kandırıyorlar. Başbakan’ın bizihedef göstermesinden yola çıkanlar da bize haddimizibildirmeyeçalışıyor.Ama iktidardakiler Dergininkapanmasını isteyen çok Bahadır Boysal, Leman’a 17 yaşında geldi. Biro kadar zamandır da Lernanda. Günümüzde bıçkınhığındanödün vermeyen ve bağımsız kalabilen yayınlarınmizah dergileri olduğunu söylüyor: Mücadeleyiyalnızca onlar sürdürüyor. ‘Keser döner, sap döner, gün gelir hesap döner’ önemli değil benim için.Çünkü bugün önemli. Gelecek ve geçmişte değil, şimdi de hareket etmek zorundayız. Bu derginiıı kapanmasını isteyenler çok. Tedirgiıı edici baskılar altında çalışmayı biliyoruz.Zorlandık, korktuk ama umudumuzu kaybetmedik. Birkötü durum varsa zaten yaşıyoruz. AKP’ninömrü doluyor. Leman da bu • .. t .. ..