Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
ekonomi@cumhuriyet.com.tr
5 EKİM 2009 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA
EKONOMİ 15
CMYB
C M Y B
PARA-META-PARA
MUSTAFA SÖNMEZ
Emeğin IMF’si!..
Küresel finansal sistemin temsilcilerini İstanbul’da
bir araya getiren etkinliklerde, IMF’nin değiştiği ha-
vası basılıyor. IMF Başkanı Kahn, “hâlâ sosyalist”
olduğunu ifade ediyor. Arkadaşımız Pelin Ünker’in
yazdığına göre, Lütfi Kırdar Kongre ve Sergi Sara-
yı’nın salonlarında paranın baronları Guantanamo-
lu toprak işçilerinin “Guantanamera”sını ve Che’ye
ağıt “Hasta Siempre”yi dinlemişler.
IMF-Dünya Bankası ikilisinin değiştiği, İstanbul top-
lantısının da bir milat olduğu efsanesine, bazı eko-
nomi ulemaları anında iman ettiler bile. Bundan son-
ra da sıkça duyacağınız efsaneler şöyle: IMF, artık
bırakınız geçsinler, bırakınız yapsınlar safsatasından
vazgeçmiş; eğitimin, sağlığın özelleşmesinden bah-
setmiyormuş. IMF, kredi musluklarını, krizden kötü
etkilenen ülkelere cömertçe açmış, hatta sosyal prog-
ramlar uygulamaya başlamış. Dahası, eskiden faiz
dışı fazla diye ümük sıkan IMF şimdi açık bütçele-
re toleransla yaklaşıyormuş vs.. vs.. IMF’nin artık gü-
ler yüzlü bir IMF olduğuna ilk iman edenlerden
TOBB’un âkil adamlarından Güven Sak, 4 Ekim ta-
rihli Referans’ta şöyle yazıyor: “Neden bizim çok de-
ğerli Başbakanımız eski IMF ile gölge boksu yapıyor?
Neden insanlarımız Sayın Başbakanımızın varmış gi-
bi yaptığı eski IMF’nin artık tarihe karışmış olduğu-
nu bilmiyorlar? Medyamızda neden bu konular ko-
nuşulmuyor? Köşe yazarlarımız neden bu IMF’nin o
IMF olmadığını bilmiyormuş gibi yapıyorlar? Öyle ya-
pıyorlar işte kardeşim, ne yapalım...”
Şunu sormalı: “Bu kapitalizmin nesi değişti ki, IMF
değişsin?” Yoksa IMF mi yukarıdan aşağıya bu eşit-
sizlikler düzeni küresel kapitalizmi değiştirecek? Na-
sıl bir sihirli dokunuşla yapacak IMF bunu? Enver
Gökçe’yi yâd ederek hatırlatalım: “Demek bu hayat,/
Önce sana bana yük.. su kimin /Toprak kiminse/ Mo-
tor, elektrik, ve ışık kiminse/ Demek sultan odur.” En
gelişmişinden en az gelişmişine tüm kapitalizmler-
de devlete yön veren, suya, toprağa, makineye yön
veren sermaye sınıfıdır, bu bir. Devletin görevi, kâr
ve sermaye birikiminden başka gözü hiçbir şey gör-
meyen ve bu uğurda her şeyi tahrip etmeyi, krizler
çıkarmayı göze alan sermayedarlara düzen sağla-
maktır. Sermaye sınıfının, hem emekle çelişkilerine
düzen getirmek hem de birbirleriyle itişmelerini yu-
muşatıp sisteme beka, süreklilik kazandırmaktır. Dev-
letler üstü IMF, Dünya Bankası gibi kurumların da gör-
evi, devletin ulusal çapta yaptığını küresel çapta yap-
maktır; uluslararası kapitalist düzenin kendini yeni-
den üretmesinin koşullarını, iklimini, sermaye hiye-
rarşisini, işbölümünü koruyarak, yeniden-üretim
şartlarını sağlamaktır.
1980’lerin neoliberal kapitalizmi, 30 küsur yıllık do-
ludizgin sömürüsü ile dünyada önemli sermaye bi-
rikimine ulaştı. Bizzat Dünya Bankası bildiriyor:
Günde 2 doların altında, çoğu Güney dünyasında,
2.5 milyar insan çalıştırıldı yıllarca… Bu sömürü çar-
kı, bekleneceği gibi sonunda tıkandı, krize girdi. Ar-
kasında sadece yoksulluklar, eşitsizlikler, işsiz, aç or-
duları biriktirmedi, devasa afetlere yol açtı. Bütün bu
sürece IMF/DB ikilisi “istikrar programları”, “uyum
programları” ile eşlik etti, yol haritası çizdi. Birleşmiş
Milletler’in 2009 Haziranı’nda açıkladığı felaketlerle
ilgili bir raporda, dünyada 1 milyar dolayında insa-
nın gecekondularda yaşadığı kaydediliyordu. 1975-
2008 aralığında 9 bine yakın doğal felâket sonucu
2.3 milyon insan hayatını kaybetmişti. Küresel ısın-
ma, tarımsal üretimi, suya erişimi zorlaştırıyor, yok-
sulluğu, sefaleti derinleştiriyor. Sorunun kaynağı bel-
li; emperyalist tekellerin aşırı üretimi, adaletsiz bö-
lüşümle şımarıkça tüketimi... Evet, asıl felaket,
kapitalizmin bizzat kendisi... Bataklık, kapitalizm…
Şimdi, bu zalim, bu insafsız çark, kâr ve sermaye
birikimi dürtüsünü nasıl terbiye edip de sistemi in-
sanileştirecek? Küresel kapitalizme hükmeden fi-
nans kapitalin, kâr hırsını, balonlarla, köpüklerle ye-
ni krizler doğuracak dürtüsünü, onun elindeki
esas gücü, yani her tür üretim aracını, finansı ka-
muya mal etmeden, toplumsallaştırmadan, onu
hangi IMF kontrol altında tutacak? Bu krizi aş-
malarının tek yolu var; biraz daha gezegeni ve in-
sanlığı feda etmek…IMF, bu saldırıyı nasıl ve ne-
den önleyecek? O zaman sermayenin IMF’ye ni-
ye ihtiyacı olsun? Yoksa bu IMF, emeğin IMF’si mi
olmaktadır!.. İyi de emeğin zincirlerinden başka bir
şeyi, geçimlik parasından öte bir parası yok ki Ulus-
lararası Para Fonu olsun!..
Kapitalizm kâr etmek için kirletiyor, bozuyor, yok
ediyor ve krizler çıkarıyor. Sonra sıra krizi aşıp ye-
niden kâr etmek için yeni kurgular inşa etmeye ge-
liyor. Her restorasyonda gezegen ve insanlık feda edi-
liyor… Savaşlar çıkarılıyor, halklar daha çok yok-
sullaştırılıp afetlere kurban veriliyor, işsizlikle açlık ar-
şa varıyor… Kapitalizmin kendini kurtarmak için ge-
zegenimizi ve insanı kurban etmesine karşı ne yap-
malı? Cevap çok basit; gezegeni ve insanı kur-
tarmak için kapitalizmi kurban seçmek…
Artık anlamaları gerekir ki, bu böyle gitmez... Ser-
mayenin aşırı üretim krizleri sonlandırılmalı, kâr ve ser-
maye birikiminin yerini insanlığın doğal ihtiyaçları al-
malı. Üretimin miktarı ve bileşimi hep bu kıstasa gö-
re düzenlenmeli, tüketim çılgınlığı ve onun getirdiği
doğa ve insan tahribatı sonlandırılmalı… Mesele
IMF’yi güler yüzlü yapmakta değil, mesele IMF’nin
arkasındaki sermayenin krizini aşmada da değil, me-
sele, “Büyük insanlığa” kan ve gözyaşından başka
bir gelecek sunmayan ve sunmayacak kapitalizmi
aşmakta, ve onun yıkıntıları üstüne, adil, eşitlikçi öz-
gür bir sosyalizmi kurmakta…
IMF’nin para baronları ve onların PR’cısı ekono-
mi ulemaları bilirler mi “Guantanamera”nın sözleri-
ni: “Ve zalimin biri parçaladığı için/ Beni yaşatan
yüreğimi/ Dikmem ne bir ayrıkotu ne de çakır di-
keni/ Dikerim bir ak gül fidanı/ Topraktaki yok-
sullarla ben/ Aynı yazgıyı paylaşmak isterim/Ve
dağdaki ırmak beni/ Daha fazla mutlu eder de-
nizden.”
mustafasnmz@cumhuriyet.com.tr
ÖZLEM YÜZAK
Bir yanda İstanbul’da süren yõllõk
toplantõlarõnda açõk, şeffaf, özeleştirel,
yeni bir dönemin başladõğõnõn vurgu-
landõğõ bir tablo çizmeye çalõşan ve
krizden artõk çõkõş döneminin başla-
dõğõnõ söyleyen IMF ve Dünya Ban-
kasõ, öte yanda bugüne kadar bu ku-
rumlarõn izlediği politikalarla giderek
yoksullaşan halklar, tõrmanan işsizlik
ve umutsuzluk...
Kendisinin hâlâ sosyalist olarak ta-
nõmlayabilen Uluslararasõ Para Fonu
(IMF) Başkanõ Dominique Strauss-
Kahn, “Bu kurumun başında sadece
işimi yapıyorum” derken 65 yõllõk
geçmişe sahip IMF’nin son 65 hafta-
sõnõn önceki dönemden çok farklõ ol-
duğunu belirtiyor. Krizin artõk sona er-
mekte olduğunu, küresel kararlarõn
alõnmasõnda artõk G7’nin devre dõşõ bõ-
rakõlõp daha geniş katõlõmlõ G20 dö-
nemine geçildiğini, düşük gelirli ül-
kelere verilecek borç miktarõnõn bir ön-
ceki yõlõn 4 kat fazlasõ olacağõnõ tek-
rarlayan Kahn “60 yıl kadar önce, bü-
yük buhran ve 2. Dünya Sava-
şı’ndan sonra liderler bir araya
geldiler ve yeni bir küresel düzen ya-
ratmaya karar verdiler, barışı ile-
riye götürebilmek ve ekonomik iş-
birliğini arttırmak adına. O zaman
Birleşmiş Milletler’i kurdular ve ay-
nı zamanda bu ikiz kardeşleri, Bret-
ton Woods kuruluşlarını (IMF ve
Dünya Bankası) yarattılar.
Bugün liderler aynı fırsatla kar-
şı karşıya. Küreselleşmiş dünyada
talebin ve küresel işbirliğinin ve
ekonomik konuların çok önemli ol-
duğunu biliyoruz ve bu çerçevede
bu işbirliğinin barış ve refah geti-
recek düzeyde şekillendirilmesi ge-
rekir hepimiz için” diyor.
Peki, gerçekten durum IMF ve
Dünya Bankasõ başkanlarõnõn çizdiği
tablo gibi mi? Ekonomik krizin çõk-
masõna yol açanlar, bugün nasõl bir çö-
züm üretiyorlar ve her şeyden önem-
lisi bu çözüm yollarõ krizi gerçek an-
lamõyla sona erdirebilecek mi?
Önceki gün İstanbul’da Heinrich
Böll Stiftung Derneği’nin İstanbul
Bilgi Üniversitesi Ekonomi Politik
Yüksek Lisans Programõ ile birlikte
gerçekleştirdiği “IMF-DB: Eleştirel
Arayışlar” sempozyumunda bu so-
rularõn yanõtõ arandõ. Aslõnda sem-
pozyum bir anlamda İstanbul’daki
IMF-Dünya Bankasõ karşõtõ eylemle-
re teorik destek niteliğini de taşõyor.
İstanbul Bilgi Üniversitesi Ekono-
mi Politik Yüksek Lisans Programõ Di-
rektörü Prof. Dr. Ahmet Tonak’õn,
“dünya ciddi bir krizden geçerken
bu iki kuruluşun sürdürdükleri ve
dayattıkları politikalara eleştirel
bir bakış getirmeyi amaçladıkları-
nı, etkinliğe katılanlarla bir tartış-
ma havuzu oluşturmak istedikleri-
ni” vurguladõğõ sempozyumda Prof.
Dr. Anwar Shaikh ve Prof. Dr. Hil-
lel Ticktin’in de aralarõnda bulundu-
ğu önemli iktisatçõ, ekonomist, yazar,
gazeteci ve siyasetçiler konuştu. Sem-
pozyumda dile getirilen ortak fikirler
özetle şöyle:
?Mortgage krizi bugün yaşanan kri-
zin sebebi değil, sadece tetikleyicisi.
Krizin asõl nedeni kâr motivasyonu ile
hareket eden kapitalizmin iç çelişki-
leri…
? Krizin getireceği yapõsal dönü-
şümler hâlâ tartõşõlõyor ve gelecek
üzerine tartõşmalar ve çatõşmalar da-
ha yeni başlõyor.
? Şu anda bile tüm kaynaklar so-
runlarõ yaratan kurumlarõ doğrultmak
ve ayağa kaldõrmak için aktarõlõyor.
? Bugün IMF’yi yöneten devletler
değil, kapitalist sõnõflar; çünkü para ka-
pitalist sõnõflarda.
? Devlet kapitalistlerin çõkarlarõnõ
koruyan bir örgüt… Daha önce giz-
lemelerine rağmen, kurtarma planla-
rõna, destek paketlerine ve kredilere
ihtiyaç duyduklarõ bu dönemde dev-
letin bu rolünü gizleme ihtiyacõ duy-
muyorlar.
İ
İngiltere’de New Scholl Üniver-
sitesi’nde ekonomi profesörü
olan Anwar Shaikh’e göre önce
teorik söylemi eleştirmemiz lazõm,
yoksa IMF’den, anlamadõğõ bir soru-
nu çözmesini bekleyemeyiz.
Shaikh, 1970’lerden bugün yaşanan
krize giden politikalarõ şöyle açõkladõ:
1970’lerdeki krizden çõkõş politikalarõ-
nõn en çarpõcõ yanõ, faizlerin hõzlõ düşürülme-
siydi. Öyle ki, 1981’de yüzde 14 olan faizler
2001 yõlõnda yüzde 1’lere düştü. Faizlerdeki dü-
şüş net kâr oranlarõnda hõzlõ bir artõşa yol açtõ
ve 1982’den sonraki yatõrõmlarõ teşvik etti. So-
nuçta, finans ve emlak piyasalarõnda balonlar-
la el ele giden bir büyüme süreci başladõ.
Sub-Prime Mortgage krizi, bugün yaşadõğõ-
mõz krizin bir nedeni değil, sadece tetikleyici-
sidir. Krizi yõkõcõ hale getiren asõl nokta daha
önce finansal kurumlarõ sõnõrlandõran regülas-
yonlarõn kademeli olarak kaldõrõlmasõ oldu. De-
regülasyon, 30 yõldan beri Dünya Ticaret Ör-
gütü, Dünya Bankasõ, IMF, neoliberal iktisat-
çõlar ve dünya liderleri tarafõndan dayatõlan neo-
liberal programõn en önemli sacayağõ.
Günümüz sisteminde devletler piyasanõn
hizmetkârõ. Ve onlarõn istemleri doğrultusun-
da politikalar oluşturuluyor.
Washington Uzlaşõsõ’nõn temelini “ser-
best ticaret teorisi”nin oluşturduğuna dikkat
çeken Shaikh, “Bu teoriye göre serbest ti-
caret her ülkeyi eşit şekilde rekabet edebilir
hale getirir, çünkü rekabetçi piya-
saların otomatik işleyişi, her ülke-
nin kendi karşılaştırmalı üstünlü-
ğüne dayanacağı dengeli bir ticaret
rejimine sahip olmasına yol açar.
Bu söylem bu sayede tam istihda-
mın da ülkelerde sağlanabileceğini
savunur. Ben ise bu teorinin bütü-
nüyle yanlış olduğunu iddia ediyo-
rum” diyerek şunlarõ söyledi:
“Çünkü dünyadaki tüm merkez ülkeler bu
teorinin yanlış olduğunu bilirler ve bu teo-
riye zıt bir şekilde davranırlar. Stratejik öne-
me sahip sanayilerini korurlar, yurtdışından
gelen istenmeyen rekabeti önlerler ve kendi
sermayedarlarının çıkarlarını korumanın
yollarını ararlar. Tüm bunlara karşın serbest
ticaret mit’i devam ediyor, çünkü bu mit
merkez ülkelerdeki büyük sermaye sahip-
lerinin çıkarlarına hizmet ediyor.”
Kriziyaratan,çözümbulamaz
Sub-Prime Mortgage krizi, bugün yaşadõğõmõz
krizin bir nedeni değil, sadece tetikleyicisidir. Krizi
yõkõcõ hale getiren asõl nokta daha önce finansal
kurumlarõ sõnõrlandõran regülasyonlarõn kademeli
olarak kaldõrõlmasõ oldu.
Ekonomik kriz sonrasõna, yapõsal dönüşümlere ilişkin çatõşma ve tartõşmalar yeni yeni başlõyor
“Küresel ekonomik gidişat
gerçekten IMF ve Dünya
Bankasõ başkanlarõnõn çizdiği
tablo gibi mi? Ekonomik krizin
çõkmasõna yol açanlar, bugün
nasõl bir çözüm üretiyorlar ve
her şeyden önemlisi bu çözüm
yollarõ krizi gerçek anlamõyla
sona erdirebilecek mi?”
Önceki gün İstanbul’da
Heinrich Böll Stiftung
Derneği’nin İstanbul Bilgi
Üniversitesi Ekonomi Politik
Yüksek Lisans Programõ ile
birlikte gerçekleştirdiği “IMF-
DB: Eleştirel Arayõşlar”
sempozyumunda bu sorularõn
yanõtõ arandõ.
İngiltere’deki Glasgow Üniversitesi’nde
Marksist çalõşmalar bölümünden emekli
olan ve 36 yõl boyunca Critique dergisinin edi-
törlüğünü sürdüren Prof. Dr. Hillel Ticktin,
daha önce savaşlarla beslenen kapitalizmin
artõk bir dönüm noktasõnda olduğunu şu
sözlerle savunuyor:
“Daha önceki krizlerde Soğuk
Savaş (-ki bu dönemde bile 22
irili ufaklı savaş gerçekleşti)
küresel ekonomiyi regüle etme
görevini de üstlenmişti. Eko-
nomide talep arttırılırken faiz
oranları da yükseliyordu. Hü-
kümetlerin savunma harcama-
ları büyük boyutlara ulaşırken
halklar da güvenlik endişesiyle,
vergilerin arttırılması ve daha
düşük gelir gibi mekanizmala-
rı kabullendiler.
Soğuk Savaş sonrasında ka-
pitalist sistemi besleyen anti-
komünizm ideolojisi de sona
erdi. İlk dönemlerde bir sorun
yoktu. Aynı hızla yatırımlar
devam ediyordu. Hatta 1970’le-
re kadar tam istihdam bile sağlanabiliyordu.
Kırılma noktası Mart 2000’de oldu. Artık ya-
tırım yapılacak alanlar çok azalmıştı. Ör-
neğin ABD’de devletin savunma sanayiine
harcaması 1986 yılında gayri safi yurtiçi ha-
sılanın yüzde 8’i iken bu oran 1997’de yüz-
de 3’e kadar düşmüş-tü. Bu arada bütçe açık-
ları da sürekli bir artış gösterme eğilimine
girmişti. Kapitalist sistem bir tavır değişik-
liğine giderek endüstriyel büyümeden fi-
nansal sermaye büyümesine doğru gitmeye
başladı. Sermaye imalat ve üretim yerine, kı-
sa sürede maksimum kâr elde edebileceği ka-
nallar aramaya başladı. Bunu sonucu gelir
dağılımda büyük uçurumlar oluştu. Zengin
daha zengin yoksul daha yoksul hale geldi.
Toplam katma değer içinde kârların payı en
yüksek seviyesine çıkarken üc-
retler de en düşük noktalara ge-
riledi. Kredi sistemi, işleri bir
noktaya kadar idare etti ama
bunu da çökeceği belliydi. Son
30 yıldır bunu yoğun şekilde ya-
şıyoruz. Ama artık bu sürecin de
sonuna gelindi. Finansal ser-
maye artık başka bir boyuta
geçti. Bugün yapılmaya çalışı-
lanlar, sermayenin kendi varlı-
ğını sürdürebilmesi için yaptığı
arayışlar.”
Halen aldatmacanõn sürdüğüne
de işaret eden Ticktin, “İngilte-
re’de işsizlik yüzde 3 olarak gö-
züküyor ama alt verilere baktı-
ğımızda erkekler arasında iş-
sizlik yüzde 15. Küresel veri-
lerde bunlar yer almıyor. Bu taktikler her
yerde uygulanıyor” dedi.
Kurtarma operasyonlarõnda özel banka ve şir-
ketlere trilyonlarca dolar aktarõldõğõ gerçeğini
göz ardõ edemeyeceğimizi vurgulayan Ticktin
yalnõz İsviçre hükümeti tarafõndan tek bir ban-
kaya (UBS Bank) aktarõlan tutarõn 3.2 trilyon
İsviçre Frangõ olduğuna dikkat çekerek “Bugün
IMF’yi yöneten kapitalist sınıflar, çünkü pa-
ra kapitalist sınıflarda” dedi.
Prof. Dr. Hillel Ticktin:
IMF’yi devletler değil
kapitalist sınıflar yönetiyor
Boğaziçi Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç Dr. Özar:
Küçükler çarpışıyor
büyükler kazanıyor
“Krizlerin faturasını, krizlerin çık-
masında hiç sorumlulukları olmaması-
na rağmen, işçi sınıfına mensup mil-
yonlarca emekçi ve amansız erkabet al-
tında silinip yok olan belli sayıda küçük
ve orta işletme öder” diyen Boğaziçi
Üniversitesi öğretim üyesi Doç Dr. Şem-
sa Özar da, “Periferideki
Küçük ve Orta Ölçekli İş-
letmeler: Türkiye Örneği”
başlõklõ konuşmasõnda neoli-
beral politikalarõn KOBİ’lere
yükledikleri misyonu anlattõ.
Gelişmekte olan ülkelerin
küresel ekonomiye entegras-
yon sürecinde KOBİ’lere bü-
yük rol düştüğü vurgusunun
sürekli olarak yapõldõğõna dik-
kat çeken Özar, “Çünkü KO-
Bİ’ler büyük firmalara kı-
yasla daha dinamik olduk-
ları için entegrasyon sürecini
daha hızlandırabilirler. Bu
konu IMF, Dünya Bankası
ve diğer kuruluşların ra-
porlarında sürekli vurgu-
lanmaktadır. Ayrıca evrimsel teori ‘ya-
pamõyorsan piyasayõ terk et senin yerine o
işi daha iyi yapan gelecektir’ şeklinde ol-
duğu için bu yaklaşım KOBİ tarzı fir-
malara da adapte edilebilir. Bu arada
yok olan işletmelerin çalışanlarına ne
olacağı sorusu kaygı duyulan bir olay de-
ğildir’’ dedi.
Özar, KOBİ’lere de bu doğrultuda dai-
ma 3 öneri yapõldõğõnõ vurgulayarak:
“1- Bir sektörde var olan değer zinci-
rinin parçası olun: Bu zincirlerin ba-
şında marka sahibi olan lider şirket var-
dır. Alt sözleşmelerle birçok ülkede
binlerce küçük üreticiye üretim yaptırır.
2- Kümeler oluşturun: Ancak bu öne-
rinin tam anlamıyla çalışmadığı ve yine
büyük firmalara fason ima-
lat ile sınırlı kaldığı gö-
rülmüştür.
3- Küçük niş bir piyasa
yaratın: Kimsenin daha ön-
ce üretmediği orijinal bir
üretim yapın.
Ben bunu şöyle tercüme
ediyorum: Küresel piyasada
büyük devlerle rekabet et-
men mümkün değil. Ya niş,
ya küme oluştur ya da meta
zincirilerine eklemlen...
Çünkü artık sadece ve-
rimli üretim ve inovasyon
bile yeterli değil” dedi.
‘Kazanan liderler’
Burada asõl kazananõn lider
şirketler olduğunu belirten Özar’a göre, bu
şirketler rekabetten kendisini daha iyi ko-
ruyabildiği gibi kendisine üretim yapan
KOBİ’ler arasõnda doğan amansõz reka-
betten de avantaj elde edip maliyetlerini da-
ha aşağõ çekebiliyor. KOBİ’lerin kendi ara-
larõndaki ve diğer ülke KOBİ’leri arasõn-
daki artan rekabet ise çalõşan ücretlerinin
düşürülmesi ya da kayõt dõşõ üretime ka-
yõlmasõ ile sonuçlanõyor...
SATILIK YAZLIK
Sakarya-Kocaali’de,
deniz kenarında, havuzlu,
tenis kortlu sitede,
sahibinden satılık
eşyalı tripleks villa.
0533 259 54 29
Prof. Dr. Ticktin Doç. Dr. Özar
İngiltere’dekiNewSchollÜniversitesi’ndeekonomiprofesörüolanAnwarShaikh:
Teorik söylemi eleştirmeliyiz