Catalog

S OCA< 2002 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA JL U . K kultur(& cumhuriyet.com.tr 13 ALLEGRO EVtN ÎLYASOĞLU Xenakis 'yeni ses'in öncüsüydü200 l'de yitirdiğimiz müzikçiler arasında belki de en önemlisi Ian- nisXenakis (Yannis Ksenakis) idi. Yirminci yüzyıl müziğinin en önemli yenilikçilerinden bırisi. Içınde yaşadığımız çağın müziği çok az yorumlandı|ından çağımı- za yön veren bestecüeri tanıma fır- satımız pek olmuyor. Böylece Xe- nakis adı da bizim ülkede herhal- de hıç bılinmivor. Geçenlerde tdil Biret ile yaptığı- mız bir söyleşide, sorumluluğunu bilen bir yorumcu olarak şöyle di- yordu: "Neredeyse biz yorumcu- lar arük müze bekçisi haline gele- ceğiz. Hep ayıu eserler, hep aynı programlar yapıbyor. Oysa Liszt veya Clara Schumann, kendi çağ- lannda. kendi güıüerinde ne yaa- hrsa hemen çalan, onlan tanıtma- yı üstknen virtüozlardı". Idil Bi- ret, Chopin, Brahms, Rachmani- nof gibi bestecilerden sonra Pier- re Boulez ve Ligeti gibı bestecile- ri de plağa kaydetme yürekliliği göstermiş ender yorumculardan. Ligeti'yi plağa kaydeden ve ge- çen günlerde Hindemith CD'si ile Fransa'da Altın Diyapazon ödülü kazanan piyanist To- ros Can ise çağdaş müziğin önemli bir yo- rumcusu olarak parlamakta. Tam çağdaş mü- zik çalınmıyor derken bu hafta içinde Istan- bul'daki çağdaş seslere gözüm ilişti: Toros Can'ı iDSO'nun solisti olarak, Ravel sol el konçertosunda ve gelecek hafta 16 Ocak'ta Boğaziçi Üniversitesi konserinde dinleyece- ğiz. Bu akşam da Cemal Reşit Rey Konser Salonu'nda Kamran tnce-CihatAşkm ve Me- hs Sökmen'in solistliğinde Berio, Gorecki ve tnce'nin yapıtları seslendirilecek. Çağdaş müziği ciddiye alan yorumculan- mız belki Xenakis'i de bu yıl içinde prog- ramlanna alarak bizlere tanıtırlar. Yirminci yüzyıla geri dönüp baktığımızda müzik ala- nında birkaç köşebaşı buluruz. Bunlardan ki- mi belli akımlar yaratmış, kimi belli akımla- n izlemiştir. Xenakis gibi besteciler ise ken- A annis Xenakis' in her yapıtını H dinlediğimde çevren çizgisinin H ne denli geniş olduğunu H duyaran. llginç bir magnetik H güç ile sizi müziğinin içine H çeker. Yeni ses, modera anlayış, H şimdiye kadar duymadığım H şeyler, diyerek baştan reddetme H şansınız yoktur onu. Çünkü W merak ettirir. Bir ölçü daha, W birazcık daha dinlemeye iter Bf sizi. Hiç ummadığınız bir anda H eski bir Roma tapınağının H dibinde bulursunuz H kendinizi. Ya da Euripides'in H bir korosunu metalik H dokudaki seslerle çağırır. |•fer .••-' di kurallannı yaratmış ve yeni sesin doğu- şunda etkin olmuşlardır. Xenakis, 29 Mayıs 1922'de Braila'da (Ro- manya) doğmuştu. 4 Şubat 2001'de Paris'te öldü. On yaşında iken ailesiyle birlikte Yuna- nistan'a göç etmiş, Atina Politeknik Oku- lu'nda mühendislik ve mimari okumuş. tlk müzik derslerini Atinalı besteci A. Koundo- urofTtan almış. îç savaş sırasında 1947'de Fransa'ya sığınmış ve 1965'te bu ülkenin va- tandaşı olmuş. Besteci, 1958'deki Brüksel Fu- an'nda Le Corbuskr ile birlikte Philips pav- yonunu düzenlemiş, ardından Milhaud ile ça- lışmış ve iki yıl Messiaen'in öğrencisi olmuş. Kazandığı birçok ödülün yanı sıra 1983'te Fransız Akademisi üyeliğine seçilmiş. 120'den fazla çalışması olan bestecinin 80'e yakın plak kaydı Fransa'da yapılmış. Beste- lerinde geleneksel çalgılar kadar elektroakus- tik ortamı da kullanmıştır. Eski Roma ve es- ki Yunan gibi derin kültürlerin değerlerinden esinlenmesinin yanı sıra matematik kuralla- nndan, özellikle olasılık (probability) kura- mından yararlanır. Matematik formülleriyle müziksel olaylan hesaplar. Böylece rolünü inceler. Terretektorh (88 calgı), Metastasis (61 çalgı), Pithoprakta (50 çalgı); Achorrip- sis (21 çalgı). Akrata (16 üfleme çalgı), Poty- tope ve Noomena dinleyici arasına yerleşti- rilmış 4 orkestra topluluğu için yazılmış baş- lıca orkestra çalışmalandır. Kraanergadlı ba- lesi; Persephassa adlı 6 vurma çalgı yapıtı, Herma adlı piyano müziği ilginçtir. 1997 'den sonra yapıtlanna Yunan alfabesinden başlık- lar seçmiştir; örneğin Omega, gibi. Besteci müzik kuramlannı teknik bir kitapta topla- mıştır. Gençlik yıllanndaki yoğun matema- tiksel kurama dayalı deneyleri giderek daha yahnlaşmış, 1980'lerden sonra daha saf bir ezgi-tartı kurgusuna gitmiş, hatta halk ezgi- lerinden bile yararlanmıştır. Yeni müziğe stoacı felsefeyi getirmesi ve öte yandan gökbilimine merakı, Xenakis'in imge boyutlannı zen- ginleştirmiştir. Denize açılarak sa- atlerce yıldızlan incelediği bilinir. Onun her yapıtını dinlediğimde çevren çizgisinin ne denli geniş ol- duğunu duyanm. llginç bir mag- netik güç ile sizi müziğinin içine çeker. Yeni ses, modern anlayış, şimdiye kadar duymadığım şey- ler, diyerek baştan reddetme şan- sınız yoktur onu. Çünkü merak et- tirir. Bir ölçü daha, birazcık daha dinlemeye iter sizi. Hiç ummadı- ğınız bir anda eski bir Roma tapı- nağının dibinde bulursunuz kendi- nizi. Ya da Euripides'in bir koro- sunu metalik dokudaki seslerle ça- ğınr. Xenakis, bilgisayar ortamını ya- ratmak için değil, bestelemeyi ko- laylaştıncı bir araç olarak kulla- nıhnıştır. Ve bu konudaki öncüler- den biri oknuştur. Xenakis'in adı, sonorite (ses dolgunluğu) kavra- mına getirdiği yeni anlayış nede- niyle Stockhausen, Boulez ve Ca- ge ile birlikte anılır. Birçok çağdaşımn uyguladığı "tüm raslam- saJhk" kavramı Xenakis'e aykın geüniştir. Kaydırmalardaki hızı ve sonoritenin yoğun- luğunu dahi bilgisayar aracılığı ile hesapla- yarak yorumcusuna sunar. Böylece denetim yine bestecide kalmış olur. Ühan Usmanbaş, 1960 yılındaki Japonya gezisinde Xenakis ile tanışmış. "East-WestMusfcEncounter"baş- lıklı Tokyo'daki kongreye birlikte katılmışlar; Xenakis'in iki orkestra için Duel ve iki orkest- ra-iki şef için Strategie başlıklı yapıtlannı or- taya çıkardığı dönemde. O sıralarda "oyunte- orisa"^ müziğe uygulayarak aleatorik (ras- lamsal) kavramı örnekJemek üzere deneyler yapmaktaymış. Çağdaş müzik yorumculanmız, Usmanbaş ve Xenakis'in yapıtlanndan oluşan bir prog- ram yapmayı düşünürler mi acaba? evini@boun.edu.tr KULIUH • SANAT (0212) 293 «9 7» DÜSÜN SAHNESİ tANATÇININ ÖLÜMÜ KÜÇÜK SAHNE SADRİ ALIŞIK TİYATROSU rezervasyonlarınızı kredi kartı ile yapabilirsiniz Vazan v» Yfinaton: Yılmaz Onay Oynayantan Rozet Hubeş - Levent Öktem - Ercan Demirel 10-11-24-25-31 OCAK saat: 20.30 12-26 OCAK saat: 18.30 13 OCAK saat: 15.30 NAZIM HİKMET "BİR ÇİFT SÖZÜMÜZ VAR m Jı DOLUNAY KATIL!A o m e d i Yazan: ROLF OLSEN Çeviren: HALE KUNTAY Yöneten: MERAY ÜLGEN Dekor: SEMA OLGAÇ / Kostüm: ÇOLPAN İLHAN ÇOLPAN İLHAN ISELÇUK YÖNTEM SERA Y SEVERI MEHMET ESEN CUMA 20:30 / C.TESİ 15:30 - 20:30 / PAZAR 15:30 ljmSe9tJfjm,amSmVat, r . W l . • IGİŞE TEL (0212)292 3919-20 $âdriaiislktiyafrosu@tebania»Ür| J!^K A^KA DAIR Yöneten: Mahmul Gökgöz Oynayan: MUMTAZ SEVINÇ Uyarlayan: Banu H 1 7 OCAK saat: 2O.3O SESSİZLİK Y a u n : Franca Rame - Dario Fo TQrkç«si: Füsun Demirel Y S n c U n : Mahmut Gökgöz Oynayanlan Yeşim Bozoğlu - Süreyya Güzel 18 OCAK saat 20.30 / 19 OCAK saat: 18 30 20 OCAK saat-15 30 SVİÇRE HASTANESİ "GerçâSmünYarunda" SES-1885 ORTAOYUNCULAR Ferhan Şensoy'un KÖKU BİTTİ ZIKKIM ZULADA EKONOMIK GULDURU bir buçuk perde 'İSVİÇREHASTANESİ "GerçekSanatmYanmda" uycrtrooyunevı0212 2516060 www.tiyatrooyunevi.com PEN YAZARLAR DERNEĞİ SUNAR ÖLÜMÜNÜN 7. YILINDA YAŞAYAN ONAT KUTLAR OYKUCÜLUĞU, DENEME YAZARLIĞI. ŞAİRLİĞİ, SİNEMA ELEŞTIRMENLIC1 , YÖNETEN ÜSTÜN AKMEN KONUŞMACILAR DEMİRTAŞ CEYHUN KONUR ERTOP DOĞAN HIZLAN VECDİ SAYAR YAPITLARINDAN ÖRNEKLER RUTKAY AZİZ 2001 PERŞEMBE SAAT: (Straselviler Caddesı, 48 Taksım) Tel.- 0212 252 63 14 3 N.V.GOGOL 'IÖNFTLN MahJr Gânfiny SAHNI TA5ARIM1 daude Leoo ISIK Yûksel Aymzı OYtACUAR Alpcr Dcrcliojju. Ect Eroghı. Babn MİU, A>-çı Dampo. Yıra;Topoyan.EyrenYazıcı.HifOngiuı. Ali Önptn. Mahir Anton Çehov / Fertıan Şensoy FİŞNE PAHÇESU Cüldürü Çanamba / 20:00 jJ'iSVİÇRE HASTANESİ "Gerçek Sanatoı Yamuk" Biletler gişede ve KadtkSy Imge Kitabevl'nde Rezervasyon: 0212 254 96 96 İSH 2. KAT İlanlarınız İçin (0212)293 89 78 perareklam@perareklam.corn.tr perareklam@superonline.com.tr www.perareklam.com .tr KORSANKlTAP, ÜLKE KÜLTÜRÜNÜN KARA LEKESÎDİR. Bilim ve Edebiyat Eseri Sahipleri Meslek Birliği (BESAM) TEMA TEMA VAKFI ÇELENK BAĞIŞ HATTI Vefat, nikâh, açıhş gibi özel günlerde sevdüderiniz adına fidan diktirebilirsiniz. Istanbul Tel: o 212 284 80 oo ÇAĞRI Çalışan gazetecilere asgari sosyal ve ekonomik güvence getiren, kimlik tanıyan, çalışma koşullan- nı düzenleyen 212 Sayılı Yasa'nın yıldönümünü, 10 OCAK-40. YIL içinde bulunduğumuz koşullar nedeniyle, farklı et- kinliklerte kamuoyu önüne getirme gereğini duyu- yoruz. HAKLARIMIZIİSTİYORUZ Türkiye Gazeteciler Sendikası, Türkiye Gazeteci- ler Cemiyeti, Çağdaş Gazeteciler Demeği, Parla- mento Muhabirleri Derneği, Foto Muhabirleri Der- neği, Ekonomi Muhabirleri Derneği, Diplomasi Muhabirleri Derneği, Profesyonel Haber Kamera- manları Derneği, Bilişim Muhabirieri Derneği, Av- rupa Gazeteciler Birliği Türkiye Temsilciliği, Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü Türkiye Temsilcili- ği, Türkiye Yazariar Sendikası ve Karikatürcüier Derneği'nin katılımıyia düzenlediğimiz etkinliklere sizleri bekli- yoruz. Çünkü, gazetecinin özlük haklan, kimliğinin korunması, basın özgürlüğü, onun bireysel soru- nu değil, toplumun bilgi edinme hakkının sağlan- masının aracıdır. TÜRKİYE GAZETECİLER SENDİKASI PANEL KATILIMCILARI: Ahmet YILDI2, Şükran SONER, Ortıan ERİNÇ, Nail GÜRELİ, Sadullah USUMİ, Hasan YILMAER, Sedat AĞRALI, Ismet DEMİRDÖĞEN ve YaşarKEMAL Program: Saat 12.00 : Türkiye Gazeteciler Sendikası önünde toplanma ve "Gazetecilerın Haklanna Sahip Çıkma Yürüyüşü" Panel: Saat 14.00: Burhan Felek Konferans Salonu, Basın Sarayı Kat:2 Cağaloğlu-Istanbul tLAN TC MALATYA3.ASIİYE HÜKUK MAHKEMESt'NDEN EsasNo: 2001/444 Davacı lsmaıl Ileri tarafından davalılar Bayram Kısa, Ali Zencırli ve Türkiye Iş Bankası aleyhine açı- lan menfı tespit dava- sında. Adına çıkanlan da- vetiye teblig edileme- yıp zabıtaca da yaptı- rılan tahkikata rağ- men yıne de adresı tespit edilemeyen da- valı Alı Zencırli adı- na bu defa ilanen teb- liğ yapılmasına karar verildiğınden davalı- nın duruşma tarihi olan 5.3.2002 günü saat 10.00'da mahke- memızde bizzat hazır bulunması veya ken- disıni bir vekille tem- sil ettirmesı. aksı tak- dirde yokluğunda ka- rar verileceği davetı yerine geçmek ûzere ilan olunur. Basın: 79325 tLAN TC PALUASLtYEHU- KUK MAHKEMESİ'NDEN EsasNo: 2001 '85 Davacı Mehmet Demiroğlu tarafından davalılar Baltaşı Be- lediyesi ile Maliye Hazinesi"ni temsilen Palu Mal Müdürlüğü aleyhine tespit dışı bırakılan yerin MK'nin 639. m'adde- sı gereğince tapuya tescıli istemı ile mah- kememıze dava açıl- mıştır. Elazığ ili, Palu il- çesi, Baltaşı beldesı, İcöy içi mevkiinde bulunan taraflan 881 ve 882 parsel numa- ralı taşınmazlar ile dogusu Nusret Şahin, batısı Reşat Demi- roğlu, kuzeyi dağ. güneyi ömer ve Sab- n Demiroğlu arazile- n ile çevreli yaklaşık 4 dönüm yüzölçümü- ne sahıp dava konusu bu taşınmazda hak ıddıa edenlerin işbu ılanın yayımlandığı tarihten itibaren 3 ay ıçerisınde Palu Asli- ye Hukuk Mahkeme- si'ne itiraz davası açabilecekleri ilanen bildirilir. Basın: 69415 îsviçre'de Nâzım etkinlikleri KültürServisi-21- 30 Aralık tarihleri ara- sında Nâzım Hik- met'in 100. doğumyı- h nedeniyle tsviçre'de çeşitli etkinlikler ger- çekleştirildi. 'Nâzım Hikmet Gi- rişim Komitesi' üyesi Şükran Kurdakul ve EMEP GYK üyesi Cevriye Aydın tarafın- dan başlatılan etkin- likler, Alevi Dernekle- ri Federasyonu ve De- mokratik Işçi Dernek- leri Federasyonu'nca düzenlenmişti. 21 Aralık tarihinde Winterhur'da'100.Do- ğum Gününde Nâzım Hikmet', 'KüreseDe- şen Yeni Dünyada Ev- rensel Emeğin Rolü' ve '11 Eylül Olaylan ve Nâzım Hikmet' ko- nulu paneller ve Fra- uenfeld Badensee'de 'Nâzım Hikmet ve Sa- naü' konulu söyleşi gerçekleştirildi. 28 Ajalık tarihinde Basel'de ve 30 Ara- lık'ta Le Chant de Fond-Neuschatel 'de Nâzım Hikmet'i fark- lı yönlerden ele alan Kurdakul, 100. yıl et- kinlikleriyle, Nâzım Hikmet'i yaralama gi- rişimlerine karşı koya- caklanru belirtti. SİYAD ödüllerinin adayları betti oMu • Küttûr Servisi - 21 Ocak'ta sahiplerini bulacak olan Sinema Yazarlan Derneği Ödülleri'ne aday olacak isimler 8 Ocak günü saat 16.30'da dernek üyelerinin Atilla Dorsay başkanlığında yaptığı bir toplantıyla belirlendi. Ödüller en iyi film, yönetmen, senaryo, görüntü, müzik ile kadın ve erkek olmak üzere en iyi oyuncu ve yardımcı oyuncu kategorilerinde veriliyor. Buyılın 'Emek' ve 'Onur' ödüllerine layık görülen sinemacılann yanı sıra her dalda belirlenen 5 aday bugün 9 Ocak saat 11.00'de Beyoğlu Sinemasf nın fuayesinde açıklanırken ödüllerin dağıtım töreni ise 21 Ocak tarihinde saat 20.30'da Harbiye Cemal Reşit Rey Konser Salonu'nda gerçekleştirilecek. (0 212 251 56 47) MtlBP yönetmeranden film • BERLIN (AFP) - Adolf Hıtler döneminin film yönetmenlerinden Leni Riefenstahl'ın bir sinema fılmi, gösterime 48 yıl sonra bu yaz giriyor. Yönetmenin 100. doğum yıldönümü olan 22 Ağustos tarihinde gösterime girecek olan film, Hınt Okyanusu'nda denizın altındaki yaşamı ele alan 45 dakikalık bir yapıt. 1902 yılında Berlin'de doğan Riefenstahl, Adolf Hitler'in isteği üzerine 1934'te bir propaganda fılmi niteliğindeki 'Triumph of The Will'i çekti. Savaşın son yıllannda fotoğraf çalışmalan yapan ve Güney Sudan'da denizaltını konu alan film çalışmalannda bulunan Riefenstahl, yaşamını Almanya'nın Bavyera bölgesinde sürdürmekte. Toros Can'm rositali ertetendi • Kültür Servfai - Piyanist Toros Can'ın bu akşam Boğaziçi Üniversitesi'nde vereceği konser, hava koşullan nedeniyle 16 Ocak Çarşamba akşamı saat 19.30'a ertelendi. Sanatçı bu programda Hindemith, Franck ve Ligeti'nin yapıtlannı çalacak. (0 212 358 15 40) lida Tüfekçi arasma konser • Kültür Servisi -1993 yılında kaybettiğımiz Tûrk halk müziğinin büyük ustalanndan Nida Tüfekçi'nin anısına öğrencilerinden Cengiz özkan, 14 Ocak tarihinde Kadıköy Halk Eğitım Merkezi Salonu'nda bir konser veriyor. 'Ah tstanbuT ve 'Kırmızı Buğday' adlannı taşıyan yayımlanmış iki albümü bulunan Cengiz Özkan'ın halk müziğinden örnekler sunacagı konser saat 20.00'de başlıyor. (0 216 414 85 07) Esnaf öyküleri ve Iotoğraflan • ANKARA (AA) - Türkiye Esnaf ve Sanatkârlan Konfederasyonu (TESK), esnaf sorunlanna toplumun dilckatini çekmek, sanata ve sanatçıya destek ohnak amacıyla Esnaf Öyküleri ve Fotoğraflan yanşması düzenledi. Öykü ve fotoğraf dallannda ayn ayn değerlendirilecek olan yanşmada, birincilere 1 'er milyar, ikincilere 750'şer milyon, üçüncülere 5OO'er milyon, mansiyon alanlara ise 100"er milyon lira ohnak üzere toplam 5.5 milyar lıralık ödül dağıtılacak. Amatör ya da profesyonel tüm öykü yazarlan ve fotogjafç.ılara açık olan yanşmaya, esnaf ve sanatkânn iş yaşamını, içinde bulunduklan koşullan ya da sayılan giderek azalan ve daha çok bulunduğu bölgeye özgü esnaf ve sanatkârlan yansıtan ve yorumlayan fotoğraf ve öyküler katılacak. Duygu Aykal anılıyor • ANKARA (ANKA)- Ankara Üniversitesi Devlet Konservatuvan, 1988 yılında yaşamını yitiren Ankara Devlet Opera ve Balesi başkoreograflanndan Duygu Aykal anısına 'Dans Okullan Duygu Aykal'ı Anıyor' adlı modern dans festivali düzenliyor. AÜ Devlet Konservatuvan tarafından düzenlenen festival, bugün Farabi Salonu'nda saat 16.30'daki söyleşi ile başlayacak. Sergi, sinevizyon gösterisi ve kokteylin ardından, çeşitli üniversitelerin modera dans topluluklannın gösterileri ile sona erecek. BUGÜN • tFSAK'ta saat 19.30'da Ersin Alok'tan 'Alp Himalaya Dağ Sistemi Içindeki Anadohı Dağlan' dia gösterimi. ( 0 212 292 42 01) • BABYLON'da saat 21.30'da Duman konseri. (0 212 292 73 68) M CEMAL REŞİT REY KONSER SALONU'nda saat 19.30'da Istanbul Modera Müzik Topluluğu konseri. ( 0 212 232 98 30) • KADIKÖY HALK EĞtTtM MERKEZt'nde saat 20.00'de tdil Biret'in solist olarak katılacağı Akbank Oda Orkestraa'run konseri. (0 216 454 15 55) M HATAY RESTAURANT'da saat 15.30 - 18.30 arasında Cemal Süreya'yı anma günü çerçevesinde Hatay Şiir Ödülü töreninde pdüller sahiplerini bulaca>c. (0 216 361 33 57)