Catalog

23 AĞUSTOS 2000 ÇAflŞAMBA CUMHURİYET SAYFA hjM\\JIM OJj-Ll / ekonomifr; cumhuriyet.com.tr 13 ISDBMh'e iptal • ANKARA(AA)- lskenderun Demir Çelik AŞ'nin <İSDEMİR) özelleştirilmesi için açılan ihale, tek teklif gelmesı_nedeniyle iptal edildi. Özelleştirme Idaresi Başkanhğı (ÖÎB), lSDEMÎR'ın yüzde 100 oranındaki hissesinin satışını iplal etti. İptal gerekçesi olarak, teklif verme süresi dolan ihaleye tek teklif gelmesi gösterildi. Daha önce ihalesi iki kez uzatılan ÎSDEMİR'in özelleştirilmesi için, yeniden ihale edilmesi bekleniyor. banfcaiarda' B Ekonomi Servisi - Uluslararası Muhasebeciler Federasyonu (rFAC) Genel Müdürü Peter Johnston, kara parayı önlemek için düzenlemeye önce bankalardan başlanması ve hükümetlerin bankacılık rejimini dûzenlemesi gerektiğini söyledi. Uluslararası Muhasebe Eğitimi Konferansı nedeniyle Istanbul'da bulunan Johnston, muhasebe mesleğinin sonımluluğunun, dûzgün ve güvenilir mali tablolar elde edebilmek için gerekli standartlan oluşturmak olduğunu söyledi. Toprakbank'm kredi notu düştü • ANKARA (ANKA) - Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody's Investors Service, Toprakbank'm mali güç notunu E+'ya düşûrdü. Toprakbank'tan yapılan açıklamada, Moody's'nin, bankanın "D" olan mali gûç notunu "E artı"ya indirdiği belirtildi. Banka, B2 olan uzun vadeli döviz mevduat notunun ıse artış için izlemeye alındığını bildirdi. Petrolde artış • LONDRA/BRÜKSEL /DUBAI (AA)-Ban yanküresinin en büyük petrol antma tesisi St. Croix rafinerisini tehdit eden Debby tayfunu, yüksek seyreden petrol fiyatlannda yeni artışlara neden oldu. ABD'ye bağlı Virgin Adalan açıklanndaki St. Croix Adası'nda bulunan rafinerinin ciddi bir hasar görmesi durumunda ABD'nin bu kış petrol sıkıntısı yaşayabileceği belirtiliyor. • btir'den yeni portallar • Ekonomi Servisi - Internet sektoründe erişim, içerik ve online alışveriş hizmetleri sunan lxir, eylül ayında yayına alacağı "Yepnew", "Nakhita", "Sosyetix" ve "Champiyon" adlı portallannı tanıttı. Bunlardan yepnew müzik, nakhita kadın. sosyetix magazin, champiyon ise yanşma alanında hizmet sunacak. !xir Yeni Medya, internet kullanıcılanna daha önce de gençlik sitesi olan "Chivi"ilehaberportah "NTVMSNBC'yi sunmuştu. Bektronik ceket • NEWYORK(AA)- Dızûstü bilgisayarlar ve elde taşınabilen elektronik not defterlerinden sonra şimdi de "giyilebilir elektronik" dönemi başladı. Elektronik devi Philips ile blucin firması Levi's tarafından ortaklaşa üretilen "elektronik ceketler" önümüzdeki ay Avrupa'da satışa sunulacak. Içinde cep telefonu, intemetten müzik indirebUme özelliğine sahip MP3 müzikçalan. kûlaklığı ve uzaktan kumanda aleti bulunuyor. İç ve dış pazardaki talep artışı, kapasite kullanımını arttırmaya başladı Imalat sanayii Ekonomi Servisi - Geçen yıl mali sı- kıntılar, iç ve dış pazardaki talep yeter- sizliği nedeniyle kapasite kullanımı dü- şen imalat sanayii yeniden canlanmaya başladı. DlE verilerine göre, geçen yı- lın temmuz ayında yüzde 73.9 olan ka- pasite kullanım oranı bu yıl aynı ayda yüzde75.9'açıkn. Buaı^^ağaçveman- tar sektörü, radyo, TV, haberleşme cihaz- lan, tekstil, taşıt araçlan kapasite kulla- nım oranlannda hızlı bir yükseliş göz- lenirken gıda, tütün ve deride gerileme saptandı. Devlet Istatistik Enstitûsü'nûn (DtE), 556 işyerinde gerçekleştirdiği "Ayük tmaJat Sanayii Eğilim Anketi" sonuçla- n açıklandı. Buna göre, işyerlerinin tam kapasite çalışamama nedenleri arasında, geçen yılın temmuz ayında yüzde 61 ora- • DlE verilerine göre, geçen yılın temmuz ayında yüzde 73.9 olan kapasite kullanım oranı bu yıl aynı ayda yüzde 75.9'a çıktı. Ağaç sektörü, radyo, TY haberleşme cihazlan, tekstil, taşıt araçlan kapasite kullanım oranlannda hızlı bir yükseliş gözlenirken gıda, tütün ve deride gerileme saptandı. nında etkili olan iç pazardaki talep ye- dığı bildirildi. Kapasite kullanım oranı tersizliği, bu yılın aynı ayında yüzde 49.3'e düştü. Geçen yıl yüzde 14.5 olan dış pazardaki talep yetersizliğinin üreti- me olan olumsuz katkısı, bu yıl yüzde 11.8'e gerilerken yerli mallarda ham- madde yetersizliği yüzde 6.2'den yüzde 9.6'ya yükseldi. Ithal mallarda hammad- de yetersizliği ise geçen yıl temmuz ayın- da yüzde 1.1 iken bu yıl temmuz ayında yüzde 0.9 olarak gerçekleşti. DİE verilerine göre kapasite kullanı- mı artışımn özel sektörden kaynaklan- kamuda yüzde 83.1'den yüzde 78.4'e gerilerken özel sektörde yüzde 68.8'den yüzde 74'e yükseldi. Ağaç sektoründe artış Alt sektörler itibanyla bakıldığında kapasite kullanımının farklı bir seyir iz- lediği dikkati çekti. En yüksek kapasi- te kullannruna yüzde 9 l'le ağaç ve man- tar sektöründe ulaşıldı. Kapasite kulla- nım oranı en önemli alt sektörlerden ametal sanayiinde yüzde 67.3'ten yüz- de 90.6'ya yükseldi. Radyo, TV ve ha- berleşme cihazlannda da geçen yıl yüz- de 68.8 olan kapasite kullanımı bu yıl aynı ayda yüzde 90.1 düzeyinde oluştu. Kapasite kullanım oram mobilyada yüzde 71.9'dan yüzde 82.9'a, kimya- sal maddelerde yüzde 81.7'den yüzde 82.5'e, giyimde yüzde 70.9'dan yüzde 82.8'e, tekstilde yüzde 69.6'dan yüz- de 77.7'ye, taşıt araçlarında yüzde 47.8'den yüzde 75.9'a, tıbbi ve optik cihazlarda yüzde 55.3 'ten yüzde 74.1 'e yükseldi. Buna karşılık kapasite kulla- nımı gıdada yüzde 68.7'den yüzde 67.8'e, rüründe yüzde 75'ten yüzde 62.1'e, deride yüzde 66.9'dan yüzde 42.1'e, kâğıtta yüzde 77.4'ten yüzde 68.3 'e, plastik-kauçukta yüzde 79'dan yüzde 71.l'egeriledi. ARÇELİK-ECZACIBAŞI-VİTRA FİNALÎST Kalite ödüllerinde geri sayım başladı Ekonomi Servisi - Bu yılın Avrupa Kalite Ödülleri'nın dağıtılacağı. 27-28 Eylül'de Istanbul'da gerçekleştırilecek olan Avrupa Kalite Yönetimi Vakfı(EFQM) Forum 2000 etkinliklen için geri sayım başladı. Kalite ödüllerinin 23 finalisti arasında Türkiye'den Arçelik, Eczacıbaşı-Vitra ve Marmara Üniversıtesi Mühendislik Fakültesi de yer alıyor. Her yıl Avrupa'nın çeşıtli kentlerinde düzenlenen Mükemmellik Forumu bu yıl "Farkhlıkların Bir Arada Yönetimi: Mükenunele Doğru Bir Köprii" temasıyla düzenleniyor. EFÇM Yönetim Kurulu Üyesi ve Forum 2000 Yürütme Komitesi Başkanı Hazun Kantara. 800"ü aşkın üyesi bulunan EFQM'e 31 Türk kuruluşunun üye olduğunu belirterek. ödüllere aday olan üç kuruluştan birkaçının başanlı bir dereceye ulaşacaklannı umduğunu ifade etti. Forumun Istanbul'da düzenlenmesi yönünde gösterdikleri mücadelede. Türk şirketlerinin başanlan ile iş mükemmelliği modelının benimsenmesinin etkili olduğunu söyleyen Kantarcı. "Avrupa'daki Türk kuruluşlannın başansnu pekiştirmeyi • Avrupa Kalite Yönetimi Vakfı'nca her yıl verilen kalite ödüllerinin 23 finalisti arasında Türkiye'den Arçelik, Eczacıbaşı-Vitra ve Marmara Üniversıtesi Mühendislik Fakültesi de yer alıyor. amaçüyoruz" dedi. Kantarcı, kalite yönetimi konusuna kamu kuruluşlannm da ilgi duyduklannı beiirterek, "Türkiye'nin ekonomik ve sosval hayannda kamunun ağırlığının çok fazla, gerekenin çok ötesinde olması nedeniyle, kamuda yaraüJacak iyüeşmeler, ülkenin ekonomik ve sosyaJ nayabna bir rvme kazandıracaktır" diye konuştu. Kalite Derneği (KalDer) Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Yıfanaz Argüden de EFQM Forum 2000'in, son lOyılda düzenlenenlerin en kalitelisı olacağını belirterek, "Forum ve toplanolar, sporda alamadığunız olimpiyatiann. yönetim olimpivatian olarak İstanbul'a getirümesidir" dedi. Bu organizasyonun, Türkiye'nin dünya ile bütünleşmesinde çok önemli rolü olacağmı anlatan Argüden. küreselleşen dünyada farklılıklann bir tehdit değil, zenginlik olarak algılanması gerektiğini vurguladı. Argüden. organızasyonda katıhmcı açısından da en yüksek sayıya ulaşılacağını belirterek, katıhmcılann 1500'ü aşacağını ve 2 bine yaklaşacağını umduklannı bildirdi. Yaklaşık 2.2 milyon dolarlık bir bütçe ile yapılacak forum kapsamında çok sayıda panel ve oturum gerçekleştirilecek. Mitsubishi'de büyük skandal AğlayarakitirafettiEkonomi Servisi - Üretim hatalann- dan dolayı geçen aydan beri yüz binler- ce aracı servise çağırmak zorunda kalan Japon otomotivüreticisi Mitsubishi, ben- zer üretim hatalannı 20 yıldan uzun bir süre örtbas ettiği itirafında bulundu. Mitsubishi Başkanı Katsuhiko Kava- soe, şirket çalışanlan ve yöneticilerinin müşterilerden gelen ve üretim hatalan- na işaret eden şikâyetlen yıllarca gizli dos- yalara kaldırarak örtbas ettiklerini itiraf ederken kendisinin bu uygulamalardan şahsen haberdar ohnadığını, şirket içi soruşturmalardan haberdarolduğunu öne sürdü. Kavasoe, aynı model ve tipten bü- tün araçlan servise çağırmanın dogura- cağı maliyetin yüksek olduğunu belirterek bu amaçla şirket yetkililerinin şikâyetçi müşterilerle gizli ve özel biçimde ilgilen- diklerini ve şikâyetlerin resmi kanaliara yöneltilmesini önlediklerini ifade etti. Mitsubishi Istanbul ofısindenyapılan açıklamada Japonya'da gündeme gelen üretim hatalanndan kaynaklanan geri çağırma kampanyasının Türkiye'yi kapsamadığı belirtildi. Kiracdar yine krskaç YAVTJZBARLAS Hükümetin kiralardaki yüksek artış- ların önünü alabilmek için 2 yıl süreü geçici bir kanunu yürürlüğe getirmesi- nin ardından özellikle Istanbul'da kira- larda önceki yıllara oranla yüzde 300'e varan artışlar gözlendi. Öte yandan Is- tanbul'da ev sahiplerinin bu yasayı çiğ- netnemek için değişik yöntemlere baş- vurarak kiracılanna tahliye taahhüdü imzalatma yoluna gittikleri görüldü. İstanbul Emlakçılar Odası Yönetim Kurulu Başkanı Sabri Ateş, iki yıl için geçici olarak çıkanlan 4531 sayıh ka- nunun Istanbul emlak piyasasını altüst ettiğini ileri sürdü. Istanbul'da emlak sahiplerinin özellikle yasanın ardından, bir zamanlar sıkça kullanılan tahliye ta- ahhüdü sözleşmesi yoluyla 2001 yılı ki- ra gelîrlerinı garanti altına alma yolunu seçtiklerini ifade etti. Ateş, bumın ne- 'Denetim mekanizmalarımız zayıf Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı Prof Dr. Aydın Aybay, bazı emlakçilerin yasalardaki böşluklardan yararlanarak kıracılan aldahcı niteülcte sözleşmeler hazu-layabildiklerine dikkat çekerek bunun nedeninin de ülkemizdeki denetim mekanizmalannın yeteri kadar iyi çalışmadığından kaynaklandığını belirtti. Tahliye taahhüdü sözleşmelerinin hukuki açıdan geçerliliği olduğunu belirten Aybay, bu sözleşmenin noterde yapılması zorunluluğunun da bulunmadığına dikkat çekerek kiracılann özellikle kira ve tahliye taahhüdü sözleşmelerinin tarihlerine dikkat etmeleri gerektiğini söyledi. deninin ise ev sahiplerinin yüzde 10'luk artışlara kesinlikle razı olmadıkların- dan ileri geldiğini belirtti. Istanbul'da evini kiraya verenlerin yüzde 90'ının bu yolu seçtiğini, dolayısıyla bu yasa- nın uygulamada istenilen sonucu vere- mediğini belirten Ateş, "butarzbir uy- gulamayı zoriayıcı bir hükmün çıkışyo- lu" olarak gördüğünü kaydetti. 'Kiracdar zor durumda bırakümasırT Öte yandan. TURYAP Halkla tlişki- ler Müdürü Başak Soner, fıyatlann arz ve talebe göre belirlendiği emlak piya- sasında yüzde 25'lik sınınn aşılması- nın hiç de sürpriz ohnadığmı ifade etti. Gelişmelerin genellikle kiracının aley- hinde olduğuna dikkat çeken Soner, ev sahiplerinin taahhütname aldıklan kira- cılannı çıkararak evlerini her yıl yeni ki- racılara vermek gibi hayli sakıncalı bir yönteme rağbet gösterdiklerini kaydet- ti. Soner, ayrıca ev sahiplerinin kiracı- lan dövize endeksli sözleşmeleri kabul etmeleri yönünde zorladıklannı da söz- lerine ekledi. Istanbul Emlakçılar Odası Yönetim Kurulu Başkanı Ateş, Istanbul il sının içindeki tüm emlakçileri denetleme hakkına sahip olduklannı, ancak denet- çı sayılanmn azlığı nedeniyle görevle- rini tam olarak yerine getiremedikleri- ni ifade etti. Buna karşın kiracı ve ev sa- hibi arasındaki tahliye sözleşmelerinde kimi emlakçilerin görevlerini kötüye kullanarak önayak ohnalaruun yanlış- hğma da dikkat çekti. KOBPlere 4 dukkan.conr Ekonomi Servisi-Türkiye'nin internet servis sağlayıcılarından Superonline e- ticaret pazanna Supercadde üzerinde "dukkan" paketi ile girdi. Yeni girişimlerini dün bir basın toplan- tısı ile anlatan Superonline yetkilileri, internet erişimini küçük ve orta ölçekli işletmelere (KOBİ) ulaştırmayı amaçla- dıklanm belirttiler. Dukkan paketinde müşteri-işletme arasındaki fınansal akışın güvenli bir şe- kilde yürütülmesini ve gerekli finansal altyapı desteğini ise Yapı Kredi Banka- sı üstleniyor. Superonline Genel Müdürü Savaş Ün- sal internette e-ticaretin gerek hukuki gerekse teknolojik altyapı eksikliği için- de bulunduğunu ve bu tür altyapı eksik- liklerinin giderilmesinde geç kalınmama- sı gerektiğini belirtti. Türkiye'de önûmüzdeki 5 yıl içinde e- ticaretin yaygınlaşacağına değinen Ün- sal, piyasadaki internet sağlayıcı şirket- lerin rekabet sonucu yerlerini bulabile- ceklerini bildirdi. Ünsal, Anadolu'daki şirketlerin ürün- lerinin Türkiye içinde tanıtımında güç- lük çektiklerine değinirken Supercadde ile bu açığın bir şekilde kapanabilece- ğini açıkladı. Ünsal, Supercadde'de yurt- dışı sahşlan için gerekli lisan alternatif- lerinin sunulmamış olduğunu belirterek bu eksiğin de kısa zamanda çözüleceğini ifade etti. ÇİFTÇİ DOSTU SADULLAH USUMİ Her Yıl 600 Milyon Kilo Balığı Katlediyopıız... Denizlerimizde balık katliamı ne yazık ki bütün hızı ile devam ediyor. Özellikle, Marmara ve Ege denizlerinde yasadı- şı avlanma yapan trol ve ışıklı gırgır tekneleri cirit atıyor. Hele, Kuşadası Körfezi'nde trolcüler birbir- leri ile yarış halinde. Denizlerimizin dipleri taranıyor. Balık yatakları tahrip ediliyor. Irili ufaklı ne kadar balık varsa önce ağlaria dı- şan çekiliyor. Ardından da yansından fazlası işe ya- ramayacağı gerekçesi ile denize atılıyor. Türkiye'nin yıllık balık üretimi 500 ile 650 milyon kilo arasında... Resmi bilgilere göre, en yüksek ve- rim 1990'da gerçekleşmiş. Tam 649 milyon kilo... 1998 yılında bu rakam 543 miiyon kiloya kadar ge- rilemiş. Yıllık yarım milyon kilonun üstünde sağladığımız üretime rağmen, Türkiye'nin her yıl balık kaybı 600 milyon kilo civannda... Demek ki, kaybımız olmasa, her yıl bir milyar ki- lonun çok üstünde balık üretmiş olacağız... Milyonlarca insanımız pahalı olduğu için balık al- makta zorlanırken, böylesine bir savurganlık, hat- ta vurdumduymazlık inanılır gibi değil. Buna rağ- men, devlet ve hükümet yetkililerimiz derin bir ses- sizlik içinde... Balık katliamı 15 yıldan beri aralıksız sürüyor. Eğer, hükümet bu vahşeti ciddiye almış olsaydı, şim- diye kadar bir tek tekne bile yasadışı avlanmaya cesaret edemezdi. Ceza yasalarının yetersiz kalışı, hükümetlerin gevşek tutumu, yerel yöneticilerin tahsisat sıkıntı- sı çekmesi, trolcülerin ve ışıklı gırgırtarın istedikle- ri gibi hareket etmelerine imkân verdi. Balık katliamından en büyük zararı gören küçük balıkçılar da yasadışı avlanmalardan yakınıyorlar- dı ama, önlemeye güçleri yetmiyordu. Zira, sayı- lan az olmasına rağmen trolcüler silahlıydı. Ken- dilerine engel olmak isteyenleri veya resmi makam- lara şikâyet edenleri tehdit ederek sindiriyorlardı. Sinmeyenlerin ise başlanna hertürlü felaket ge- lebiliyordu. Hele trolcülertarafından kara listeyealı- nan küçük balıkçılann ömür boyu denizlerde av- lanması engelleniyordu. Balıkçı kooperatifleri ve derneklerinin, kendile- rinin korunması ve yasadışı avlanmaların önlenme- si için devlet ve hükümet yetkililerine bugüne ka- dar yaptıklan başvurulann hemen hepsi sonuçsuz kaldı. ••• Hükümetlere bir türiü söz geçiremeyen balıkçı- lık kooperatiflerinin başkanları bakınız nasıl yakı- nıyor: Bandırma (Yılmaz Taşkesen): "Marmara Deni- zi'ni kurtaramadık. Yasadışı avlanmalaryüzünden balık kalmadı. Trolcüler cirit atıyor. Denizlerimizin dibi taranıyor. Balıklar katlediliyor. Devlet ise ye- terfi önlem alamıyor." Alanya (Mustafa Kumrul): "15 Mayıs'ta başla- ması gereken avyasağı 15 Haziran'a ertelenince tüm anaç balıklar tutuldu. Sahiller tarandı. Balık yumurtalan parçalandı. Tonlarca balık denize dö- küldü. Milli servetimiz mahvedildi. Durumu Alan- ya Su Ürünleri'ne bildirdik. Ancak, bir şey yapa- mayız, yanıtını aldık." Babakale (Mustafa Çoban): "Trolcüler ve ışık- lı gırgırtar yasalara aykırı avlanma yapıyorlar. De- nizlerimizi kuruttular. Önlenmesi için yaptığımız bütün başvurular sonuçsuz kaldı." Altınova (Cabir Güler): "Denizlerimizde tam bir balık katliamı yaşanıyor. Hem de göz göre göre... Trol tekneleriyüzebileceği kadarsığ kıyılara soku- luyor ve balık yataklannı paramparça ediyoriar. Artık balıkçılığa bitti gözü ile bakıyoruz..." • • • Balıkçılık, hükümetlerimizin önem vermemesine rağmen Türkiye'nin en önemli sorunlanndan biri- dir. 200 bine yakın balıkçımızın geçim kaynağıdır. Bolluk dönemlerinde dar gelirii yurttaşlanmızın en önemli protein deposudur. Balık, geçmiş yıllarda zengin, fakir herkesin gı- dasıydı. Bolluk zamanlarında kırmızı ve beyaz et- ten çok daha ucuz fiyatla satılırdı. Ancak, son yıllarda denizlerimizde balık kalma- yınca fiyatlar yükseldi ve balıklar sadece varlıklı ai- lelerin sofralarında görülebilir hale geldi... Aynca, son yıllarda oldukça önemli miktarda ba- lık ithaJatı yapıyoruz ve yabancı ülkelere döviz ödü- yoruz. Eğer, balıkçılığımız kalkınırsa, hele değerli balıklar çoğalırsa bu kez biz ihracat yaparak para kazanabiliriz... Balıkçılarımız da, balık hasreti çeken dar gelirli yurttaşlanmız da hükümetin biraz da bu tür sorun- lara eğilmesini bekliyor... Kamu bankalarına düzenleme Uyum kredisine özelleştirme koşulu İSTANBUL'ANKARA (AA) - Dünya Bankası, maü sektör uyum kredisinde (FSAL) kamu bankalannın özelleştirilmesiyle ilgili düzenlemenin tamamlanmasmm ardından, birinci dilimi serbest bırakacak. Dünya Bankası yetkililerinin verdiği bilgiye göre, banka, kamu bankalannın özelleştirilmesiyle ilgili yasal düzenlemenin tek tek değil, bir paket halinde sunulmasını istiyor. Daha önce Türkiye ile yapılan görüşmelerde FSAL'nin eylül ayında banka yönetim kurulunda görüşüleceğinin planlandığını bildiren Dünya Bankası yetkilileri, konunun, yasal düzenlemelerin tamamlanamaması , nedeniyle ileri bir ! tarihe atıldığını belirtiyorlar. Banka yetkilileri, mali sektör reformunun en önemli ayaklanndan biri olan kamu bankalannın özel leştirilmesinin, FSAL'nin diğer dilimlerini de etkileyeceğini kaydediyorlar. Dünya Bankası 'nm Türkiye'ye vermeyi planladığı FSAL kredileri, bankanın eylül ayında başlayacak olan 2000/2001 mali yılı içinde görüşülecek.