Catalog

Cumhuriyet İmtivaz Sahibi: Berin Nadi Genel Yayın Yonetmenı Orhan Erinç • GenelYayınKoordınatorü Hikmet Çetinkaya 9 Yazıışlen Muduru İbra- him Yüdız # Sorumlu Mudur Fik- ret Illdz # Haber Merkezı Muduru Hakan Kara lstıhbarat Cengiz V ıldınm 9 Ekonomı Ozlem Yüzak • Kultur Handan Şenköken • Spor Abdülkadir Yücelman # Makaleler Sami Karaören • Duzeltme AbduUah YazKi • Fotoğraf Erdoğan köseoglu • Bılgi-Belge Edibe Bugra • \ urt Haberlen Mehmet Far*ç Yayın Kurulu tlhan Selçuk (Başkan), Orhan Erinç. Hikmet Çetinkava, Şükran Soner, tbrahim Y ildcOrhan Bursalı, Mustafa Balbay, Hakan Kara. Ankara Temsılcısı Mustafa Balbav Atatûrk Bulvan No 125,Kat4,Bakanlıklar-AnkaraTel 4195020(7hat), Faks 4195027 • lzmır Temsılcısı Serdar Kmk, H Zıya Blv 1352 S 2/3Tel 4411220, Faks 4419117»AdanaTemsılcısı Çetin Yiğenoğlu, Inönü Cd 119 S No 1 Kafl. Tel- 363 12 11, Faks 363 12 15 Müessese Mddürû Ostün Akmen • Koordınator Ahmet Korulsan 0 Muhasebe Bülent Yener • Idare Hüseyin Görer • Sahş FazUetKuza MED\ A C: • Yonelım Kurulu Ba^kanı - Gene! Müdur Gâlbin Erduran • Koordınator Refaa Işıtman 0 Gene) MüdürV drdımcisi SevdıÇoban lel M4 »7 53 - 5H 95 80-> 1*460+1 lal^ îi'846- )a>>mljı\an \e Basan: > enı Gun Haber Ajansı. Basm \e Ya)ıncılık A Ş Turkocagı Cad 19 41 Cagaloglu 34334 Istanbul PK 246 - Sırkecı 34435 lsanbul Tel (0212)51205 05(20 hat) Faks (0 212)513 85 95 www cumhuriyet com.tr 20 AĞUSTOS 2000 tmsak:4.35 Güneş:6.12 Öğle: 13.15 Ikindi: 17.00 Akşam: 20.03 Yatsı:2134 fflüfer hayranlanyla buluştu • Istanbul Haber Servisi - Harbiye Açıkhava Tiyatrosu Konserleri kapsamında hayranlanyla buluşan Nılüfer, sevenlerine hoş dakikalar yaşattı. Sevilen parçalannı dinleyicileriyle birlikte seslendiren Nilüfer, performansıyla herkesi büyüledı. 23 bin kişi böbrek beklîyor • ANTALYA(AA)- Akdeniz Ünıversitesi Iç Hastalıklan Anabıhm Dalı Başkanı ve Organ Nakli Eğitim, Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürû Prof. Dr. Gülşen Yakupoğlu, Türkiye'de 23 bin böbrek hastasının organ bekledığını hatırlatarak, organ bağışında Türkiye'nin Avrupa'nın çok gerisinde kaldığını söyledi. Yakupoğlu, Türkiye'de ilk organ naklinin 1975 yılında yapıldığını hatırlatarak bugüne kadar (oplam 4 bin 324 böbrek, 10bm350kornea,763 kemik iliğı, 171 karaciğer, 45 kalp ve 4 pankreas nakli gerçekleştirildiğini açıkladı Eğircfr'tte opmanyangn • EĞİRDtR(AA)- Isparta'nın Eğırdir ilçesınde önceki gece çıkan orman yangınında 3 hektar orman alanı yandı. Eğirdir ilçesinin Mahmatlar köyü yakınlanndaki ormanlık alanda gece yansı bılinmeyen bir nedenle Kızılçam ağaçlannın bulunduğu alanda çıkan yangına, Eğirdir Orman Işletme Müdürlüğü yangın söndürme ekipleriyle, Eğirdir Belediyesi itfaiye ekiplen müdahale etti. Kjsa sürede kontrol altına alınan yangın, sabah saatlerinde tamamen söndürüldü. Yangmda, 3 hektar kızılçam orman alanının yandığı bildirildi. Nemrnrtbelgeseli arititecek • ADIYAMAN (Cumhuriyet)-Batıh yazarlar tarafından dünyanın 8. harikası olarak adlandınlan Nemrut Dağı ile ilgili belgesel çekilecek. Bu amaçla Adıyaman'a gelen ekip. Nemrut Dağı, Sesönk, Cendere, Karakuş Tepesı bölgelennde incelemeler yaptı. Bu yıl içinde çekımlen yapılacak "Tannlann Tahtı Nemrut Dağı" adh 52 dakıkalık belgesel Ingılızce çekılecek Artabel göHeH • GİVIÜŞHANE(AA)- Gümüşhane'nın Torul ılçesı smırlan ıçınde bulunan ve 1998 yılında Bakanlar Kurulu karanyla tabıat parkı ılan edılen Artabel göllen tanıtım beklıvor Gümüşhane Valı Vekıh Salih Işık, açıklamasında, bölgede yaklaşık 5 bin 850 hektarlık alanda 18 ırili ufaklı buzul ve krater gölü bulunduğunu belirtti. Işık, yaban hayatı bulunan bölgede, mevcut alanlarda yaylacılık yapmanın yasak olduğunu kaydettı Uzmanlar, Türkiye'de gürültü ölçüm değerlerinin dünya standartlannın çok üstünde olduğunu belirtiyor InsansVURALAHI Gûrültü, genelde yapay ola- rak ortaya çıkan ve insanı "ra- hatsaeden seder" olarak nitelen- dıriliyor. Teknik olarak ise gürül- tü "anarşik ses dalgalannın üst üste gelmesi" olarak tanımlanı- yor. Hava kirliliği ile bütünleşen gürültünün fizyolojik etkılen üzerine yapılan deneysel araş- tırmalar, gürültünün ınsan sağ- lığını tehlıkelı boyutlarda etkıle- diğim gösteriyor. Türkiye'de gürültü ölçüm de- ğerlerimn dünya standartlannın çok üstünde olduğunu söyleyen 10 Cerrahpaşa Tıp Fakültesı KBB Bölümü uzmaru ve araştır- ma görevlisi Prof. Dr. Ahmet özdoğan, gürültünün kentleş- menın ortaya çıkardığı pek çok kirliliğin özgün örneklennden bin olduğuna işaret ediyor. Öz- doğan, şöyle dedi: "Gürültü, betirgin bir yapısı otmayan, içerdiği öğeler kişryi be- densdveyanıhsalaçriardanohan- • Gürültünün, kentleşmenin ortaya çıkardığı pek çok kirliliğin özgün örneklerinden biri olduğuna işaret eden Prof. Dr. Ahmet Özdoğan, "Gürültü, belirgin bir yapısı olmayan, içerdiği öğeler kişiyi bedensel veya ruhsal açılardan olumsuz etkileyebilen karmaşık ses düzenidir" dedi. suz etkileyebilen, karmaşık ses düzenidir. GüriUtü ile insan iliş- kisi, önce iki ayn biçim gösterir. tnsanmgürüküyü değeriendinne özelMkJeri ve bağh yarutlar, insa- nın gürüMden etküenme sonu- cu ortaya çıkan zarar etkisi ya- nıttan. Birincide insanın gürül- tûyü değeriendirnıe olgusu, hem Idşisel direkt özelükler hem de bunlardan kaynaklanan maske- leme ile ortaya çıkan topJumsal özelMkleri içerir. tkincide ise di- rekt gürültü özelliklerine bağh olarakortaya çıkan, daha objek- rif özeDikh' yarutlar söz konusu- dur. Bu yarutlar, ûç biçimde de- ğerlendirifir. tşitsel duvumda or- tayaçıkan bozukluklar,işitsel ko- num dışmda öbür fizyoktjik öz- gürhıklerde gözlenen bozukluk- lar. Ve fizyoloji dışı oian ve genel- de kişinin psikolojik etkinliğmi kapsayan bozukluklar." Gürültünün ınsan üzerindeki etkileri laboratuvar araşürmala- nnda şöyle saptanmış: Dolaşım ve kan düzeninde değışiklikler. Yavaş ve denn nefes düzenı. De- ride ter direncı farklılaşması. Is- kelet, kas sistemınde değışiklik- ler. Istemli kas refleksleri. Mıde ve bağırsak sistemlerinde deği- şimler. Gözde büyüme refleksi (75 desibel üstünde oluşur). Bu- lantı, kusma, baş dönmesi, den- ge duygusunun kaybolması. Uzun süre gürültü ortarrunda yaşayan kişilerde gözlenen belir- tiler de şöyle: Süreklı yüksek sesle konuşma zorunluluğunun yarattığı öksürük, ses kısıklığı, boğazda tahriş ve ağnlardan söz edilir. Aynca hormonlar gürül- tü etkisiyle katekolamin boşalı- mım arttınr ve vücut yağ depo- lanndan yağ asitlen deşanı olur. Bu da kanda yüksek kolesterol yoğunlugu getınr. Bu durum, da- mar hastalıklarının oluşmasına neden olur. Aynca gürültü, kışı- den kışiye değişen hastalıklan da ortaya çıkanyor. Cinsel ye- tersızliklenn yanı sıra poptik ül- ser, astım, migren ataklan gıbi... Çevre kirliliğinin en önemli öğelerinden biri olarak gösteri- len gürültü, psikolojik ve anato- mik bozukluklan hazırladJğı ıçin Batı'da ciddi önlemler ahnıyor. Gürültü ile savaş konusunda ışi en sıkı tutan ülkenin Isviçre ol- duğu belirtiliyor. Curultu alanları ve duzeylerı Istanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Toplum Sağhğı Ünıtesi'nın Prof. Dr. Hilmi Sa- buncu yönetiminde yaptiğı güriilrü alanlan ve eşdeğer sürekli gürültü düzeyleri araş- tırması. Endüstriyel kaynaidar Gazete basım makinesi (rotatif) Tekstıl dokuma makinesi (ruti) Kereste kesme makinesi Oto çekiçleme iştemi Çevresei kaynaklar Beşiktaş Yıldız Mecidiyeköy Stat karştsı Saraçhane geçidi Havaaianı çevresi Özei kaynaidar Düğün salonu orkestra önü Sörekli Gûrüttü : gürültü yayıhmı ( düzeyi 96db-105db 98db-103db 101db-107db 90db-102db 70db-90db 70 db - 90 db 80db-100db 70db-90db , 90db-105db Diskotek ı 95db-110db Futbol maçı f B-GS-FB) Basket maçı (FB-BJK - Abdi Ipekçi) Restaurant (müzikli) Evde müzik dinleme Kulaklıklı müzik dinleme 70db-100db 70db - 90 db 65 db - 83 db 70db-95db 83db-98db 100.5 db 101 .Odb 104.5 db 97.5 db 76.5 db 75.9 db 91 .Odb 74.tdb 99.0 db 105.5 db 85.0 db 83.0 db 71.5db 88.5 db 92.5 db Kaykayçtlgın • Amerika'da spor mağazalannda en çok satılan alet durumunda olan kaykaylar özellikle Los Angeleslı ve New Yorklu gençler tarafından ilgigörüyor. , ,- Haber Merkezi - lyi bir "Kaykay''a (skuter) sahıp olmanm çok önemli oiduğu Los Angeles'ta kaykaycılar iskele ve kaldınmlarda gömleksiz dolaşıyorlar. Modanın geçici heveslerine ayak uydurmak için her zaman tetikte ohnanız gereken New York'ta kaykaycılar lastiklerinin neonlu renkleriyle uyum içinde olmak için saçlannı boyuyorlar. Onlara 2000'in lastikleri diyelim. Birçok isim altında satılsalar da kaykaylar (bazılan katlanıp küçük çantalara koyulup taşınabilıyor) spor mağazalannda en çok satılan alet durumunda. Hafîf kaykatylann başlangıcı hâlâ tartışılıyor olsa da (ilk modelleri Tayvan ve Almanya'da görülebilir) kirnse düşük maliyetli, çabuk ulaşım sağlayan bu aletlerin çekıciliğini yadsıyamaz. Yaklaşık 99 dolara bir Razor ya da 600 dolara motorlu bir Citybug (şehir virüsü) alabilirsiniz. Jill Yu, Manhattan'daki "Bask Wheels" adh mağazasında haftada ortalama 250 kaykay sattığım söylerken, Şikago'da Razors ve Xootrs ürünlerini satan Alicia Nc Namara da "Onları stoklayamıyoruz bile" diyor. Ancak kaykay kullanmanın tehlikelerini de göz ardı etmemek gerekiyor. New York'ta bir üniversitede kasiyerlik yapan 63 yaşındaki Paula Comuntzis, kaykaylanyla kampusta dönüş yaparken kalçasmı kırmış. Yine de kaykaym iyi bir egzersiz olduğunu söylüyor ve "Ük başlarda tûm öğrencüer benim deH olduğumu düşündûler. Ama şimdi benim cool olduğumu dûşünûyorlar" dıyor. Hasta sayısı arttı Avrupa tüberküloz tehdidialtında DtşHaberler Servisi- Time dergısı son sayı- sında tüberküloz hasta- lığının yenıden patlak verdiğine dıkkati çekı- yor. Yoksulluklabağlan- tısı oiduğu bilinen has- talığın, son yıllarda ge- lişmekte olan ülkelerde, en çok da Romanya gi- bı Doğu Bloku ülkelenn- de yaygınlaştığı görülü- yor. Ancak sağhk uz- manlan son yıllarda Ba- tı Avrupa'da, özellikle de büyük şehirlerin yok- sul semtlennde, giderek artan tüberkülozlu ora- nının büyük tehdit oluş- turduğuna dıkkat çekı- yorlar. Şimdiye kadar 2 ölü ve her hafta 50 tüberkü- loz vakası kaydedılen Londra, Batı Avrupa'nın en fazla tüberküloz va- kası görülen kentleri ara- sında yer alıyor. Lond- ra'da 100 bin kişiden 32 'sinde tüberküloza rastlanırken Portekiz 100 binde 53 kışıyle AB ül- kelen arasında başı çe- kiyor.Fransa'dal990'h yılların başında düşüş gösteren hastalığa 100 bin kişıden 10'unda rast- landığı belirtiliyor Tü- berküloz, Ingiltere. Por- tekiz ve Fransa gibı sö- mürgeci ülkelere, hasta- lığın halen bulaşıcı dü- zeyde oiduğu Afrika ve Hındıstan'dan gelen göç- menlerce taşınıyor. An- Unutulmazsnenıaoyun- cusu Vlvien Leigh de tü- berkülozdan ölmüştü. cak sağhk uzmanları, hastalığın sadece yok- sul kesim ve göçmenle- n değil her kesımden in- saru etkıleyebıleceğini belirtiyorlar. Tüberküloza neden olan bakten, havada ucan partiküller yoluyla bu- laşıyor Uçak yolculugu boyunca. \ a da her gün evle iş arasında gidip ge- lırken düzenlı olarak tü- berkülozlu bınvle aynı havayı solumak, tüber- küloza yakalanmaya ye- terh. Ingiltere Sağlık Hizmetleri'nde çalışma- lar yapan Francis Drob- nievvski hastalık hakkın- da şunlan söylüyor: "tnsanlar AIDS'ten daha çok korkuyoriar. O\sa AIDS, cinsel ilişld- ye girmediğiniz. eroin kullanmadığını/ ya da kan nakli yaptırmadığı- mzsûrecebuİaşmaz.An- cakyaşamak için nefesal- mak zorundasınız." Biz, "6. Antandros 'Yaşama Saygı' Kükûr ve Sanat FestivaH" nedenıyle 11-13 Ağus- tos'taAltınoluk'ta buluşanlarönce Adatepe'de bir aşk vurgununun mezannı ziyaret etnk. Dostlanm ÜnsalOskay Hoca'ya, CdalBaş- bngıç'a, DuyguAsena'ya hıkâyeyı bir gece ön- ceden anlatmıştım. Hıkâyeyi bu sütunlarda da anlattım. Gunümüzde rastlanmayan bir aşk hikâyesiydı. Sanatın, hayatın bir yansıması ol- duğunu apaçık ortaya koyan bir aşk hikâyesı Genç, sağlıklı bir adam, aşk uğruna, bır hıd- rellez sabahı herkes karşı kırlıkta eğlenırken tüfekle canınakıymıştı. Ve günlüğünün son say- falannda ölümünden kımsenin, özellikle de sev- diğı kızın sorumlu olmadığını belırtmış, borç- lannı, alacaklannı tek tek yazmış ve rica et- mışti: "Beni köy girişindeki yüksek bir tepeye gö- mün, böylece geMp gecenkr bir faüha okusun veaşkıdusânsâa" Evet, onun mezan köy gınşınde hemen gö- ze çarpıyor. Mezar taşında kıpkırmızı bir ka- ranfil ve biryürek resmi var. Sanki yürek usul- ca ağlıyor. Adatepe'nın güzeUm sokaklannda dolaşırken, yaşlı bir çınann güvenlı gölgesın- de Türk kahvesı ıçıp pek alışık olmadığımız temız havayı ıçımıze çekerken, o genç adamın aşk vurgunu gözlen bizi izliyor ve çok yaşlı bır köy kadınının masamıza sundugu ıncırler- den damlayan balın ışıltısı bızlen büyülüyor Ege'deyız. Zeytın, ıncır ve aşk ülkesınde. Ve Ege cennetlerinden bin olan Altınoluk'ta zeytın ağaçlannın arasından esıp bıze ulaşan rüzgâr banş ve dostluk kokuyor. Altınoluk'ta Çınaraltı kahvesınde kadınlar, AL GÖZÜM SETREYLE / IŞIL ÖZGENTÜRK Bir aşk vurgununun anısına erkekler toplanmış; mübadeleden, banştan, aşktan.. sözün hakçası yaşamın tüm renklerin- den söz eden yerlı ve yabancı konuklannı din- liyorlar Ünsal Hoca'nın "Aşk beklemeye gel- mez," sözlenne alkışlarla "Evet," dıyorlar Mustafa BaBbay ın sağlık sıgortası macerası- nı kahkahalarla dınlıyorlar ve Yunan- lı-Turk bılım adamlannın, yazarlann anlattıklan, rakamlara vurduklan mü- badele sonucu parçalanmış gerçek ha- yat hıkâyelenni kimı zaman gözleri do- larak onaylıyorlar. Ve gece ılerleyen saatlerde, tskele Meydanı çok tanıdık melodilerle şen- lenıyor Yunanlı Rembetıko grubu Yiuuıis Souis ve Arkadaşlan meydan- da. Atatürk heykelınin hemen altında, gelıp geçene Rembetiko'nun çok bil- dık nağmelenyle sesleruyorlar. Yan- nis'ın sesı kederh aşklardan, uzun sür- günlerden, kahredıcı açılardan geç- mış, artık bılgelığın doruklannda do- laşan ve bütünbıldıklennı başkalanyla caru gö- nülden paylaşmak isteyen bır ses Alünoluk'un İskele Meydanı'ndabu ses kı- mi zaman doğup büyüdüğü topraklan terk et- mek zorunda kalan yaşlı bır adamın sessız ağı- dına. kımı zaman sevdığı adatnı başka bir ka' dına kaptıran yırtıcı bır kadının çığhğtna, kı- mı zaman yıllarca hapiste yatan bir politik sür- günün acılı hikâyesine, kımı zaman da sade- ce aşkın binbir rengıne bürünüyor. Bır sıhır- baz ses.. hanı "damardan söylüyor,'' derler ya öyle söylüyor Yannıs Ve iskele Meydanı'nda toplananlar, ellen- ni bırbınne uzatıp çok eskı çağlardan beri sü- rüp gelen bir ıçgüdüyle hep bıriıkte. Ege'nın ıki kıyısında da aynı bıçımde oynanan oyun- lanna başlıyorlar. Sonra sabah oluyor ve biz kıyıdan uzakla- şıp gene dağlara vuruyoruz. Hepimızın dihn- de aynı dilek, "Hadi dagiara gideflmî" Ve dağlara vuruyoruz. Bızı orada "Tahta- kuşlar KöyüÖzel Etnogrofya Galerisi"nın ku- rucusu Afibey Kudar beklîyor. Tepede, zeytın ağaçlannın arasında ancak gö- ze çarpan, ıkı katlı bır bınanın önünde duru- yoruz Burası bır müze ama yasalardan ötürü müze denmiyor, galen diye nitelendi- riliyor tki katlı bınanın içensi dolu Kadınlar. erkekler, çocuklar galeride sergılenen Türkmen gıysilerine, Türk- men el sanatı örneklerine, kitaphk bö- lümündekı sergilenen de\ deniz kap- lumbağasına, rengârenk deniz kabuk- lanna uzun uzun bakıp yörerun ürün zengınlığı karşısında bır kez daha şa- şınyorlar. Bu arada "kaz"ın, mitolojı- de kutsal bir kuş olduğunu ögrenıyor- lar. Tann ıle özleştırildığını de. Ve he- men herkes kaz ayağını sembouze eden nakışlarla ışlenmış bır nazarlık alıp müzeden öyle aynhyor. Ben de dostlanm da aynını yapıyo- nız. Bır de 1991 yılında bu ışe soyunaft Ali- bey Kudar'ın eşi Esnıa Kudar'ın ve çocukla- nnın. damatlannm oz\ ensmı yedeğımıze alı- yoruz Onlann ve zıyaretçı çocuklannın göz- lenndekı panltıyı da unutmuyoruz. Altınoluk hep böyle panltıh mı? Elbette de- ğıl.. özellikle kentmımansıolağanüstü karma- şık, göz yorucu. Bütün bu evler ne zaman. ne- den böyle yapıldı bunun yarutı yok Hıçbır mıman proje, birplan olmadığı ilk bakışta an- laşılıyor Üstelık bürün bunlar son on yıl için- de oluyor Neyse ki. şimdilerde estetiğın bır ya- şam bıçımı oiduğu usul usul anlaşılmış. Bu ne- denden ranO genye alıp, çevrenın daha yaşa- nılır kılınması beledıyenın ana sorunu . en çok konuşulan, tartışılan bu Küçükkuyu"danbaş- layıp Assos'a uzanması tasarlanan ve bu sahihn duıgınhğını, güzelım zeytınlıklen >ok edeceğı düşünülen sahıl yolu ise bölgenın bugünler- dekı en sıcak konusu. Türkiye burası Ege ya da Doğu fark etmez, her zaman her yerde sıcak konular hıç bıtmez. Ama benim yenm iyice azahnış. Oysa ben bu yazıyı bıraz kendımı methedıp küçuk bır hayranımdan soz ederek bıtırmek ıstıyorum Hayranımın adı l fuk. on yaşında. Eskı Iskeçe Mılletvekı]] Mustafa Mus- tafa'nın kızı Onlar da aılecek Altınoluk Beledıyesfninkonuklanarasındaydılar. Ufuk, ın mavı gözlen parlayarak yanıma yaklaştı ve sordu" "Ben de yazar olmak ısthorum. SLdn Hayat Okulu adh kitabınızı okudum. Gerçekten oradald çocuklarla konuştunuz mu? Gerçek- ten babası hapiste \atan. kendi sokaklarda yaşayan o sokak çocugu var mı? O çiçek satan ke nerede >r aşryor?" Benim bu sorulara verecek tek bır yanıtım vardı: "Evet Onlarda senin benim gibi gerçekler." Altınoluk günlen ışte boyle geçtı. noz506hotmaiLcom