Catalog

3 MAYIS 2000 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA HABERLER VıUran Çavk • tstanbul Haber Servisi - Gazeteci Yıldınm Çavlı, dûn ölûmünün dördûncü yıldönûmünde Zincirlikuyu'daki mezan başında anıldı Tûrkiye Gazeteciler Cemiyeti Başkan vekili Orhan Erinç, Şişli Belediye fiaşkanı Mustafa Sangül, Türkiye Kalp Vakfi Başkanı Çetin Yıldınmakın yaptıklan konuşmalarda, Çavlı'nın gazeteciliğe katkılannı ve her türlü çürümüşlüğe karşı çıkan tutumunu vurguladılar, medyanın yeni Çavlılara duyduğu gereksinimi dile getirdiler. Törene, Çavlı'nın eşi, çocuklan, meslektaşlan ve arkadaşlan katıldı. askerlikte yarmsongün • ANKARA (Cumhuriyet Bûrosu) - Milli Savunma Bakanhğı, bedelli askerlik başvuru süresının yann dolacağını anımsatarak Tûrk yurttaşlığına alınan 2 bin 477 kişi arasında uygulamadan yararlanmak isteyenler için de süre uzatımı •yapjlmayacağını bıldırd». Karadeniz SaMI GüvenHk Toplantısı' • tstanbul Haber Servisi - Karadenız'e kıyısı bulunan Türkiye, Gûrcistan, Bulgaristan, Romanya, Rusya ve Ukrayna'mn sahil güvenlik birimleri yetkililerinin katılacağı, "Karadeniz Sahil Güvenlik Komutanlar Toplantısı", Sahil Güvenlik Komutanlığı'nın ev sahipliğinde, Istanbul'da başladı. Toplantı, 11 Mayıs'a kadar sürecek. Aya Yorgi'de Paskalya • tstanbul Haber Servisi - Hınstıyanlar'ın kutsal günü Paskalya nedeniyle lstanburdaki Rum ve Ermeni yurttaşlar, Büyükada Aya Yorgi Kilisesi'nde bir araya geldi. Büyükelçıliğe terfı ederek New York'da BM Yunanıstan Temsilciliği'ne atanan Fotıros Ksidos, 4 yıldır Türkiye'de görev yaptığını belirterek, bir Yunan diplomatının çalışabileceği en iyi yerin Türkiye olduğunu söyledi. Rnntarama davası • tstanbul Haber Servisi - Maltepe'de, bir kışının ölümü, bir kişinin de yaralanmasıyla sonuçlanan olaydan, aralannda Mehmet Köymen'in de bulunduğu toplam 5 sanığın yargılandığı 'firın tarama davası', karann Yargıtay 1. Ceza Dairesi tarafindan bozulması üzerine yeniden görülmeye başlandı. Kartal 1. Ağır Ceza Mahkemesi'nde yapılan duruşmada savçj Ali lhsan Boran'ın Yargıtay'ın bozma karan yönünde görüş bildirerek, sanıklann 'kasten adam öldürmek suçundan' cezalandınlmalannı istedi. Duruşma avukatlann savunmalannı hazırlamalan için ertelendı. Dünya Basın Özgürlüğü Günü nedeniyle TGC'den yapılan açıklamada, temel hak ve özgürlüklerin çiğnendiği vurgulandı 'Gazeteci, kafesteki kuş kadar özgür'tstanbul Haber Servisi - Türkiye Gaze- teciler Cemiyeti (TGC), halkın temel hak ve özgürlüklerinin ezildiğinı, çığnendiği- ni vurguladı. TGC, gazeteciliğin ilan-rek- lam piyasasının, kâr-borsa oyunlannın ba- sit bir uzantısı haline sokulduğu, her özel- leştirme ihalesinde medyayı görmenin rast- lantı olmadığı belirtildi. TGC, "Dünya Basm Özgürtüğü Gûnü" nedeniyle yaptığı açıklamada, gazetecile- re yönelik şiddetten sansüre, baskıdan ya- saklamalara dek çeşitli olgulara dikkat çe- kilerek "Basm özgürhığü, bir zamanlar'fi- kir piyasası' olarak adiandıntırken bugün 'pıyasanın fikirleri', gazetecfliği ve basnı özgürtüğünü, dolayısıyla da demokrasiyi tahakküm aiüna afayor. Gazetecüik, Uan- reklam piyasasının ve kâr-borsa oyunlan- nın basit bir uzannsı haline sokuluyor. Her özefleştirme ihalesinde medyayı görmetniz rasdantı değü"görüşüne yer verildi. Bası- nın temel hak ve özgürlüklerinin, halkın te- mel haklan ve özgürlüklerinin asli parça- • Türkiye Gazeteciler Cemiyeti'nin açıklamasında, "Gazetecilik, ilan-reklam piyasasının ve kâr- borsa oyunlannın basit bir uzantısı haline sokuluyor. Her özelleştirme ihalesinde medyayı görmemiz rastlantı değil" görüşüne yer verildi. Açıklamada, basının temel hak ve özgürlüklerinin, halkın temel haklan ve özgürlüklerinin asli parçalanndan biri olduğunun altı çizildi. lanndan biri olduğunun altı çizilen TGC açıklamasında şöyle denıldi: "Gazeteci; düşunce, ifade,bilgi alma, bfl- gi iletme ve iletişim hak ve özgürlüklerinin temel aktörü olarak sahnede yer alıyor ve her bir gazetecinin öklürülüşünde. baskı görüşûnde ya da sınuiara hapsedilişinde halkın bu temel hakveözgüriükleri ezÜmiş, çiğnenmiş ohıyor." Açıklamada, en koyusundan en ıncesine doğru sıralanırsa gazetecilerm öldürüldü- ğü, işkence gördüğü, mahkûm edildiği, fi- ziki şiddete maruz kaldığı, kaçınldığı, san- sür edildiği, yasaklann şiddetiyle cendere- de tutulduğu. tehdit edildiği, tazminat bas- kısmda tutulduğu, ışletme ıçınde açık-giz- li baskılarla sıkıştınldığı, ilan-reklam ka- fesine sokulduğu, iş ve ücret baskısıyla bu- naltıldığı, otosansüre zorlandığı, otosan- sürü kabullendiği, kalemini kiraladığı, sat- tığı kaydedildi. Sınır Tanımayan Gazeteciler'in 2000 ra- porunda, 1999'da dünyada 39 gazetecinin öldürüldüğünün, 450'ye yakın gazetecinin gözaltına alındığının, 650 kadannın saldı- nya uğradığının, 350 yayının sansüre uğ- radığının, 85 gazetecinin cezaevlerinde ol- duğunun öğrenılebıldıği anımsatılarak açık- lamaya şöyle devanı edildi: "Ancak o raponın, sadece 'koyuluklar'ı dikkate alarak 2 miryar insanın yaşadığı 20 kadar ûlkede basm özgürlügünden söz edi- lemezken toplam nüfuslan 1 mOyarolan 30 ülkedebasm özgürlüğü gerçek anlamıyla ya- şanıyor demeterine de tam kablamıyonız. Cinayetlerin, suikastlann. hapislerin bu- lunmadığı ülketerde basm özgürlüğü ger- çek anlamıyla yaşamyor otsaydı, bûtûn ao- lara karşın, gerçek anlamıyla basm özgür- lüğü yinede ulaşdması nispeten kolay bir he- defohırdu." Bugün dünyanın en demokratik sayılan ülkelerinde dahi binlerce gazetecinin, ko- yu ve kaba biçimde ticarileşmiş medya gruplannın bünyesinde, kafesteki kuşlar kadar özgür olabildiği belirtilen açıklama- da özetle şu görüşlere yer verildi :"Kimi çeşitli endişe kaynaklanyla zorianarak, ki- mi ise gönüllü biçimde dununu kabuDene- rek. Bilginin kaynağı, yeniden üretimi, su- nuhış biçimleri, dağram kanallan,başta eğ- lence ve fınans sektörleriyle de kenetienmiş biçimde, büyük gnıplarm denetimi arana giderek daha faria giriyor. Nhekim, gele- neksdgazetecflığmkoyubaskıarandaoldu- ğu ülkeler, teknolojinin sınırsız imkânlan- na ve insanlarm özgürlük ve düşünceJerini ifade, bügflerini iletme tutkulanna inat, tn- temet erişimlerini denetim altında tutuyor- lar ve bu denetimi skMetiendirmenin yolla- nnı arryoıiar. Benzer şeküde, yine gelenek- se) denetim mekanizmalanndan ilhamla 'terönst faahyetleri kontrol' gerekçesi ve bahanesryle bu yeni özgür Oetişim alaıu, bir- takun uhıslararası güçlerin, istihbarat ser- vislerinin daha yoğun denetimi altına sokul- mak isteniyor. Para dobşımının, ticari re- kabetin ve kâr maksimizasyonunun giderek daha büyük oranda yeni iletişim kanallan üstünden yapdıyor ohnası sonucu, arnk kuş- ku olmaktan çıkan Echelon gibi sistemler- ledünya, Orvvell'm kurgusundaki 'Büyük Bıradcr"in neredevse gerçekleştiği bir kont- rol mekanizması amna çekümtr." Türkiye kötü grupta yer alıyor Basına yapılan saldın mercek altına alındıtstanbul Haber Servi- si- Sınır Tanunayan Ga- zeteciler (RSF), 3 Mayıs Dünya Basın Özgürlüğü Günü'nde Türkiye ve dünyada gazeteci lerin uğradığı saldın ve bas- kılan mercek altına al- dı. Türkiye'deki basın özgürlüğünün BM'ye üye 185 ülke arasında "kötü* grupta yer aldı- ğı beürtilen RSF'nin ra- porunda, 1999 yılımn, basın özgürlüğü açısın- dan kaygı verici şekilde geçtiği vurgulandı. Merkezi Paris'te bulu- nan, 1986 yılından bu yana basına ve özellik- le gazetecilere yönelik ihlallere karşı mücede- le veren RSF, 3 Mayıs Dünya Basın Özgürlüğü Günü'nde, meslekleri- ni yaparken öldürülen, tutuklanan, gözaltına alı- nan, tartaklanan, tehdit edilen gazetecilerin unu- tulmaması amacıyla bir rapor hazırladı. RSF 2000 raporunun Türki- ye bölümünde, Bülent Ecevithükümetinin ver- diğı taahhütlere rağmen basına yönelik baskılar- da herhangi bir azalma- nın görühnediği belir- tildi. Terörle mücadele için yürürlüğe konmuş yasalaruı sık sık basın özgürlüğünü kısıtlamak ve demokratik tartışma- yı sansür etmek amacıy- la kullanıldığı ileri sürü- len raporda şöyle denil- di: • 1999'da bir gazete- ci öldürüldü, 4 gazeteci işkence gördü, 87 gaze- teci gözaltına alındı, 7 gazeteci tutuklandı, 26 gazeteci saldınya uğra- dı. 1 Ocak 2000 itiba- riyle yaklaşık 80 gaze- teci cezaevinde bulunu- yor. • Basm suçlanna ha- pis cezası gerektiren dü- zenlemeler ve propagan- dayı cezalandıran TMK'nin 7/2 ve 8. mad- deleri yürürlükten kal- dınbnadığı sürece, özel- likle"ordu", a Kûrtso- nmu",«ayasitslam''ko- nulanndaki sansürün so- na ermesi mümkün gö- rünmüyor. • Laik ve Atatürkçü düşünceleriyle tamnan AhmetTanerKışteh, 21 Ekim günü Ankara'da bombalı saldında yaşa- mını yitirdi. Saldınyı Is- lami Büyük Doğu Akın- cılar Cephesi ısimli ör- güt üstlendı. 1 Ocak 2000 itibanyla cinayet- le ilgili soruşturma bir sonuç vermedi. • Cumhuriyet Gazete- si yazan Uğur Mumcu (1993) ve Mdliyet Ga- zetesi Genel Yayın Yö- netmeni Abdi tpekçi (1979) cinayetleri çer- çevesinde açılan dava- lar halen sonuç verme- di. 20 gazetecinin öldü- rülmesiyle ilgili soruş- turma bile açılmadı. Raporda, dünya üze- rinde 45 ülkenin Intemet erişiminı engellediği, 20 ülkenin de gerçek bir "tnternet düşmanı" ol- duğu kaydedildi. Buna göre 36 gazeteci çanşma ve savaşlarda kaçınldı, 28 gazeteci bu çatışma- larda öldü, 85 gazeteci de cezaevinde bulu- nuyor. 21 dile cevrilmisti 'Portnog'un Feryadı'na muzır neşriyat davası tstanbul Haber Servi- si-PulitzerödüllüAme- rıkalı yazar Philip Roth'un kaleme aldığı "Portnog'un Feryadı'' adlı kitabı Türkçeye çe- vıren Özden Ankan ile yayımlayan Ömer Fa- ruk Farsakoğlu'nun, "halkm ar ve haya duy- gutarmı indten nhefikte gendahbkaaykınyavın yapmak" suçundan yar- gılanmasma devam edil- di. tstanbul 2. Asliye Ce- za Mahkemesi'ndeki du- ruşmaya, tutuksuz yar- gılanan Aynnü Yayuıla- n Koordinatörü Omer - Faruk Farsakoğlu ile çe- virmen Özden Ankan katıldılar. Kitabm edebi nitelik taşımadığı, sapıklığı teş- vik ettiği, ar ve haya duy- gulannı indttiğı gibi suç- lamalann bulunduğunu anımsatan Özden An- kan, kitapta, bir erkeğin çocukluk ve ergenlık dö- neminde cinsellikle il- gili düşüncesel bocala- malarmm anlatıldığmı belirtti. OmerFarukFarsakoğ- lu da Türkiye Yayıncılar Birliği'nin (TYB) ve PEN Yazarlar Derne- ği'nin kitaba ilişkin yo- rumlanm içeren yazıla- nnı mahkemeye verdi. Farsakoğlu, Türkiye Ya- yıncılar Birliği'nin yazı- sında "Avrupa'da ser- bestçeokunanbu kitabm yargJanmagm, ilımfe açBmdan taühsizlik ola- rak kabul etmekteviz" ıfadesının yer aldıgım Duruşma, eserin bi- lirkişi heyetince incelen- mesi amacıyla ertelendı. "Portnog'unFeryadı'' Times Litarary Suppli- ment tarafindan yüzyı- hn en iyi 100 romanı arasında gösterilmiş, 21 dile çevrümişti. SiyamiErdem veErdal Öz ifade verdi "Düşünceye Özgürlük 2000" khabına yayına olarak imza atan KESKGend Başkanı Siyami Erdem ve Erdal Öz dün tstanbul DGM Cumhuriyet Savcılığı'na ifade verdL Söz konusu kitaba yayına olarak imza atnktan sonra kendflerini tstanbul DGM Savcıhğı'na ihbar eden 23 kişi arasında yer alan KESK Genel Başkanı Siyami Erdem ve yaymcı Erdal Öz, dûn sabah saaâerinde Şanar Yurdatapan Oe bniflote tstanbul DGM'ye geknier. Kitapla ilgili olarak açüan soruşturma kapsamında Istanbul DGM Cumhuriyet Savosı Mehmet Süslü">v ifade vermeden önce DGM kaptsmda gazetecilere açddama yapan KESK Genel Başkam Siyami Erdem, düşünce ve ifade özgürlüğünün Türkiye'de her boyutta yerlestirilmesini istediğini belirtti, Erdem, ifade ve düşünce özgüriüğünün yasakbnmasnnn halkm yeteneklermin köretanesine yol açacağmı vurgulayarak "Bu tophunsal gelişmenin ve Türkijç'nin geKsmesinin önünde bir engektir. Beymlere vurulmuş bir prangadır. Bunun kırüması gerekiyor. Türkiye'nin 21. yüzydda bu ayıptan ne pahasma olursa olsun kurrulması gerekmektedir" dedi Basın Özgürlüğü Günü İVorlî* .clssocirttion of Jîcmspapcrs VVOULD EDITORS FORLM TCS panel eJuzenliyor 'Gazetecinin bağımsızlığı sağlanmalı'ANKARA (Cumhuri- yetBürosu)-3 Mayıs 1993 yılından beri kutlanan Dünya Basın Özgürlüğü Günü, bu yıl "gazetecfle- rin hükümetve medya sa- bjplerine karşı bağunsızlı- ğı" konusuna odaklana- cak. Türkiye Gazeteciler Sendikası ve Türk-lş Kon- federasyonu, medyada ti- cari çıkarlann etkısını art- nrdığı, tekelleşmenin yay- gınlaştığı, gazetecilerin sendikal haklardan yok- sun bırakıldığı bir ortam- da basın özgüriüğünün ko- runması ve gazetecilerin calışma özgüriüğünün gü- vence altına alınması ko- nulannın tartışılacağı bir panel düzenliyor. UNESCO Genel Konfe- ransı'nda alınan öneri ka- ranndan sonra BM Genel Kurulu'nda alınan karar- la kutlanmaya başlayan 3 Mayıs Dünya Basın Öz- gürlüğü Günü, tüm dünya- da bağımsız, çoğulcu ve özgür basının kummlaş- masını amaçlıyor. Yaklaşık 450 bin gaze- teciyi temsil eden Ulusla- rarası Gazeteciler Fede- rasyonu (FIJ), 2000'de Dünya Basm Günü'nün gazetecilerin hükümetlere ve medya sahiplerine kar- şı bağımsızlığının sağlan- masına odaklanmasını is- tedi. Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS), FU'ın kararına koşut olarak Türk-lş ile ortak panel dü- zenledi. Bugün Büyük An- kara Oteli'nde saat 10.00'de başlayacak pa- nelde, AB'ye adaylığı açıklanan Türkiye'de ba- sın özgürlüğü, gazetecile- rin çalışma koşullan ve Liste acıklandı sendikal haklan ile AB üyesi ülkelerin uygulama- lanndaki farklılıklar tar- üşılacak. Panelin açılışına Başbakan Bülent Ecevit. Devlet Bakanı ve Başba- kan Yardımcısı Devlet Bahçeli. ANAP Genel Başkanı Mesut Yılmaz, Fazilet Partisi Genel Baş- kanı Recai Kutan ve DYP Genel Başkanı TansuÇU- ler de katılarak birer ko- nuşma yapacaklar. TGS Başkanı Ziya Sonay ve Ça- lışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Yaşar Okuyan'ın da yeralacağı panelde, Ga- zetemiz Genel Yayın Yö- netmeni Orhan Erinç otu- rum başkanhğını yüriite- cek. Panelde Dünya Gazete- si Başyazan ve Gazete Sa- hipleri Buiıği Başkanı Ne- zih Demirkent, Gazeteci- ler Federasyonu ve Gaze- teciler Cemiyeti Başkanı Nazmi Bilgin, Anadolu Ajansı Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdü- rü MehmetGüler ile Çağ- daş Gazeteciler Derneği Genel Başkanı tsmet De- mirdöğen konuşmacı ola- rak yer alacaklar. TGS'nin 3 Mayıs nede- niyle yayımladığı iletide şu değerlendirmeler kay- dedildi : "Dünya Basın Özgürlü- ğü Günü, basm özgürlüğü- nü destekleyen girişimİeri gefiştirmekveteşvik etmek için bir eylem günüdür. Dünya çapında basm öz- gürlüğünün durumunu de- ğertendirme günüdür. Ba- sm özgürlüğü için yapnk- lan taahhütlere saygüi ol- malannı hükümetlere ha- tuiatma günüdür." CPJ'den basının en büyük 10 düşmanı d A s t o ı g 7 5 0 0 8 Paııs F m u f M + 3 3 1 4 7 4 2 8 5 0 0 fm - 3 3 1 4 7 4 2 4 9 4 8 V n ı t th< DtşHaberlerServBİ-Ga- zetecüeri Koruma Komite- si (CPJ), Dünya Basın öz- gürlüğü Günü için yayım- ladığı bildiride, "Basmın En Büyük On Düşmanı'' listesini acıkladı. Sierra Le- one'de gerilla lideri Foday Sankoh, tran'ın dini lideri AyetuDahAli Hamaney ve Yugoslavya Devlet Başka- nı SlobodanMaoşeviç, mer- kezi New York'ta olan CPJ'nin bu yüki listenin ilk üç sırasında yer alan isimler oldu. Sankoh, Sierra Le- one'deki iç savaşta doğru- dan basını hedefalan, ga- zetecileri öldüren Devrim- ci Birieşik Cephe'nin li- derliğini yürütüyor. Hama- ney de, 16 gazete ve der- ginin kapatılmasıyla so- nuçlanan reform karşın or- tamın oluşmasmda önem- li rol oynadı. Art arda iki yıldır listede yer alan Mi- loşeviç, ülkede bağımsız medyayı susturmaya çalı- şıyor. Listede yer alan di- ğer isimler de şöyle: Kaza- kistan Devlet Başkanı Nur- suhanNazarbayev, Ango- la Devlet Başkanı Jose Edu- ardodosSantns. Peru Dev- let Başkanı ABıerto K. Fu- jimori, Malezya Başbaka- nı Mahathir Muhammed (listede ikincı kez yer alı- yorlar); Tunus Devlet Baş- kanı Zeynel Anidin Bin AB (üç yıldır listede;, Çın Dev- let Başkanı Ciang Zemin (dördüncü yılı) ve Küba li- deri Fidel Castro (altıncı CPJ Başkanı Ann oper, listeyle ilgili yapnğı açıklamada,u Bubasndüş- l on- lemekiçin doğrudan işken- cevecmayetgibiyöntemJe- rin yanı sıra dahagizB yön- temlere de basvurmakta- du-" diye konuştu. Cooper. "tranve Yugoslavya'daba- ğunsızmedyayokobna teh- Bkesmde." dedı