Catalog

10 MAYIS 2000 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA i l LJJK. kultur@cumhuriyet.com.tr 15 ALLECRO EVfiV İLYASOĞLU SaintFransız besteci Camflle Saint-Saens (1835-1921) Istanbul'un yeni konuğu. Bestecinin 1877'de yazdığı Samson ve DaHa adlı romantik operası tDOB'da ilk kez sahneleniyor. Saint-Saens deyince CemaJ Reşit Rey'in anılanna uzanıyoruz ve bu ro- mantik Fransız bestecisinin Istanbul 'un hiç de yabancısı olmadığuıı öğreniyo- ruz. Osman Hamdi Bey'in Kuruçeş- me'deki, bugünkü Macro'nun yerinde bulunan ünlü resimhanesi bir zamanlar nice Avrupalı sanatçının uğrak yeri imiş. Thibaud VV'idor, Marteau gibi adlar arasında Saint-Saens da vannış. Cemal Reşit, Paris'e öğrenci olarak gittiğinde Kleber Caddesi'nde onunla komşu otur- muş. Son yıllannı yaşayan bestecinin ne kadar aksi bir ihtiyar olduğunu şöyle an- latıyor: "Saint-Saens Ue komşuyduk. Ben 73 numarada, o 75 numarada otu- rurdu. Aşağıda müşterek bir kitapçı- mızvanh.Onu hemenher gûnoradagö- rürdüm. SeJamlaşırdık ama, ödûm pat- brdı. Bir gün karşılaştığunızda efimde Samson et Dalıla vardı. 'Benim için bu partisyonu imzalarmısınız' dedhn.Asa- bibirtonile'YannCezayir'egidiyOTum', dedi. KhapçıdaJd hanım, Aman, gayet sinırlidır, iyi zamanındatesadüfetmez- senız katıyen ımzalatamazsınız. Tanıma- dığı insanlarla da katiyen konuşmaz* dedi_" Cemal Reşit, daha sonra bu par- tisyonu imzalatabilmiş ki, öğrencileri o imzayı çok iyi anımsıyorlar. Kimbilir Ce- mal Reşit'in sahıp çıkılmayan nice özel belgesi gibi sahaflarda biryerlerde, toz- hı raflarda dağılıp gitmiştir bu imzalı ope- ra da... Cemal Reşit, Paris'te Saint Sa- ens'm son piyano resitalini dinlemiş ve o yaştakı muazzam tekniğine, enerjisi- ne hayran olmuş. Dinleyiciler, on kez sahneye çağnlan sanatçının daha fazla yonılmaması için tepki göstermişler. Saint-Saens'ın cenazesinde de bulunan Cemal Reşit, bütün Zafer Abidesi'nin baştan aşağı sıyah tüllerie örtüldüğünü ve Faure'nın öğretmeni anısına yaşlı gözlerle Requiem'i yönetişini anımsar- dı. AydmKarhbdgeçen yıllarda Saint Sa- •*• <•• IstaııbııTda D, (Fotoğraf: HATİCE TUNCER) "ün gece Istanbul'da IDOB tarafından sahnelenmeye başlayan 'Samson ve Dalila', Saint-Saens'in on üç operasından birisi. Ve gün yüzüne çıkmış olan tek operası. Besteci yapıtta şarkıcılar, koro, orkestra ve dans için geniş olanaklar yaratmış. Üçüncü perdedeki 'Bacchanal' ise belki de yapıtın en anlamlı bölümü. ens'in bir marşını bulmuş. Ethem Nu- ri Üngör'ün dergısüıden çıkarmış, pi- yanoya uyarlamış ve çalnuşü: Türk Mar- şı! Bestecinin hiçbir yapıt listesinde rasüanmayan bu marştaki güzel ezgile- ri biz de Karlıbel'in bir resitalinde din- lemıştık. Belki de Osman Hamdi'ye konuk oldugu sıralardakı etkileşim için- de bestelemış ve belki de İstanbul'da bı- rakmış notasını. Camille Saint-Saens, Paris'te doğ- muş, küçük yaşta Mozart benzeri hari- ka çocuk özellikleri göstermiş ve 11 yaşında ilk piyano resitalini vermiş. Re- sitahn sonunda dinleyicilere dönerek, bis olarak Beethoven'ın hangi sonatını çal- mamı istersinız, demiş! Paris KonseT- vatuvan'ndaki eğitiminden sonra La Madeleine'deorgculuğabaşlamış. Yir- mi yıl kadarbu görevi sürdürmüş. Liszt'e göre tarihin en yetenekli orgcusu ola- rak nitelenmiş. 1875'te kendisinin ya- n yaşmda bir kadınla evlenmiş, iki oğ- lu olmuş ve çocuklann altı hafta için- deki üst üste ölûmlerinden sonra anne- lerini suçlayıp eşinden aynhnış, derin bir yasa bürünmüş. Bu çok ûretken bestecinin nedense konser salonlannda hep belli başlı ya- pıtlan yer aln-. Keman sonatı, keman ve piyano konçertolan, Hayvanlar Karna- valı (ki yaşamında seslendirilmesini ya- saklamış), Ölüm Dansı, Orglu Senfoni- si gibi... Samson Dalila, on üç operasın- dan birisi. Ve gûn yüzüne çıkmış olan tek operası. 1877 yılında Bizet'nin ün- lü Carmen'inden iki yıl sonra bestelen- miş. Kendi ülkesinden önce Liszt'in sa- yesinde Almanca çevırisi ile Weimar'da sahnelenmiş, tam 13 yıl sonra Paris'te gösterime girmiş. Besteci bu yapıt ön- ce bir oratoryo biçiminde düşünmüş, asistanmın ısran ile opera haline dönüş- türmüş. Sonuçta, Gounod'nun ızmde bir lirik opera ortaya çıkmış. Samsonve Dalila, Incil'den yola çıkan bir öykü. Fi- lıstinüler ve tsrailoğullan arasındakı üs- tünlük çekişmesi. Tannsal gücün insa- nın zayıf yönüne yenik düşmesi. Efsa- nevi bir savaşçınm o uzun saçlannda gizlenen gücünü aşk uğruna yitirişi.. Besteci, Samson ve Dalila da şarkıcı- lar, koro, orkestra ve dans için geniş olanaklar yaratmış. Üçüncü perdedeki Bacchanalbelki de yapıtm en alımlı bö- lümü. Baküs'e sunulan danslı, şarkılı bir şölen anlamına gelen "BacchanaTe bir de W»gner'in Venüs Tepesı'nde rastla- nz (Tannhauser). Bu operada besteci, dansı değışik bir amaçla kullanmış: Gü- nahkâr ve yozlaşmış halkı yansıtrken şarlalarla değil, operanın gidişjne bağım- lı olarak, insan bedenınm devınımi için- de bir anlatım öngörmüş. Koro ise da- ha uvertürden başlayarak halkm sesini dile getıren önemli bir işlev taşıyor. Saint-Saens, aslında klasik kalıplar içindeki romantik ezgilerini, Berboz, Liszt ve Wagner benzeri orkestra doku- su ile sunmuş ve yirminci yüzyıl başın- daki yenilikçi bestecilere göre "tutu- cu" olarak nitelenmiş. Yine de 1908 'de ilk kez film müziği yazarak zamanuun nice bestecisine göre yenilikçi bir aü- lım gerçekleştinniş sayılır. Cezayir'e sık sık gidişi, Arap müziğini inceleyişi ve kimi yapıtında kullanması ilginçtir. Samson ve Dalila, tstanbul'da dün geceden başlayarak gösterime girdi. Ar- dından da Aspendos Festivali'ne kab- lacak. Bu temsille ilgili izlenimleri ge- lecek haftaki yazımızda aktaracagım. evini@bouiLedu.tr Akbankın etkinliklerinde film gösterimi, konferans ve konser gerçekieşecek M KULTOK • SANAT O.212 293 89 78 (3 HAT) ' 1789/Akl-ı Selim'in Müziği' Açıhş konserini keman sanatçtsı Tedi Papavrami ve Akbank Oda Orkestrası gerçekkş- tirecek. KiUtörServisi-Akbank Oda Orkest- ras, daımı şef Cem Mansur'un sanat yö- netmenlığınde 24-28 Mayıs 2000 tarih- lerinde Tophane-i Amire (Mımar Sinan Üniversıtesi Kültür ve Sanat Merkezi) binasında "1789/Akh Se&n'in Müziği'' temalı yenı bir etkinliğe öncülük ediyor. Avrupa"nın tarihıru ve düşünce ya- şamını derinden etkilemiş olan Fransız Devrimi'nin ve besteci Sultan 3. Seüm'ın saltanatının aynı yıl başlaması- nm tema edinil- diğietianliklerboyun- ca film göstenmleri, kon- ferans, panel ve konserler gerçekleştirilecek. 1999 Ma- yısı'nda 'Afla Turca' fes- tivaline kapılanm açan Tophane-i Amire binası ' bu kez yeniden tarihimi- CARETTA CARETTA LARI BİRLİKTE KARSILIYORUZ E N İ Z V/-ı FESTİVAÜ 19-21MAYIS 2000 ULUPINARKÖYÜ, ÇIRALI MAHALLESİ KEMER - ANTALYA BULUTSUZLUKÖZLEMİ KONSERİ ^ ^ FORUM zi ve kültürel kimliğimizi evrensel çer- çeve içinde ele alan kapsamlı bir mözık olayına ev sahıplığı yapıyor. "1789/Akh Selim'in Muâğj" temalı etkinliklerin programı şöyle: 24 Mayıs Çarşamba 18.45'te videodan gösterile- cek 'Devrim ve Romantizm' adlı belge- sel filmın ardından 20.30'da keman sa- natçısı Tedi Papavnuni ve Akbank Oda Orkestrası'nın Gossec,Viotti, Rousseau ve Mehul'un bestelerini seslendirecek- leri 'FransızRomantizminin Oluşumu' adh konser izlenebılecek. 25 Mayıs Per- şembe 18.45'te İTÜ Türk Müziği Kon- servatuvan Müdürü Prof. Yalçın Tu- ra'nm vereceğı "HayaUer ve Gerçekier - Osmanlı'da Yenilik ve 1IL SdinT baş- lıklı konferansın ardından saat 20.30'da Münip Ltandı nın solıst olarak katıla- cağı Taner Sayacıoğiu, Aziz Şenol Fifiz, Lütfiye Özer, Samim Karaca. BtrolYay- la ve Hakan Şensoy'dan oluşan Osman- h Saray Müziği Gnıbu'nun "I1L Sdim Devri Eserieri" adh konsen iz- lenebilecek. 26 Mayıs Cuma, KamKanca'nın katılacağı Mer- can Dede (Arkm Ibcaiı), Shan- kar, Hugh Marsh, Neva Özgen ve YddaOzgen'den oluşan Mer- can Dede EnsemUe'ın 'Seihn- name-EvrenseleAçdan Kapuun Aydmhk Sesleri' adlı konsen yer alacak. 27 Mayıs Cumartesi 17.00'de videodan gösterilecek 'Vıvant Denon-Napoieon'unGö- zû' adh belgesel fUmin ardından 18.30'da 'Devrim Fransası'nda şarküaria bir geânti' adlı kon- serde mezzosoprano Heiene De- lavaut ile piyanist YvesPrin din- lenebılecek. Aynı gün 20.30'da İstanbul Ouartet'Paris'te iki ttalyan ve Özgürlük Savaşçısı Beethoven' başlıklı konserde piyanist tdfl Biret'e eşlik edecek. Konserde Boccherini,Cherubini ve Beet- hoven'ın besteleri seslendirile- cek. 28 Mayıs Pazar günü 15.30'da 'VKantDenon-Napote- on'unGözü', 16.30'da'Devrim ve Romantizm' adlı belgesel filmlenn videodan gösterilme- sininardından 18.00'de 'Fransız Devrimi'nin Osmanh'v-a Yanşh_ mabnveGüncdttgi1 adhpaneL • DOĞAYÜRÜYÜŞLERİ * UÇURTMA ŞENLİÛİ—=™ Tüm doğaseverleri, "saklı cennef ÇIRALI"ya bekliyoruz. Biigı için: Capntol Halkla ilişkıler/(0212) 286 33 50 Doğal Hayati Koruma Demeği/(0212) 528 20 30 dûzenlenecek. D O G A L H A Y A T I K O R U M A D E R N E Ğ İ Aynı gün 20.30'da gerçekleş- ürikcek'ParisOperaaveNapo- fcon'un Sonu' başlıklı konser- de Auber,Giuck,Gretry,HeroM, Boildieu, Shönberg ve Beetho- ven'ın eserlerine yer verecek Akbank OdaOrkestrası'nasolist olarak tdil Biret katılacak. İSTANBUL BUYUKŞEHIR BELEDIYESI CEMAL REŞİT REYB KONSER SALONU ^ V . ULUSLARARASI Ç GENÇLİK ^ FESTİVALİ € (13-21 MAYIS 2000) t I3MAYK200OCUMARTBİSAAT19 3O BURSA BÖLGE DEVLET SENFOKİ ORKESTRASI Solıırier Hcnd» özvün* (Keman), Honde Soner (Soprano) Bılet Fivotr 1.500.000 TL U MAYB 2000 PAZAR SAAT 19.30 'BALE VE MODERN DANS GÖSTERİSr* Mİ.Ü. DEVLET KONSERVATUVARI BALE BÖLÜMÜ Bilet F-vah: 1.500.000 TL 15 MAYB 2000 PAZARTESI SAAT 19.30 TÜRKMENİSTAN DEVLET FİLARMONİ DÖRTLÜSÜ MamedovRaul (Keman), TalevevaNodejoa (Keman), Gutlımurod Halmurot (Vryota), Gutlımuradov Baymurad (ViyoloroeO Bilet Fıyotı: 1.500.000 TL - - - lo MAYB 2000 SAU SAAT 20.00 İSTANBUL BLUES KUMPANYASJ Sarf Kejkiner (Vokal, »ohar, armonia, mandolin, vumalılar, fx) Salih Nanm Peker (Vokai, cfaıstik ve «Marikiı bojlomolor, »mandolui, bay>, tambur, buaiu, runnalıiar) TujruJ Aroy (Armoruka, tenor, sduoron, flût, boru, kavoi) Vefo Karatayfflektriklıbos), Orçun BojtûA (Davul, dafatM dü0üı dovukı) Bılet Fiyatı 1500.000 TL 17MAYB 2000ÇARŞAMBA SAAT 19 30 BORUSAN İSTANBUL FİLARMONİ ORKESTRASI Oiestra Şefi: Gûrer Aykal / Solist Verda Emıan (Piyano) Bılet Fıyotı: 1.500 000 TL 18 MAYB 2000 PERSEMBE SAAT 19.30 1.0. DEVLET KONSERVATUVARI 1.0. Devlet Konservatuvan Oda OHotstn» Şef Seryei Kofyonef 'MüzikallerdenSeçmela' Şef: Fans Akoreu / Koro Şefi: Nazon Akan Bılet Fiyatı 1500000 TL 19 MAYB 2000 CUMA SAAT 19.30 İ.T.Ü. TÜRK MUSIKİSİ DEVLET KONSERVATUVARI . Yaytı Çalgılar Oıkestrau, TSM Uvgulanu Topluluğu, THM Uygulama Topluluju T M Hdk Oyunlan Uvgulama Tophıludu Bılet FıyotıliOO.OOOTL 20 MAYB 2000 CUMARTESİ SAAT 15.00 GENÇ MUGAM TOPLULUĞU Vokal: Nezaket Teymurova, Aygün Bayramova, Eisevar Hüsevnov, Aygün Himmetova, (rade Ibrahımovo Bılet Fıyatı-1.500 000 TL 20 MAYB 2000 CUMARTESİ SAAT 20.00 İLYAS MİRZAYEV JAZZ PROJECT Vrtalıy Ivanov (Aho ve Tenor Soksofan) Şenova Ülker (Trompet ve Flügelhom) Sergey Tabun;ik (Davul!, Manm Glodetsky (Kontrbas) Şenay LanbooClu (Vokal). Leorud Goldst«in (Perküsyan), llyas Mirzoyev (Piyano) Bilet F.yah:lJO0 000 TL 21 MAYB 2000 PAZAR SAAT 19.30 MİLÜ REASÜRANS ODA ORKESTRASI -Şef. Cem Manar/SoHtt Zejnep Yamontarkd eanmMH :ttn.mmmı Nüfus cüzdanımı kaybettim. Hükûmsûzdûr. ERTUĞRUL KURT Dougias Farbanks Jr. öldü • NEVVYORK (AA)- Amerikalı aktör Dougias Fairbanks Jr, 90 yaşında öldü. Tanhsel filmlenn yanısıra komedilerde ve dramlarda da oynayan Aktör Fairbanks Jr, özellikle 1934'te ro' aldığı 'Büyük Catherina' adb filmle tanınıyordu. Fairbanks Jr, kariyerine 13 yaşında 'Stephen Steps Out' adh filmle başlamış ve toplam 75 film ile 20'den fazla tiyatro oyununda rol almışü. Filmleri arasında, 'Stella Dallas', 'lş Kadını', 'Caz Çağı', 'Zenda Mahkumlan', 'Korsikalı Kardeşler', 'Sürgün', 'Şehzade Sinbad', 'Devlet Sırn' yer alıy°r Yazarhk ve prodüktörlük de yapan Fairbanks Jr, tnsani Yardım Örgütü CARE'in 1939'da başkanlığıîıi üstlenmişti. Fairbanks Jr'uı ölüm nedenı belirtilmedi. Satt Faik Abastyamk pazar günü Burgazada'da anılacak • KOhür Servisi -14 Mayıs"ta Burgazada'da gerçekleşecek olan Sait Faik'i anma günü saat 12.00'deyazannmüzeleştirilmiş evininönünde başlayacak. Ada Dostlan Derneği, TYS ve PEN Yazarlar Derneği'nce dûzenlenecek programda yazarla ilgili olarak Naim Tırali 'insan', Zeynep Aliye 'Yazıcı', Av. Mustafa Raşit Abasıyanık 'Ağabeyün' başlıklı konuşmalar yapacaklar. Aynca, Ada Dostlan Derneği, bu ydın Sait Faik Öykü Ödülü'ne değer görülen yanşmacıya plaket verecek. Shnon, RalHe Avusturya'daki ö*üm kampında konser verfyor • Kühür Servisi - Ingiliz orkestra şefi Sir Simon Rattle, Avusturya'daki Mauthausen Nazd ölüm kampında konser verme karannda ısrarh olduğunu açıkladı. Kampta yaşamını yitirenler için bir anma konsen olacağını söyleyen Rattle, Beethoven'm '9. Senfonisi'ni, Yahudilerin özgürlüklerine kavuştuklan 55. yıldönümü anısma çalacak. Eleştirmenler, bu anma gecesınm düzenlenmesine pek olumlu bakmadıklannı, üstüne üstlük Nazilerin hayranlık duyduğu bir bestecinin başyapıtımn seslendirilmesinin alay niteliği taşıdığını belirtiyorlar. Mustafa Eremektar'ın karikatür Kültür Servisi - Geçen mart ayında karikatürist Mustafa Eremektar'ın (Mıstık) karikatür sergısi yann saat 18.00'de istanbul Büyükşehir Belediyesi Karikatür ve Mizah Müzesi'nde açılıyor. Karikatürcüler Derneği ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür tşleri Daıre Başkanlığı tarafından düzenlenen sergi 31 Mayıs'a dek sürecek. Profesyonel sanatçılarta sohbet ve workshop etkhHigi • Kültür Servisi - Resım ve Heykel Müzeleri Derneği, 'Günümüz Sanatçılan Sergısi' ve yaygın sanat eğıtımi kapsammdaki resim atölyesi çalışmalan dışmda genç ve amatör sanatçılara da olanak sunuyor. RHMD, aralannda Komet gibi profesyonel sanatçılarla birlikte düzenlediği 'Sanatçılarla Sohbet ve VVbrkshop' lan 17-31 Mayıs tarihleri arasında Istanbul'un her iki yakasında da gerçekleştirecek. Herkese açık olacak etkinhklere giriş ücretsiz. tn»Br Strauss'un 'Venedik'te RP Gece' operetini sahneliyop • İZMİR (AA) - Tüm dünyada 'Vals krah' olarak tanınan Johann Strauss'un 'Yarasa' ve 'Çingene Baron' gibi yapıtlannm gölgesinde kalan 'Venedik'te Bir Gece' adlı opereti îzmir Devlet Opera ve Balesi (İZDOB) tarafından sahneleniyor. Dünyada ilk kez 3 Ekim 1883'te Berlin'de sahnelenen 'Venedik'te Bir Gece'yi Özdemir Nutku yönetiyor. Franz Zell ve Richard Gene tarafından yazüan yapıtın metni Özdemir Nutku ve Ercan Yenal tarafından Türkçeye çevrüdi. 'Venedik'te Bir Gece'. aşklan, kanallan ve gondollanyla ünlü Venedik'te, keyifli bir yaşamı ve bundan duyulan zevkı anlatıyor. BUGÜN • tlALYAN KÜLTÜRMERKEZİ'nde saat 19.00'da Ruşen Güneş (viyola) ve Judith Uhığ'un (piyano) vereceklen konser izlenebilir (293 98 48) • CRR'de saat 19.30'da Çiğdem-DUek Yonat&Rejent Böhîkbaşı Üçlüsü'nün konseri yer ahyor. (232 98 30) J • BABYLON'da saat 21,30'da Velvefe adlı -grubun konseri yer alryor: (292 73 68) Tavemier ın yönetügı Round Midnight' adlı film gösteriliyor. (216 23 15) Romanlanruz ve ansiklopedüerıniz yerinizden alınır. Tel:554 0804 İSTANBUL GOETHE ENSTrrüsünde saat 19.00'da Sherry Horman'ın 'Yandmak Erkeklere Mahsustur' adlı fdmi izlenebilir. (249 20 09) • AKSANAT'ta 12.3Ove 18.30'da Martin Scorsese'nin yönettıgi 'Tari Driver' adlı film görülebilir. (252 35 00)