Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
5EKİM2000PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA
EKONOMI / ekonomic cumhuriyet.com.tr 13
ŞtaKETLERDEV
• SAAB'ınyeni
modelleri, Ugo Farell'in
kauldığı bir gecede
tarutıldı. General Motors
tarafından satın alınan
Saab, Türkiye'de müşteri
odaklı yeni bir döneme
girdikJerini duyurdu.
• POYRAZ
DANIŞMAMJK
tarafindan hazırlanan
"Türkiye Ücretier
RehberiTûrkçeve
Ingilizce olarak
yayımlandı. Rehber, genel
müdürden, vasıfsız işçi
konumuna kadar tüm iş
gruplannı kapsıyor.
• VALFSIL AŞ, "Mix
2000- Su Teknolojisinde
Makskimum Kontrol"
projesiyle Türkiye
Teknoloji Büyük Ödülü
dalında aday oldu. ECA
Mix 2000 serisi yüzde 50
su tasarrufu, haşlanmama
emniyeti, enerji tasarrufu
gibi özelliklere sahip.
• DARDANEL, Sardalya
aüesine karûğı yeni
domatesü çeşidi ile
sofralara merhaba dedi.
Dardanel'in yeni ûrünü
kolay açüır kapakla
yemeye hazır olarak
piyasaya sunuldu.
• TOPRAK SERAMÎK,
mağazalannda Advantage
Card kullanımına başladı.
Advantage Card ile
kampanya süresince farklı
ödeme seçenekJeri
sunuyor.
•BETEKAŞ,eğhim
programına başladı.
;- Eğrtim prograrm. iş^~ ^ A -^
yönetiminde en son
yeniliklerin takip edflmesi,
sektöre yönelik teknik
bflgilerin arnnlması ile
motrvasyon ve performans
çahşmaİannı kapsryor.
• MIELE 4.25 miJyar
DM'la tarihindeki en
yüksek ciroya ulaştı.
Miele'nin, Almanya'da ve
yurtdışındaki ciro
artışında ev aletleri
satışının yanı sıra endüsri
cihazlardan elde ettiği
gelirin de önemli bir
katkısı bulunuyor.
• LIPTON Yeflow Label
çay, yeni alûminyum poşeti
ve dış etkilerden özenle
koruyan özel paketkme
sistemi ile piyasaya çıkü.
Yapışkan etiketi ik
kullanım kolayiığı
sağlamayı amaçhyor.
• ARISTON.ıçmde51
farklı ürün modeli
banndıran tırlanyla 10
merkezde tüketiciyle
buluştu. Ariston tın 20
gün boyunca 10 bin kişi
tarafından ziyaret edildi.
• UNTTEDCOLOURS
OFBENETTON,
sonbahar kış
koleksiyonunu vitrinlere
çıkardL Koleksiyon, farklı
kûltürlerin renklerini ve
desenlerini trikolarına
yansıtmayı amaçhyor.
• LUMÎNA, Aydınlatma
Rehberi oluşturdu. Amacı
yeni projelere ışık tutmak
olan rehberde proje
örnekleri, teknik bilgiler,
uygulamalar ve ışık
sistemleri yer alıyor.
Yıllık fiyat artış oranının gerisinde kalan memur maaşına ek zam yapılacak
Enflasyon farkı ocakta• îstikrar programı hedeflerinin aşılmasıyla ortaya çıkan farkın
ocak ayında verilecek düşük zamma eklenmesiyle "tepkilerin
biraz daha" yumuşatılması sağlanacak. Bu çerçevede 2001 yılı
hedef enflasyonuna göre yüzde 12 olması gereken yıllık zammın
yüzde 16 düzeyine çıkması bekleniyor.
munun zam yapmaması sonucunda enf-
lasyonda son yıllann en düşük düzeyi-
ne gelindi.
Yıl sonunda yüzde 25 beklenenTÜFE,
yıl sonuna daha 3 ay varken, yüzde 26.9'a
ulaştı. TEFE'deki yüzde 20'lik hedef de,
eylül ayında yüzde 23.7'yle aşılmış oldu.
Yüın son çeyreğinde ayhk enflasyon oran-
lan yüzde 2'de tutulsa bile TÜFE yıl so-
nuda yüzde 35 'lere yaklaşacak, TEFE de
yüzde 30'lara ulaşacak.
Hükümet, enflasyon rakamı öngörülen
hedefi geçtiğinde aradaki farkı memur
maaslanna ek zam olarak yansıtılacağı sö-
zünü ikınci 6 ayda yerine getirmedi. Hü-
kümet, ilk yan yıl için yüzde 15 'lik zam-
mın ardından bütçe yasasındaki hüküm
uyannca hazıran ayı maaslanna yüzde
2.1 'lik enflasyon farkı ve 2 puanlık iyi-
leştirmeyi yansıttı. fkinci yan yılda da
yüzde 10'luk zam yapan hükümet, yılba-
şından itibaren bu zam yapılmış olmama-
sına karşın, tüm yıl için memurlara veri-
len zammın yüzde 31 olduğunu, böylece
memurlann enflasyondan korundugunu
ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Hü-
kümet, enflasyon hedefinin aşılması du-
rumunda aradaki farkı memurlara ek zam-
la yansıtma sözünü ikinci 6 ayda yürür-
lüğe koymazken, bu farkın ocak ayında
verilecek düşük zamma eklenmesiyle
"tepkilerin biraz daha" yumuşatılması
sağlanacak. Bu çerçevede 2001 yılı he-
def enflasyonuna göre yüzde 12 olması
gereken yıllık zammın yüzde 16 düzeyi-
ne çıkması bekleniyor.
3 ay önceden yıl sonu hedefi
Hükümet, enflasyonda yıl sonu için ön-
görülen yüzde 20-25 enflasyon hedefinin
gerçekleşmeyeceği aylar öncesinden bi-
liniyor olmasma karşın "yaz aylannda
eksienflasyonlarla bedefe \arûacağT açık-
laması yapıyordu. Ancak bunun da ger-
çekleşmemesinin ardından eylül ayına
gelindiğinde hem tüketici fiyatlannda
hem de toptan eşya fıyatlanndaki artış ora-
nı hedefi geçri.
Bununla birlikte 2000 yılmda uygu-
lanan "kemer sıkma" politikalan ve ka-
savunuyor.Bu çerçevede IMF'nin yüzde
10-12 olan hedef enflasyon düzeyinde tu-
tulmasını istediği memur maaşlan. tüm
yıl için biraz daha yüksek arttınlabilecek.
Başbakan Bülent Ecevit, yıllık enflas-
yon oranının son 14 yılın en düşük düze-
yine indiğini belirtirken "Enflasyon ba-
kmnnrinn yıl sonundatam hedefe varama-
sak da çok yaklaşmış olacağız" dedi.
Başbakan Ecevit, dün yaptığı yazılı
açıklamada. eylül ayının enflasyon açısın-
dan en kritik ay oldugunu, ancak önceki
gün açıklanan rakamlann kaygılann yer-
siz oldugunu gösterdiğini anJartı. Ecevit,
"Bunda hükümetin istikrar programmı uy-
gıılamarhki kararhhgmın yanı «ara ha7i nıei
sektör kuruluşlannın sorumluluk duygu-
su da etken oldu" dedi.
TtM umuttandı
Türkiye thracatçılar Meclisi (TÎM)
Başkanı Okan Oğuz, enflasyon oranla-
nnın, programm başan ile uygulandığı-
nın bir göstergesi olduğuna işaret ede-
rek "Açıklanan rakamlar umutlannuzı
artnrdı" dedi. Oğuz, yaptığı yazılı de-
ğerlendirmede, "Enflasyonla mücadele
prograrrunın önemli unsurlanndan biri-
si de cari dengedir. Bu kapsamda dış ti-
caretin yakmdan izknmesi. ihracata yö-
nelik destek ve önlemlerin hızia hayata
geçirilmesi zorunludur" dedi.
21. yüzyılda emek-sermaye çelişkisinde yeni arayışlar doğuyor
Sendikal harekete küresel çözüm
GÖZDEAKGÜNGÖR
Avrupa Tekstil Giyim ve De-
ri Işçi Sendikalan Federasyo-
nu (ETUF:TCL) Genel Sekre-
teri Patrick Itscnert, sendikal
hareketintekülke ölçeğindeba-
şanya ulaşamayacağını, artık
küresel ölçekte çözüm üret-
mek zorunda oldugunu söy-
lüyor. "Işverenin aö her yöne
gkiivor. ama bizim önümüze
sürekü engel çdayor" sözleriy-
le emek- sermaye çelişkisini
satranç oyununa benzeten Itsc-
hert, Syendikal harekete ilişkdn
sorulanmtzı yanıtladı.
- •• - Şirketierin ulus sınıriannı
aşması işçileri nasıl etkiledi?
Küreselleşmenin iki olum-
suz boyutu var. Ilki, şematik
olarak zengin, daha zengin;
yoksul, daha yoksul oldu. Ül-
keler arasındaki eşitsizlik bü-
yürken, aynı toplumda da bu
eşitsizlik belirginleşti, ikileş-
me başladı. İkinci olumsuzet-
kisi, işyerlerinin, rekabet ne-
deniyle insan haklanna daha az
saygıh olmaya başlaması oldu.
-Sennayeninküreseueş me-
si karşısında muhalif bir tavır
• Avrupa Tekstil Giyim
ve Deri İşçi Sendikalan
Federasyonu Genel
Sekreteri Patrick
Itschert, satranç
tahtasmda atını her yöne
sürebilen güçlü oyuncu
rolündeki işverene
karşın işçinin önüne
sürekli engel çıktığını
söylüyor.
takmdmıznu?
Biz küreselleşmeye muhale-
fet etmedık, bu olguya karşı ko-
runmacı tedbirler istemedik.
Çünkü küreselleşmenin kimi
olumsuzluklan yanrnda hem ti-
cari hem de insani anlamda
ilişkileri son derece geliştir-
mesi gibi bir etkisi oldu. Yok-
sulluğu arrarmasına karşın ge-
nel olarak zenginliğin de art-
ması sonucunu doğurdu. Yap-
tığımız, küreselleşmenin bir
çerçeve içine alınmasını, yani
sosyal boyutunun yaratılma-
sını sağlamak.
- Avrupah işçi sınıfinın en
büyük sonınu nedir?
Çok büyük bir işsizlikle kar-
şı karşıyayız. Bir diğer sorun,
çalışma koşullan. Rekabet üc-
ret sorunlannı getirdi, stres ya-
rattı. Eskiden ücret artışlan
enflasyonun üzerinde gerçek-
leşirdi. Ancak 199O'lı yıllann
başında alım gücünde büyük
kayıp yaşandı.
-KûreseDeşmeve makinalas-
mayla artan buistihdam soru-
nunaoasılbirçözümöneriyor-
sunuz?
Zenginliğin yeniden ve da-
ha adil dağıtımıru sağlamak
zorundayız.
- Yeni ekonomi yeni bir işçi
sınıfi ve >eni mücadele biçim-
leri doğuracak mı?
Yeni ekonomi yeni istihdam
biçimleri yaratıyor, bu açık;
ama biz bu kavramdan kork-
muyoruz. Dünya küçükbirköy
haline geldi. sendikal hareket
de küreselleşmek zorunda.
Dünya ölçeginde biz de, ser-
maye sınıfi kadar hareket ka-
biliyetine sahip olmalıyız.
- Uluslararası anlamda
ETUFrTCLyedüşen sorumlu-
luk nedir?
Sorunun tek ülkede çözüle-
meyeceği gönildü. Avrupa dü-
zeyinde daha iyi örgütlenme-
ye ve daha iyi koordine olma-
ya çalışıyoruz. Örgütümuzde
de yeni birlikler kurduk, ara-
mızdaki bilgi akışını hızlan-
dırdık, daha organize olmaya
başladık. Özveri gerekiyor.
- Türk sendikal hareketini
nasıl görüyorsunuz?
Son yıllarda niteliksel bir
gelişme yaşandı. Sendikalar
arasmda belli medeni ilişki-
lerin kurulması açısından
önemli ilerlemeler oldugunu
söyleyebilirim.
SENDtKA VE ODALAR
'Tdekom
çahşanhm
tehditaltutda'
İstanbul Haber Servisi- Türk Te-
lekom'um özelleştirilmesi kapsa-
mmda yüzde 20'lik blok satışı ye-
terli görmeyen yabancı sermayenin
yüzde 34'lük satışta ısrar ettiği be-
lirtildi. Bu kapsamda yeni düzenle-
nen iş mevzuatıyla birlikte birinci
aşamada memur statüsündeki çalı-
şanlann işçi statüsüne geçirilerek 14
bin kişinin iş akitlerinin feshedile-
ceği savunuldu. Özelleştinne oram
yükseldikçe, işten atılacaklann sa-
yısının da artacağı vurgulandı.
KESK ve MEMUR-SEN konfe-
derasyonlanna bağlı Haber-Sen ile
Birlik Haber-Sen yöneticileri gaze-
temizi ziyaret ederek Türk Tele-
kom'um özelleştirilme çalışmalan
ve uygulamalan anlattılar. tki sendi-
ka tarafından hazırlanan ortak rapor-
da, hükümetin oldubittiye getirerek
Telekom'u bir an önce satmaya ça-
Uşûğı vurgulandı. Türkiye'nin IMF'ye
verdiği iyi niyet mektubunda 2000 yı-
h için 7.6 milyar dolarlık özeUeştir-
me sözü verdiği ammsatılan rapor-
da şöyle denıldı: "Sabithatbakırnm-
dan dünyanın en büyük 15 şirketi
arasmda bulunan ve 20 miryon abo-
neye sahip olan Türk Telekom Ozet-
leştirme Idaresi Başkanlığı tarann-
dan 10 nüryara haraç mezat saüşa
hazniamyor. Wall Street Journal bi-
leTelekom'un 15 milyar dolar değer-
de oldugunu beürtmektedir."
Raporda işmevzuatıyla 6 Ekim'den
itibaren işten atıhnalara start veri-
lecegi vurgulanarak şu görüşlere yer
verildi: "Türk Telekom'da şu anda
72 bin845olan mevcutçabşanlar,58
bin 62 olarak belirlenen norm kad-
ro savısınadüşürülecek. Yani arada-
ki 14 bin kişi Uk etapta işten çıkarü-
mak istenmektedir."
Uzmanlar uyardı
Tiyat artışında
12 ayhkortakuna
dikkateahnmah'
Ekonomi Servisi - Eylül ayı enf-
lasyon rakamlan hükümetin yıl so-
nu hedeflerini ulaşılabilir olrnaktan
çıkanrkenuzmanlaryıllıkartış ora-
nırun belirlenmesinde 12 ayhk or-
talamanın dikkate alınması yönün-
de uyan yaptılar.
Yazılı ve görsel basımn "bfar öo-
ceki döneme göre hesaplanan raka-
mı baz alarak ohunlu bir tafato çiz-
meyeçahşöğma" işaret eden uzman-
lar,K
Oysa yılhk enflasyonu 12 avfak
ortalamadan takipetmek gerekiyor.
Yüzde50'nin attma düşüş sözkonu-
sa değü. 12 ayhk ortaJamaya göre
tüketici fiyatlannda aröş oram yüz-
de 61.6oranındadırr
' göriişünü dile
getiriyorlar. Uzmanlar, aynca. hükü-
metin ekonomik programımn başa-
nsız oldugunu belirterek hedeflerin
revize edihnesi gerektiğini ve bu
çerçevede döviz, kiralar ve ücret-
lerle ilgjli düzenlemelenn gözden ge-
çiritaıesi gerektiğini anımsattılar.
'Düşüş sağlıklı değü'
Enflasyondaki gerilemenin olum-
lu bir gelişme oldugunu. ancak bu-
nun talepteki düşüşten kaynaklandı-
ğını belirterek halkın gelir duru-
munda bir iyıleşme olmadığını di-
le getirdiler.
Enflasyondaki düşüşün sağlıklı
olmadığını kaydeden Prof. Dr. Tür-
kel Minibaş, "En ufak Mr geHr ar-
üşı karşısuıda talebin yeniden firla-
yacak olması nedeniyle bu düşüş,
sağukh bir gelişme olarak degerlen-
dirilroemeli" dedi
Minibaş, eylül ayı enflasyon ra-
kamlanna petroldeki artışa bağlı
olarak akaryakıt ürünlerine gelen
zamlann yansunadığını belirterek
dış ticaret açığının da büyük oldu-
gunu kaydetti. Minibaş, bu neden-
le hedeflerde revizyonun kaçınıl-
maz oldugunu belirtti. " 'z ; ;
Prof. Dr. Esfender Korkmaz da,
dûşüşün başan olarak sunulması-
mn doğru olmadığını kaydederek
"Hükümet haziran ayına kadar ge-
çerli döviz kurlanru ilan etti. kirala-
n ve ücretieri dondurdu. Bu öntem-
lere rağmen gefinen nokta enflasyon
hedeflerinin revize edümesi gerekti-
ğini ortaya koyuyor" dedi.
Hükümetin döviz kurlanru açık-
lamasmın serbest piyasa koşullan-
na ters düştüğünü kaydeden Kork-
maz, ekonomikprogramın her alan-
daki duzenlemelerle yeniden ele
alınması gerektiğini dile getirdi.
Son tüketiciyle iletişim ve doğrudan sarış yapma olanağuıı sağlayan bilgisayar fuannda zryaretçiler yeni ürünieıie tamşü.
Türkiye 'nin ilk bilgisayarfuannı düzenleyen organizasyon 25. kez tüketiciyle buluştu
Compex 2000'e gençlerden yoğun ilgî
Ekonomi Servisi - Compex 2000
25. Uluslararası Bilgisayar Fuan,
Lütfu Krrdar Fuar Merkezi'nde
başladı. Bilgisayar, internet, e-ticaret
gibi yazılım ve donanım
ürünlerinin yer aldığı fuara, gençler
yoğun ilgi gösterdi.
Son tüketiciyle birebir iletişim ve
doğrudan saüş yapma olanağını
sağlayan bilgisayar fuannda,
e-kolay.net en sık güncellenen ve
zengin içeriğiyle haber, finans, şehir
rehberi, otomobil, sinema ve san
sayfalar gibi kanallanyla istenilen tüm
bilgileri elektronik ortamda sunuyor.
Fuann sponsoru olan Telsim'in,
Türkiye'de ilk defa sunulan "Ceptkiz''
uygulamasıyla 2 ayn cep telefonu tek
bir numara ile kullanılabilecek.
Uygulama cep telefonunun yanında
araba telefonu kullananlann işini
kolaylaştınyor. Telsim, WAP'tan sonra
veri iletişimindeki en son teknoloji
olan GPRS'yi Türkiye'de ilk olarak
hizmete sunuyor. 170 kbps'a kadar
hızlı data erişimi sağlayan hizmetle,
evdeki elektronik eşyalara komut
verilebilecek ve görüntülü telefon
hizmetinden de yararlanılabilecek.
Evde ûret, internetten pazarla
Internetten alışveriş ortamının
geliştiği şu günlerde netkar.net ile
kendi markasını oluşturmuş
kuruluşlann yanı sıra evinde
ürettiği ürünleri intemetten pazara
sunmak isteyen küçük girişimcilerin
yaratacağı mağazalara kadar her türlü
girişimciyi kapsıyor.
Hizmetlerini ücretsiz olarak
sağlayan Turk Nokta Net, isteyen
herkese e-posta sahibi olma
olanağı sağlıyor. Finans piyasalanm
anında izlemek isteyenler Turk Nokta
Net ile yatınmlanna doğru yön
vermek için gereken tüm hizmetleri
bulabilecekler.
Türkiye'nin ilk bilgisayar fuannı
gerçekleştirmiş olan Compex'in bu
yıUci etkinliği, 8 Ekim tarihine kadar
devam edecek. Fuara daha önce ilk
defa online ile ulaşma imkânı sağlayan
Compex, bu yıl da WAP yoluyla
ücretsiz davetiyeler sağlıyor Şehir
merkezinde bulunan fuara
otoparklardan her 15 dakikada bir
servis hizmeti de veriliyor.
İŞÇtNİNEVRENÎNDEN
ŞÜKRAN SONER
Son Pişmanlık ^
Filistin'deki çatışmalar, donatılmış silahlı güç kar-
şısında kalabalıklann taşla karşı koyması, insan ve özel-
likle çocuk yaşamının bu kadar kolay, bu kadar ucuz
alınabilmesi iç sızlatıyor. Evet de ne işe yarıyor? Olup-
bitenlere engel olunamıyor.
Banş ruzgârlan yine teğet gelip geçtı? "Savaş bi-
tecek" yolunda bu kaçıncı boş umutlanma... Dünya-
yı parmağında oynatan ABD, Israil yönetiminin ken-
disi gerçekten banşı ıstıyor gıbiler. Onlan aşan güç ola-
bilir mi?
Israil ile Filistinliler arasmda ne zaman banş rüzgâr-
lan ulaşamadan teğet geçse, ekranları sokaklarda
yere düşen çocuklann, Filistinlilerin görüntüleri dol-
dursa, banş rüzgârının en güçlü, en umutlu estiği
günlerde Israil Banş örgütü Başkanı fizik profesörü-
nün, Istanbul'da Filistin temsilcisinin de onayını alan
açıklamalan kulaklanmı çınlatır:
"Banş içinyapılanlarçok az ve çok geç. Hamas ca-
navannı, radikal, siyasal islamı Arafat'a karşı kullan-
mak üzere CIA ve MOSSAD birlikte yarattılar. Filis-
tin halkı çok yoksul, çok mağdur..." Israil insan Hak-
lan örgütü Başkanı, ABD'nin arabuluculuğunda, Is-
rail ile Filistin Kurtuluş örgütü arasmda, ünlü üç lide-
rin imza attığı büyük törenin hemen ardından bu söz-
leri söylemişti.
Sonra kaç çatışma daha çıktı, kaç kez daha uzun
çabalarla, binbirgüçlükle banş ruzgârlan estirilmeye
çalışıldı. Bu kez "oldu olacak" denıldığı aşamalarda
tersine fırtınalar esti. Israil'de bir başbakan bu uğur-
da suikasta kurban edildi. Arafat Filistinlilerin karşısı-
na çıkamaz durumlara düştü. Israil'de hükümet, sa-
vaş yanlılan ile banş yanlıları arasmda sallantıda.
Ortadoğu yorumculan, uzmanlar bildik olup biten-
leri özetledikten sonra çıkmazı birkaç cümle ile özet-
leyiveriyorlar: "Filistin patlamaya hazır bomba haline
gelmişti. Birkıvılcımyetti. Halk çok yoksul, çok mağ-
dur, çok çaresiz. Israil cephesinde Filistin toprakla-
nnda yerieşmiş olanlar, fanatik gruplar giderekağır
basıyor..."
Yıkmak kolay, yapmakzor. Yıktıktan sonra son piş-
manlık çare olmuyor.
• • •
Kosova, güncel büyük çatışmalar çok yaşanmadı-
ğı için arada bir, olaylara bağlı olarak gündemde. Bi-
zim kamuoyuna pek yansımayanı; Kosova toprakla-
nnda çok büyük, yerieşmeye yönelik bir ABD üssü-
nün inşaatının dev bir hızla yürütüldüğü. Kosova'da
ekonomi felç, mafya almış başını gıdıyor. Turkiye'den
akrabalannı görmek için gitmek isteyenlere, Araba-
nızı götûrmeyin, kıymetli eşya, para taşımayın, uçup
gider" uyanlan yapılıyor.
Kosova'da topu topu 2 milyon civanndaki nüfusla
kıyaslanmayacak sayıda büyük, en yüksek askeri sı-
lahlarla donatılmış banş gucü dururken şehir şehir, ka-
saba kasaba, bolge bolge, dünyayı yöneten ülkele-
rin askeri iktidar alanları olarak paylaşılmışken nasıl
oluyor da çatışmalar çıkabıliyor? Büyuk çaplısı çok
sık olmasa da Sırplardan, Arnavutlardan, türklerden
öldürülenler oluyor.
Son günlerde Kosova'nın geleceğine ılişkın siya-
sal hesaplarda kaygrya kapılan Amavutlar, her aşa-
mada büyük destek gördükleri Türkleri de hedef alı-
yorlar. Pusu kurularak öldürülen Türklerin kıyımına
devam edileceği, ellerde listelerin dolaştığı haberleri
geliyor.
Dünyaya söylenenlere bakılırsa, ABD büyük aske-
ri gücü, AB güçleri Kosova'da Arnavutların Sırp kat-
liamını durdurmak için variar. Temel sorun, Miloşe-
viç'te simgelenen Sırp ırkçılığını frenlemek. Son tar-
tışmalı seçimlerde kazandığı savlanan muhalefet iş-
başına gelirse, zamanla banş rüzgâriarı da estirilebi-
lecek. Dünya için resmen geçerli statüde hâlâ Yugos-
lavya'ya bağlı görülen Karadağ ve Kosova'da özerk-
likle birlikte banş da sağlanacak.
Tito'nun Yugoslavyası'nı, dünyanın en gelişmış
çok kültürtü toplum örneğini Avrupa çıkarlanna uy-
gun görmeyen başta AJmanya ve ABD de dah« Av-
rupa ülkeieri, Hırvatistan, Slovenya, Makedonya'nın,
kendi Avrupa düşlerine, ırkçı eğılımlenne de uygun ola-
rak aynlmasından sonra Bosna'da yaşanan ınsanlık
vahşetinde hırpalandılar. Yine de banş için yaprlanlar
çok az ve çok geçti. Kosova'da da banş için yapılan-
lar, Makedonya sınır çukurundaki ınsanlık dramına,
katliamlara izin verildikten sonra yapılanlar çok az ve
çok geçti.
Üçe parçalanmış Bosna'da yaralan sarmayailiş-
kin onca çabaya karşın ekonomi çarklan dönmüyor,
yaralar sanlamıyor. Kosova'da evlere erzak yardımı
ile durum idare edilmiş sayılryor. Kosova için kimse
nasıl bir gelecek olabileceğinin projesini bile çizemı-
yor. Kosovalı Amavutlar, ABD üssünün karşılığında,
artık kurulmuş bir Kosova devletinin varlığına inanı-
yor. ABD kıvırtıyor. Işi zamana bırakıp, uzun süreçte
üssünü koruyup, ancak Kosovalılann erzak yardımı
ile yaşamaktan kurtulacağı bir formül için çare anyor.
ABD ve AB çıkarlan adına Yugoslavya'nın çok kül-
türtü toplum yapısı parçalandıktan sonra Yugoslav-
yalılann başa bela olmasından kurrulmak hiç de öy-
le kolay gibi gözükmüyor. Şimdilik bir tek Hırvatistan
ve Slovenya, AB ile iç içe, ayakta gözüküyor. Make-
donya, Bosna, Sırbistan, Karadağ, Kosova'da, sava-
şın onlu değil, yüzlü yeni yıllarda unutulmayacakacı-
lannın, dökülen kanların üstüne ekonomik çöküş,
yoksulluk, açlık kol geziyor.
Kendi kendilerine gelin-güvey olan, daha doğrusu
ABD askeri kollamasında bağımsızlıkçılık oynâyan
Kuzey Irak ile Irak'ta durum farklı mı? Dünyanın her
köşesinden onlaria benzerömeği, kanayan yarayı bir
çırpıda sayabilınz. Banş için yapılanlar çok az ve çok
geç kaldığında son pişmanlıklar hiçbir işe yaramıyor.
sukransoner a yahoo.com
MeksikaAB'yle
ticari birlik kuracak
Ekonomi Servisi -
Meksika, Avrupa Birli-
ği (AB) ile Kuzey Ame-
rika Serbest TicaretBöl-
gesi (NAFTA) benzeri
bir ekonomik ve ticari
birlik kurmak istiyor.
fiıracatının yüzde 88'i
ABD'ye yönelik olan
Meksika, bu bağımhlı-
gını azaltmayı planlıyor.
Meksika Devlet Başka-
m Vîcente Fox yaptığı
açıklamada, Meksi-
ka'mn AB ile imzala-
mış olduğu anlaşmanın
büyük birfirsatoldugu-
nu ve bu anlaşmanın
NAFTA'ya benzer hale
getirilebileceğinı söyle-
di. AB ile Meksika ara-
smdaki serbest ticarette
engellerin büyük kısmı-
nın 2010 yılına kadar
kaldınlacağını belirten
Fox, "NAFTA sayesin-
de de binlerce kişije iş
imkânı ve 10 milyar do-
larhk yabancı sermaye
yaürımı sağlandı" dedi.
ÂBD-Meksika ticaret
hacmi 1993'te 88.1 mil-
yardolar iken NAFTA ile
geçen yıl jaklaşık üçe
katlanıp 225.9 milyar
dolara çıktı. Meksika
Devlet Başkanı Fox,
NAFTA'nin kapsamının
genişletilip Panama'ya
kadar uzatılmasını, böl-
ge içinde mallann yanı
sıra insanların serbest
dolaşımının da sağlan-
masını istiyor, ancak bu-
nun 30 yıl alabileceğini
tahmin edivor