Catalog

3-AĞUSTOS1999SALI CUMHURİYET EKONOMÎ / SAYFA ekonomiiM cumhuriyet.com.tr 13 ŞİRKETLERDEV • PFlZER, 'Çocuk Işçıliğinın Sona Erdınlmesı Uluslararası Programrna destek vcnyor. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanhğı'nın, Uluslararası Çalışma Örgütü ile yaptiğı anlaşma çerçevesinde yürütülen program ile uzım vadede çocuk işgücü kullanımına engel olunması amaçlanıyor. • BAŞAK Hayat Sigorta, özd ferdi sağlık sigortası çerçevesinde "Ekomomik Plan" adlı yeni bir iiriin geliştirerek pi>asaya sundu. Bu plana göre ayakta ve hastanede yatarak yapılan tedavi masraflân Hastalık Sigortası Genel Şartlan ve Ürûn Özel Şartlan çerçe\esinde. anlaşmalı 18 sağhk kuruluşunda tedavi görülmesi halinde limitsiz olarak karşılanıyor. • ECZACIBAŞI tarafindan üretilen Detan, ya2 aylannın en büyük sorunu olan haşerelerle mücadele için etkili çözümler sunuyor. Detan Sinekkıran, sivrisinek ve karasıneklere karşı anında etki gösterirken Detan Mat Tablet Kokusuz, sıvrisineklerin odaya girmesini ve odada bulunanlann uzaklaşmasını sağlıyor. Detan Sinekkovan vücut spreyi ise haşereleri vücuttan uzak tutuyor. • Türk Elektrik Endiistrisi AŞ, Avrupa kalite yanşında fınale kakiı. \\rupa Kalite Yönetimi Vakfı tarafindan 1999 Avrupa Kalite Ödülii için 27 fınalht secildiğini açıkladı. • NİVEA, cıldin doğal yapısında bulunan kınşık onancı koenzim Q-10 içeren kınşıklıklara karşı gece bakım kremini piyasaya sürdü. Hücrelerin yenilenmesıne destek olmak için bütün gece aktif şekilde çalışan ürûnün, kınşıklıklan azalttığı belirtiliyor. • FARLEY'S'ınyeni ûrûnüTırstMilk\>«ni LCP(uzun zincirli çoklu doymamış >ağ ashleri) formülüyle anne sütüne en yakm mama olarak Türk tüketicilerin beğenisine sunuldu. • ETİ, 7. Diyabetik Çocuklar Kampı'na şeker içermeyen ürünleri Eti Form Bisküvı ve Eti Yulaf Ezmesi ile destek verdi. 7. Diabetık Çocuklar Kampı, çocuk ve Adolesan Diyabetikler Derneği ile Istanbul Üniversitesı Çocuk Sağlığı ve Hastalıklan Anabilim Dalı. Büyüme Gelışme ve Pediatrik Endokrinoloji Bilim Dah'nın ortak katkılanyla düzenlendi. • KOMİLİ ZEYTtNYAĞI, zevtinvağı kültürünü yaygmlaşnrma>a yönelik olarak "Komili Zeytinyağı DiinyasT tekfon hatünı hizmete soktu. • NESTLE-MlS SÜT, Trafık Eğitim Kampanyası çerçevesinde oluşturulan Mis Süt Gezici Trafik Parkı ahşveriş merkezlerinı ve yaz okullannı dolaşmaya başladı. Gezici Trafik Parkı'nda çocuklara trafik eğitimi verilirken kampanyanın devam ettigi üç aylık süre içinde 20 milyon adet süt kutusu üzerinde küçüklere trafik kurallan anlatılacak. Bankaların bir kısmı eksik ya da yasaya aykın sözleşmeler düzenliyor Tüketici kredisine dikkatEkonomi Servisi -Bankalar, kredi veriıken Tüketici Yasası'run öngördüğü koşullan yenne getir- meyerek tüketiciyi mağdur ede- biliyor. Kredi veren bankalann önemli bir kısmının 4077 Sayılı Tüketici Yasası'na uymayarak "faizbı hesaplandığı yıllık oran, gecikme faiz oranı. kredinin va- desinden önce kapatılmasına iliş- kin koşullar" başta olmak üzere. pek çok bilgiyi sözleşme dışın- da tuttuğu tespit edildi. ANAP Istanbul Mılletvekili Bülent Akarealı'nın soru önerge- siyle gündeme gelen ve zaman za- man tüketicinin mağdur kalma- sına neden olan eksik ya da ya- saya aykın sözleşmeler, Sanayi ve Tıcaret Bakanhğı ile Hazine Müsteşarlığı'nı harekete geçir- dı. llgili bakanlıklarca başlatılan incelemenin sürdüğü bildırilir- Me,'eclis'teki soru önergesiyle gündeme gelen ve zaman zaman tüketicinin mağdur kalmasma neden olan, eksik ya da yasaya aykın sözleşmeler, yetkilileri harekete geçirdi. 12 bankanın 1996 yılında da uyanldıklan ortaya çıktı. ken, Türk Ekonomi Bankası, Koçbank, Iktisat Bankası, Türk Ticaret Bankası, Tarişbank, Eti- bank, Şekerbank, Egebank, Teks- tilbank. Imar Bankası. Sümer- bank ve Demirbank'ın düzenle- diği eksik ya da Tüketici Yasa- sı'na aykın sözleşmeler nede- niyle daha önce uyanldıklan or- taya çıktı. Bankalann büyük bir Sozlesmede yer alması zorunlu bilgiler • Faizin hesaplandiğı yıllık oran • Ödeme tarihleri, anapara,faiz,fon ve diğer masraflann ayn ayn belirtildiği ödeme planı • Tüketici kredisi tutarı • Faiz ve diğer unsurlaria birlikte toplam borç tutart • Istenecek teminattar • Gecikmefaizi oran • Borçlunun ödemeyapamamasımn hukuki sonuçlan 1 Kredinin vadesinden önce kapatılmasına ilişkin şartlar. kısmının Sanayi ve Ticaret Ba- kanlığı Tüketicinin ve Rekabe- tin Korunması Genel Müdürlü- ğü'nün uyanlanna karşın haksız uygulamayı sürdürmesi, yetkilı- lerin de yıllardır somut önlem almaması dikkat çekerken, konu- yu gündeme getiren milletvekili Akarcah, vatandaşın söz konusu uygulamalarla mağdur edildığini dile getirdi. 4077 Sayılı Tüketi- ci Yasası'nın tüketici kredileriy- le ilgilı düzenlemeleri içeren 10'uncu maddesine aykın davra- nan bankalardan kimileri, "fa- izin hesaplandiğı yıllıkoranı" ki- mıleri de "tüketicinin borcunu erken kapatmak istemesiyle Ugi- li koşullan" sözleşme dışında tu- tarak tek taraflı ve tüketiciyi mağ- dur eden tutum sergilıyor. Sana- yi ve Ticaret Bakanhğı Tüketici- nin ve Rekabetin Korunması Ge- nel Müdürlügü tarafindan, daha önceki yıllarda bankalara ayn ayn gönderilen uyan yazılann- da, eksik ya da yasaya aykın mad- deler nedeniyle tüketici kredisi sözleşmelerinin yeniden düzen- lenmesi istendi. Bunun dışında herhangi bir yaptınma gidilmediği bildirilir- ken, Sanayi ve Ticaret Bakanh- ğı'nın, Akarcalf nın soru önerge- si üzerine başlattığı incelemenin tamamlanması bekleniyor. Ba- kan Ahmet Kenan Tannkulu'nun imzasmı taşıyan ve bankalara da- ha önceki yıllarda gönderilen uyan yazılannın iliştirildiği ya- nıt yazısında, yenı başlatılan in- celemenin tüketici kredisi veren bütün bankalan kapsadığına dik- kat çekildi. Araştırma ve geliştirme faaliyetlerinin GSYİH içindeki payı binde 0.4 yükseldi AR-GE harcamasında küçük kıpırtıANKARA (ANKA) -Araştırma ve ge- liştirme harcamalannın milli gelirdeki pa- yının 1997 yılında da artışını sürdurdüğü belirlendi. DtE'nin 1997 yılı AR-GE faaliyetleri an- ketçalışmasısonuçlandı. Bunagöre 1997 yılında toplam AR-GE harcaması cari fi- yatlaıia 141 tnlyon 781.7 mityar lira ile gay- ri safi yurtiçi hasılanın binde 4.9'u oranın- da bir büyüklük oluşturdu. Kişi başına dü- şen AR-GE harcaması 2 milyon 268 bin 144 lira olarak belirlendi. Satın alma gü- cü pantesıne göre de toplam AR-GE har- caması 2 milyar 11.7 milyon dolar. kişi ba- şına harcama da 32.2 dolar olarak gerçek- leştı. 1990 yılı itibanyla binde 3.2 olan AR- GE harcamalannın millı gelire oranı. 1991 'de binde 5.3'e çıktıktan sonra, gen- leyerek 1994 yılında binde 3.6'ya kadar ınmiştı. tzleyen dönemde artışa geçen AR- GE harcamalannın milli gelire oranı 1995'te binde 3.8'e, 1996'da binde 4.5'e. 1997'de binde 4.9"a ulaştı 1997 anket so- nuçlanna göre AR-GE harcamalannın en büyük bölümünü yüzde 57.2 ile üniversi- teler gerçekleştirdi Yüzde 32'siticarikesimden Harcamalann yüzde 29.8'i özel sektör. yüzde 2.5'i de KlT'ler olmak üzere top- lam yüzde 32.3'ünü ticari kesım tarafin- dan yapıldı. Katnu kesimı de AR-GE har- camalanndan yüzde 10.5'lik bir pay aldı. Önceki yıla göre ticari kesım ve kamunun toplam AR-GE harcamalan içindeki pa- yı artarken üniversitelerin payı azaldı. An- ket sonuçlanna göre 1997 yılında AR-GE personeli sayısı da artış gösterdi. 10 bin iktısaden faal nüfusa düşen AR-GE per- soneli sayısı 9.6'dan 10.4'e çıktı. Toplam AR-GE personelinin yüzde 57.3'ünün yükseköğrenim kesiminde. yüzde 24'ünün ticari kesimde, yüzde 18.7'sinin kamu ke- siminde olduğu belirlendi. Kurban yerine dondurma kesûler Kahramanmaraş 19. Tanm, Sanayi ve El Sanatlan Fuan, kurban ve kurdele yerine dondurmanuı kesildiği renkli bir törenle açıldı. 6 nıetre uzunluğundaki kurdele niyetine yapümış dondurmayı, Kahramanmaraş Valisi Saim Çotur kıbçla, Belediye Başkanı Hanefı Mahçiçek ise baltayla uzun uğraşlar sonucu kesebildi. Ay sonuna kadar açık olacak ve Kahramanmaraş'ın tanm, sanayi ürünleri ve el sanatlaruun sergileneceği fuar kapsaraında tarhana, dondurma, kırmızı biber ve gûreş festivalleri de yapılacak. (Fotograf: AA) Dunyada AR-CE Araştırma ve geliştirme çalışmalarına GSYlH'den aynlan pay ülkelerin geliş- mişlık derecelerini, bilim- sel ve teknik çalışmalara ver- dikleri önemi de yansıtıyor Uzmanlar Türkiye'nin GSYlH'in binde 4'ü düze- yindeki AR-GE harcamala- nilekendi teknolojisinıya- ratmasının zor olduğunu anımsatıyorlar. GSYH'den aynlan pay (yüzde) Isveç Japonya ABD Fransa Güney Kore Tayvan Kanada Çek Cum. Ispanya 3.2 2.9 2.4 2.4 2.3 1.8 1.5 1.3 0.8 Brezilya 0.7 MERCOSUR'da ipler kopmamn eşiğinde Latin Amerika'daki serbest ticaret bloku MERCOSUR'un iki öncüsü, Brezilya ve Arjantin son yıllann en ciddi ekonomik gerilimlerinden birinı yaşıyor. Brezilya geçen hafta, ihracatta yeni sınırlamalar getiren Arjantın'in bu tu- tumunu eleştirerek ülkeyle olan ticari ilışki- lerini askıya alma tehdidınde bulundu. Bre- zilya, söz konusu girışimı için MERCO- SUR'un diğer iki üyesi Paraguay ve Urugu- ay'dan da destek istedi. Arjantin'ın geçen hafta başmda (diğer MERCOSUR üyeleri de dahil olmak üzere) ithalata yüksek vergiler getiren bır kararname ya- yımlaması ile başlayan gerginlik hafta sonuna doğru iyi- ce tırmandı. Arjantin geçen ay da Brezilya'dan gelen teks- til, ayakkabı ve kâğıt gibi bazı ürünler için yeni ithalat sı- '"' nırlamalan getirmiş ve taşıt araçlan ve şeker konusundaki gümrük tarife görüşmelerini askıya almak üzere MERCOSUR üyelerini acıl bir toplantıya çağırmıştı. Ancak görüşme talebi Bre- zilya tarafindan reddedilmişti. Arjantin hükümeti kararlannm MER- COSUR sözleşmesı ile çelişmediğini ve Brezilya'nın tutumunu anla- yamadıklanm ifade ettı. Brezilya'nm ocak ayında yaptığı devalüasyon. Arjantin'i ciddi derecede etkilemişti. Arjantin'in ithalatının üçte biri Bre- zilya'dan yapılıyor. Arjantin'de seçımlerin yaklaşması nedeniyle gerilimin f artabileceği ve bölgesel bir durgunluğa yol açması bekleniyor. Eski bopçlap takvime baglandı Çinli çiftçilerin WT0 korkusu PARİS (AA) - Rusya ile Paris Kulübü olarak da anılan kreditör ülkeler arasında devam eden görüşmelerde, bu ülkenin dağılan SSCB döneminden kahna 8 milyar dolar borcunun geri ödenmesi konusunda anlaşmaya vanldı. Paris Kulübü Başkanı Francis Mayer, yaptığı açıklamada, Rusya'nın bu yıl ve gelecek yıl ödemesi gereken 8 milyar dolar borcunun, 15-20 yıl sürede ödenmesi konusunda anîaşmaya vanldığuı: teyit etti. Görüşmelerin kolay geçmediğini belirten Mayer, Rusya ile dış borçlar konusunda "kapsamh çözüm" için görüşmelere, 2000 yılının sonbahannda başlanacağmı söyledi. Mayer, Rusya'nın dış borcunun silinmesûıin söz konusu olmadığını ifade etti. Rusya'nın, 38 milyar dolarlık bölümü Paris Kulübü'ne, 32 milyar dolan da ticari kreditör kuruluşlardan oluşan Londra Kulübü'ne olmak üzere toplam 150 milyar dolar dış borç yükümlülüğü bulunuyor. 1.2 mılyan aşan nüfusu, 1 tnlyon dolan aşkın ulusal geliri ve yüzde 7'nin altına inmeyen büyüme hızı ile çokuluslu şirketlerin riiyalannı süsleyen Çin pazannın Dünya Ticaret Örgütü'ne (WTO) girişi, ülkedeki tanm sektörü temsilcilerinın ise korkulu rüyası haline geldi. Çin'in 2.4 milyon kişi — — — istihdam eden en büyük tanmsal sanav i işletmesi Xinjiang, Pekin yönetiminin aksine WTO'ya ginş sürecinin 3 ila 5 yıla yayılmasını istiyor. Xinjiang Yapı ve Üretim Şirketı. 1950'li yıllarda askeri bir -m —^^mm program dahilinde kuruldu ve giderek ülkenin en büyük pamuk üreticisi haline geldi. Çin'de yüz milyonlarca küçük tanm üreticisi, Çin'in NVTO'ya girebilmek için yapacağı tanm reformunun tehdidi altında bulunuyor. Çin'in en büyük tanm kuruluşunun asıl kaygısı ise WTO"ya giriş sonrası dışandan gırecek ürünler yüzünden yurtıçindeki fiyatlann ve satışlann düşmesi. Pekin'in, Çinli pamuk üreticilerini uluslararası rekabete hazırlamak amacıyla fıyat destekleme uygulamasına son vereceği yönündeki açıklamasımn ardından ^ — — — Çin pamuk endüstrisinde fıyatlar tanmsal n ı z la düşmeye sanayii temsilcileri başlamışö Devtetin „/__, . . fıyatpohtıkasının WTO ya gınşsürecinin 3 ila 5 yıla yayılmasını istiyor. değişmesi sonucu, ülkenin en büyük pamuk üretim ve işleme tesısınin yıllık gelırlerinde 120 milyon •"^~^^~ dolara varan bir düşüş bekleniyor. Çinli pinnç üreticileri ise ABD kökenli ve üriinünü yüzde 70 daha ucuza mal edebilen büyük işletmelerle nasıl başa çıkacaklannı düşünüyorlar. Ülkede ışletmelerin küçük olması nedeniyle tanmsal ürünler ABD'dekine oranla ortalama yüzde 50 daha pahahya mal oluyor. İŞÇİNİN EYRENİNDEN ŞÜKRAN SONER Sınıfta Kaldık Türk-lş iyi bir sınav vermemiştir. Türk-lş ve bağ- lı sendikalan sınıfta kalmıştır. Türk-lş'in tavn birlik- te yola çıktığımız emek cephesindeki örgütlere haksızlıktır. Bu haksızlığı açıklamakta güçlük çeki- yonım..." Türk-lş Başkanlar Kurulu üyesi, Petrol-lş Başka- nı Bayram Yıldınm'ın dün Emeğin Gündeminden programına yaptığı açıklamadan alıntı cümleler, Türk-lş'in içinden pek çok sendikacının durumu- nu, duygulannı yansıtıyor. Ancak durumu da de- ğiştirmiyor. Konu hükürrtetle Türk-lş yönetiminin emeklilikya- sası üzerinde bir noktalarda anlaşması hiç değil. Türk-lş Başkanı Bayram Meral, üyelerinin emek- litik haklan üzerinde önemli ödünler koparmayı ba- şardıklannı, şimdi üyeleri olmayan işçiler için, yıl- lar sonra yürüriüğe girecek 58-60 yaş sorununun ilerde nasılsa çözülmek zorunda olduğunu söylü- yor. Kulaklan çınlasın, Şevket Yılmaz Türk-lş Baş- kanı iken sık sık, 12 Eylül askeri darbesi ile Anaya- sa ve sendikal yasalarda gelen hak gasplan için, "Türk-lş 7 kapatılmaktan kurtardık. Hele bir sivil ik- tidartar gelsın, giden haklan gen a//nz"derdi. Türk-lş yine Şevket Yılmaz'ın başkanlığı döne- minde içtenlikli olarak, 1984 sonrası 12 Eylül dar- besi ile gelen yasaklara karşı önemli bir savaşım da verdi. Sonra ne oldu? Türk-lş yoruldu. Alışıl- mış olarak o yasaklar hâlâ bütünü ile hatta pek çok eklerie yerii yerinde durmakta. Türk-lş'in Bayram Meral'li yönetiminin ağzına almadığı kadar benim- senmiş bir durum var ortada. Bayram Meral herhalde çocuk kandınyor? Da- ha doğrusu üyesi işçilerın kendıleri için emeklilik yaşının daha aşağılara çekilmesi ile yetinmelerine, egolanna seslenıyor. Türk-lş ve Kamu-Sen dışında kalan emek cep- hesi örgütleri bu hali ile SSK'nin geleceğinin ka- rartılması, kayıtdışının, özel sigortacılığın teşvik edilmesi anlamına gelen yasaya karşı direnmekte karariılar. Dün bu konuda kendı örgüt organların- dayaptıklan toplantılarda, bir kez daha durumu de- ğeriendirerek, "Gücümüzün yettiği ile eyleme de- vam "karartan aldılar. Bugün liderierdüzeyindetek- rar bir araya gelecekler. Yasalann çıkmasına karşı direniş stratejileri, eylem programlan belirieyecek- ler. DİSK, KESK ve diğerieri, sadece SSK yasası için değil, bir modelin ayaklan olan Anayasa'daki özel- leştirme, tahkim başta emek haklanna yönelik sal- dırılann bütünü için, kamuoyunu uyarma, hüküme- ti durdurma eylemlerini sürdürecekler. Emek cep- hesini bir arada tutma çabalannı da sürdürecek- ler. Zaten Türk-lş yönetimi kamuoyunca gerçek nedenleri bilinmeyen, aslındaçok iyi bilinen neden- lerle "ben anlaştım" dese de, Türk-lş kadrolannm, tabanının gelişmeleri içine sindiremediği bilinmek- te. Hükümet, başından beri emek cephesini yok sayarak, sadeceTürk-lş'i, daha doğrusu başkanı- m tek muhatap kabul eden bir strateji izleyerek emekten gelen karşı duruşu, emek cephesini par- çalayarak kımnayı hedeflemişti. Şimdi Ecevit Hü- kümeti ile Türk-lş Başkanı Bayram Meral arasın- daki anlaşma, hükümetin bildiği yolda gitmesi için geçerii, yeterii bir ölçü olabilir mi? Hükümet kara deliği kapatma, ekonomiyi çö- küşten kurtarma gibi büyük iddialaria, işveren ör- gütlerinin bile "herşey eksisinden daha kötü ola- cak"dediği bir yasayı çıkarmakta inat etmekle, ka- zanmış mı olacak? Yasa tasarısının son aldığı şek- li ile SSK'nin para sorunlarına hiçbir çözüm getir- meyeceğini, sokaktaki çocuk bile görürken, hükü- met ve IMF ve de para-rant örgütleri, üretici ser- mayeyi de karşılanna almış olarak neden bu ka- dar diretiyortar?.. Özelleştirme ve tahkim ile ilgili Anayasa değişik- liklerinden durum daha da çarpık. Sahi 24 Temmuz günü Bayram Meral yüzbinlere bunlan sormamış, "hayır" yanıtlannı, bunlar için sonuna kadar sava- şım yeminlerini sayısız kezyineletmemiş miydi?... Türkıye'de çok önemli gelişmelerin yaşandığı bir haftanın içindeyiz. Hükümet yangından mal kaçı- nr gibi, bir tornadan çıkmış, Türkiye'yi yeni dünya sömürü düzeninde biraz daha uygun bir arka bah- çe haline getirecek IMF reçetelerinin önemli madj delerini Anayasa ve yasa değişiklikleri olarak Mec- lis'ten geçirmeye çalışıyor. Türk-lş yönetimi birkaç kez oynadığı üyelerini kurtarma adına, emek cephesini satma rolünde karşı duruşu en kritik noktada dağıtma işlevini üst- leniyor. Yine de pek çok örgüt, sendikal hareket ve demokrasi güçleri hükümetin karşısında var güç- Ieri ile "Ne yapıyorsunuz? hayır"öemey\ sürdürü- yor. Sonrasını hep birlikte ya seyirci olarak, ya da üzerimize düşeni yaparak izleyeceğiz. Ecevit'e yazı gönderdiler 1 Müzik sanatçılan da ! vergi bağışıklığı istiyor ANKARA (ANKA)- Vergi Yasası'nda yapılacak değişiklikler kapsamında, müzik sanatçılan da faiz ve repo gelirlerine vergi muafiyeti getirilmesini istiyor. Müzik sanatçılannı bünyesinde toplayan Müzik-Der, bu amaçla Başbakan Bülent Ecevit, başbakan yardımcılan Devlet BahçeB ve Cumhur Ersümer, ANAP Genel Başkanı Mesut Yılmaz, Kültür Bakanı Istemihan Talaj ve muhalefet partilerinin liderlerine birer yazı gönderdi. Genel Başkan Mehmet Çınka ve Genel Sekreter Çiğdem Özbaş imzasıyla gönderilen yazıda, kâr amacı gütmeyen, sivil toplum örgütleri olan derneklerin mevduat faizi ve repo gelirlerine geçen yıl çıkanlan Vergi Yasası'yla getirilen stopaj ve fon payuıın mantığınm anlaşılmadığı ifade edildi. Yazıda, yapılacak düzenlemeler çerçevesinde en azından kültür ve sanat alanında faaliyet gösteren derneklerin bu tür gelirlerinin gelir vergisi kapsammdan çıkanlması isteği dile getirildi.