Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
23 AĞUSTOS 1999 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA
DEPREM
İ n s a a t M ü h e n d i s l e r i O d a s ı
6
Rantçılar
işbaşında
9
HAZAL ATEŞ ÇAMR
Marmara'yı sarsan depremin
yaralan sanlmadan, bazı fırsatçı-
lann demir, çiraento, tuğla gibi
malzemelen stoklayarak bölgenin
ınşastndan rant kapmaya hazırlan-
dıklan bildirildi. tnşaat Mühendis-
leri Odası Istanbul Şube Başkanı
Cemal Gökçe. bırtakım çıkar çev-
relerinın ınşaat sektörünün ranün-
dan yararlanmak amacıyla, devlet
yöneticılerinin şaşkınhğından ya-
rarlanabileceği uyansında bulun-
du. Gökçe, bazı kişılenn deprem
bölgesinde çatlayan binalarda tes-
pitler yaparak, yurttaşlara onanm
yapma yönünde teklıfler götür-
düklenni belırterek "İnsanlann
riııygiKalhgınrian para karanımy»
çahşıyoriar. Artçı depremlerin sür-
düğü şu sıralarda onanm yapdma-
SJ doğru değiL Takviye yapıhnas»-
nın da anlamı yok" diye konuştu.
Srvil toplum örgütleri, kamu ku-
ruluşlan ve askerlerin oluşturduğu
kurtarma ekiplen bölgenin yarala-
nnı sarmaya çahşırken, çıkar çev-
relen hasarlann tespıti. onanlma-
sı ve yeniden yapılanma sürecin-
den pay kapmaya hazırlandıklan
öğrenıldi. Izmit Adapazan, Yalo-
va, Gölcük, Düzce, Çınarcık ve ls-
tanbul'un bazı semtlennde yaşa-
nan deprem nedeniyle 200 bıne
yakın konut açığının doğacağına
dikkat çeken yetkililer, bunun ma-
liyetinın l .5-2 katrilyon Iiraya ula-
şacağını söylüyorlar. Yetkililer,
Bayındırlık BakanhğYnm bugün-
den itibaren başlayacak hasar tes-
pıt çalışmalannın ardından, depre-
min yol açtığı hasann gıderilme-
si, yeniden yapılanmanın gerçek-
leşmesi için devletle birlikte özel
kuruluşlara, inşaat sektörüne de
görev düştüğüne dikkat çektiler.
Yetkililer, "tnşaat ve emlak sektö-
rü yaşanan feJaketin anhndan can-
lanacak" değerlendırmesını yaptı-
lar.
İnşaat Mühendisleri Odası Is-
tanbul Şube Başkanı Cemal Gök-
çe. depremin ortaya çıkardığı yı-
kımlann gidenlmesi için örgütlü
bir çalışma gerektiğıni vurgulaya-
rak, bınlerce ınsanın yaşamını yi-
tirdiği Marmara Bölgesı'nde sağ-
lıkh ve güvenli yapılann oluşturul-
ması içm ihalelerde de dikkatli
olunması gerektiğini vurguladı.
tnsanlann bannma ihtiyaçlannın
karşılanabilmesi ıçın inşaat sektö-
ründekı kuruluşlann gönüllü des-
tekte bulunması gerektiğini ifade
eden Gökçe şunlan söyledı:
"Binlerce ktşi dışanda kakh.
Kendi imkânlanyla Idmse ihtiyaç-
lannı karşüayacak durumda değfl.
Bu panikle. çıkar çevreterinin yön-
lendirmeierine dikkat ederek ça-
hşmalara başlamalı. Ön tespirJer,
takviye edflecek hasariı binalar, ilk
görünüşte yıkılmamış ya da azçat-
laklı binalar temelden çatıya ka-
dar ciddi şeküde inceJenmetL"
lstanbul'da bırçok semttekı bi-
nalarda çatlaklar olduğunu anım-
satan Gökçe. "Odamıza talepkr
getiyor. Bflen insanlann ön tcspit-
leri, takviye projelerini yapmaian
gerekiyor. Bunlân inşaat mühen-
disleri yapmalı. İnşaann stan'k. be-
tonarme, zemin erüdünün vapıl-
ması zonınlu. Bunlar yapıuıiadan
başlanlacak inşaatçalışmalan kay-
naklan yeniden toprak alOna gö-
mecektir" dedı.
H a z ı r B e t o n c u l a r B i r l i g i
'Yönetmelikler
yok sayddı'Ekonomi Servisi - Bınalann
depremde ayakta kalmalannda be-
ton kalitesinin önemü bir unsur ol-
duğuna dikkat çekılırken, Marma-
ra'yı sarsan depremle oluşan can
ve mal kayıplannm "kader* ola-
rak nıtelendirılemeyeceğıne işaret
ediliyor. Uzmanlar, topraklannm
yüzde 99'u deprem kuşağında
olan Türkiye'nin Avrupa'da en dü-
şük sınıflarda beton kullanan ülke
olduğunu vurguladılar.
Afet Bölgelennde Yapılacak
Yapılar Hakkındaki Yönetmelık'e
göre, birincı ve ikıncı derece dep-
rem bölgelennde, BS 20 sınıfında
veya daha yüksek dayanımlı beton
kullanılması zorunlu iken, büyük
yıkımlara uğrayan Marmara Böl-
gesı'nde bu yönetmelığe yeterin-
ce uyulmadığuıa dikkat çekiliyor.
1998 yılı temmuz ayı verilerine
göre, bölgede, bınalann yüzde
60.14'ünde BS 20'nin altında be-
ton kullanıldığı vurgulanıyor.
Türkiye Hazır Betoncular Bir-
lıği yetkililen, betonlann üretimi-
nin büyük birbölûmünün şantiye-
lerde, elle yapıldığını kaydederek
tt
Binalarda kullanılan betonlann
yaklaşık yüzde 4O'ı ilkel yöntenv
lerle, elle veya betoniyerle, yüzde
6O'ı da hazır beton olarak hanrla-
nıyor" açıklamasını yapıyorlar.
Tehlikelı deprem kuşaklan içinde
yer alan Türkiye'de kullanılan be-
tonlann büyük bir bölümünün el-
le hazırlanmasının yapılann gü-
venliği için tehdit oluşturduğu ifa-
de edihyor. Aynca, Türkiye'de ha-
zır beton olarak üretilenlenn
önemli bir miktannm da BS 20 sı-
nıfının altında olmasının büyük
sakınca yaratüğı uyansında bulu-
nuluyor.
Yetkililer, binalar yapılırken ze-
trıın özelliklerine dikkat edüme-
mesi ve aynı yapı türünün her yer-
de aynen uygulanmasırun "göz gö-
re göre" ölüme davetiye çıkarttı-
ğına dikkat çekerken, "Yapının ta-
ŞIVKI sisteminin sağtamhğmı beton
ve donan kalitesi betirier" şeklin-
de konuşuyorlar.
Depremin yapılara etkisinın ya-
pılann ağırlığıyla orantılı olduğu-
na işaret eden uzmanlar, şöyle
açıklıyorlar:
"Beton dayanımlannın yüksel-
tilmesiyle kullanılacak beton mik-
tan azalıyor. Bu dunun binalann
hafiflemesine neden oluyor ve y>
kılma riski azahyor. Ağırve hantal
yapılar yerine hafıf ve narin yapı-
lar yapddıkça yannm maliyerJeri
de azalacaknr."
Bu arada, Yapısal Çelik Derne-
ği Başkanı Tevfik Seno Arda da
yapılarda çelik iskelet kullanımı-
nın deprem enerjisini büyük ölçü-
de yuttuğunu ve esneklik nedeniy-
le depremin etkilerini azalttığını
dile getirdi. Arda, Japonya ve ben-
zeri deprem ülkelerinde çelik ve
çelik/beton karma sistemlerinin
yaygın olarak kullanıldığını ifade
etti. Standartlan ve normlan dep-
rem ülkesine uygun hale getirmek
gerektiğini söyleyen Arda, "İDe de
beton olacak inadmdan vazgeçü-
mefi. Binalara çeBk iskelet yapıl-
ması zorunluluktur. Çelik iskelet-
li veya çelik/beton yapüan doğnı
projelendirerek can ve mal kaybt-
nı kader olmaktançıkarmamızge-
rekir" goruşlennı dıle getınyor.
Bayındırlık Bakanı Aydın, zarann, inşaatlann zemin çalışmasının iyi yapılmamasından kaynaklandığını söyledi
Bakanlık belediye yetkilerini kısıtladıANKARA (Cumhuriyet Bürosu) -
Bayındırlık ve lskân Bakanı Koray Ay-
dm, depremden etkılenen 7 ilde beledi-
yelenn inşaatlann onanm ve tadilatına
ruhsat verme yetkisinin 5 ay süreyle ba-
kanlığının kontrolüne ahndığını açıkla-
dı. Depremzedeler için oluşturulacak
geçici iskân alanlan konusunda yer se-
çimi çalışmalannın sürdürüldüğünü be-
lirten Ayduı; Kocaeli, Gölcük, Yalova
ve Sakarya illerinde hasar tespit çalış-
malanna arama-kurtarma çalışmalan-
nın bitırilmesinın ardından başlanacağı-
nı kaydetti.
Aydın, dün düzenlediği basın toplan-
tısında, bakanlığının depremin ardın-
dan sürdürdüğü çalışmalar hakkında
bilgi verdi. Yaşanılan depremin Cum-
huriyet tanhinin en büyük doğal afeti
olduğunu vurgulayan Aydm, "Deprem-
deki zarann en büyüğü müteahhit ha-
tasmdan ziyade,alan seçiminden, zemİB
erüdünün iyi yapıknaBiasından kaynak-
lanmaktadır. Dolgu alanlara, y umuşak
zeminlere inşa edilen bu binalar daha
küçük ölçekte depremde bile yıkılabilir.
Batakuk üzerine bina yaparsanız, iste-
diğiniz kadar sağlam yapın, demirini çi-
mentosunu istediğiniz kadar tam atan,
zemini sağlam olmayınca bu binalar yı-
kıhp giderler" dıye konuştu.
Gelecek dönemde zemin etüdü ya-
pılmadan bina yapılmasını güçleştirici
düzenlemelere gideceklerini belirten
Aydın, deprem felaketinden etkilenen
7 ilde, belediyelerin plan yapma, yap-
tırma ve onama yetkileri ile yeni inşaat
onanm ve tadilatına ilişkın ruhsat ver-
me ışlemlennın en az 5 aylık bir süre
ıçın bakanlığının kontrolüne ahndığını
bildirdi. Karann mevcut yasanın verdi-
ği yetki ile ahndığını kaydeden Aydın,
bu sürenin yetmemesi durumunda uzat-
manın gündeme gelebileceğini söyle-
di Deprem gecesinden itibaren bakan-
lık çalışanlannın gece gündüz demeden
seferberolduklannı savunan Aydın, ka-
rayollanmn durumu, hasar ve geçici is-
kân alanlannın saptanması, su ve kana-
lizasyonla ilgili altyapı çahşmalannda
hummalı bir çalışma yürüttüklerini an-
lattı. Önümüzdeki kış günlerinde dep-
remzedelerin mağdur olmasım önlemek
üzere geçici iskân alanlan açmayı plan-
ladıklannı anlatan Aydın, prefabrik ya-
pılarla kurulacak küçük, kentlerin, eski,
yerleşım yerlerinden kopuk olmaması-.
nı amaçladıklannı ifade ettı, Aydın, y~,ı
er seçimi konusunda Arsa Ofisi Genel
Müdürlüğü ve Milli Emlak ile temasa
geçildiğini kaydetti. Deprem nedeniyle
kapanan yollarda çahşmalar sonucunda
ulaşımm yeniden sağlandığım ifade e-
den Aydın, Anadolu Otoyolu'nun 50
km uzunlugundaki Akyazı-lzmit-Doğu
Kavşağı arasmdaki kesiminin yeniden
yapımı işini de ihale ettiklerini söyledi.
Bayındırlık Bakanı Koray Aydm, hasar
tespit çahşmalanna depremden daha az
etkilenen Eskişehir ve Bolu'da başla-
dıklannı belirterek, lstanbul'da ise haf-
ta başmda başlayacaklannı söyledi. Ay-
, 4wy ypğun arama-kurtann* faaliyetle-
rimn sürdüğü Gölcük, Sakarya, Koca-
elı ve Yalova'da ise bu çahşmalann he-
men ardından hasar tespit çahşmalan-
na başlanacağım bildirdi.
Kriz masalanna her bakımdan yar-
dımcı olmak üzere bakanlık bünyesin-
de geçici eşgüdüm merkezleri oluştur-
duklannı anlatan Aydm, deprem bölge-
lerinde hasar gören su şebekesi, su de-
posu ve kanalizasyon sıstemlerini yapı-
lacak tespite göre onaracaklannı veya
yenileyeceklerini kaydetti.
PROF. DR. SEMİH TEZCAN
Biliııı heyeti
oluşturulmab
tstanbul Haber Servisi -
Türkiye Deprem Vakfı 2.
Başkanı Prof. Dr. Semih
Tezcan, yaşanan evlerin
depreme ne kadar dayanık-
lı olduğunun ölçülebıldiği-
ni söyledi. Prof. Tezcan,
vakit kaybetmeden Cum-
hurbaşkanı'nabağh 7 kişi-
lik bir heyet kuruhnasını,
bu heyetın Meclis heyeti
değil. bir bilım heyeti ol-
ması gerektiğini vurgula-
dı.
Deprem Vakfı Başkanı
Prof. Dr. Tezcan, Radyo
Cumhuriyet'te konuk ol-
duğu programda, evlerin
depreme dayanıklılığı ko-
nusunda incelemeler yapı-
labileceğini anlattı. Tez-
can, yapılan ölçüm sonu-
cunda, depreme dayanıkh
çıkmayan konutlann, yık-
mak yenne, üzennde yapı-
lacak çalışmalarla depre-
me dayanıklı. sağlam yapı-
lara dönüştürülebileceğini
beUrtti. Sistemin çok paha-
lı ohnadığını vurgulayan
Tezcan, binanın inceleme
işlemınde metre kare başı-
na 3-6 dolar arası para alın-
dığını açıkladı.
Prof. Dr. Tezcan, özel-
likle 1. deprem kuşağmda
yer alan bina sahıplerinin
bu kontrolü yaptırmalan
gerektiğini vurgulayarak,
yurttaşlann Türkiye Dep-
rem Vakfrna yazılı müra-
caatta bulunmalannı iste-
di.
"Depreme dayanıkhhk
kontrolü,yasal bir zorunlu-
hık haline geririiemez mi"
sorusunu Prof. Tezcan şöy-
le yanıthyor:
"Yasal zonınluluk hali-
ne geririiemez. Çünkü 'Bu
yapı usulüne uygun yapıl-
dı' derler. işüı içinden ÇH
kanar. Yani deprem olduk-
tan sonra bir olay olmadan
Idmseye yasal bir zonınlu-
luk getirflemez. Yani polis
devletiyle bu iş yühitüle-
mez. Ama şöyle olabilir:
Bir insan bina ahrken Bu-
nun deprem güvencesı ser-
tıfikası var mı? Yoksa al-
mıyorum' diyebUir. Böjle
bir kamu bilinci oluşabilir.
Bu sertülkalar kolay kolay
almamaz. Bu konuda uz-
man bilim adamlan var.
Bunlar bilgisayarda dep-
rem similasyonu y apıyorlar
ve bir hesap sonucunda ra-
porlannı veriyorlar."
'Unutulmasm
1
Türkiye'de meydana ge-
len depremlerin ve çağdışı
mühendislik düzeninin
depremden hemen sonra
unutulduğunu söyleyen
Tezcan, bu konudakı öne-
nlerini şöyle özetledi:
"Hk; vakit kaybetmeden
Cumhurbaşkanımıza bağ-
h 7 kişflik bir heyet kurul-
mah. Bu heyet bilim heyeti
olmak Mflletvtküleri de bir
rapor hazırlamışlar. Bu
mületvekillerinin işi değil,
mühendislerin, mimariann
işidir. Bu bilim heyeri3 haf-
ta içinde Cumhurbaşka-
nı'na bir daha böyle bir fe-
laketin yaşanmaması için
tesvik ve önerilerini sunar.
Bu ounadıkça her kafadan
bir ses çıkar ve hiçbir yere
varamayız. Daha sonra
İmar Kanunu değiştirUme-
Udir. Depremedayanıkh bi-
na teknolojisini bilmeyen
mûhendisve mhnaıianmız
proje yapmaktadır. Bunla-
n engelleyecek bir kanun
reformuna ihtiyaç vardır.."
AYDINLANMA
EMRE KONGAR
Depremin Sosyolojik
Fotoğrafı
17 Ağustos 1999 sabahı 03.02'de çekilen
Türkiye'nin deprem fotoğrafına bakıyorum:
Bina enkazlannın önünde ellerinde zebani
çatallan ile, fötr şapkasını giymiş bir politikacı
ve koca göbekli bir müteahhit var.
Ikisi de otuz iki dişlerini gösteren bir bıçim-
de sıntıyor:
"Işte bizim Türkiyemiz1
' diyorlar.
Politikacıya yakından bakıyorum tanımak
için:
Allah Allah, gelmiş geçmiş başbakanlardan
bizim ilçenin belediye meclisindeki üyelere,
bakanlardan ve belediye başkanlanndan, par-
tilerin kurultaylannda görmeye alıştığımız de-
legelere kadar o kadar çok kişiye benziyor ki,
teşhis etmekte zorlanıyorum.
"Acaba" diyorum, "bu politikacı, büyük
kentlerdeki toprak yağmasını özendiren
belediye başkanlanna mı, yoksa bu yağ-
mayı durduracağına, ondan kendisine ve
yandaşı işadamlanna en büyük payı kopar-
maya çalışan başbakanlara mı daha çok
benziyor?"
"Yoksa" diyorum. "bu, bizim mahallede
oturan ve 'Kurultay Delegesi' diye kart bas-
tırmış olan komşum mu?"
Polıtikacının suratını çıkaramıyorum, ama,
biliyorum, "Ben bunu bir yerden anımsryo-
rum". Birdenbire gözlenmin önündekı sıs da-
ğılıyorvekimliğini bir türiü belirleyemediğim bu
suratın, daha evvelden gördüğüm "önce" ve
"sonra" fotoğraflan canlanıyor belleğimde:
"Önce" fotoğrafı, yırtık pırtık bir gömlek, sa-
kallan uzamış bir surat ve sıska bir bedenın
simgeledığı "yoksul" ama gözleri fıldır fıldır bir
"kurnaz".
"Sonra" fotoğrafı, şişmanlıktan sarkmış ya-
naklar, iyi tıraş edilmiş bir surat, kocaman bir
göbek, elinde bir puro, "zenginlik timsali" bir
adam ve gözler aynı, "yine fıldır fıldır".
"Neden önce" ve "neden sonra" dıye so-
rarsanız, buna "politikaya atılmadan önce"
ve "politikaya atıldıktan sonra" dıye yanıt
verebileceğiniz gibi, "vurgundan önce" ve
"vurgundan sonra" da dıyebılırsıniz.
•••
Müteahhide yakından bakıyorum.
Onu da bir türtü çıkaramıyorum.
En düşük fıyatı vererek bütün rakiplerini ele-
dikten sonra, "Iflas ettim" diyerek işi başka-
sına devreden ve fıyat artışlan ile elde ettiğı kâr-
la da yetınmeyip malzemeden bile çalan "dev-
let müteahhidi" mi?
Kentsel, tarihsel ve doğal alanlann yağma-
lanmasına ve siyaset-bürokrasi-mafya-ta-
rikat-ticaret beşgeninin soygununa, yasal
faaliyetlerinden zaten çok para kazandığı için
karşı çıkması ve şeffaf hukuk devletini kendi çı-
. karları gereği savunması gerekirken, "Buyag-
madan ben nasıl pay kapanm" diyerek, sa-
hilleri ve ormanlan yağmalayan holdıng patro-
nu mu yoksa?
Birden aklıma takılıyor, "Mafya niçin Birle-
şik Amerika'da işçi sendikalarında gelişti
de, Türkiye'de bu alana hiç giremezken, in-
şaat sektörünün tümünde egemen oldu?"
• • •
Fotoğrafa biraz daha dikkatle bakıyorum ve
fark ediyorum ki, en önde duran politikacı ve
müteahhıdin ellerindeki çatal biçimi mızraklar
beni yanıltmış; bunlar "cehennemden fırla-
mış zebaniler" değil, "çok partili demokra-
siye geçtiğimizden beri üretim hızını çok
arttardığımız ve 'kitlesel imalata' başladığı-
mız yamyamlar".
• • •
Fotoğrafın ikinci sırasında asil ve necip
medyamızın patronlan ve çalışanlan yer
alıyor
Hanı hem promosyon yasasını delen hem de
medya sahiplerinin deviet ihalelerine gireme-
me kuralını "yanından dolaşarak" aşıp ener-
ji ihalelerini alan patronlar.
Medya çalışanlan da aynı sırada: Hani baş-
kalannın arsalannı gasp ederek, kenti yaşan-
maz hale getiren kural tanımaz insanlan "za-
vallı yoksul halkımız" ve kaçak yapılan yık-
mak isteyen belediyeleri de "halk düşmanı"
ilan ederek, yıkımları "zulüm sahneleri" ola-
rak ekrana getiren medya çalışanlan.
• • •
Fotoğrafın üçüncü sırasından itibaren artık
hiçbir yüz seçilmiyor, çünkü çok kalabalık: Ku-
rallara boş vermekle övünen, bireysel yam-
yamlığının toplumsal yoksullaşmaya yol
açtığını fark etmeyen, demokrasiyi "başka-
lannın uymaları gereken kurallar bütünü
sanan" 40 milyona yakın seçmen.
Bu fotoğrafı tarihe armağan ediyorum: Bizi
acımasızca yargılayacak olan tarihe.
Içişleri Bakanı Sadettin Tantan, yardım malzemelerini kaçıranlara karşı valiliklerin önlem almasını istedi
Felaketfirsatçdannave karaborsacılara dikkat
Haber Merkezi - Binlerce insan enkaz
altında kurtanlmayı beklerken, bazı in-
sanlann yağmalamaya gınşmesi ya da
karaborsa fıyatlarla su ve sıgara gibi mal-
zemelen satmak ıstemesi büyük tepkı
topluyor. Bazı kişilenn de. kendi çıkarla-
n için para ve malzeme topladıklan be-
lırtılırken, yetkililer halkı bu tür kişilere
karşı uyanık olmaya çağırdı. Içişleri Ba-
kanı Sadettin Tantan, depremzedelere
göndenlen yardımlan çalarak başka yer-
lere kaçıranlara ve karaborsa mal satan-
lara karşı tedbir alınması ıçın 80 ilin va-
lisine genelge gönderdı. Emniyet Genel
Müdürlüğü tarafından yayımlanan genel-
gede, deprem bölgesinde yüksek fiyatla
malzeme satışı yapanlar hakkında yasal
ışlem yapılacağı bildirildi.
Etkilediği alan açısından yüzyıhn en
büyük depremini yaşayan Türkiye, acıyı
ve çaresizhği bir arada yaşarken, bazı ki-
şilertoplumun duyarlılığını ıstismaredı-
yor. lzmit'teki depremzedeler için Türki-
ye'nin çeşitli yerlerinden gönderilen gı-
da yardımlannı yağmalayan 3 kişi, pohs
tarafından gözaltına alınmıştı. Sabri, A-
dem ve Edip Mogultay isımli kardeşlerin
yağmaladıklan malzemeleri sahibı ol-
duklan markete götürerek satmaya çahş-
tıklan belirtildı. Marmaris'ın Içmeler
Belde Belediyesi tarafından toplanan bır
kamyon gıda malzemesıni felaket bölge-
si yerine Gebze'deki bır depoya boşaltır-
ken suçüstü yakalanan Alaattin Arsİan ve
Hüsrev Kılıç gözaltına alınmıştı.
Adapazan'nda da Samsun'dan gelerek
yağma yapmak isteyen 30 kişi yakalan-
mıştı. Sakarya'da, yıkılan evlere gırerek
yağma yapmaya çalışan 5 kışınin yaka-
landığı bildirildi. Merkez ilçeye bağlı
Gölcük'te de depremin ardından enkaz
arasında firsat kollayan 3 hırsızın gözal-
tına alındığı bildirildi. Enkazlann arasın-
da dün öğle saatlennde gezinen ve spor
malzemesı satan bir mağazayı soydukla-
n ileri sürülen Cdal ve Cemal Yıldız ile
Ozcan Mendi adlı üç kişi gözaltına alın-
dı. lstanbul'da da depremzedeler için pa-
ra topladığını belirten 56 yaşındakı thsan
Yakut da, polis tarafından gözaltına alın-
dı. Yetkililer, toplumun duyarhlığından
yararlanarak para ve malzeme toplayan
bazı uyanıklara karşı dikkatli olunması-
nı istedi.
Deprem bölgelerinde ise yağmaya kar-
şı askeri asayiş timleri görev yapmaya
başladı. Gölcük'e dışandan gelen ve az
hasarlı binalardaki eşyalan çahnaya ça-
hşanlara karşı askerler önlem aldılar.
îçişleri Bakam Sadettin Tantan, dep-
remzedelere gönderilen yardımlan çala-
rak başka yerlere kaçıranlara ve karabor-
sa mal satanlara karşı tedbir alınması için
80 ılin valısine genelge gönderdi. Içişle-
ri Bakanı Tantan'ın konuya ilişkin genel-
gesi şöyle:
"Marmara Bölgesi'nde meydanagelen
deprem felaketi nedeniyle deprem bölge-
sinde bulunan illere kamu ve özel kunım
ve kuruluşlar ile yardımsev er vatandaşla-
nmızca gerek ferdi, gerekse oluşturduk-
lan organizasyonlar vasıtasryia gonderi-
len gıda,gryim,temizfik, barmma, obbive
benzeri madde ve eşyalann, gönderiktiği
yerlere ulaşmadığı. bu yardım malzeme-
lerini nakleden vasıtalann muhtemelen
güzergâhtan aynlarak yardun malzeme-
lerinin deprem böigesi dışında başka yer-
lere kaçınkkğı dfişfinühnektedir. Aynca
bazı art niyetii idşflerin, deprem bölgesin-
dckifdaketzedelerinzordurumundanis-
tifade ederek, zaruri ihtiyaç madde ve eş-
yalan gerçek değerinin çok üstünde (ka-
raborsa) satnklan şeklinde bilgiler abn-
nuşnr. Konunun önemi dikkate ahnarak
yapılan yardımiann yerine ulaşmasının
sağbnmasını, taşımasırasında hırszhk ve
digersuiisrimallerile karaborsa satişlann
engdlenmesi için lüzumluve etkili her tür-
lüyasal tedbirİerin ahnmasını w bu tür fi-
illeri işleyenler hakkında adli işlem yapı-
larak kamuoyunun bügilendirilmesi için
basına duyurulmasını, yardım malztme-
lerinin dagıdmının kriz merkezierinin bil-
gisi doğrultusunda görevlendirflen yetki-
liler taranndan gerçekleştiriünesi ve bu
konuda kargaşaya mahal verilmemesini
önemh rica ederim."
Emniyetten genelge
Emniyet Genel Müdür Vekili luran
Genç imzasıyla basmda çıkan haberler
dikkate almarak dün deprem bölgesinde
alınacak emniyet önlemleri ile ilgili ek
genelge yayımlandı. 80 ilin emniyet mü-
dürlüğüne gönderilen genelgede, deprem
bölgesındeki il emniyet müdürlennin ge-
reksinim duyduklan personel. araç ve ge-
reç çeşidi ile miktanm Emniyet Genel
Müdurlüğü'ne bildirmeleri istendi. En-
kaz kaldırma çalışmalannın yapıldığı
yerlerde yağma ve hırsızlıklann önlen-
mesı amacıyla gerektiğınde kuvvet kul-
lanılması istenen genelgede, sabıkalı ki-
şilerin ve haklannda adli işlem yapılmış
kişilenn deprem böigesi dışına çıkanla-
cağı bildirildi. Genelgeye göre, deprem
bölgelennden aynlan araç ve kişilerkont-
rolden geçırilerek çalınb eşya bulundurup
bulundurmadıklan araştınlacak.