Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2025
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
> MAYIS 1999 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA
HABERLER
rak'taki muhalif gruplar, ABD ile ortak hareket ederek Devlet Başkanı Saddam'ı devirmeyi hedefliyor
3 aşamak darbe platu yapddıVVASHINGTON (AA) - Irak Devlet
.aşkani Saddam Hüseyin'i devirme çaba-
ınna hız veren muhalif gruplann. üç aşa-
ıalı bir hareket planını devTeye soktuk-
ın \ e bu çerçevede gelecek hafta muha-
îfettemsilcileri ıle Amerikalı yetkililerin
lasaya oturacakları bildirildi. Planın üç
şamasının, ABD'den askeri ve siyasi des-
:k garantisinın alınması. muhalifler ara-
ında liderlik seçimınin yapılması ve as-
.erihazırlıklannardmdan Saddam'akar-
ı avaklanmanın ABD ile koordinasyon
çinde başlatılması olduğu öğrenildi. Bu
çerçevede, Iraklı muhaliflerin kısa vade-
de 3 bin kişilik bir silahlı güç oluşturaca-
ğı dabelirtildi.
Irak muhalefetınin ûst düzeyde bir yet-
kilisi, pazartesi günü Washington'a gel-
mesi beklenen muhalefet heyetinde. Irak
Ulusal Kongresi lideri AhmetÇelebi, Irak
Kürdistan Demokratik Partisı (IKDP) yet-
kililerinden Hoşyar Zebari Irak Kürdis-
tan Yurtseverler Birliği (IKYB) yetkilile-
rınden Latif Raşkl ve Irak Ulusal Muta-
bakat Konseyi grubunun genel sekreteri
tyad Aflavi'nin bulunacağını bildirdi. Bir
Sünni grubunun temsilcisinin de heyette
yer alacağı belirtilirken, Irak'taki güçlü
Şii gruplannın heyette bulunup bulunma-
yacağı kesinleşmedi.
Irak muhalefetinin yetkilisi, planın ilk
aşamasının. gelecek hafta Washington'da
ABD Dışişleri Bakanı Madeleine Alb-
right ve başkanın ulusal güvenlik danış-
manı Sandy Berger ile yapılacak görüş-
melerde. Saddam'ı devirmeyi amaçlayan
ısyan için ABD'nin askeri ve siyasi des-
teğinin sağlanacağına ilişkin somut ga-
ranti alınması olduğunu bildirdi. Yetkili,
"1991'de Körfez Savaşı'nın bitiminde is-
yan haşladığinda, ABD tarafindan yalnız
bırakıldık. Bunun tekrarlanmayacağı ga-
rantiedilmelL Aynca ABD. isyan başladık-
tan sonra, işimizi kolay laştırmak için I-
rak'ın uçuş yasağı dışındaki bölgelerinde
Saddam'ın ordusuna karşı havadan ope-
rasyon yapma taahhüdünü vermeli" de-
di.
Ikinci aşamanın, muhtemelen 7 Tem-
muz'da yaklaşık 400 Iraklı muhalif dele-
genin katılımıyla yapılacak seçimde, Irak
muhalefetini bir araya getirmeye çalışan
Karadeniz'in geleceği tartışıldıİstanbul Haber Servisi - Kara-
deniz, Çamlıhemşın'e yapılacak
hidroelektrik santralı, doğal ve ta-
rihi dokuyu yok ederek kıyı bo-
yunca ilerleyen otoyol gibi yatı-
nmlarla tanhinde hiç görmediği
kadar ağır bir tahribatla karşı kar-
şıya. Bilinçsızyerel yöneticilerin
de katkısıyla tahribat daha da bü-
yürken, Ardeşen'deki belediye
başkan adaylan. "denizi kara ya-
pan adam" diye seçim propagan-
dası yapabiliyorlar.
Ardeşenliler Kültür ve Daya-
nışma Deme|i de yaşanan sorun-
lan gündeme getirmek üzere dün
konunun uzmanlannın davetli ol-
duğu "Doğu Karadeniz'in Geleee-
ğine Bakış" konulu panel düzen-
ledı.
Mimar Sinan Üniversitesi Mi-
marlık Fakültesi Dekanı Prof.
Cengiz Enızun'un yönettiği pa-
nele konuşmacı olarak, Karade-
niz Çevre ve Kültür Derneği Yö-
netim Kurulu Başkanı Alaattin
Bahçekapdı. İTÜ tnşaat Fakülte-
si Ulaştırma Anabilim Dalı öğre-
tim üyesi Prof. Gûngör Evren.
tTÜ Inşaat Fakültesi Hidrolık
Anabilim Dalı öğretim üyesi Prof.
Panelde bilinçsiz yerel yöneticilerin de katkısıyla Karadeniz'de tahribaün artüğı kaydedildi
tlhan Ava, 1Ü Orman Fakültesi
öğretim üyesi Prof. Uçkun Geray
ve MimarlarOdası Genel Başka-
nı Oktay Ekinci katıldı. Çamlı-
hemşin'deki Fırtına Vadısi'ne ya-
pılacak Dilek-Güroluk hidro-
elektrik santralından yola çıkan
Prof. Uçkun Geray. ülkedeki ÇED
uygulamalannı eleştirdi. ÇED ra-
porlannı yatınmcının hazırladığı-
nı anımsatan Prof. Geray. rapor
hazırlayıcılannın da yoruma açık
ve gevşek ifadeler kullandıkları-
nı. raporiarda yarınmın olup ol-
maması ıle ilgili görüş bildirilme-
diğini ve siyasetçilere istedikleri
gibi oynayacaklan bir alan bıra-
kıldığını söyledi. Prof. Geray, Do-
ğu Karadeniz'de bir an önce ara-
zi kullanım mastırplanı yapılma-
sı gerektiğinı belirterek, ülkenın
piyasa koşullanna bırakılmaması
gerektiğini söyledi.
Mimarlar Odası Genel Başka-
nı Oktay Ekinci de Doğu Karade-
niz'in kıyılan, vadileri, akarsula-
n, yaylalan, 3 bin 500 yıllık tari-
hi ve kültürel yapısıyla bir bütün
olduğunu belirtti. Yaklaşık 5-10
milyon yılda oluşan bu eşsiz kıyı-
lan denizi doldurarak yol yapımı-
na feda etmeye kimsenin hakkı ol-
madığını belirten Ekinci, Bayın-
dırlık Bakanlığı tarafindan yapıl-
makta olan dolgunun da planı ol-
madığını söyledi. Ardeşen'de bir
belediye başkan adayının "denizi
kara yapan adam" diyerek oy is-
tediğıni aktaran Ekinci, "Denizi
doldurarakkarayapan adam oia-
maz" dedi. Karayollan'mn devlet
içınde devlet olduğunu, SİT alanı
ve benzeri koruma statülerini ta-
nımadan yollan yaptığım ifade e-
den Ekinci, denizi doldurmak ye-
rine kamulaştırma yoluyla kara-
dan yol yapımı altematifinin pa-
halı olduğu gerekçesiyle dışlan-
dığını, ancak TMMOB'nin henüz
açıklamadığı bir araştırmasına
göre, denizdolgusunun 20 kat pa-
halıya mal olduğunu anlattı.
Prof. Güngör Evren de yapılan
yatınmlann toplumsal maliyetini
de hesaba katmak gerektigini,
ulaşımda planlamaya karşı çık-
rnanın akıldışı bir yaklaşım ol-
duğunu kaydetti.
Harran ÜniversitesiSenatosu yayvnladığı bildiriylelaiktikkarştU vkntyeû kuıadı
TBMM
mollaların
meclisi
olmayacak'
ŞANLIURFA (Cumhuriyet) - Harran Üni-
versitesi Senatosu, yayımladığı bildiride
"İnançözgürlüğü söyleminin arkasınasaklana-
rak laik Cumhnriyetin temet değerierine küs-
tahça meydan okuma davranış ve eylemler ile
bunlann arVasındaki karanük züuriyetf' şid-
detle ve nefretle kınadı. Senato bildirisinde ay-
nca, "Türkiw Büyük Müfct Medisi, moüalann
meclisi olmayacaknr" denildi.
Mene Kav-akçının türbanla Meclis'e girme-
siyle yoğunlaşan laiklik karşıtı eylemleri görûş-
mek üzere Rektör Prof. Dr. Haluk Soranın
başkanlığında toplanan Harran Üniversitesi Se-
natosu tarafindan yayımlanan bildiride, dış
güçlenn yurt ıçinde satın aldıklan veya kandff-
diklan gafıller aracıhğıyla sözde demokrasi, i-
nanç özgürlüğü ve ınsan haklan söylemleri al-
tmda Türkiye Oumhuriyeti'ni yıkmak ve böl-
mek için yürüttüklen karanhk hareketlerin he-
definin şeriat devleti kurmak olduğu belirtile-
rek şu görüşlere yer verildi:
"Sevr koşuUannı sağlamaya yöneük iki rür-
lü dış destekli dayatmayla karşı karşıyayız. Yıi-
lardır sürdürdükleri sinsi çabalarla deviet do-
kusunun içine sızarakonu za\ ıflatmak \e teşki-
lat yapısj ik gücünü bozup, devletimizi çaresiz
ve kararaz duruma düşürüp ülkesi, de%k-ti ve
milleti ite bölünmez bir bütün olan Cumhuri-
yetimiz'i yıkmak isteyenler fütursuzluklannı
TBMM içerisine taşıyacak kadar küstahlaşmış-
lardır. Aynı merkezlerden yönlendirildiğtne
şfiphe duyulmayan yıkıcı ve bölücü silahlı çete-
lerle Merv« Kavakçıgibi Cumhuriyetyönetimi-
nin kendisine sağiadığı olanaklarla milletin ve-
kili olma hakkını ve onurumı veren laikdemok-
ratik düzenin üstelik de TBMM icinde 2 Mayıs
1999tanhindetemeUeriniyıkma>a yönetik dav-
ranış ve eytemlerde bulunmalannın aynı ama-
ca hizmet ettikleri milletinıizce bilinmektediıf
Irak Ulusal Kongresi asamblesinin belir-
lenmesi olduğunu kaydeden yetkili, bu
şekilde Irak muhalefetinin "yasal hükü-
metinin" kurulmuş olacağını söyledi.
Muhalefet yetkilisi, bu seçimin nerede ya-
pılacağının kesinleşmediğini, ancak aday-
lar arasında Kuzey Irak, Washington ve-
ya Avrupa'da bir başkentin yer aldığını
belirtti.
Üçüncü aşamanın da Irak muhalefeti-
nin "resmr temsilcilerinin seçilmesinin
ardından ABD yetkilileriyle askeri detay-
ların halledilmesı olduğunu bildiren yet-
kili. bu aşamadan sonra en
az 3 bin kişilik bir muhalif
ordusunun eğitılmesi, bu gü-
cün Amerikan sılahlanyla
teçhiz edilmesi ve isyanın
zamanlama ve aynntılannın
gündeme getirilmesinin
planlandığım söyledi.
Irak muhalefetinin yetkili-
si, Türkiye'nin planla ilgili
olumlu veya olumsuz tutu-
munun çok önemli olacağı-
nı söyledi. "Işlerin yohında
gitmesive Saddam'ındevril-
mesi halinde Irak'ın tek par-
ça olarak kalacağım ve ke-
sinlikle kuzeyde bir Kürt
devleti kurulmasının öngö-
rülmedigini" anlatan muha-
lefet yetkilisi, "Umanz ki
Türkiye bu süreçte yanımız-
da yer ahr. Çünkü Türkiye,
bölğenin en önemli ülkesL
Türkiye'nin desteğiolmadan
başanya ulaşmanuz çok zor.
Yani Türkiye. bizün yanımız-
da da, karşımızda da yer al-
sa tutumu sonuç için kilit rol
oynayacak" diye konuştu.
VVashington'daki diplo-
matik gözlemciler, ABD
başkentine gelmesi planla-
nan Irak muhalefet heyetine
Amerikalı yetkililerin tam
ne yanıt vereceğiniıı henüz
belli olmadığını belirttiler.
Gözlemciler, ABD'nin,
özellikle gelen heyet içinde-
ki gruplann uyum derecesi-
ne bakacağını, bu çerçevede
"güçlü bir destek Ue basın
önünde kuru sözJer" arasın-
dakı geniş bir yelpaze içinde
Amerikan tutumunun belir-
leneceğini kaydettiler.
ABD Kongresi, geçen yı-
lın sonlannda, Iraklı muha-
lif gruplara Saddam'ı devi-
rebilmelerine yardımcı ol-
mak amacıyla 97 milyon do-
lar tutarında askeri malzeme
sağlanması karannı almıştı.
Saddam'ı devirme çabalan-
nm koordinasyonuna da da-
ha önce ABD'nin Ankara
Büyükelçiliği Müsteşan ola-
rak görev yapan Frank Ric-
ciardone atanmıştı.
Milli Görüş'ün 5. genel kurulu yann. Toplantıya Kavakçı'nın davet edilmediği belirtildi
Racbkal Islamcılar Köhı'de toplandı
METtN GÜR
BONN - Kapatılan Refah Par-
tisi'nden sonra şimdi de Fazilet
Partisi'nin Avrupa ayağı olduğu
ileri sürülen lslam Toplumu Mil-
li Görüş Teşkilatı (İGMG), arala-
rında Cezayir'i kana bulayan
FlS'in de bulunduğu radikal Is-
lamcı örgütlerin önde gelen tem-
silcileriyle Almanya'nın Köln
kentinde toplandı. Şenatçı örgüt-
lerin toplantısmın Milli Görüş
teşkilatının 5. genel kurulundan
bir gün önceye denk getırilmesi
dikkat çekti.
"FıkıhToplanösı- adıaltından
bir araya gelen 30 şenatçı örgüt
temsilcisi arasında Cezayir'den
FİS, Afganistan'dan Hizb-i tslami
Avrupa temsilcisi. Hizb-i lslami
Avusturya temsilcisi, Libya Isla-
ma Çağn Cemiyeti, Mısırlı Prof.
Dr. Yusuf El Kardavi Tunus ve
Kuveyt'ten şenatçı örgüt temsil-
cilerinin de bulunduğu belirtildi.
Türkiye'den de Milli Görüş'ün
eski genel başkanı FP İstanbui
Milletvekili Osman Yumakoğul-
lan'nın ve adı açıklanmayan ba-
zı milletvekillerinin katıldığı top-
lantının, Köln'deki Savoy Ote-
li'nde yapıldığı öğrenildi.
Milli Görüş Teşkilatı Genel
Sekreteri Mehmet Erbakan, haf-
ta sonunda gerçekleştirilecek 5.
Türkan Kahraman
118-T Çırağan Lions Kujübü 5. Türkan
Kahramankaptan Özel Ödulieri, önceki
gece Italyan Kültür Merkezi'nde
düzenlenen törenle sahiplerini buldu. En
başanh müzisyen ödülü Emîr Refık
Gamsızoğlu'na. en başanh sanatçı
ödülü Tülay Çimenser'e, en basarüı
basın mensubu ödülü Hürriyet gazetesi
ya/arı Bekir Coşkun De bir sûre önce
yitirdiğimiz Gülçin Telci'ye vmldi. Yıhn
en başanh yapunma ise Tataristan
Kamal Tiyatrosu'nun yapıtı olan
"EMenneşli Ehnedar" layık görüldü.
İstanbui Valisi Erol Çakır'ın eşi
Mübeccel Çakır'a gecede özel ödiil
sunukiu. (Fotoğraf: AYKUT
KUÇÜKKAYA)
Genel Kurul Banş ve Kültür Şen-
liği'ne FP'nın türbanlı milletveki-
li Merve Kavakçı'nın davet edil-
mediğini söyledi.
Erbakan. Bonn'da düzenlediği
basın toplantısında, Köln'de ya-
pılacak genel kurula yaklaşık 50
bin kjşinin katılmasını bekkdik-
lerini belirtti. Hakkında gıyabi tu-
tuklama karan bulunan
kapatılan RP'nin eski Ri-
ze Milletvekili ŞevldYıl-
maz'ın İGMG başkanlı-
ğma aday olup olmayaca-
ğma da açıklık getiren Er-
bakan. "Geleceğüıi san-
nnyonım. Genel kurula
kimin getip gebneyeceğuû
bilmiyorum. Şevki Yü-
maz'ın genel başkan ola-
biunesi için, öncehTde teş-
kilata üye olup hizmet
vennesi lazım. Kendisi şu
an üyemiz değildir. Üye
olmayan bu kişinin genel
başkanuğa adayhğı uzak
bir konudur" diye konuş-
tu.
Geçen yıl 190 bin üye-
ye sahip olduklannı be-
lirten Erbakan, bu yıl bu
sayının 230 bine yüksel-
diğıni de ileri sürdü.
Erkmen
toprağa verildi
İstanbui Haber Servisi -
Istanbul'da geçen çarşamba
günü yaşamını yitiren 9-10-
11. dönem Giresun Millet-
vekili ve Dışişleri, Çalışma,
Ticaret, Imar ve Iskân eski
bakanlanndan Hayrettin
Erkmen, Teşvikiye Cami-
si'nde kılınan öğle namazı-
nın ardından Aşiyan Mezar-
lığı'nda toprağa verildi.
Erkmen için düzenlenen
törene eşi Münire Erkmen,
ablası Halise Erdoğmuş,ço-
cuklan Ali ve Ömer Erk-
men ile yakınlannın yanı sı-
ra Dışişleri Bakanı İsmail
Cem,DTP Genel Başkanve-
kili İsmet Sezgin ve DYP
Genel Başkan Yardımcısı
Nahit Menteşe katıldı. Dı-
şişleri Bakanı tsmail Cem,
Erkmen'in Türk siyasetinin
gelişme sürecinde büyük so-
rumluluklar üstlendiğini
kavdetti.
Türkiye'nin tehlikeli bir dönemeçte olduğunda birleşen 68'liler, yakın zamanda îzmir'de de şube açıyor
'Türkiye irticai karanhğa, ırkçı bir diktatörlüğe gidebüir
9
OZANYAYMAN
İZMİR - "Gercekçi ol. imkânsta iste»"
Sloganlan buydu. ldeallerı de sosya-
lizm. 2. Dünya Savaşı'nın son bulduğu
yıllarda hayata gelen ve savaş sonrası ko-
şullarda büyüyen kuşağın, hayatın herala-
nmda ışlerin iyi gitmediğine inanarak baş-
lattığı hareket. yaşadığımız yüzyılın adın-
dan en sık söz edilen toplumsal olaylann-
dan birisi olarak hâlâ varhğını koruyor.
68'liler, sadece Türkiye'de değil, evTen-
sel banşın dile getırildiğı tüm coğrafyalar-
da en ateşli devrim mücadelesini veren
dönemın romantik gençleri. Hâlâ inatla
aynı değerlen savunuyorlar ve en sık dıle
getirdikleri de "Bir gün mutiaka" demek
oluyor. 68'liler Birliği Vakfrnın Izmirli
üyelerinin bir araya geldiği toplantıda ge-
leceğin planlan yapıldı. Çünkü gelenek-
leri bunu gerektinyordu. Vakıf Başkanı
Haşmet Atahan'ın dediği gibi, yüreğin-
deki ateşi sönmeyen insaınlann birlikteli-
ğiydi gerçekleştirilen. Atahan saçlan sey-
relmiş ve dökülmüş arkadaşlanna şunlan
söyleyecekti:
"Türkiye'nin yaşadığı süreçtebir arada
ohnak kacınılmazdı. Bağımsı/Jığı yok et-
mek isteyenler karşısında geçmiş. yasam
deneyimlerinden yola çıkarak dayamşma
sağlayacak bir platform oluşturmanın ge-
rekliligi hissediiiyordu. \e en önemlisi tüm
68'liler ile aynı heyecanı paylaşanlann de-
ğerlerini geleceğetaşımasıdevrimcibir ka-
rakterdL." Silahlanmak zorunda kalmala-
n faşist kurşunlara karşı bir savunma ref-
leksi olarak tammlansa da, bunun kimile-
n için ideolojik temeli olduğu anlatıldı.
Bu arada mücadelede, pek çok arkadaşla-
nnı yitirdiklerini aktanrlarken acılannı
gizlemediler. O yıllann sosyalizm müca-
delesinde kaybettikleri arkadaşlannın anı-
sına daha etkin neler yapılabıleceği tartı-
şıldı. Aşın duygusal olmalannm sonuçla-
n tartışıldı. 25 kişi gırdikleri cezaevinden
5 ayn grup olarak çıktıklannı anlatırlarken
ders veren vakfın eski lzmır temsilcisi
HakkıKaradeniz, aynşmanın herdönem-
de olduğunu yansıtıyor ve şunlan söylü-
yordu:
"68'lilerin Türkiye'nin bu döneminde
mutiaka işlevlerini yerine getirmesi gerek-
tiğine inanıyorum. Gençliğin hata yapma-
sını engellemek için kenidi deneyimlerimi-
zi aktarmalıyız. L'lkemiz çok tehlikeli bir
süreçten geçiyor. Antiemperyalist bağım-
sızükçı. demokrasiden yana bir rutunı iz-
lenmezse, eğer 68'likr kendi işlevlerini ye-
rine getiremezlerse Türkiye irticai karan-
hğa, ırkçı bir diktatörlüğe gidebilir. Bu ne-
denle sorumluluklanmra yerine getirme-
Byiz."
68'lilerin tzmir buluşmasının gelecek-
le ilgili kendinde güven duygusu yarattı-
ğını vurgulayarak söze başlıyordu Metin
Aydoğan. Ardından da mutluğunu vurgu-
luyordu:
"Muthıyum çünkü o dönemin insanla-
n namuslu ve dürüsttüler, mayalan sağ-
lamdL Bugün büyük bir bozulma içinde-
ki değerlerimizi 68'in fedekârhk temeüne
dayanan anlayaşıyla yaşatmak için lütfen
anılannızı yazuuz. Yazın,çünkü bunlarge-
lecek kuşaİdara yol gösterecektir, ders ve-
recektir_" Vakfın lzmir Temsilcisi Tuna
Akıncılar da bu yaklaşımiardan sonra îz-
mir'de şubeleşmenin kaçınılmaz olduğu-
nu vurguluyordu. bunun en kısa zamanda
gerçekleşeceği duyurusunu yaparak. So-
nuçta bu yönde karar alındı.
ARAY1Ş
TOKTAMIŞ ATEŞ
Halkevleri ve CHP
Bugün CHP kurultayı toplanıyor. Hayırlı olsun.
Kurultayla ilgili görüşlerimi ve kendimce, "ne ya-
pılması" gerektiği konusundaki düşüncelerimi, ge-
çen yazımda anlatmıştım. Yöntemini bilemem ama,
düşünce ve temennilerimin, kurultayın tüm delege-
leri tarafindan paylaşıldığına eminim.
Seçimlerden önce şeriatçı gazetelerden birinde,
uzun bir haber vardı. "CHP Halkevleri'ni yeniden
açacakmış" manşeti atılmıştı. Haberi ilgiyle okudum.
Bir "nifak yuvası" olarak isimlendirdikleri Halkevle-
ri'nin, yeniden açılacağının endişesini dile getiriyor-
lardı.
Aslında Halkevleri, dernekler yasası çerçevesin-
de kurulan örgütler olarak, günümüzde de faaldir ve
genet başkanlığını yanılmıyorsam Sayın Ahmet Yıl-
dız sürdürmektedir. Ancak günümüzün Halkevi der-
nekleriyle CHP döneminin Halkevleri arasında, çok
temel bazı farklar vardır.
Genel merkezin tutumu bir yana, günümüzün Hal-
kevleri'nin homojen (türdeş) bir yapısı yoktur. FarkJı
şubeler, farklı yapılara sahiptir ve hem faaliyetleri,
hem beklentileri farklıdır. Genel merkez, belli bir ide-
dojik zoriama yapamamakta, hatta (Sayın Yıldız ba-
ğışlasın) doğru dürüst denetleyememektedir.
Çok farklı yörelerimizde, kimi Halkevleri'nde kon-
feranslar verdim. Birbiıieriyie isim dışında hiçbir ben-
zerlikleri yoktu. Hatta kimi temel konularda, çok fark-
lı yaklaşımlar içindeydiler. Umanm istisna olsunlar,
ama benim gittiğim şubelerde cumhuriyet "ideolo-
jisinin" savunulması ve Atatürkçülüğün benimsen-
mesi ve benimsetilmesi konusunda hiçbir çaba da
göremedim.
İlk kez 19 Şubat 1932'de ve aynı anda 19 il mer-
kezinde açılan ve kısa sürede ülkenin her yanında
mantar gibi çoğalan Halkevleri, bambaşka bir amaç-
la kurulmuştu ve yapıları da bambaşkaydı. Düşünün
ki; sadece 20 Şubat 1938'de 42 yeni Halkevi açıl-
mıştı.
Halkevleri, cumhuriyet ideolojisini ülkenin dört ya-
nına yaymak ve "Batılı anlamda" çağdaş insanı oluş-
turmak amacına yönelik olarak kurulmuşlardı. İl mer-
kezlerindeki Halkevleri'nin çoğunun, günümüz ko-
şullannda bile yeterli görülebilecek bir tiyatro salo-
nu; o günün koşullanna göre zengin bir kitaplığı olur-
du.
Müzik, tiyatro, edebiyat, resim vb. alanlarda açı-
lan kurslarla gençler "kahve köşelerinden" kurtanl-
maya çalışılırdı. Yeteneklı olabilecekleri alanlarda,
gençlere fırsat tanınırdı. Halkevleri'nin bu kültür ça-
balannın yanı sıra; spor alanında da, bazı girişimle-
ri olurdu. Futbol, voleybol, atletizm gibi kimi dallar-
da takımlar oluşturur ve kültürel alanlarda ilgisiz
gençleri de, etki alanlan içine çekmeye çabalariar-
dı.
Bizim kuşak, Halkevleri'nin sunduğu hizmetler-
den pek yararianamadı. Zira Demokrat Parti'nin ilk
yaptığı işlerden biri, Halkevleri'nin kapısına kilit vur-
mak ve mallannı Hazine'ye aktarmak olmuştu.
Halkevleri'nin arkasında devlet vardı. Ve devlet
olanaklannın, belli bir partinin kontrolü altındaki bir
örgüt zincirinin emrine verilmesi elbette düşünüle-
mezdi. Fakat Halkevleri'nin kapısına kilit vurulması
yerine, başka bir tür örgütlenmeye dönüştürülmele-
ri mümkündü. Aynı biçimde, kitaplıkları da yağma-
lattınlmaz ve haraç mezat satılmazdı. Ama olmadı...
Bizim kuşak Halkevleri'nden yararianamadı ama,
daha sonra Kültür Bakanlığı'na devredilen Halkevi
binalanndan, "kültürmerkezi" olarak, belli birölçü-
de yarariandık. Örnegin Eminönü Halkevi, Milli Türk
Talebe Birliği'ne verilmişti. Bizim aramızdaki adı hâlâ
"Eminönü Halkevi"o\an bu binanın konferans salo-
nunu çok kullandığımız gibi, spor salonundan da
yararlanırdık.
Gençliğımde Kadıköy Halkevi'nin binasından da,
Bakırköy Halkevi'nin binasından da; şu ya da bu bi-
çimde yararianmıştım. Anadolu'nun pek çok vilaye-
tinde, eski Halkevleri'nin salonları hâlâ kullanılmak-
tadır. Bunlann bir kısmında ben de konuşma yap-
tım, panellere katıldım. Izleyen gençlerin bir bölümü,
Halkevleri'nin geçmişi konusunda hiçbir fikre sahip
değillerdi.
CHP'de seçilecek olan yeni yönetimin, Halkevle-
ri benzeri bir örgütlenmeyi, ivedilikle yaşama geçir-
mesi gerektigini düşünüyorum. Siyasal Partiler Ya-
sası'nın, hertıangi bir partiye bağlı böyle bir örgüt-
lenmeye izin vermediğini elbette biliyorum. Fakat
"organik" bir bağ olmâksızın, böyle bir örgütlenme-
ye gidilebilir.
"Ülkü Ocaklan" ya da "Milli Gençlik Vakfı" gibi-
sinden örgütlenmeler nasıl mümkün olduysa, farklı
bir isimle, "Halkevleri" gibisinden bir örgütlenme de
mümkün olabilir.
Halkevleri'nin ardında o günkü Cumhuriyet yöne-
timi ve devletin olanaklan vardı. Fakat o günkü dev-
letimizin olanaklan neydi ki?..
Zaten böylesi bir örgütlenmeye gidilirse, elbette
1930'ların anlayışının çok dışında olunacaktır.
Cumhuriyetçiler meydanı fazla boş bırakmamalı.
Katkı payı toplamayan
öğretmene ceza
NECATİAYGIN
İZMİR- Kiraz Çok Programlı Lisesi'nde katkı payı
toplamayan Eğitim-Sen üyesi ıki öğretmene kınama ce-
zası verildiği bildirildi. Eğitim-Sen Genel Başkanı Ke-
malBaL okullarda veli ve öğrencilerden alman "katkı pa-
yı"nın yasal olmadığını yineleyerek. "Şa katkı payı veli-
yi de, öğretmeni de, öğrenciyi de, eğitimin niteliğini yitir-
memiş y önetkisini de bezdirdi" dedi.
Milli Eğıtim'in tüm kademelerindeki yetkililerin Mil-
li Eğitim Vakfi'nm makbuzu karşılığında dahi olsa öğ-
rencilerden ve velilerden para toplamalannm suç oldu-
ğunu; buna karşın bu suçun birçok yerde işlendığini
anımsatan Bal, eğitime katkı payı genelgesiyle ilgili ola-
rak açtıklan davalann sürdüğünü vurguladı. Bal, uygu-
lamanın, inandmcı bir gerekçesi olmadığvnı belirterek,
konuya ilişkin şunlan söyledi:
" Yönetenlerin elinüı değdiği her şey de' gülmece konu-
su' bulmak neredeyse doğallaştL Bir yandan zorunlu eği-
timin süresini uzaüyor, çocuklanmızın ve gençlerimizin
dahauzunsüreeğitimgörmesininkoşullannı yara&yoruz,
zorunlu eğitim süresinin daha da uzanlması gerektigini
günceUeştimoruz. ama diğer yandan yapdan uygulama-
laria sanki 'Aman ha, sakın okula gelmeyin, soyulursu-
nuz' dedirtecek uygulamalarla karşüaşıyoruz.
Şu 'katkı payı' veliyide öğretmeni de, öğrenciyi de, eği-
timin niteliğini yitirmemiş yönetkisini de bezdirdL Ana-
yasaya, Üköğretim Temel Yasası'na göre 'parasız ve zo-
runlu' olan ilköğretimi araç olarak kullanmak. hangi sos-
yal devietanlayışnun eseri? Okulla ilişkilLilişkisiz herkes-
ten' Deli Dumrul' öykülerinden bildiğimiz" akçe' almayı
başaranvakıfçılar,eğitimin giderieriniçoğuyx>ksulve dar-
geliıii-işsiz velilere yüklüyorlar.
Hâlâ velileri 'yolunacak kaz mı?' görüyoriar. Bizim
paramızla bize iyilik etmeyi bırakın önce, gölge etmeyin
ihsanmız sizin obun."