Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
SAYFA CUMHURİYET 20 OCAK 1999 ÇARŞAMBA
HABERLER
Erbakan'ın
atternatif
medyası
• ANKARA (ANKA) -
Kapatılan RP'nm genel
başkanı Necmettin
Erbakan'ın iftar
yemeklennde bir araya
geldiği çevrelere "Kendi
muspet medyanıza sahip
çıkın" mesajının altında FP.
DYP, BBP ve dığer
muhafazakâr partilerin
tabanlanna seslenecek bır
gazete hazırlığının yattığı
ortaya çıktı. Plana göre,
FP'nin yayın organı
niteliğindeki Milli Gazete
aynı konumunu sürdürecek.
Erbakan'ın gazetesi, lsldmı
kesime seslenen Yeni Şafak
ve Akit gibi gazetelerin
dışmda ve üstünde bir
konumla, 28 Şubat sürecine
karşı çıkan en geniş
yelpazedeki bazı gazeteci \e
yazarlann da katılımına açık
olacak.
Sendikacılamn
• ANKARA (ANKA)-
Seçim takviminin
başlamasıyla birlikte
sendikacılar ile demokratik
kıtle örgütü yönetıcıleri de
adaylığa soyundu. DtSK
Genel Başkanı Rıdvan
Budak. Türk-lş Genel
Sekreteri Şemsı Denızer ile
Türk-lş Genel
Teşkilatlandırma Sekreteri
Sabri Özdeş'in DSP'den
aday olacağı. Türk-lş Genel
Eğitim Sekreteri Salih
Kılıç'ında "adaylık
görüşmeleri" yaptığı
belirtildi. Türk-lş Bastn
Müşavıri Hasan Benli. DSP
Adapazan adayhğına
başvurusunu yaptı. Türk
Harb-lş Genel Başkanı tzzet
Çetin'in de DSP'den aday
olacağı bildırildi. Türkiye
Maden-lş Genel Başkanı
Hasan Hüseyın Kayabaşı'nın
ANAP Kütahya adayı
olacağı belırtilirken eskı
Demiryol-lş Başkanı Enver
Toçoğlu. DYP'nin Adapazan
adayı oldu. Dok Gemı-İş
Genel Başkanı Nazım
Tur'un DYP ya da FP'den
aday olacağı, eskı Türk-lş
yöneticilerinden Çetın
Göçer'in detiSPİzmir
miHetvekilltği îçirt'siiaylığını
koyduğubelirtİldı.
Meclis'e inceleme
• ANKARA (ANKA)-
TBMM Genel Kurul Salonu
inşaatı sırasmda Hazıne'nın
1.5 trilyon lirazarara
uğratıldığı gerekçesıyle
Emlak Konut aleyhıne açılan
dava çerçev esinde mahkeme
26 Ocak Salı günü saionda
inceleme yapacak Meclıs
Başkanlığı, Hazıne'nın genel
kurul salonu ınşaatında 1.5
trilyon lıra zarara
uğratıldığını, Emlak Konut
ise kesın hesap çıkanImadığı
ıçin zarann
saptanamayacağı nı
savunuyor. Bu arada Maliye
Bakanlıgı Hukuk
Müşavirİiği, davalı Emlak
Konut'un savunmasında yer
alan delillerin de Meclis
Başkanlığı teknik uzmanlan
tarafından incelenerek
yanıtlann kendilerine
gönderilmesıni ıstedı.
Poiscinnet
geçirdi: 3 ölü
• ADANA (Cumhuriyet
Bürosu) - Cinnet getiren
polis memuru. eşi ile iki
oğlunu kurşun yağmuruna
tuttuktan sonra intihar etti.
Yüreğir llçe Emniyet
Müdürlüğü'nde görevli 37
yaşındaki polis memuru
Nusret Aydın, bilinmeyen bir
nedenle cinnet getirmesi
sonucu beylik tabancasını
çekerek eşi ve çocuklanna
kurşun yağdırdı. 100. Yıl
Mahallesi312SokakP
No'lu evde meydana gelen
olayda, polis memurunun eşi
Ayşe ile oğlu Erhan
yaşamını yitirdi. Polis
memuru daha sonra aynı
tabancayla intihar etti.
Polisin yaralanan oğlu Ersin
ise Numune Hastanesi"nde
tedavi altına alındı.
Bakırköyde
ceset
• tstanbu] Haber Servisi -
Bakırköy Aytekın Kotil
Parkı'nın yanındaki
dalgakıran üzerinde dün bir
erkek cesedi bulundu.
Polisler, üzerinde kımlik
belirlemeye yarayacak bir
belge bulunamayan ve
yaklaşık 50 yaşlannda bir
erkeğe ait olduğu bıldirilen
cesedi, ölüm nedenınin
anlaşılması için Adlı Tıp
Kurumu'na göndenldiğıni
belirttiler.
Osmanlı döneminde 85, Cumhuriyet sonrası ise 190 parti siyaset sahnesine atıldı
275 siyasi parti kuruldu
Adnan Menderes
EVİN GÖKTAŞ
ANKARA - 18 Nısan 1999 günü yapıla-
cak genel seçımlere 21 siyasi partının katı-
lacağı açıklarurken L'lusal Kurtuluş Savaşı
ortamında Osmanlı tmparatorluğu'nun son
dönemlennde 85, Cumhuriyetin ilan edildı-
gi 1923 yıhndan bu yana da 190 siyasi par-
ti kurulduğuna dikkat çe-
kildı.
Ankara Barosu ayukat-
lanndan Hacı AH Özhan
tarafından yapılan araştır-
maya göre Cumhunyet ta-
rihi boyunca Türkıye'de
55 hükümet kuruldu. 26
kişi başbakanlık koltuğu-
na oturdu. 5.675 kişi mıl-
letvekılliği sıfatı kazandı
ve 40 milletvekılının do-
kunulmazlığı kaldınlır-
ken Adnan Menderes, Ha-
san Folatkan ve Fatin
Rüştü Zorhı'nun dışında
12 milletvekılı ıdam edıl-
di. Mılletvekili sıfatı ka-
zanan 5 bin 675 kişıden
sadece 105'inın kadın ol-
duğu belirtildi.
Araştırmaya göre Os-
manlı İmparatorluğu'nun
son döneminden Cum-
hunyetin ilanına kadar
kurulan 85 siyasi partınin
adlan şöyle:
"Fedailer Cemiyeti.
Yeni OsmanhlarCemiye-
ti, Ali Suavi Komitesi.
Kleanti Skalyeri (Aziz
Komitesi), Osmanlı İtti-
hat ve Terakki Cemiyeti,
Teşebbüsü Şahsi ve Ade-
mi Merkeziyet Cemiyeti.
Osmanlı İttihat ve İnkı-
lap Cemiyeti. Cemiyeti
İnkılabi>e, Osmanlı Hür-
riyet Cemiyeti, \atan ve
Hürriyet Cemiyeti, Sela-
meti Lmumiye Kulübü.
Fedekarani Milkt Cemi-
yeti, Nesli Cedid Kulübü,
Osmanlı Demokrat Fır-
kasu Osmanlı Ahrar Fır-
kası, Türk DerneğL Isla-
hatı Esasiye Osmaniye
Fırkasu Heveti Müttefika Osmanive, İttiha-
di Muhammedi Fırkasu Osmanlı Sosyalist
Fırkasu -Vhali Fırkasu Türkocağu Hürriyet
ve İtilaf Fırkası, Cenevre Türk Yurdu, Türk
Yurdu Cemiyeti, Lozan ve Neuchatel Türk
Yurdu, İstihlak MiDi Cemiyeti, Milli Meşru-
tiyet Fırkasu Halaskar Zabıta Gnıbu, Paris
îûrk Yurdu, MiUiTalim Terbfye Cemiyeti,
Halka Doğru Cemiyeti, Selameti Osmaniye
Fırkasu İzmir Müdafai Hukuku Osmaniye
Cemiyeti. Trakya Paşaeli Müdafa Heyeti Os-
maniye, Ahali İktisat Fırkası, Milli Kongre,
Osmanlı Sulh ve Selamet Cemiyeti, Teced-
düt Fırkası, Selameti Aıtıme Heyeti, Kara-
kol Cemiyeti, Kars Milli Şûra Hareketi, th-
tilası Vatan Cemiyeti. Osmanlı Hürriyet Per-
veran Avan Fırkasu Radikal Avam Fırkası,
Kiliky alılar Cemiyeti, Si>syal Demokrat Fır-
kası. Sulh ve Selameti Osmaniye Fırkası,
Vahdeti Müliye Heyeti, Künüstan Teafa' Ce-
miyeti, İstanbul Müdafai Hukuk Cemiyeti,
Anadolu \e Rumeli Müdafai Milliye Cemi-
yeti,TrabzonMuhafaza-i Hukuk Milliye Ce-
miyeti. Türkiye Sosyalist Fırkası, Teali Is-
lam Cemiyeti. Mağdurun Siyasi Teavün Ce-
miyeti. Osmanlı Mesai Fırkası, Nibeghan
Askeriye Cemiyeti, Hürriyet ve İtilaf Fırka-
SL \ ilson Prensipleri Cemiyeti, Ayduı Milli
Heyeti. Trabzon ve Havalisi Ademi Merke-
ziyet Cemiyeti. İhakı Reddi Heyet Milliyesi,
MiIB Türk Fırkasu Osmanh İlanı Vatan Ce-
• Ulusal Kurtuluş Savaşı ortamında Osmanlı imparatorluğu'nun
son dönemlennde 85, Cumhuriyetin ilan edildiği 1923 yılından
bugüne kadar da 190 olmak üzere toplam 275 siyasi parti kuruldu.
1983 yılından bu yana kurulan 97 siyasi partiden halen 34'ünün
tüzelkişiliği devam ederken diğer 63 partiden 21 'i Anayasa
Mahkemesi'nce kapatıldı.
Bir basbakan ve iki bakan idam edildi
Fatin Rüştü Zorlu Hasan Polatkan
Parti kapatma davalart
Araştırmada, kurularak tüzelkişılik kazanmış siyasi
partilerden Terakkiperver Cumhunyet Fırkası'nın 1925.
Türkiye Cumhuriyet ve Amele Fırkası'nm 1930, Ahali
Cumhuriyet Fırkası'nın 1931 yıllannda vekiller heyetin-
ce kapabldığı belirtildi. Siyasi Partiler Yasası'run olma-
dığı 1961 Anayasasf ndanönce MilletPartisi'nin 1954'te
Ankara Sulh Ceza. Demokratik Parti'nin de Ankara As-
liye Hukuk Mahkemelerince kapatıldığı büdirildi.Siyasi
Partiler Yasasrnın yürürlüğe girdiği 1961 yılından sonra
Anayasa Mahkemesi'ne acılan 36 ayn kapatma davasın-
dan 10'unun reddine, 4'ünün dağılma halinin tespitine,
21 'inin de kapatılmasına karar verildiği kaydedildi.
Kapatılan partiler şunlan "tşçi Çîftçi Partisi MiBi Ni-
zam Partisi, Târidye İleri ÜUdi Partisi Türkiye İşçi Parti-
si, Büyük Anadolu Partisi, Türkiye Emekçi Partisi. Yüce
Görev Partisi, Türkiye Huzur Partisi, Bizûn Parti, FazSet
Partisi, Türkiye Birİesik Komünist Partisi, Cumhuriyet
Halk Partisi, Sosyalist Parti. Büyük Anadolu Partisi, Hai-
kuı Emek Partisi. Özgürlük ve Demokrasi Partisi. Sosya-
list Türkiy e Partisi. Veşiuer Partisi. Demokrasi PartisL De-
mokrat Parti. Demokrasi Değişim Partisi, Emek Partisi,
Dnüiş Partisi, Refah PartisL''
Kapatma davası açılan Demokratik Kitle Partisi ile il-
gili inceleme halen devam ederken "Muhafazakâr Parti,
Yeni Dûzen Partisi, Büyük Anadot Partisi Halk Partisi
Sosyalist Parti, Bayrak Partisi, Mnliyetci Çahs,ma Partisi
Demokratik Banş Hareketi' ile ilgilı davalann ise reddi-
ne karar verildi. Kapatılmaya ilişkin 21 adet karann dör-
dünün laiklik ilkesine aykınlığa, 13'ünün devletin bölün-
mez bütünlüğü ilkesine aykınlığa, dördünün de teknik
mevzuat eksikliğine dayandığı belirtildi. Laiklik ilkesine
aykjnlıktan kapatılan partilerin, "MffliNizamPartisi,Tür-
Idye Huzur Partisi, Fazflet Partisi ve Refah Partisi*" nin
olduğu kaydedildi.
miyeti, Türkiye İşçi Çiftçi Sosyalist Fırkası,
Reddi tlhak Milli Hareket Teşkilatı. Şark
VTlayeti Müdafa MilliCemiyeti,Şarkianado-
lu Müdafai Hukuk Cemiyeti. tngüiz Muhip-
ler Cemiyeti. Milli Vhrar Fırka.sı. \esil Or-
du, Türkiye Zürre FırkasL Müdafai MiIBye
Teşkilatı. Halk İştirakiyun Fırkasu Türkiye
Komünist Fırkası. TürkKe Komünist Par-
tisi Amele Fırkası. Şarkı Karip Çerkezleri
Temin Cemiyeti, Müdafai Hukuk Gnıbu,
Tariki Salah Cemiyeti, Müstakil Sosyalist
Fırkasu Müdafai Hukuk Gnıbu (2), Vİuha-
faza Mukaddesat Cemiyeti."
Mustafa Kemal'in. 1906 yılında Vatan
ve Hürriyet Cemiyeti'nı kurarak aktif sıya-
sete başladığı, 1919 yılında Anadolu ve Ru-
meli Müdafai Hukuk Cemiyeti'ni, aynı yıl
Şarkianadolu Müdafai Hukuk Cemiyeti'ni.
1923 yılında da Cumhuriyet Halk Partısi'ni
kurduğu anımsatıldı.
Mustafa Kemal ve arkadaşlannca Cum-
huriyetin ilanından günümüze kurulan siya-
si partiler şöyle: "Cumhuriyet Halk Parti-
si Terakkiperver Cumhuriyet Fırkasu Ser-
best Cumhuriyet Fırkası, Türkiye Cumhu-
riyet Amele ve Çiftçi Fırkasu Laik Cumhu-
riyetçi İşçi ve Çiftçi Fırkası, Milli Kalkınma
Partisi Demokrat Parti Sosyal Adalet Par-
tisi Liberal Demokrat Parti. Çiftçi ve Köy-
lü Partisi Türk Sosyal Demokrat Partisi
Türkh'e Sosvalist Partisi Türkive Sosvalist
İşçi PartisiTürkiye İşçi veÇiftçi Partisi Tür-
kiye Sosyalist Emekçi ve Köylü Partisi Yal-
nız Vatan İçin Partisi Ergenekon İşçi ye
Köylü Partisi Artirma Koruma Partisi İs-
lam Koruma PartisL ^ urt Göre\ Partisi İde-
aüst Parti, 1 ürk Muhafazakâr Partisi, Tür-
kiye Yükselme Partisi Millet Partisi Ozde-
mokratlar Partisi Serbest Demokrat Parti,
Müstakil Türk Sosy ahst PartisiToprak Em-
lak ve Serbest Teşebbüs Partisi MüstakiDer
Birliği Çahşma Partisi Liberal Köylü Par-
tisi Demokrat İşçi Partisi Bağımsız Siyasi
Derneği İslam Demokrat Partisi Türkiye
Köylü Partisi Vatan Partisi Cumhurryetçi
Miİlet Partisi Hürriyet Partisi Birlik Parti-
si Cumhuriyetçi Köy lü Millet Partisi Ufak
Parti. Hür Türkiye \dalet Partisi Hürriyet
Partisi Sosyalist Parti. Devrim Partisi De-
mokrat Parti. Yeni Demokrat Parti. Mute-
dil Liberal Parti. Memleketçi Serbest Parti,
Memleketçi Cumhuriyet Partisi Cumhuri-
yetçi Mesleki Islahat Partisi Çalışma Parti-
si Adalet Partisi, Millete Hizmet Partisi
Düstur Partisi Musavat Partisi, Güven Par-
tisi ^eni Türkiye Partisi Muhafazakâr Par-
ti, Türkiye İşçi Partisi Kemalist Gençlik Par-
tisi Türkiye İşçi Çiftçi Partisi. Cumhuriyet-
çi Parti. 946'lıiar Milli Mücadele Partisi Ra-
dikal Parti. Millet Partisi Yeni Kövlü Parti-
si Sosyal Demokrat Parti, Türkiye Birlik
Partisi Milti Güven PartisL Demokrat Bir-
lik Partisi Cumhuriyetçi Köylü Millet Par-
tisi. Türkiye İJeri İlkü Partisi Büyük Ana-
dolu PartisL Milli Nizam Partisi Demokrat
Parti. Demokratik Parti, Cumhuriyetçi Par-
ti, Milli Selamet Partisi Türkiye Lİusal Ka-
dınlar Partisi Büyük Kuvvet Partisi Türki-
ye Kardeşlik Partisi Cumhuriyetçi Güven
Partisi Sosvalist Yatan Partisi türkiye Sos-
yalist İşçi Partisi Vatan Parti-
si Türkiye İşçi Partisi Türld-
ye Emekçi Partisi Sosyalist
Devrim Partisi Nizam Parti-
si Türkiye İşçi Köylü Partisi
Sosyalist Hareket Partisi*'
Araştırmada, kurulmuş ve
tüzelkışiliği devam eden bü-
tün partilerin, 1981 askeri
darbesi döneminde çıkanlan
bır yasayla feshedildikleri. 2
yıllık ara darbe döneminden
sonra 1983 yılından ıtıbaren
partilerin yeniden kurulmaya
başladığı anımsatıldı. Bu ta-
rihten sonra kurulan partiler
şöyle sıralandı:
-Milliyetci Demokrasi Par-
tisL Anavatan Partisi Halkçı
Parti, Bü>ük Türkiye Partisi
Sosyal Demokrasi Partisi. Yü-
ee Görev Partisi, Doğru Yol
Partisi Yeni Doğuş Partisi, Ye-
ni Düzen Partisi Müüyetçi Ça-
lışma Partisi, Fazilet Partisi
Bizûn Parti. Refah Partisi Hu-
zur Partisi Bayrak Partisi Is-
lahatçı Demokrasi Partisi De-
mokratik Sol Parti, Büyük
Anadol Partisi Vatandaş Par-
tisi Hür Demokrat Parti, Bü-
yük Vatan Partisi Halk Parti-
si Sosvalist Parti. Veşiller Par-
tisi Cumhuriyetci Demokrat
Gençlik Partisi Yeni Doğuş
PartisL Halk Partisi, Diriliş
Partisi. Cumhuriyetçi Halk
Parti, Demokrat Merkez Par-
ti Türkiye Birleşik Komünist
Partisi Halkın Emek Partisi
Demokratik Mücadele Parti-
sL Sosyalist Birlik Partisi Bü-
yük Anadolu Partisi, Demok-
ratik Hareket Partisi Yeşil
Türkiye Partisi İşçi Partisi
Özgürlük ve Eşitlik Partisi
Sosyalist İkodar Partisi Yeni-
den Doğuş Partisi Bütünleşme PartisL Öz-
gürlük \e Demokrasi Partisi Birlik ve Banş
Partisi Demokrat Parti, Cumhuriyet Halk
Partisi Mület Partisi Sosyalist Devrim Par-
tisi, Büyük Birlik Partisi. Demokratik Katı-
lım Partisi. Demokrasi Parösi Büyük Deği-
şim Partisi Veni Ufuk PartisL Veni Parti, Tür-
kiye İçjn Yeniden Birlik Partisi Sosyal De-
mokrasi Partisi Anayol PartisL Halkın De-
mokrasi Partisi Türkiye Sosyalist İşçi Parti-
si Sosvalist İktidar PartisL Birleşik Sosyalist
Parti. Demokratik HedefPartisL Liberaİ Par-
ti. Sokla Kaülım PartisL Genç Demokrat Par-
ti. BirliğeÇağn PartisL Milli Irade PartisL Söz
Millerindir PartisL Solda Birlik ve Bütünleş-
me Partisi. Veni Demokrasi Hareketi. Anava-
tan İçin Bütünleşme Partisi, Öz Adalet Par-
tisi. 2. Değişim Partisi V ükselen Lftık Parti-
si Demokratik Sosyalist Parti, Demokrasi
Değişim Partisi Büyük Adalet Partisi Ada-
let Partisi Türkiye Adalet Partisi Ozgürlük
ve Dayanışma Partisi Demokrasi Banş Par-
tisi, Emek PartisL Büyük Türkiye Partisi
Devrimci İşçi Partisi, Türkive Sultan Partisi
Türkive Ozürlüsü İle Mutiudur Partisi Sos-
valist İşçi Partisi, Demokratik Banş Hareke-
ti. Emeğin PartisL Banş PartisL Demokratik
Kitie Partisi Demokratik Türkiye Partisi
Devrimci Sosvalist İşçi Partisi Demokratik
Halk Partisi Fazilet Partisi Değtşen Türkiye
Partisi. Türkivem PartisL"
DemirePden hoşgörü ve birlik çağnsı
ANKARA / İSTANBUL (Cum-
huriyet) - Cumhurbaşkanı Süley-
man Demirel, bayram namazını
Çankaya Merkez Carrusı'nde kıl-
dı. Demirel, cami çıkışında yurt-
taşlann ve gazetecilenn bayramla-
rını kutladı. Basbakan BülentEce-
vit de dev letin kazalann önlenme-
si \ e önlenemeyen kazalarda yara-
lılann bilimsel yöntemlerle kurta-
nlması için çok iyi önlemler aldı-
ğını söyledi. Cumhurbaşkanı De-
mirel bayram namazı için geldiği
Çankaya Merkez Camisi'nde va-
az dinledi. Cami imamı. vaazında
hoşgörü ve sevginin önemini vur-
gulayarak birlik ve baraberliğin
korunması çağnsında bulunurken
yurttaşlann bırbırleriyle daha çok
kaynaşmasını istedı. Demirel.
yurttaşlann ve gazetecılerin bayra-
mını kutladıktan sonra Çankaya
Köşkü'ne geçti. Basbakan Ecevit.
dün gazetecıleri Başbakanlık'ta
kabul ederek bayramlannı kutladı.
Ecevit. Türkıye'de can kayıpla-
nnın en fazla trafık kazalanndan
kaynaklandığını. bu nedenle ılk zi-
yaretını bu sorunla ilgilı olarak
Emniyet Genel Müdürlüğü"ne
yaptığını söyledi. Dev letın kazala-
nn önlenmesı ve önlenemeyen ka-
zalarda yaralılann bilimsel yön-
temlerle kurtanlması için çok ıyi
önlemler aldığını belirten Ecevit,
" Burada asıl tedbirsürücülere dü-
şüvor. Bir görev de yolculara düşü-
yor. Sürücüleri fazla hız ve alkollü
taşıt kullanımı konusunda uyar-
maldar"' dıye konuştu.
YılmazveÇiller Istanbul'da
ANAP Genel Başkanı Mesut
Yılmaz ve DYP Genel Başkanı
Tansu Çiller bayrama Istanbul'da
Cumhur-
başkanı
Süİeyman
Demirel
bayram
namazı
çıkışında
halkla
gtrdıler. Bayram namazını Dolma-
bahçe'deki Bezm-i Âlem Valide
Sultan Camii'nde kılan Yılmaz,
daha sonra camıden aynlarak, kal-
makta olduğu Swissotel'e döndü.
Yılmaz, camıden aynlışı sırasmda
vatandaşların ba)Tamını kutladı.
Yılmaz saat 15.00sıralanndaotel-
den aynlarak Gümüşsuyu Cadde-
si 39 numarada oturan annesı Gü-
zide Yılmaz'ı ziyaret etti.
DYP Genel Başkanı Tansu Çil-
ler, DYP İstanbul tl Başkanlı-
ğı'nda partilıler ve vatandaşlarla
bayramlaştı. tl başkanlığına gelı-
şinde davul zurna eşlığinde "Bas-
bakan Çiller"1
tezahüratlany la kar-
şılanan Çiller, burada yaptığı ko-
nuşmada. tüm Istanbullulann.
Türk mılletınin ve "İslam âle-
mi"nın Şeker BavTamı'nı kutladı.
Çiller. önümüzdeki günlerde Tür-
kıye'nin yepyenı birdöneme gire-
ceğmi belirterek "Milli vemanevi
değerierimizle bir büyük değişime
ülkemizin ihtiyacı var. Bu büyük
değişimin adı 2. demokrasidir" de-
dı. DYP Genel Başkan Yardımcı-
sı Havri Kozakçıoğlu'nun da katıl-
dığı bayTamlaşma sırasmda D\? ıl
merkezinde büyük ızdıham yaşan-
dı. Öte yandan Çiller. ıl merkezı-
ne gelmeden önce annesı Muazzez
ve babası Hüseyin Necati Çilfcr'in
Zincırlıkuyu'daki mezarlannı zi-
yaret etti.
Çeşitlı partilıler bayramlaşma
ıçin dün DYP'yi ziyaret etti. DYP
Genel Başkan Yardıcısı Mehmet
Gölhan ile Grup Başkanvekilleri
Turhan Güven ve SafTet Ankan
Bedük. konuk partilileri ağırladı.
DYP'yi ilk olarak Yeniden Doğuş
Partisi (YDP) ziyaret etti. YDP
Genel Başkan Yardımcısı Ali Sa-
ral. genel başkanlan Hasan Celal
Güzel'ın Yalun Erez için "Meclis
transfer komitesi başına getirilme-
lasjb. (Fo-
toğraf:
AA)
H" diye espn yaptığını belirterek
"Yahm Erez, oldu çerez" dedi.
Gölhan ise partılennın kişilerle bir
işinm olmadığını belirterek 28 Şu-
bat sürecinin sürdüğünü. Demı-
rel'in de bunu TRT'de yayımlanan
bir programda doğruladığını söy-
ledı. Turhan Güven de Erez için
"Gölgesinden başka arkasından
giden yoktu" dıye konuştu.
DYP'yi Millet Partisi ve
BBP"nın genel başkan yardımcıla-
rından oluşan heyet ziyaret etti.
FP'li yöneticıler de DYP'yi ziya-
ret ederek partililerin bayramını
kutladılar.
GLOBALPOLİTIKLTTÜR
ERGIN YıLDıZOĞLU
Ölümünde(n) •
Öğrenmek Bireyi...
Ben yerine "biz", o yerine "on/ar"ın önemli oldu-
ğuna inanmışsınız hep. Bu yüzden bireyler üzerine,
yaşarlarken ve öldüklerinde, yazmaktan kaçınmışsı-
nız. Doğru bir tutum mu? Bireyciliğın, herkesi birbi-
rine benzettiği bir dunyada, bireyciliğe dırenebildiği
için özgün bir birey olmayı başaran bireylerı konuş-
mak gerekir halbukı...
• • •
Bınlerce kilometre öteden annenizi anyorsunuz bir
pazartesi sabahı. Göreceğinız gelmiş. Hatınnı sor-
mak için... İlk sözü "Ergun Balcı öldü" oluyor. Ga-
rip. Burnunuzun direği sızlıyor birden. Garip. Garip,
çünkü, sizin gibi, annenız de Ergun Balcı'yı tanımaz.
Sizın gibi. o da bilir, ama tanımaz. Ergun Balcı'yla
yaptığınız konuşmalar toplam bir iki saati aşmaz. A-
ma burnunuzun direği sızladı yine de. Garip.
Derrida, Sepectres of Manc'a şöyle başlan "So-
meone, you or me, comes forward and says: I wo-
uld lıke to learn to //Ve finally" (1). Birbırine paralel en
az iki cümle gerekiyor bunu çevirmek için, hatta an-
lamak ıçin. Sonunda, yaşamayı öğrenmek istiyo-
rvm. Sonlu olarak yaşamayı öğrenmek istiyorvm.
Insan yaşamayı nasıl öğrenir? Yaşamak öğrenilebi-
lir mi (ya da Fransızca orijinalindeki, öğrenmek söz-
cüğünün ikinci anlamını hatıdayarak), öğretJlebilir mi?
Yaşamayı yaşama eyleminin kendisinden, yaşarken
(yaşama işini yaparken) öğrenemezsiniz. Yalnızca
yaşanır o kadar! Yaşamak, ölümden de öğrenilemez,
kimse kendi ölümünü yaşayamadığı için. Öyleyse
yaşamayı öğrenmek, yaşama eylemiyle ölüm araan-
daki bir yerden/şeyden öğrenilebiür belki. Ama nasıl
ve ne'den? "Yaşama eyleminin kendisi olmayan ve
ölümden önceki şey nedir" diye sorduğumuzda,
Derrida, hem ölü, hem de ölü olmayan, aynı zaman-
da hem ölü olmayan, hem de canlı olmayan bir şe-
ye (Hamlet'in babasını düşünerek) "hayalete" gön-
derme yapar. Ben başka bir şeye, insan yaşamının
"hayalet" gibi, ne canlı ne de ölü olan bir özelliğine,
emeğıne, bıraktığı ize gönderme yapmak istiyorum.
Insan, bu izı, emeğiyle bırakır. Yaşamı, emegınde
hem vardır, hem de yok. Yaşam enerjisi, etkinliği e-
mek ürününde kristalleşır. Ama emek, hem kendidir,
hem de değildir (yabancıdır) toplumsaldır, başkala-
nna aittir. Yaşamak, emek ürününden öğrenilebilir ve
emek ürünüyle öğretilebilir ancak.
"Ya sonlu olarak yaşamak", bu nasıl öğrenilebilir?
Borges'e göre "yalnızca hayvanlar ölümsüzdür.
Çünkü ölûmlü olduklannı bilmezler". Belki de bu
yüzden yalnızca hayvanlar mutiudur. insanlar için,
Vtfoody Allen'in sözleriyle, "yalnızca mutsuzluğun
çeşitli tonlan vardır" o kadar. Peki "sonlu olarak na-
sılyaşanabihr?" Aranan cevap saW.pratık olamaz. Ay-
nı zamanda etik'tir de. Nasıl "hangi doğruya uygun "
yaşamak gerekir sonlu bir yaşamı? "Sonlu olarak na-
sıl yaşanabilir?" Bu sonlu olma durumunun yarattı-
ğı bunaltı, yaşamı aşan metafizikçözümlere başvur-
madan nasıl aşılabilir? Yaşamayı öğrenerek ve öğ-
reterek! Nasıl? Emek ürunlerinden ve emeğinizin urü-
nüyle... Kendi yaşamlannı aşmış emek ürünlenyle.
Sizfn yaşamırHzraşacak bır şekılde,amaaiix^Hi^jç
baştan çıkarıcılıgına kapılmadan, yalnı?@mayı gö-
' ze alarak, ûretilecek urünlerle. Güncelliği aşan ürün-
lerle. Başkaları bunlardan öğrendikçe... Siz başka-
lannın yaşamının parçası oldukça... Başkalan, sizi
konuştukça, yaşamınızı bilmeseler, sizi tanımasalar,
ölümünüzü yasamasalar bile, konuşmaya devam et-
tikçe... "Sonunda, yaşamayı ve sonlu olarak yaşa-
mayı" sanınm böyle öğrenebiliriz.
•••
Ergun Balcı'nın yazdıklanna, kendisiyle birlikte ge-
çirdiğim bır ıkı saatin izlerine, dostlannın yazdıklan-
na bakmca, Balcı'nın "sonunda ve sonlu olarak ya-
şamayı öğrenen" ve bunu etik olarak da beceren az
sayıda insandan biri olduğunu düşünüyorum.
Yazdıklanna bakınca Ergun Balcı güncel olmaya
zahmet etmeden, modern olmayı başardı diyorum.
Dostları, gerçeği ne günü gününe değişen doğrula-
ra, ne de büyük harfle "Doğru'"ya kurban etmediği-
ni düşünüyoriar. Bır dostu, "Tek başına yaşayan bu
yalnız adam, tüm pısliklerin ortasında.. tertemiz kal-
dı" diyor. 'Aydın'ın eninde sonunda yalnızlığa mah-
kûm olduğunu söyleyen Proust'a hak veriyorum.
Ender konuşmalarımız sırasındaki sıcaklığını, dene-
yim birikiminin yarattığı etkiyi, Balcı'da, "ben de ne-
yım"\n (2) yokluğunu duyumsadığımı hatırlıyorum.
Bir başkası, "Başkalanna ömek olmak gibi bir der-
di de, birilennin omuzunda yükselme ısteğı de, mev-
kı ve para hırsı da yok. Bıldığı gibi yaşıyor" diyor. Ben
yazılanndan "kalbinın her zaman doğru yerde" ol-
duğunu biliyorum; zaman zaman yazdıklanna katıl-
mamış olsam bile esas olarak her zaman aynı kamp-
ta "barikatın aynı tarafında" olduğumuzu da.
Evet yazdıkça, düşündükçe daha bır emin oluyo-
rum. Balcı "sonlu olarak yaşamayı öğrenmişti!" Bu
yüzden, yaşamının en kristalleşmiş özü olan emeği-
nin ürunlerinden ve ona ilişkin deneyimlerimizden
"sonlu olarak yaşamayı öğrenebıleceğimiz" az sa-
yıda insandan biri. Biriydi değil, biri. Çünkü metafi-
zik çözümlere başvurmadan, sonlu olarak yaşama-
yı becerdiği için, hep bizimle kalacak.
(1) Orijinali şöyle sanınm: "Je vvoudrais apprand-
re a vivre finalement." Bu bölüm esas olarak, Der-
rida'ya dayanıyor. Ama bir fark da var. Jacques Der-
rida (1994) Spectres of Marx Rutledge, New York.
(2) Çözümleme, Mustafa Balbay.
Batman'da bir imam
daha öldürüldü
ARİFASLAN
BATMAN - Adı uzun
süre "Faili Meçhul Cina-
yetter Kenti" olarak anı-
lan Batman'da son aylar-
da üç imam ve müezzi-
nin öldürülmesi, bir ima-
mın da kaçınlmasının
yarattığı korkunun izleri
geçmeden bir imam da-
ha öldürüldü.
Akşam yatsı namazını
kıldırmak için evinden
çıkan imam Firaç Yıldız
(30) Ipragaz Mahalle-
si'ndeki lpragaz Cami-
si'nin girişinde kimliği
meçhul kişilerin silahlı
saldınsma uğradı. Vücu-
duna isabet eden 5 kur-
şunla ağır yaralanan Yıl-
dız, Devlet Hastanesf ne
kaldınlırken yolda yaşa-
mını yitirdi. Camide yat-
sı namazını kılmayı bek-
leyen ve silah seslen ile
dışan fırlayan toplulu-
ğun yakalamaya çalıştığı
saldırganlar karanlık so-
kaklara kaçarak kaybol-
dular.
Geçen aralık ayında da
Bahçelievier semtindeki
Şevket Başak Camisi
imamı M. Nurullah Aöl-
gan yatsı namazından
sonra evine giderken uğ-
radığı silahlı saldın so-
nucu öldürühnüştü.
Batman'da önceki ak-
şam öldürülen Yıldız ile
birlikte faili meçhul ci-
nayete kurban giden din
görevlisi sayısı 5'e yük-
seldi.