Catalog

SAYFA CUMHURİYET 20 OCAK 1999 ÇARŞAMBA 12 EKONOMI GAPÇayı'nda fotograf değişikliği • RtZE(AA)-Çay Işletmeleri (ÇAY-KUR) Genel Müdürlüğü tarafından Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bolgesi'nde piyasaya sunulan ve mahkemelık olan GAP Çayı üzenndeki fotoğrafın kaldınlacağı ve yerine Atatürk Barajı ile çay toplayan iki güzelin fotoğrafının yerleştinleceği bildirildi. ÇAY-KUR Genel Müdürü Nejat Ural, geçen yıl kuru çay iç ve dış satışlannda önceki yıllara oranla önemli artış olduguna dikkati çekerek geçen yılın içsatımının 105 bin 300 ton, dışsatımmın ise 16 bin ton oldugunu bildirdi. Ural. satışlann yeni yılda daha da arttınlması için kalitenin ve tanıtımın önemli oldugunu vurguladı. Vergi kaçakçıları engel tanımıyor • ANKARA(AA)- Vergide denetımler de, vergi numaralı takip de, vergi reformuyla getirilen hapıs cezası da vergi kaçakçılannı korkutmuyor. Denetimler, Türkiye'de her 100 liralık gelirin yandan fazlasının vergiden kaçınldığını ortaya koyuyor. Maliye Bakanlığı hesap uzmanlan ile Teftiş Kurulu müfettişlerinin 1998 yılı denetim sonuçlan, vergi kaçakçılannın reform dinlemediğini açıkça gösteriyor. Gerçekleştirilen 2 bin 840 denetimde mükelleflerin yine trilyonlarca lirayı devletten kaçırdığı belirlendi. Mükeilefler, devlete 179 trilyon 746 milyar 436.3 milyon lira gelir beyanında bulundu. Buna karşılık 185 trilyon 367 milyar 984.7 milyon liralık geliri ise devletten gizleyerek trilyonlarca lira vergi kaçırdı. ABkaynakh ppojelen • GAZİANTEP(AA)- Avrupa Komisyonu Türkiye Temsilciliği'nin 1996'da başlattığı Türkiye Bölgesel Bilgi Ağı çerçevesinde Gaziantep Ticaret Odası (GTO) bünyesınde kurulan Avrupa Birligi (AB) Bilgi Bürosu, bölgeye yönelik 2 proje hazırladı. AB Bilgi Bürosu Koordinatörü ve GTO Genel Sekreter Yardımcısı Figen Öğüt, AB kaynaklı projelerin hazırlanmasında öncü rol oynadıklannı ve bu kapsamda 2 projenin koordinatörlüğünü v ürüttüklerini söyledi. Öğüt. "Iş Merkezleri Projesı"nin. AB Meda Programı kapsamında. yöresel kuruluşlarla birlikte yürütüleceğini, projenin bu yıl faaliyete geçmesinin planlandığını belırttı. Brezilya'nm reali serbest dalgalanmaya bırakması Hong Kong ve Çin'i tehdit ediyor Kiiresel kurbanlar arüyorEkonomi Servisi - Küresel krizin etkisı son olarak Brezılya"da kendini gösterirken şimdi bunalımın nere- ye sıçrayacağı merak ediliyor. Brezilya'nın reali serbest bırakması ve para biriminin değeri- ni piyasanın belirleye- ceğini açıklamasının ardmdan fınansal ma- li krizin bu ülkeden Hong Kong ve Çin'e bulaşabileceği endişe- leri giderek artıyor. In- gilteTe'de yayımlanan Finantial Tîmes gaze- tesinde yer alan bir ma- kalede, Brezüya'yı ma- li krize sürükleyen ekonomik nedenlerin, ok- yanus ötesindeki Hong Kong ve Çın'de de ken- dini göstermesinin mümkün olduguna dikkat çekiliyor. Brezilya'nın para biriminin geçen hafta serbest dalgalanmaya bırakılmasmın Hong Kong Dolan'na karşı spekülatif saldınlara yol açacağı vurgulanıyor. Makalede, Çin'in para bi- rimi renminbiyi devalüe etmeyeceği garantisi- nin de, Brezilya'dakı durum nedeniyle suya dü- şeceği iddia ediliyor Makalede, Hong Kong'un 88 milyar dolar- lık dış rezervi olduğu belirtılirken ülkenın pa- radan sorumlu yetkililerinin piyasa baskılan- na karşı korumacı politikalanyla tanındığına dik'- kat çekiliyor. Çın'in de neredeyse Çin Seddi'ne eşitgelen 145 milyar dolarlık rezerv i bulundu- ğu söylenirken para biriminin konvertibl olma- dığı belirtılerek, spekülatif saldınlara karşı ken- dini savunabileceği dile getıriliyor. Ancak ma- kalede. Brezilya örneğıne dikkat çekılerek, "Brezilya deneyimi.sermayenin kaçışında yerel ve yönetimsel zavıfkklann vabancı spekülatör- lerden çok daha büyükzarar verdiğini ora>a kov- du. Bu bağlamda. hem Hong Kong hem de Çin risk aitındadır" denılıvor. Hong Kong'dakı Standard Chartered Bank'ta bölgesel hazineekonomısti StevenXu,"Kriziıı piyasalan tekrar zn aret etmesi için pek çok se- bep var. Brezirya, acılara daha fada kaüanamı- yor. Peki Hong Kong bu acılan kaldırabilecek mi" sorusuna yanıt anyor. Hong Kong'un para birimini son 18 aydır sa- bitlemesının ekonomik yaşamı olumsuz etki- lediği görüşüne yer verilen makalede, spekü- latif saldınlann ülkedekı faiz oranlanna baskı yaptığı ve ekonomik gidışatın her geçen gün kö- tüye gittiği belirtilıyor. Hong Kong'da ekonominin yüzde 5 oranın- da küçüldüğü ve son 10 yıldan bu yana ılk kez ülkede durgunluk yaşandığı ifade ediliyor. Ül- kenin malı yapısındaki kayıtsızlığın kanıtı ola- rak pıyasalann işaret \ ermeye hazırlandığı vur- gulanırken. kur polıti- kasının neden olduğu acılann yoğunlaştığı belirtiliyor. Pıyasalann işaret vermesinin teh- likesine dikkat çekilir- ken bu durumun spekü- latif saldınlan cesaret- lendireceği söyleniyor. Makalede, Çin'in pa- ra biriminin konvertibl olmaması nedeniyle hü- kümetm kendi başma devalüasyona gidilip gidilmeyeceği karannı alabileceği belirtiliyor. Çin'in, piyasalara deva- lüasyona girmeyecegi garantisi vermesine kar- şın realin serbest dalga- lanmaya bırakılması- nm bu karannı değiştirebıleceği vurgulanıyor. Hong Kong Dolan'na olan spekülatif saldın- lann, Çin'ı renminbiyi devalüe etmeye zorla- yacağı ileri sürülüyor. Çin geçen yıl ülkeden kaçan sermaye miİctannı resmi olarak açıkla- maktan kaçınmıştı. Yetkililer. sahte belgeler düzenlenerek renminbi karşılığı milyarlarca dolann ülkeden kaçınldığını ileri sürüyorlar. 1998 yılı içinde Çın'in hem ticaret fazlası vermesi- ne hemde 88 milyar dolartutannda yabancı ya- tınm gelmesıne İcarşın ülkenin döviz rezervle- rinin5.1 milyar dolardan 145 milyar dolara fır- lamasının izahı Çin'den kaçan yabancı serma- ye olarak yorumlanıyor. Guneydogu pazarı farklılaşıyor Ihracatm yüzü değişmeye başladı • Tanmsal ve hayvansal ürün ihracatında Türkiye'nin önde gelen merkezlerinden olan Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nden, az da olsa, kimyevi madde. elektrik-elektronik, konfeksiyon ve çimento gibi sanayi ürünleri ihracatı yapılmaya başlandı. GAZİANTEP (AA) - Tanmsal ve hayvansal ürün ihracatında Türkiye'nin önde gelen merkezlerinden olan Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nden. az da olsa, kimyevi madde. etektrik^elektröhik, konfeksiyon ve çimento gibi sanayi ürünleri ihracatı da yapılmaya başlandı. Bölgeden, bu kapsamda önceki yıl 33 milyon 4 bin dolar düzeyinde olan ihracat, geçen yıl yüzde 130.3 oranında artışla 75 milyon 994 bin dolara ulaştı. Bu gruptaki üriinlerin genel ihracat içinde önceki yıl yüzde 5.1 olan payı ise 'l998'de yüzde 12'ö'ya yükseldi. Güneydoğu Anadolu thracatçı Birlikleri Başkanı Abdulkadir Çıkmaz. AA muhabirine, 1998'de yüzde 29 milyon 911 bin dolarlık yaş meyve, 20 milyon 737 bin dolarhk kimye\ i madde. 5 milyon 539 bin dolarlık konfeksiyon, 6 milyon 94 bin dolarlık elektnk- elektronik. 5 milyon 26 bin dolarlık meyve ve sebze mamulleri. 2 milyoıl t91 bin dolarlık çimento, 259 bin dolarlık fındık ve 5 milyon 637 bin dolarlık çeşitli ürün ihraç edildiğini söyledi. Bu gruptaki üriinlerin ağırlıklı olarak AB ve Ortadoğu ülkelerine ihraç edildiğini belirten Çıkmaz. "Bölge ihracatçılan. "tek ürün. tek pazar' anlayışından sıynlarak ihracatı çeşttiendirme yönünde örnek bir çalışma sergiliyoriar'* dedı. Çıkmaz. ekonomik kriz ortamından çıkışta ihracatın arttınlmasının bü>ük rol oynayacağını, bunun ise verimlıiik ilkesi gözetilerek kaliteli ve katma değeri yüksek ürünlerle mümkün olacağmı sözlerine ekledi. OFM'nin yürürlüğe girdiği temmuz ayından beri 26 kez zam yapıldı Akaryakıt 'zam 'a doymuyorEkonomi Servisi - Son bir yıl içinde ham petrol fiyatlan dümada gerilerken Türkiye'de akaryakıt ürünlerine art arda zam yapıldı. Ham petrolün varil fiyatı, geçen yıl ortalama 15.11 dolardan 9.87 dolara gerilerken Türkiye'de Ocak- Aralık döneminde akaryakıt ürünlerinin fiyatı yüzde 18.9 ile 45.1 oranlan arasında fiyat artışı gördü. Yaşanan küresel kriz ve arz-talep dengesınin bozulması sonucunda ham petrol fiyatlan yıl boyunca genledi. Buna karşın. Türkiye'de pekçok kesimin şikâyetine konu olan akaryakıt zamlan dunnak bilmedi. Otomatik fiyatlandırma mekanizmasına (OFM) geçilırken petrol fiyatlannda yaşanacak düşüşlerin ancak bu sıstemle Türkiye'ye yansıtılacağı. dönemin Başbakanı Mesut Yılmaz başta olmak üzere çok sayıda hükümet yetkilisi tarafından ifade edilirken geçen yıl temmuz ayından itıbaren uygulanan sistemde fıyatlar dünyadaki gelışmeler dıkkate alınarak belırlenmedi. Sözkonusu dönemde ham petrolün varil fiyatında yüzde 34.7 oranında gerileme görülürken Türkiye"de en az zam gören akaryakıt ürünü olan kurşunsuz benzin bile yüzde 21 oranında arttı. i Dünyada petrol ucuzlarken Türkiye'de "otomatik" zam geldi Süper Benzin Normal Benzin 211.000 180.800 191.000 197.000 18S.5O0 Otomatik fiyatlandırma mekanizmasma geçildıkten sonra 26 kere akaryakıt ürünlerine zam yapılırken geçen yıl kurşunsuz benzin yüzde 21, süper benzin 22.8. normal benzin 23.7. gaz 18.9, motorin 26.7. kalorifer yakıtı 34.8 ve fuel oil yüzde 45.1 orarunda arttı VFeçen yıl dünyada ham petrolün varil fiyatı yüzde 34.7 oranında geriledi. Türkiye'de ise akaryakıt ürünleri yüzde 18.9 ile 45.1 arasında değişen oranlarda zamlandı. Temmuz 1998'de Otomatik Fiyatlandırma Mekanizmasf na geçilirken petrol fiyatlannda yaşanacak düşüşlerin ancak bu sistemle Türkiye'ye yansıtılacağı söylenmişti; ancak hiçbir zaman uygulanmadı. ltalya'nin baz alınmaya başlandığı temmuz ayında sözkonusu ülkede fiyatlar 16 dolar düşerken Türkiye'de fiyat ıstikrannı sağlamak gerekçesıyle Akaryakıt Fiyat tstikrar Fonu (AFİF) kesintileri arttınldı ve düşüş tüketicılere yansıtılmadı. Uygulamaya geçılir geçilmez dikkati çeken bu çelişkı, yetkilılerce. "Fiyatta istikmr sağlandıktan sonra, düşüşler de yansıyacak. Öncelikle uygulamanın oturması gerekKflr" gibi açıklamalarla yanıtlandı. Bu açıklamalardan sonra da fiyatlan akaryakıt dağıtım şirketlerinin insafına bırakan yetkililer, dünyadaki düşüşlere karşın Türkiye'de yapılan zamlara müdahale etmedi. Dünyada ham petrol fiyatlan (vanl $) 13.30 " 12.66 otomatik fiyatlandırmanın zam getirdiğini belirten Petrol-Iş Genel Başkanı Bayram Yüdjrun, "Verilen sözler yerine getirflmedi. Bu sistemle kevfi zamlann engelleneceği söyleniyordu" dedi. Yıldınm, petrol ürünlennın otomatik fiyatlandınlmasının yalnızca akaryakıtta değil, bütün ürünlerde otomatik artışlara neden oldugunu belirterek "Avrupa düze>inde geliri olmayanlara A\Tupa düze>inde Tnadan da>arma. bu ülke insanlanna hakstdıktır. Kaldı Id fryatlar dümada düşerken bizde artmıştır" diye konuştu. Yıldınm. Türkiye'de petrol ürünlerinin fiyatlannın düşük oldugunu. ucuza tüketildiğinin savunulduğunu anımsatarak "Doğrulan da gizleyerek petrol ürün fiyaüannı Avrupa düzeyine getirenler, neden bu ülke işçilerinia, kaınu çalışanlannın gelir seviyesinin Avrupa düzeyine >ükseltilmesi için çaba göstermhor" dedi. Japonya düze çıkamadı • ABD'den sonra dünyanın ikinci büyük ekonomisi olan Japonya'da iflaslar geçen yıl, II. Dünya Savaşı sonrasının en yüksek ikinci seviyesine ulaştı. Ekonomi Servisi - ABD'nin ardından dünyanın ikinci büyük ekonomisi olan Japonya'da iflaslann geçen yıl, II. Dünya Savaşı sonrasının en yüksek ikinci seviyesine ulaştığı bildirildi. Özel biraraştırma şirketi olan Teikoku Databank tarafından yapılan araştırmaya göre, ekonomik durgunluk girdabından bir türlü çıkamayan Japonya'da şirket iflaslan 1998 yılında yüzde 17.1 artarak 19 bin 171 'e ulaştı. Söz konusu araştırmada, batan şirketlerin ardında bıraktığı borç miktannın ise geçen yıla göre yüzde 2.6 yükselerek 14 trilyon 380 milyar yene (126 milyar dolar) ulaştığı ve bu sayının savaş sonrasının en yüksek seviyesi olduğu belirtildi. tflas eden şirketlerin ardında bıraktığı borç miktanndaki bir önceki rekor ise 14 trilyon 210 milyar yen ile 1997 yılında kınlmıştı. Japonya, II. Dünya Savaşı sonrasının en büyük iflaslannı 1984 yılında yaşamış \e bu tarihte 20 bin 841 şirket iflas ettiğini açıklamıştı. Savaş sonrasının en büyük ekonomik durgunluğunu yaşayan Japonya'da, ticaretin ve yatınm yapmanın her geçen gün biraz daha zorla$tığı ve tüm sektörlerde iflaslann iki haneli yüzdelik oranlara ulaştığı belirtiliyor. Fiyatlardaki düşüşün, tüketimin bir türlü artmayışinın ve kredi bulmakta yaşanan zorluklann şirketlerin borç yükü altına girerek iflas bayrağını çekmesinde etkili olduğu kaydedıliyor. Inşaat sektöründeki iflaslann 13 yıl sonra ilk kez 5 binin üzerine çıktığı, imalat sektöründekilerin ise 12 yıl sonra ilk kez 3 bini aştığı vurgulanıyor. Savunmada dev birleşme Ekonomi Servisi - tngilizlerin dev savunma ve havacılık şirktei British -~ATrospace (BAe). AmerikâH ' "'"''"" sermayeli General Electric'e (GEC) aıt Marconi Elektronik Sistemleri'ni yaklaşık 12.7 milyar dolara satın aldı. BAe'nin Marconi Elektronik Sistemleri'ni satın almasıyla birlikte, değerinin 15 milyar 600 milyon sterline yükseleceği ve satışlannın 20 milyar dolann üzerine çıkacağı belirtiliyor. Satışla birlikte, BAe'nin Amerikan Boeing ve Lockheed Martin şirketinin ardından dünyanın üçüncü büyük savunma ve havacılık şirketi haline geleceği belirtildi. Satış anlaşmasının ardından bir açıklama yapan. BAe'inin Yönetim Kurulu Başkanı Sir Richard Evans, Marconı'nin katılımıyla birlikte savunma ve havacılık sektörlerinde dünya üçüncü büyük savunma ve havacılık şirketi haline geleceğini ve bütün dünya piyasalannda yanşabilecek güce ulaşacaklannı söyledi. Yönetim Kurulu üyelerinden John Weston ise, Marconi'nin BAe'ye katılımıyla birlikte Avrupa'nın dağınık halde bulunan savunma ve havacılık sanayiınin tek potada birleştirilmesi yönünde rasyonel bir adımın atılmış oldugunu kaydettı. Cumhuriye( k i t a p 1 a r ı Üstün Akmen BİR GÜNLÜK DOST 150sayfa, Lhamur Cumhuriyet k ı t a p ! a r ı Dimitri Kantemir OSMANLI IMPARATORLÜGU'NUN YÜKSELİŞ VE ÇÖKÜŞ TARİHİ "Üstûn Akmen'in gezi notlan, izlenimleri; öykü, deneme, günlük türlerinden oluşmuş yepyeni bir türdür ve edebiyatımıan ilklerindendir." MUZAfFER BUYRUKÇU Cumhurlyrt' Çağ Pazarlama A Ş Türkocağı Cad. No 39/41 kitap kuiuBu (34334)Cagaloğlu-lstanbul Tel (212)514 0196 Cumhuriyet k ı t a p 1 a r ı Irene Melikoff HACIBEKTAŞ: EFSANEDEN GERÇEĞE 430 sayfa, 1. hamur 12 Eylül döneminde Kültür Bakanlığı'nın satıştan kaldırdığı bir yapıt bu. Boğdan Prensi ve Voyvodası Kantemir'in ünlü HammerTarihi'ne de öncülûk etmiş bir çalışması. Mutlaka alınmalı, mutlaka okunmalı. • y u m n u n ı » . Çağ Pazarlama A.Ş Türkocağı Cad. No:39/41 ^kitapkulubü (34334)Cağaloğlu-lstanbulTel:(212)51401 96 13. yüzyıldan başlayarak Türkiye'de halk inanışının gerçek tarihi... Alevilik, Bektaşilik adlanyla tanman bir inanışm oluşumu... Halk dervişi Hacı Bektaş'a bağlı biî iki belirgin kolun inanç ve edimleri, edebiyatlan, çağımızdaki evrimleri ve yönelimleri... Hem de Irene Melikoff'un kaleminden. y CumhurİYeî Çağ Pazarlama A.Ş Türkocağı Cad. No.39/41 ^ . kitap tailuEu (34334|Cağaloğlu-lstanbul Tel (212)514 0196 ALEVi OYLARI NEREYE GiDECEK FIRTINALAR YARATAN TANRI MiSAFiRi: EBRU GÜNDEŞ ERKEN SEÇiMiN TOPLUMSAL ETKİLERİ HALUK KIRCI'NIN ANLATACAKLARI NEDEN ÖNEMLİ? TÜKETİM TOPLUMUNUN YENİ ENDÜSTRi OLGUSU: ŞiDDET NATO'NUN ROLÜ TARTIŞILIYOR 20. YÜZYILIN MASAL ÜLKESi: NEPAL ı HEPATİT AİDS'E RAKİP YAZILARIYLA 0RHAN BİRGİT MUSA KART'IN ÇİZGİLERİ ANKARA KULİSİ