Catalog

SAYFA CUMHURİYET 24TEMMUZ 1997 PERŞEMBE OLAYLAR VE GORUŞLER Lozan ve Anlamı Dr. ALEV COŞKUN Lozan ın Türkıve ve Türkler açısın- danonemını anla\abılmek ıçın aşağıda- kı tanhlen anımsamak gerekır 30 Ekıın 1918: Mondros Sılah Bırakış- ması Antlaş,ması ımzalandı boylece Os- manlı de\letı kayıtsızkoşulsuzteslimol- mayı kabul etmıştı 13 Kasını 1918: lngılız Fransız, Ital- yan ve Yunan savaş gemılennın katılı- mıyla 61 parçadan oluşan donanma Ça- nakkale yı geçtı Osmanlı devletının başkentı Istanbul da Dolmabahçe Sara- yı'mn onune derrurledı Kasım-\rahk 1918: Ikı ay ıçınde ga- lıp dev letler Turkıye'nın dort bır yanını ışgal etmeye başladılar 18Ocak 1919: Pans Banş Konferansı başladı Amaç I Dunya Savaşı galıple- nnın zafennı k&sınleştırecek olan banş anlaşmalannı ımzalamaktı 29 Nisan 1919: îtalyanlar Antalya'yı ışgal ettıler Daha sonra Muğla, Fethıye, Kuşadası'nı aldılar 15 Mayıs 1919: Yunan ordusu, I Dun- ya Savaşı galıplennın koruyuculuğunda Izmır'ı ışgal ettı Ha/iran 1919: Butün Ege bolgesı Yu- nanlılar tarafından ışgal edıldı 16 Mart 1920: lngılızler fıılen Istan- bul u ışgal ettıler Meclıs-ı Mebusan'ı bastılarve mılletvekıllennı tutukJadılar 23 Nisan 1920: Buyuk Mıllet Meclısı Ankara da toplandı 10 Ağustos 1920: Sevr Antlaşması I Dunya Savaşı galıplen olan devletlerle Osmanlı devletı arasında ımzalandı Sevr'e gore Turklenn Istanbul dan su- rulup atılması planlanmıştı Osmanlı devletı Konva ve cıvanndakı bırkaç ıle hapsedılmek ıstenıyordu Sevr \ntlaş- ması ıle Turklenn vatanı ellennden alı- nıyor. Yunanıstan a, Ermenıstan'a, Ital- yanlara Fransızlara parça parça dağıtı- lıyordu Kuvayı Mıllıye ruhu ıle yayılmacı em- peryalıstlere baş. kaldıran Turkler, "maz- lum mflJederin" ılk kurtuluş savaşını ve- nyor ve Anadolu vu ışgalcı emperyalıst duşman kuvvetlennden temızlıvordu "Turk'un ateşle ımtihanT ışte bu do- nemdetamolarakgorunur "Ateşiveiha- neti" goruyorduk Nâzıın Hikmet'ın dı- zelennde belırttığı gıbı u Varalıvdı, vorgundu, fakırdi millet. en azılı duvellerte dovuşuvordu, fakat dovuşuvordu, kole olmamak ıçın ıkı kat, iki kat so\ ulmamak için" "En azılı duvelkrle" Ataturk'un on- derlığınde dovuşen halkımız. gerçı Ana- dolu yu ışgalcı emperyalıst güçlerden temızlemıştı Ama 27 Ekım 1922 gunu galıpler sankı hıçbır şe> olmamiş, sankı ıkı buçuk yıldır yapılan savaşta şehıtler venlmemış gıbı, Ankara ve Istanbul hu- kümetlennı kasım ayında toplanacak olan Lozan Konferansı'na davet ettıler Istanbul'dakı kukla hukümet. Lozan Konferansı'na bırlıkte katılmak ıçın he- men Ankara'ya çağnda bulundu Galıp devletlenn bu çıfte davetı Kuvayı Mıllı- ye ruhunun egemen oldugu Mıllet Mec- hsı'nde çok sert tepkılere yol açtı Eğer Istanbul hukûmetı katılırsa Lozan'a gıt- meme karan alındı Atatürk, Lozan'a, guvendığı ve ken- dısıy le uyumlu çalışacağına ınandığı İs- met Paşa'yı göndermek ıstıvordu O sı- rada başbakan olan Rauf(Orbay) Bey ın Sıvas Kongresf nde "Amerikan manda- a" lehınde gınşımlerde bulunması katık- sız bağımsızlıktan yana olan Mustafa Kemal'ı tedırgın edıyordu Aynca Turk'ün bağımsızlık savaşını veren mu- zafFer ordulann Batı Cephesı Komuta- nı'nın Ankara'nın temsılcısı olarak Lo- zan'a gıtmesınde sayılamayacak kadar buyuk yararlar vardı Lozan'da birinci gûn Konferans, 20 Kasım 1922 gunu ls- v ıçre"nın Lozan kentmın "Uşi'* şatosun- daaçıldı İngılız Baş Delegesı Lord Cur- zon konferans oncesı gınşımlerde bu- lunrnuş lngıltere Fransavettalya'yıbır- leştırerek Ankara'ya karşı bırblok oluş- turmuştu Cord Lurzon hâlâ SevT'ın du- şuyle vaşıyordu Kmet Inonu ıse Sevr'ı parçalamak, "Anadolu ihtilakikri"*nın dışlen, tırnak- lan ve kanlanvla kazandıklan zafen uluslararası bır belge ıle taçlandırmak ıstıyordu Gerçı Lozan heyetıne baş, delege seçıl- mıştı, ama lngılız Dışışlen Bakanı kurt polıtıkacı Lord Curzon la acaba lsmet Paşa baş edebılecek mıydı9 Ona karşı bır denge oluşturabılecek mıvdı'7 Doğ- nısu bu ya, ıçte ve dışta herkeste bu kuş- ku vardı 20 Kasım 1920 günu Lozan'da Mont Beron Gazınosu nda toplantı baş- layacaktı Saptanan programa gore Is- vıçre Cumhurbaşkanı Haab gelen dele- gelere bır hoşgeldınız konuşması yapa- caktı Lord Curzon da konferans adına Isv ıçre hukumetıne teşekkur edecektı Açılıştan 24 saat once bu duzenleme- yıoğrenenlsmetPaşa kendısının de ko- nuşması gerektığını yetkılılere bıldırdı A.çılış ıçın Lozan'a gelen Fransız Cum- hurbaşkanı Poincare, lsmet Paşa'ya gel- dı, sorun varatmamasını, Lord Cur- zon un yalnızca teşekkur edeceğını be- lırttı BununuzenneİsmetPaşa, "Öyfcy- se ben de teşekkur edeyim" dıv e y anıtla- dı Toren başlayınca. ev sahıbı Devlet Başkanfnın hoşgeldınız soylevınden sonra Lord Curzon teşekkur konuşma- sını yapıp kursüden ıner Goz açıp kapa- yıncaya kadar lsmet Paşa kursude belı- nr Cebınden daha once hazırladığı ko- nuşmasını çıkanr ve metnı okumaya baş- lar Bu onemlı söylevı şu cumlelerle bı- tınr "Efendiler, çok ısürap çektik, çok kan akıtük. Bütıin u>gar milleder gibi biz de özgurluk ve bağımsızlık ıstivoruz." Bu davranışla venlmek ıstenen mesaj açık ve nettır Kurt polıtıkacı Lord Cur- zon'a lsmet Paşa "eşrtikıtaraf"olduğu- nu, "eşitiikıçindegoruşmelenn yaptlma- s" gerektığını vurgulamak ıstıyordu Lozan'da temel tartışma ekonomik sömürüvdü Lozan'da yuzyıilardır Batı dunyası ıçın yaşamsal onemde olan "Doğu soru- nu" yıne Batılı empervalıst devletlenn ısteklen yonunde çozulmek ıstenıyordu Lozan'a gelen Batılılarozellıkle ekono- mik konularda, çok katıydılar Kapıtu- lasyonlann dev amını bır kez daha belge- lemek ıstıvorlardı Lozan'ın temelı, kapıtulasyonlara kar- şi venlen savaşımda yatar Emperyalıst ve somurgecı guçler Osmanlı dan elde ettıklen ekonomik ayncalıklan (kapıtu- lasyonlar) surdurmek ıstıyorlardı Bu nedenle Turk delegelenne karşı sındırme, korkutma tehdıt vontemlen- nı kullandılar Hatta konferans bır ara kesıntıye uğradı Gazı Mustafa Kemal, Lozan'da asıl tartışmanın yenı Turk devletının eko nomık bağımsızlığı uzennde yoğunla- şacağını bılıvordu Bu nedenle henuz konferansm başlannda Fransız Le Jour- nal gazetesıne verdığı bevanatta (25 12 1922) bu ekonomik sorunlann onemını vurguluyor ve "Türkler kapirülas>onlann devamı- nın kendilennı çok yâkın bır gelecekte olume gorureceğını pek ıyı anlamışlar- dır. Iurkjveesırolarakvokolmaktansa son nefesıne kadar mucadele etmoc az- metmıştır" dıyerek lsmet Paşa ya destek v enyordu, Mustafa Kemal nasıl 19 Mayıs 1919 da "tam bağunszlık'" dedıyse Ana- dolu ıhtılalcılennın temsılcılen de Lo- zan da "ekonomik bağımsıziık" dıyordu Lozan'ın özü 1- Lozan, galıplere baş kaldıran ılk kurtuluş ve bağımsızlık savaşını yapan Turklenn varlığını tartışmasız kabul eden uluslararası bır belgedır 2- Lozan, I Dûnya Sav aşı galıplennın en önemlı hedeflen olan Turklenn ve Anadolu'nun parçalanmasını planlayan Sevr Antlaşması'nm vırtılıp atılmasını ve yurürlukten kaldınlmasını sağlamış- tır 3-1 Dunya Savaşı emperyalıst yayıl- macılığın kendı ıçındekı bır savaşı, bır kapışmasıydı Bu nedenle I Dunva Sa- vaşı na son veren antlaşmalar, ozellıkle Sev r tanhe geçen emperv alıst net bır bel- gedır Lozan a gelen galıpler Sevr Antlaş- ması nda kabul ettırdıklen modele ge- cerlıhk kazandırmak a>Tiı emperyalıst amacı, bır kez daha belgelemek ıstıyor- lardı Sankı Anadolu'da bır ulus canını dışıne takarak savaşmamış gıbı aynı ka- pıtulas>on!an, Anadolu ıhtılalcılenne kabul ettırmek ıstıyorlardı Ama başara- mamışlardır Lozan da kapıtulasyonlar- dan annmış bağımsız Turk devletının kuruluşu sağlanmıştır 4- Anadolu'yu bölen, parçalayan Turk yurdunda bağımsız devletler oluş- turan SevT, aynı zamanda Anadolu'da dınsel ve etnık aynma olanak tanıvan çok hukuklu bır sıstem varatıyordu Lo- zan'datumbudu^unceleryıkılmıştır Bu duşüncelere kaynaklık eden Sevr Antlas- ması vırtılıp atılmıştır Bugun ulkemızde Se\T vandasjanyla Lozan yanlılan çatışıyor Çok hukuklu toplum ısteyenler aslında Lozan'ın ya- rattığı "ulus bilincıni" yok edıp "üm- mefbılıncını aşılamakıstıyorlar Bolu- cüler yenıOsmanlıcılar,ummetçı veşe- natçılar onun ıçın Lozan ı değıl, Sevr'ı sev ıyorlar Lozan'ın onemıne aıt ıçte ve dışta ya- zarlaryargıdabulunmuşlardır Bız Ana- dolu'dakı ulusal dırenışe başlangıçta hıç de olumlu gozie bakmayan ünlu lngılız tanhçı ArnoM Toynbee'nın değerlendır- mesıyle yazımızı tamamlamak ıstıyoruz a Hemen hemen her konudakı Türk isteklen, Lozan'dagaUplertarfindan ka- bul edilmıştir Vc dunya, tarihte eşi olma- \an bır ola\la karşılaşmışür Yenılmış, parcalanmış bır ulusun, bu harabe ıçin- den ayağa kalkması \e dunvanın en bu- yuk uluslan ıle tam eşıt koşullar ıçınde karşı karşrva geuiMsi ve buyuksavaşın bu gahplennı dıze getırerek her ısteğını ka- bul ettirmesi şaşılacak bir şe>dı.n (1) Evet, Lozan şaşılacak bırgelışmeydı, Türkurı zafennın evTenselleşmesıydı (1) Turkne Bır De\leım Yenıden Doğuşu 1971 s 139 ARADABİR AHMET ARPAD 2000li Yıllara Ulaşırken••• "Insanlık tanhınde boş sayfalardır, mutlu donemler" Unlu Alman filozofu Hegel'ın sozlerı, gerıde bırakmak- ta olduğumuz yuzyıl ıçın de geçerlı mı' 7 Belırsızlıkler bezgınlıkler, kararsızlıklar, usandıncılıklar Duşunceler Çağımız ınsanı yuzyılın ılk yarısında ıkı buyuk dun- ya savaşı yaşadı fkıncı yarısında da ırılı-ufaklı bır suru savaşa tanık oldu Aynı amacı guden ıkı super guç 1945 sonrası dunyayı boluşmuştu Arada sırada bırbı- nne gırdıklen de oldu Ancak bu gıbı "savaşlar" ıçın hep Uçuncu Dunya ulkelennı seçtıler Onlann çekışmelerı- nı, çatışmalannı, bırbırierını yemelennı, oturup bır su- re seyrettıler Sonra ellerındekı sopayı salladılar, ıhtar ettıler Ulkelerden bırıne gınp "kavgaya" son verdıler Kuçuk devletler arasındakı tum anlaşmazlıklardan, oy- nanan "danışıklı dovuş"ter\ enınde sonunda kârlı çı- kanlar hep super guçler olmuştur Avrupa uzenndekı Sovyettehlıkesı Avrupa Bırlığı'nın doğuş nedenıdır Komunızmın çokmesı ıle sona eren, bır bunalımın (knzın) otekını kovaladığı 45 yıla "soğuk savaş" adını verdıler Gerçekte ıse, bu yeryuzunun ın- sanları bızler, 1991'de bır 'Uçuncu Dunya Savaşı"nı gende bırakmıştık "Insanlık artıkyenı ufuklara açılıyor" dıye savınmıştık 1945'te umutlananlar gıbı hıssetmış- tık kendımızı Bızı de yenı bır dunya beklıyordu Kure- selleşme ıle sınırlar kalkacak, ınsanlar bırbırıne yakla- şacak dunya bır butun olacaktı Ancak komunızmın çokup kapıtalızmın guçlenmesı ozellıkle Avrupa'ya bu- yuk sorunlar getırdı Dunya ekonomısınde dengelenn degışmesı, AB uyesı ulkelerden kapıtalın Asya'ya kaç- masına ışsızlıklere mıllı gelırın duşmesıne, gelışme- nın yavaşlamasına neden oldu Avrupa bugun Malez- ya, Endonezya, Hong-Kong uçgenı ıle Çın'ın fersah fer- sah gensınde kaldı Buyuk bır hızla 21 yuzyıla gıren Asya'nın kacşısında şu anda, ekonomısını yenıden guç- lendırmış ABD var Okyanusun otekı kıyısındakı super guç 2000 lı yıllann projelennı gelıştırıyor Enerjı yuklu genç Asya ulkelerınde Hıgh-Tech-Centre'ler mantar gıbı bıtıyor Batı Avrupa ıse dunyanın başka koşelennde onem- sız sandığı, kenardakı kıyıdakı toplumların koşmaya başladığını geç fark ettı ya da fark etmek ıstemedı 20 yuzyıl dunya ekonomısıne ağırlığını koymuş olan Avrupa, kureselleşme surecının başladığını ve getıre- ceğı degışıklıklerı kabullenmeyı nedense bır sure red- dettı Gorunuşe bakılırsa sonucunda kaybeden de o olacak Teknolojıkgelışmelerve uluslararası ekonomik bağlantılar, bırçok Avrupalının kafa yapısının otesınde bır hızla atılımlar yapmakta, koşar adım uzaklaşmak- ta Batı'nın ust duzey polıtıkacılan berrak duşunmeyı, yenı dunya gerçeklerını kavramayı herhalde ış ışten geçtıkten sonra becerecek Ankara'da tanh yazdıkla- nnın sanan "bazılan" ıse hâlâ AB'yı duşunmekteydı Yenı hukumetın ne yapacağını beklıyoruz, goreceğız içınde yaşadığımız şu gunlen, 19 yuzyılda endust- nye geçış donemının başlangıç yıllanna benzetebılırız Değışmeler, belırsızlıkler ve kararsızlıkları getınyor be- raberınde Yarınaguvenenlerazınlıkta Hukumetlerve toplumlar hazırlıksız yakalanmış gıbı Yenı çağ dunya- sında Avrupa'nın yen nerede olacak, ona nasıl bır rol uygun gorulecek? 20 yuzyıl geçmışı krtayı sankı felç etmış Yennden kıpırdayamıyor Yenı atılımlar yapmak gucunu kendınde bulamıyor Ekonomısı hasta Sosyal haklan gıderek elınden alınan orta sınıf ınsanlan ışsız Batı Avrupa ulkelennde kapıtalızm, dolayısıyla da de- mokrası tehlıkede Belkı Marksızm gerı gelmez, ancak nasyonalıst - toplumcu karışımı gınşımler demokrası yaşamını 21 yuzyılda tehlıkeye sokar Âvrupalıyı bekleyen tum bu sorunlan ulkemız ınsa- nı yıllardır, sureklı yaşamakta Demokrası sağlığını lyı- ce yıtırmış Toplumu tek başına yonetmeyı duşleyen şenat mıkrobu da hastanın tum organlanna yayılıp yer- leşme çabasında Turkıye'de bırtakım ınsanlar cum- hunyetın temellerını kemınyor, demokrasıyı "olum do- şeğıne" yatırmak ıçın her yolu denıyor Yururluktekı Seçım Yasası ıle eğıtım sıstemı değışmezse bunlann 2005 yılında toplam oyların yuzde 66 94'unu alacağı- nı Genelkurmay açıkladı Ulke, geçmışınde hep kendı ıç sorunları ıle uğraş- maktan dunyada olup brtenlerle pek ılgılenmemış, ıl- gılendığınde de çoğu kez ış ışten geçmıştır Şu sıralar da "fosıller", "glu-glu dansı yapanlar", "fasa-fısoyla vakıt geçırenler" başına bela Turkıye, 21 yuzyıla kalkmaya hazırlanan trenı de kaçıracak gıbı Gonul ıs- ter kı artık kıpırdanan, aydınlanmaya başlayan toplu- mun çıkaracağı genç, yepyenı, tertemız, dınamık ve ıle- n goruşlu polıtıkacılarla geçsın yuruyuşe, atsın adım- larını yenı çağa Sağcı partıler, ıçlerındekı gen ılkel şe- natçı kışılerden temızlensın Üniversitelerimizin Adlan ABDÜLBAKİ CEBECİ Em Kurmm T urkıye'de ılk unıversıteOsmanlı Im- paratorluğu donemınde 14 Ocak 1863 te Darulfunun adıyla kuruldu Turkıye Cumhun>etı donemınde 31 Mavıs 1933'te çıkanlan 2552 sayılı yasa ıle Dariilfunun kapatılarak yen- ne Mıllı Eğıtım Bakanlığf na bağlı Istanbul Ünı- versıtesı kuruldu Bu tanhte Turkıye'de başka ünı- versıte yoktu Bugun ıse Turkıye de 50'nın ustunde ünıversı- te bulunuyor, ama bu önıversıtelenn veterlı bına- lan. araştırma veyayın yapabılmek ıçın gereklı kı- taplıklan laboratuvarlan oğretım uyelen var VMP Venlen eğıtımın nıtelığı nedır 9 Ünıversıteler kurulurken bu hususlar asla düşu- nulmez' Mılletvekılı genel seçımlennde ve yerel ıdare seçımlennde nasıl kı partıler ve adaylar oy almak ıçın cografya durumu nufusu ekonomik durumu ve kamu hızmetlennın gereklen gıbı fak- torlen hıç duşunmeden ılçelen ıl, beldelen ılçe yapma sozu venrlerse avnı bıçımde ıllere unıver- sıte kurma sozu venrler ve kurarlar Hıç olmazsa unıversıtelen kurarken onlara ve- nlen adlann Turk eğıtım ve kulturune hızmet eden- ler arasından seçılmesme ozen gostenlırse Ha- yır, boyle bır duşûnceye hıç gerek duyulmaz Ce- lal Ba>ar, Adnan Menderes, Suleyman Demirel ad- lanna ünıversıteler kurulmus,tur, bu adlan kım ver- mıştır, nasıl bır olçut kullarulmıştır 9 Albay Danışma Meclısı Erzıncan U\esı Celal Bayar ve Adnan Menderes'ın Demokrat Partı ıktıdan o tanhlerde Turkıye'de en buyuk kul- turkurumlan olan Halkevlen'nı ve Halkodalan'nı kapattıktan başka, koylunun hem eğıtım ve kultur bakımnıdan hem de ekonomik bakımdan kalkın- ması ıçın 1940 yılında kurulan Koy Enstıtulen'nı kapatmak suretıyle Turk eğıtım v e kulturüne en bu- yuk darbeyı ındırmışlerdır ama, ne acıdır kı adla- nna ünıversıteler kurulmuştur Oysa Turk eğıtım ve kulturune en buyuk hızmetlen yapan Hasan Âli Yucel ve Ord Prof Dr Hıfeı Veldet Velidedeoğlu adlanna unıversıte kurmayı kımse duşunmemıştır Onlann adlan, kurulacak unıversıtelere venlmeye en uygun |lâyık) adlardır Hasan Alı Yucel daha sıyasete atılmadan bırçok sıvıl veasken lısede felsefe veedebıyat oğretmen- lığı. Mıllı Eğıtım Bakanlığı mufertışlığı, Fransa Bolgesı Oğrencı Mufertışlığı, Orta Oğretım Genel Mudûrlüğü gıbı görevlerden sonra 1935 'te Izmır ılınden mıllervekılı seçıldı 1938 yılı sonlannda Mıllı Eğıtım Bakanlığı'na getınldı 7 Ağustos 1946'ya kadar >edı buçuk yıldan fazla suren ba- kanJığı sırasında. 1940 yılında koylunun eğıtım, kultur ve ekonomik bakımdan kalkınması ıçın Koy Enstıtulen kuruldu Bakanlık bunyesı ıçınde bır tercüme bürosu oluşturularak dunya klasıklennın (496 yapıt) Turk- çeye çevnhp yayımlanmasında, çeşıtlı meslek okullannın açılarak teknık eğıtımın gelışmesınde, 3RAFETEL ROMAN KERİM TEKİN OATİ HE* ÇAHŞAMBA, BÛTÜN 1946'da unıversıte yasasının çıkanlarak bakanlık yetkılennın unıversıtelere aktanlmasında (unıver- sıte ozerklığı) devletopera ve tıyatrolannın kurul- masında. çok sayıda ansıklopedı ıle sanat ve eğı- tım dergısının yayımlanmasında. eğıtımle ılgılı çe- şıtlı kongre ve şûralann toplanmasında etkın rol oy- nadı 1950 seçımlennı kazanamaymca sıyasetten çe- kıldı 1955-1960 yıllannda Iş Bankası Kultur Ya- yınlan'nı yonettı, şıırlennı yavımladı Kultur ve toplumsal konulardakı makale ve denemelennı 1936-1960 arası Akşam, Cumhunyet ve Dunya gazetelennde yayımladı Yay ımlanmış olan başlıca yapıtlannı bu sutuna sığdıramayacağım Turk eğıtım ve kulturune hıç kımsenın yapma- dığı buyuk hızmetlen sunan Sayın Hasan Alı Yu- cel adına bır unıversıte kurmayı yetkılılennm ne- den duşunmedıklennı anlama olanağı yoktur Kal- dı kı Türk eğıtım ve kulturune yaptığı hızmetlen değerlendıren ve Turkıye'nın de 1946 yılından be- n üyesı oldugu UNESCO da (Bırleşmış Mılletler Eğıtım, Bılım ve Kulturu Örgutu) Hasan Âlı Y u- çel'ın 100'ncudoğum yılı olan 1997yılın"Hasan ÂB Yücel'i Anma \ ıh" kabul etmıştır Bırleşmış Mılletler orgaru büyuk bır kuruluş ta- rafindan hızmetlentakdıredılen bu buyuk adamın adına bugune kadar bır unıv ersıte kurulmayıp Turk eğıtım ve kultünıne en buyuk darbeyı vuranlar ya da bu konularda hıçbır hızmetı olmayanlar adına unıversıte kurulması şaşılacak ve üzuntü duv ula- cak bır durumdur Adına unıversıte kurul- masını onereceğım adlar- dan bınsı de Ordu Prof Dr Hıfzı Veldet Velidedeoğ- lu dur O, hukuk alanında yetıştırdığı bınlerce oğren- cısının ve oğretım üyesırun dışında ulkemızde yazılan ıle, hukuk ve dığer alanlar- dakı vapıtlan ıle mılyonla- nn öğretmenı olmuş bır ın- sandı Eşı Menç\elidedoğ- lu da kendısını "Vehdedeog- lu LnJversitesi"nın bır oğ- rencısı olarak gorduğunu belırtmektedır Bır vahşet sonucu kav bettığımız oğ- rencılennden buyük hukuk- çu Muammer aksov ıse bır > azısında "O, yalnız oğren- cilerinı değil; vazılan, ko- nuşmalan veda\ ranışlan ıle mıhoıılan aydmlatan bir meşak oJmuştur" der Ak- so> un kurduğu ve genel başkanı oldugu Ataturkçu Duşunce Derneğı nede Ve- lidedeoğlu onursal genel başkan olarak seçılmıştır Velıdedeoğlu'nun Cumhu- nyet gazetesınde 50 yıla ya- kın yazarlık suresınde su- reklıtanhsel toplumsal, kı- şısel olavlan gerçek aydm bır ınsan bakışıyla değerlen- dırerek onumuze koyması hepımız ıçın en buvuk bır kazanç olmuştur Velidede- oğlu 1961 Anayasası nın hazırlanmasında o zamankı Temsılcıler Meclısı Anava- sa Komısvonu'nda da uye olarak yapmış ve Turkı- ve'nın şımdı>e kadar vapıl- mış en demokratık anayasa- sının hazırlanmasında da buvuk emeğı ve katkısı ol- muştur Lmanm kı bundan sonra kurulacak ılk ıkı unıversıte- >e -Hasan ÂB YucelÜnher- sitesi" ve "Velidedeoğlu L'niversıtesi" adlan venlır Bu suretle Turk eğıtım ve kulturune en büyuk hızmet- len sunan ve sonsuza göç- muş olan bu ıkı büyuk ınsa- _____-,__. nakadırbılır bır ulusun gos- K/MvTLAri tereceğı erdemı göstermış olunız PENCERE Bilmiyopum Demesini Bilmek... Okulda oğrencılere eskı bılgelerı belletırler, dıye- lım kı Sokrates ı Sokrates'ın ne buyuk adam olduğuna ılışkın tar- tışma, anlamsızdır Sokrates, o olçude buyuktur kı bu bılgenın adını bılmemek ınsan ıçın yeterınce ayıp sayılır, ama, Sokrates yerçekımı yasasını bı- lıyor muydu7 Ansto'nun Amerıka'dan haberı var mıydı''. Çoğu eskı zaman bılgesının dağarında, bugun- ku bır ılkokul oğrencısının belledığı bılgıler yoktu, yıne de buyuktuler Ne demış eskı çağın bılgesı "Bır şey bılıyorum, o da hıçbır şey bılmedığım- dır" Kaç bın yıl once soylemış bunu? • T. S. Eliot gıbı kendıne guvenen bır kışı rahatlık- la 'bılmıyorum' dıyebılır Yazar Goethe Odulu'nu kazandıktan sonra Hamburg Unıversıtesı'nde dıi- zenlenen odul torenınde konuşurken Dante vfe Şekspir'den soz açıp bılgısızlığının altını çızmış "Itırafedenm kı bu yazaharın yapıtlannın çoğu- nu bılmıyorum ya da ustunkoru bılıyorum " Elıot bununla kalsa lyı, 'Goethe Odülü'nu kaza- nan yazar dıyor kı "- Itırafedenm kı ben Goethe 'yı çokıyı tanıyan- lardan bın değılım' " Alçakgonulluluk mu? Kendıne guven mı'' • Çehov, Tolstoy'a kızarmış, buyuk yazann bılgıç- lığıne bozulurmuş bır dostuna yazdığı mektupta 'Kroyçer Sonatı'n\n yazarını çekıştınyor "Bır nokta var kı bağışlayamayız O da TolS' toy'un bılmedığı şeylerden çekınmeden soz etme- sı ve bılmemeyı ınatla surdurmesıdır Frengı, sos- yal sıgorta, kadınların çıftleşmeye karşı tıksıntıle- n vb ıle ılgılı yargılan, yalnız tartışılabılır değıl, da- hası, uzmanlarca yazılan ıkı uç broşürü uzun om- ru boyunca okuma zahmetıne katlanmamış bır cahıl ınsanı ele verıyor" Çehov, Tolstoy'a acımasızca yaklaşıyor, ama, Goethe debılımselgoruşlerıaçısındanElıot'tatep- kı yaratıyor "Butun omrumce Goethe 'nın bılımsel kuramla- nnı -brtkı türu, madenbılım ve renk uzenne- bılme- dığı alanlara gıren çok meraklı bır ınsanın sevımlı tuhaflığından başka bır şeye yormadım " Buyuk yazar olmak başka şey Bılgıçlık başka • • " Ansto, Amenka'yı bılmıyordu •» Sokrates, yerçekımı yasasından habersızdı. - Nevvton, atom bombasından Ikıncı Dunya Savaşfndan sonra bılımde gerçek bır patlama yaşandı Pekı, hepımız, her gun, yal- nız yaşama ılışkın değıl, tum evrene donuk bınbır laf edıyoruz, ne yureklı -daha doğrusu- sorumsuZ ınsanlanz Ustelık ınsanın bılgı dağarı oylesıne art- tı ve yoğunlaştı kı okyanusta bır su damlası gıbı kal- dık Gun geçtıkçe "bılmıyorum" demesini daha çok beltemek zorunda kalacağız Insanlığın bılgı okyanusu genışledıkçe, bır dam- lacık gıbı kalıyoruz uzmanlığın dalları kılcal da- marlara donuştukçe, ne yapacağımızı bılemıyo- ruz Pekı, bır koşe yazarının bu ortamda konumu ve ışlevı ne oluyor? • Işte bu gerçeğı dıle getırmek' Çılgın kalabalıklardan, kabalıklardan uzak SESSİZ TATİL ÇAGIN MOTEL Her oğun balık Kıtabınızı alın gelın 1 kışı T.P 3 500 000 - TL 2 kışı 1 hafta 44 000 000 - TL Assos Bektaş Koyu Sutluce Koyu Tel 0286-723 40 42-43 Marmara Adası ozel koy, doğa ıle baş başa, denıze sıfır, nefıs yemekler DENİZ OTEL Rezervosyon (0 266) 885 58 28 (0 216) 384 46 89 T.C. ANADOLU ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜ'NDEN EĞİTİM FAKLLTEŞİ RESİM-İŞ EĞİTİMİ BÖLLMÜ'NE ÖN KAYIT VE YETENEK SESAVTYLA ÖĞRENCİ ALINACAKTIR Anadolu TjnıversıteM Eğıtım Fakultesı Resım-tş Öğ- retmenlıgı Programı na 1997 vılı ÖSS ve YÖS sonuçla- nna gore on kayıt ve yetenek sınavı ıle 40 TC ve 5 ya- bancı uvTuklu oğrencı alınacaktır Programa başvuracak : TC u>Tuklu adaylann 1997 yılı ÖSS sonuçlanna göre Sözel, Say ısal veya Eşıt Ağırlıklı puanlann herhangı bı- nnden 120 ve daha vukan puan aİmış olmalan, yabancı uyruklu oğrencılenn ıse YOS e katılmış olmalan gerek- mektedır * On kayıtlar 04-22 Ağustos 1997 tanhlen arasında Anadolu Unıversıtesı Yunus Emre Kampusu Eğıtım Fa- kultesı nde vapılacaktır * Yetenek Sınavı 25-29 Ağustos 1997 tanhlen arasın- da yapılacaktır * Smavla ılgılı aynntılı bılgıler ön kayıt sırasında aday oğrencılere venlecektır * Posta ıle ön kayıt yapılmayacaktır ON KAYIT İÇİN GEREKLI OLAN BELGELER * OSS sonuç belgesının aslı veva fotokopısı * YOS sınav sonuç belgesının aslı veya fotokopısı (Yabancı uyruklu aday lar ıçm) * Kımlık belgesının fotokopısı * İkı adet vesıkalık fotoğraf * Ortaöğretım başan puanını gösteren onaylı belge * Başvuru dılekçesı (Dılekçe formu ön kayıt sırasında fakülteden alınacaktır) * Sınav gıderlen makbuzu (6 000 000 TL karşılığı fakülteden alınacaktır) Basın 31902 Surucü belgemı kaybettım hukumsüzdûr A AYDIN BALÇIK