Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
10 HAZİRAN 1997 SALI CUMHURİYET SAYFA
EKONOMI
MÜSİAD çatısı altmda toplanan 'yeşil kaplanlar'ın irticaya verdiği destek TSK'nin yakın takibinde
Islamcıların cirosu 300 trilyon• îslamcı kuruluşlar
tarafından oluşturulan
ve hem sayılan hem
de faaliyet alanlan
hızla genişleyen
holdinglerin, ağırlıklı
olarak Islam
jilkelerine yaptıklan
ihracatın tutan da 800
milyon dolan aşmış
durumda.
HAYRİYE MENGÜÇ
Genelkurmay Başkanlı-
f ı'nın. Türk Silahlı Kuvvet-
leri'nin (TSK) tüm birlikle-
rine irticai faaliyetlere des-
tek veren şirketlerden alışve-
riş yapılmaması ve lslami ku-
ruluşlann ıhalelere alınma-
ması yolundaki "gizli" em-
ri, gözleri yeniden lslami ser-
mayeye çevirdi. Ayrıca
TSK'nin savunma sanayiinin
gereksinim ve donanımımn
sağlanmasmda Türk özel sek-
törünün de\Teye girmesini is-
temesiyle eşzamanlı olarak
Müstakil Sanayıci ve tşadamlan Der-
neği'nin (sMUSİAD) 3 aylık yayın
organında "Savunma Sanayii"ni
konu etmesine karşılık, Genelkur-
may BaşkanhğYnın bu konudaki "sert
ve katı" tutumunun da ilk sinyalle-
n verilmiş oldu.
Buna karşılık MÜSlAD'ın üç ay-
da bir yayımlanan Çerçeye isimli der-
gisınin son sayısında MÜSİAD Baş-
kanı Erol Yarar, Türkiye'de özel sek-
törün acılen sa\xmma sanayiine_çe-
kilmesi gerektığıni ıfade ederek "Özel
araştırma cnstitülerinin bu konu-
larda kurulması teşvik edilmeli,
prototip finansmanı ve üretim fi-
nansmanı için özel fonlar kurma-
lıyız" demiştı. Hatta Yarar, daha da
ileri gidip savunma sanayiinin ayn bir
merkezde koordine edilerek bütçede-
ki gerekli fonlann bu merkeze akta-
nlmasi gerektiğini savunmuştu. Ay-
nca Yarar. "Çıkan ürünler konusun-
da halka bilgi vererek, mali katılı-
mı ve morali arttırmalı. bu şirket-
leri borsava açarak halka direkt
katkıyı halktan almalıyız" şeklın-
Anadolu'nun yeşil kaplanları
Adı
KOMBASSAN
YİMPAŞ
İTTİFAK
ACNM
SİLM
KİMPAŞ
B. ANADOLU
SAYHA
ASYA
ESTAŞ
Kuruluş yılı yefi
Konya-1989
Yozgat -1980
Konya-1988
Istanbul -1993
Ankara -1993
Konya -1988
istanbul -1993
Konya-1993
Istanbul -1992
Sıvas-1997
Yabnm yen
Tekirdağ, Istanbul, Mersın,
Muğla, Aksaray, Karaman,
Antalya, Almanya, Kazakıstan
Artkara, Yozgat, btanbul,
Adapazan ve 30 i, Almanya
Konya, Seydışehr,
Beyşehir, Denızli, Istanbul
Istanbul
Ankara, Kemer, Almanya
Konya, Denızli, Seydışetıır.
Beyşehir, Istanbul
tstanbui, Samsurt, Bafra
Konya, Ismıl
btanbul, Mersin
Sıvas, ABD, Avaıpa, Malezya
Faaliyet alanı
Motoriu araç uretım, tıcaret
merkezlen, kâğrt. mermer, tekstil,
ambalaj, taşımacılık.
Marketçılık, gıda üretimi, sinema,
sağlık, eğitim, pazariama.
Makıne üretimi, nakliyat, yem,
tekstil, ambalaj, alışvenş merkezi,
araç kıralama. bılgı-ışlem.
Inşaat, sigorta, yayın, oto
alınvsatım.
Tunzm, ınşaat, araç kıralama.
Tıcaret, gıda, ambalaj
Sağlık hizmetlen, ınşaat, tekstil,
temızlık ürûnlen.
BilgJ-işfem, turizm, yanit men-ner,
înşaat ve metal ımalat
Alışveriş merkezlen, oto alım, gıda,
imalat.
Eksantrik üretimi.
Şırket
sayısı
40
24
16
S
3
3
11
10
3
6
Işçı
sayısı
8.000
4.000
1.150
100
200
80
1.050
550
200
-
Ortak
sayısı
26.000
30.000
14.000
250
90
800
400
5X00
100
-
Kaynak. Faıfc Bu/ut, Tankat Seımayesırm Yüksetçı. 2 Basım
Sektör
MÖSİÂD üyelerinin
sektör dağılımı
Tekstil - deri - halı 300
Gıda - ıçecek
Maden - kimya - metalurji
2*=
250
Otomotiv - yedek parça
Makine - yedek parça
Orman üriin. - mobilya
Elektrik - elektronik
Inşaat malzemesi
khalat - ihracat
150
250
Dayantklt tûketim malzemesi, kâğıt - ambalaj 150
Hizmet 2ÖT
Demir-çefik 105
de fikirbelirtmişti.
Öte yandan MÜSİAD etrafında
toplanan lslami sermayenin savunma
sanayiinin ihtiyaçlannı karşılamaya
yönelik girişim davetine karşılık, Ge-
nelkurmay Başkanlığı'nın Îslamcı
şirketleri "kara liste"ye aldığı iddi-
alan, bu girişimin "heves"ten öteye
gitmeyeceği şeklinde yorumlanıyor.
Bu arada Türkiye'nin en büyük
750 kuruluşunun içinde MÜSİAD
üyesi Islam sermayeli 14 şirketin yer
aldığı görülüyor. Istanbul Sanayi Oda-
sı'nın Eylül 1996'dayaptığı 'Türki-
ye'nin 500 Büyük Sanayi Kurulu-
şu' ve Ekim l"996'da yaptığı '500
Büyük Sanayi Kuruluşunu Izleyen
25Ö Büyük Sanayi Kuruluşu' araş-
tırması, yeni kurulduklan için yeral-
mayan Kombassan, YİMPAŞ, Itti-
fak Holding gibi lslami şirketleri kap-
samıyor.
Tekstil, gıda, otomotiv, fınans, in-
şaat, hizmet, demir-çelik gibi hemen
her sektörde boy gösteren lslami ser-
mayenin, savunma sanayi ine kadar
uzanacak öyküsünün başlangıcı Tur-
gut Özal dönemine dayanıyor.
Ancak lslami sermayenin "palaz-
lanıp" piyasada "boy göstermesi",
1990 yılında MÜSlAD'ın kurulma-
sıyla gerçekJeşti. TÜSlAD'a "alter-
natif olarak kurulan ve lslami ser-
mayeyi bünyesindetoplayarak lobi fâ-
aliyetlerine yoğunluk veren MÜSl-
AD, bugün henüz hedefıne ulaşma-
sa da ciddi adımlarla ilerliyor. Der-
nek, 7 yıllık çalışmasınm ürünü ola-
rak yaklaşık 3 bin üyeye sahip bulu-
nuyor. Bu üyelerin bünyesinde bu-
lundugu şirketlerin yıllık toplam ci-
rolan neredeyse 300 trilyona yakla-
şıyor. Yoğunlukla Islam ülkelerine
olmak üzere toplam ihracatlannın ise
800 milyon dolarcivannda oldugu be-
lirtiliyor.
"Ânadolu kaplanlan" sıfatıyla
ortayaçıkan çoğunluğunu lslami ser-
mayeli şirketlerin oluşturdugu "ye-
şil kaplanlar"ın ise geçen yıl itiba-
nyla toplam 120 şirketi bulunuyor.
Yaklaşık 15 bin kişinin istihdam
edildiği şirketler çok ortaklıklı yapı-
lan nedeniyle 100 bin ortağa sahip.
Türkiye'nin 750 büyük sanayi kuruluşu içindeki
lslami sermayeli şirketler o995) c,ra
noooıu
Sanko Tekstil Sanayi ve Tıcaret A.Ş.
IhlasHokJingA.Ş. ^ ^ ^
HES Hacılar Elektnk San ve Tic. A.Ş. WBt
Hayat Kimya veMensucatA.Ş. _ ^ ^ B
Demirer Kablo Tesislen A.Ş. İ H İ i ^ H
Saray Bisküvi ve Gıda San. A.Ş. ^ ^ ^ ^ J
ihlas Ev Aletlen Imalat San. ve Tıc. A.Ş. ^ ^ ^ ^ |
Atom Kimya San. ve Tıc. A.Ş. ^ ^ ^ ^ |
Hasırctlar Tekstil Konf. Imalat Ith. San. ve Tic. A.Ş. ^ - ^ ^ H H
Çetinkaya Mensucat Sanayi ve Tıc. A.Ş. ı C ^ ^ H H
Istikbal Mobilya Tıc. ve San. A.Ş. v/ r t ^ T ^
Onsa Bisküvi ve Gıda San. A.Ş. •&>d>/~^~^^
Aydınh Hazır Gıyim San. ve Tic. A.Ş. ^S0r
Karsa Bisküvi Gtda San. ve Tıc. Ltd. Şti.
8^94.490.041
21.353.582.293
3.138.688.701
tgâ 3.006.230.633
K 2.484.196^93
H 1.905.957.561
• 1.643.774.299
H 1.277.340.612
H A 1.781.278.912
• T ) 1.932.398.117
FT\) 1.417.799.565
*^~ 945.071.964
879.383.436
851.939.296
Kaynak. ISO'nun Eytül 7996'da yayımtadığı Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu ve Ekim 1996'da yaymladıği
500 Büyük Sanayi Kunjluşunu ızleyen 250 Bûyûk Sanayi Kuruluşu araştrmalan.
Milli Savunma Bakanlığı'nın TSK ihalelerine ilişkin raporunda, köktenci Islam tehlikesine dikkat çekildi
6
Iran etkisi Türkiye'yi tehdit ediyor'
1NATO kalite güvence belgesi verilen kuruluşlar 1
NETAŞ A.Ş.
FMCNUROLA.Ş.
ASELSANA.Ş.
BARIŞ ELEKTRİK AŞ.
ALCATELTELETAŞ
ROKETSAN A.Ş.
1.HİBM
2. HİBMFASBATTES.
3. HİBM
HENM DİŞÜ
MKE MERMİİŞL
MKE TUMOSAN AŞ.
MKE ELROKSAN A.Ş.
MKE BARUTSAN A.Ş.
MKE TAKSAN A.Ş.
MKE ÇANSAŞ
MKE FİŞEKSAN AŞ.
MKE ÇEÜKSAN A.Ş.
MKE NİTROSAN A.Ş.
MKE ÇELBOR A.Ş.
MKE KAPSÜLSAN AŞ.
MKE PİRİNÇSAN AŞ.
MKE MAKSAM A.Ş.
MKE ELSA A.Ş.
GÖLCÜKTERSANESİ
/ /
^ ^ /
v\
>
v\/A\ ^
YJ1
TAŞK1ZAKTERSANESİ
TRANSVARO AŞ.
NUROL MAK. SAN. AŞ.
ARMASAN A.Ş.
OTOKAR AŞ. j
LAS-PAR LTD. ŞTİ. |
SEDEF GEMİ AŞ. j
MAKİNE TK. END. A.Ş.
AKSA MAK. A.Ş.
İST. FRUEHAUF %
ESDAŞ AŞ. "3
İŞBİR AŞ.
THOMSON - TEKFEN
TUSAŞ TAİ
İBRAHİM ERS A.Ş.
AK ELEKTRONİK A.Ş.
SGS PROFİLO AŞ.
SİMKO A.Ş.
wmmmımmmammmmmmb.
SEDA OĞUZ
lslami firmalara "ihale ve alış-
veriş ambargosu" karan alan Ge-
nelkurmay Başkanlığı tarafından
geçen ay hazırlanan "Savunma Sa-
nayii Müteşebbisleri İçin Rehber"
konulu raporda, savunma sanayi ine
yapılacak yatınmlann "üst düzey-
de güvenlik ve gizlilik" gerektir-
diği, belirtiliyor. Türk Silahlı Kuv-
vetleri için üretilecek mal ve hizmet-
lerde NATO kalite standartlanna
uygunluk aranırken, Ortadoğu'da
Iran'ın radikal lslami etkinligini ar-
tırmak için sürdürdüğü çabalann,
Türkiye'yi tehdit ettiğine dikkat çe-
kildi.
Türk Silahlı Kuvvetleri'nin (TSK)
mal ve hizmet ahmlannda yerli sa-
nayi payının arttınlması karan ÇCT-
çevesinde, savunma sanayii girişimcileri için
hazırlanan raporda, orduyla iş yapmak için han-
gi koşullann yerine getirilmesi gerektiği anla-
tılırken; bugüne kadar üretim izni, tesis güven-
lik belgesi, NATO kalite güvence belgesi (AQAP)
verilen firmalann isimleri yer aldı.
Genelkurmay Basımevi'nde bastınlan rapo-
run giriş bölümünde, Ortadoğu bölgesiyle iîgi-
li şu değerlendirme yapıldı:
X
"Ortadoğu'da yıllardır sü-
ren huzursuzJuğa son zaman-
larda İran'ın radikal İslami
etkinligini artürmak için sür-
dürdüğü çabalar, Irak'ta ba-
nş sürecine sağlıklı olarak
geçiş sürecinin bir tûrlü ta-
mamlanamaması, Suriye'nin
ülkemize yönelik tehditkar
davramşlan ve bu ortamdan
faydalanan PKK'nin terö-
rist faaliyetleri, ülkemizin
güneyden maruz kaldığı en
önemli tehditler olarak de-
ğerlendirilmektedir."
Raporda, savunma sanayi-
inin, ekonominin dığer sektör-
lennden kendi nitelığinden kay-
naklanan farklılıklan taşıdığı
ifade edilerek şöyle denildi:
"Savunma sanayii kuruluş-
lan ve ürünleriyle ilgili ilk akla gelen özellik-
ler; ileri teknoloji, yüksek kalite, kapsamlı lo-
jistik destek, iç ve dış pazardaki sınırlama-
lar, büyük ve geneüikle özel maksatlı yatı-
nm, üst düzeyli güvenlik \c gizlilik ile yük-
sek maliyet şeklinde sıralanabilir. Savunma
teçhizatı üretiminde sadece iç piyasaya değil,
NAMSA ve diğer dost ve müttefik ülke pa-
zarlanna da bitap edilebilmeli ve bu pazar-
Harp araç ve gereçferi
üretimine izin verilen
kurumlar
ASELSANAŞ.
1
ROKETSAN A.Ş. TAİ-TUSAŞ
BARIŞ A.Ş.
IMC-NUROL A.Ş.
KALE KALIP A.Ş.
STFA-SAVRONİKA.Ş.
MARCONİ A Ş .
AYDIN-AYMET A Ş .
MİKES A Ş .
TRANSVARO A.Ş.
ASPİLSANA.Ş.
SEOEFGEMİA.Ş.
MES A.Ş.
SARSILMAZ AV SİLAH A.Ş.
ŞlŞECEMftlAiCAŞ,
lardan pay almaya yönelik stratejiler de ge-
liştirilmelidir."
TSK'nin 1997-2006 dönemi On Yıllık Teda-
rik Programı'nın (OYTEP), "bilmesi gereken
prensibine göre" yerli sanayi kunıluşlanna açı-
lacağı belirtilirken, TSK ihtiyaçlannın sanayi-
ye açılımı ile ilgili şu bilgiler verildı:
"Sanayi kumluşlan OYTEP'teki kendile-
rini ilgilendiren projelere ilişkin bilgileri ala-
bilmeleri için milli veya NATO gizli seviyeli
'tesis güvenlik belgesine sahip olmak zorun-
dadır. Alına-
cak proje bil-
gileri, TSK ih-
tiyaçlannın
karşılanması-
na yönelik ha-
zırüklar dışın-
da başka hiç-
bir amaçla kuİ-
lanılamaz. Sa-
vunma Bakan-
hğı, TSK ihti-
yaçlan için iha-
le açıp açma-
makta ve dile-
diği kuruluşla
sözleşme yap-
makta ser-
bestttir."
Savunma Sanayii tesis
güvenlik belgesi
verilen firmalar
MİKES A.Ş
TAİ-TUSAŞ
ESDAŞ A.Ş.
ASELSAN A.Ş.
KELAKALIP A.Ş.
STFA-SAVRONİKAŞ.
ROKETSAN A.Ş.
BARIŞ A.Ş.
ŞİŞECAM A.Ş.
NUROL A Ş .
TÖ-TUSAŞ
ALCATEL-TELETAŞ
NETAŞ A.Ş.
Şahmler Holding Jııki ile anlaştı
• Ekonomi Servisi - Şahınler Holding ile Japon
sanayi kuruluşu Juki arasında işbirliği anlaşması
yapıldı. 7 milyar dolarlık cirosuyla dünyanın en
büyük konfeksiyon makine üreticisi olan Juki'nin
Yönetim Kurulu Başkanı Takeo Yamako'nun
Almanya'da Şahinler Holding Yönetim Kurulu
Başkanı Kemal Şahin'i ziyaretinde anlaşmaya
vanldığı bildirildi.
Anlaşma uyannca orta ölçekli firmalara arsa ve
bına finansmanı Şahinler Holding tarafından,
makine finansmanı ise Juki ve Japon Merkez
Bankası tarafından karşılanacak.
Bu arada, 200 civannda tekstil ve konfeksiyon
fabrikasının yer alacağı Trakya Serbest Bölgesi'ne
Juki Gnıbu'nun da yatınm yapacağı
kaydedildi.
Yabancılar izkı alıyon, gelmiyor
• ANKARA (ANKA) - Türkiye'de yatınm için
izin alan yabancı sermayenin büyük bölümünün
gelmediği belirlendi.
Hazıne Müsteşarlığı'ndan edinilen verilere göre,
1980-1996 döneminde, toplam 20 milyar 527
milyon dolarlık yabancı sermayeye izin
yerildi.
Âncak aynı dönemde fiili giriş tutan 9 milyar 663
milyon dolar düzeyinde gerçekleşti. 1996 yılında
3 milyar 837 milyon dolarlıİc yabancı sermaye
iznine karşm. a>Tiı yıl fiili sermaye girişi tutan ise
geçici rakamlara göre 964 milyon
dolarda kaldı.
DÜZELTME VE ÖZÜR
Ekonomi dergisinın bu hafta yayımlanan 33.
sayısrnın 11. sayfasındaki 'Hepimiz Aynı
Gemideyiz' adlı yazının bitiminden itibaren, aynı
konudaki bir başka yazı, teknik bir hatadan dolayı
son paragrafta yer alrruştır.
Bu hatadan dolayı okuyuculanmızdan ve yazar
Oktay Sönmez'den özür dileriz.
Asgari ücretin vergi dışı bırakılması vaadi hayali
Kayıp 300 trüyonu bulıırANKARA (Cumhuriyet
Bürosu) - Maliye Bakanlığı
ile Devlet PlanJama
Teşkilatı'nca (DPT)
hazırlanan raporda, asgari
ücretin vergi dışı bırakılması
durumunda, 1997'de 300
trilyon liralık vergi kaybı
olacağı bildirildi.
Maliye Bakanlığı ile DPT,
koalisyon ortaklannın erken
seçim karannın ardından,
asgari ücretin vergi dışı
bırakılacağı vaadinin yeniden
gündeme gelmesi üzerine bir
rapor hazırlayarak Asgari
Ücret Tespit Komisyonu'na
sundular.
Türkiye'de 4 milyon SSK'ye
baglı çalışan ücretli
bulunduğu, memurlarla
birlikte toplam aylık alan
kayıtlı çalışan sayısının 5
milyon 800 bine çıktığı
belirtildi.
Asgari ücretten vergi
kesilmemesi durumunda, tüm
çalışanlann maaşlanndan aynı
miktardaki bölümûn vergi dışı
bırakılacağı belirtilen raporda,
halen 17 milyon 10 bin lira olarak
uygulanan asgari ücret üzerinden
ayda 16 trilyon liralık, yılda da 190
trilyon liralık gelir kaybı oluşacağı
belirtildi.
Maliye Bakanı Şener: Hükümetin ömrü yetmez.
Raporda, asgari ücretin ağustos
ayında arttınlacağına dikkat
çekılerek yapılan hesaplamalara
göre, vergi kaybının 300 trilyon
lirayı aşacak.
Raporda. asgari ücretin vergi dışı
bırakılması durumunda, birçok
yüksek ücretlinin de SSK'ye
asgari ücret üzerinden
kaydettirileceği ve hem prim,
hem de vergi kaçağı oluşacağı
savunuldu.
Maliye Bakanlığı yetkililerinin
Asgari Ocret Tespit
Komisyonu'nun 20 haziran
cuma günü yapacağı
toplantıya katılarak raporu
sunacakJan bildirildi.
İndirimler arttırılsın
Maliye Bakanhğrnın, asgari
ücretten yapılan vergi ve prim
kesintilerinden halen
yapılmakta olan indirimlerin
daha arttınlmasını veya asgari
ücretin Güneydoğu Anadolu
Bölgesi için vergi dışı
bırakılmasını önerecekJeri
kaydedildi.
Bu arada Maliye Bakanı
Abdüllatif Şener, dün
Istanbul'da katıldığı toplantıda
gazetecilerin sorusu üzerine,
asgari ücretin vergi dışı
bırakılmasına hükümetin
ömrünün yetmeceğini söyledi.
Bakan Şener, "Hükümet
programnda yer almasına karşın,
erken seçimin gündeme gelmesi
nedeniyle asgari ücretin vergi dışı
bırakılmasını gerçekleştiremedik"
dedi.
İŞÇİNİN EVRENİNDEN
ŞUKRAN SONER
Merkez Sol mu, Sağ mı?
Kafama takılıp kalan konuyu, dün Ergin Yıldızoğlu, ön-
ceki gün Zeynep Atikkan yazdılar dlye canım sıkılmadı.
Ççk daha iyi oldu. Ergin Yıldızoğlu, dünyadaki gelişmeye
yönelik ufkumuzu açtı. Uluslararası medyanın Fransız sos-
yalistlerine akıl vermek için birbirleriyle yanştıklarını anlat-
tı. Zeynep Atikkan da yükselen sol dalga karşısında de-
mokrat olamadan solcu olmaya kalkan solculuğun er-
demlerini keşfedenleri! Bizim işadamlanmızı, CHP için
ürettikleri formülleri açıkladı. Ben de zaten kafayı CHP'ye
yükselme şansı tanırken, kimi medya yıldızlan da dahil yol
gösterenlerin söylediklerine takmıştım. Bizimkiler ortak
koro halınde yeni seçımlerde CHP ve Baykal'a büyük
şans tanırlarken, özetle "CHP'ninprogram ve tüzüğünden,
sosyal demokrat kimliğinden vazgeçin, çağdaşlık adına
merkez sol görünümde merkez sağ birparti olun" diyor-
lar. Solun önündeki en büyük engelin bugüne kadar sa-
vunulan değerteri olduğunu öne sürecek ya da Baykal'dan
Özal olmasını istemeye vardıracak kadar işi ileri götüren-
ler de var.
Ne tesadüf değil mi? Dünya medyası da Fransız sos-
yalıstlenne, Jospin'e, Bill Clinton ve Tony BlairJ
ı örnek
almalannı öğütlüyor, "çağdaşlaşmakya da gitmek"gibf se-
çeneklerle karşı karşıya olduklannı söylüyoriarmış. Ulusal
ekonominin küresel piyasalarda başanlı olması için uyma-
sı gereken kuralların altını çizerek, işsizliğı azaltma, vergi-
leri arttırma, çalışma saatlerinı düşürme.. gibi önlemleri şid-
detle eleştiriyorlarmış. Dünyanın nimetlerinden en büyük
payı alan ABD'de bilindıği üzere sol ve sosyal demokrat
kimlik siyaset sahnesinden uzaklaştınlmış, unutturulmuş
, bulunuyor. Iki sağ parti, kendi içlerinde daha sağ ve sol
çizgide, iktidan paylaşıp duruyortar.
Tony Blair'in kimliğinde, Ingiliz Işçi Partisi'nin de sol ve
sosyal demokrat kimliğinden çok fazla şeyin götürükjü-
ğü, Ingiltere'nin, sağ ve sol partilerin yanştığı gelneksel Av-
rupa modelinden uzaklaşıp Amerikan modelı demokrasi-
ye yakınlaştığı vurgulanıyor.
Dünya sosyal demokrat hareket ve partileri, "işçi sınıfı
ve geniş halk kitlelerinin yaşam koşullannı iyileştlnrıeyi
amaçlayan uygulamalar mı", yoksa "sermaye ve mal sa-
hiplerinin özgürtüğü, başansını gözeten piyasa ekonomi-
si kurallan mı" seçenekleri arasında, küreselleşme, tek
ıdeoloji baskısı altmda ikincisine teslim olma sürecini ya-
şıyor. Tony Blair'in, gelişmesi bu sürece uygun düşerken,
Jospın aksine bireğilim olarak sağı, sermayeyı ürkütüyor.
Doğal olarak Türkiye'de de sosyal demokrasiyi, merkez
sağa benzetecek baskılar giderek ağırlık ve güç kazanı-
yor. Avrupa'da ıktidar şansı açılan, yükselen solun, çağ-
daşlaşma adına merkez sağ kimliğe kayması, ışçi sınrfı,
krtleler için "tekmodel, küreselleşme" ıdeolojisinin getır-
diği yoksullaşma, işsizliğin, sosyal devlet ilkelerinden sap-
manın.. sağ iktıdar dönemlennde olduğu üzere, yeni sol
iktidar dönemlerinde de bütün ağırlığı ile yaşanmaya de-
vam edilmesi anlamına geliyor.
Ancak Fransa'da ilk belirtiler solun, küreselleşme, tek
ideoloji dayatmasından gelen baskılara direneceğı, sol ve
sosyal demokrat kimliğin, sonuç olarak ışçi sınıfı ve ço-
ğunluğun çıkarlannın korunmasından yana önlemler alı-
nacağı yolunda. Ingiltere'de de Tony Blair kimliğine rağ-
men tşçi Partisi'nin geçmiş kimlik ve geleneğinin, toplum-
sal beklentilerin ağır basacağı, sagdan sola bir kayma ya-
şanacağı umudu var.
Türkiye gibi sorunların çok daha büyük ve ağır olduğu
ülkelerde ise sorun, vergi politikaları, kimı sosyal devlet il-
kelen sınırlan, işsizlik, ücret politikaları.. ile sınırlı da kala-
mıyor. Türkiye'de merkez sağ partiler, bu kimliklerinı kay-
betmış bulunuyor. Onlann yok olmasından kaynaklanan
büyük boşluk doldurulmak üzere, sol partiler doğrudan mer-
kez sağ parti kimliğine sokulmak isteniyor.
ANAP'ın, DYP'nin içindeki, rejimi de tehdit eden şeriat-
çı, ırkçı, militanst, tarikatçı, çetelerte, aşiretlerle ıç içe ya-
pılanmanın su yüzüne çıkması, 12 Eylül sürecinde solun
işini bitirmeye karar vermiş sermaye ve askerlerden ge-
len yaklaşımlan değiştirmiş bulunuyor. Aslında sağda, sol-
da bütün siyası partiler kendilenne göre dökülürken, da-
ha kolay toparlanabilecek konumda görülen sola doğru-
dan merkez sağ kimliği misyonu verilmeye çahşılıyor.
Işte bu özel nedenleıîe Türkiye'de solun ve CHP'nin, Bay-
kal'ın şanşlan, yıldızlan hem açık hem de daha kapalı gö-
züküyor. Özal'ı, Çiller'i yoktan yaratan güçler, ANAP ve
DYP ile iktidarlannı sürdüremeyınce, sonra Erbakan ve Re-
fah'ı düzen partısi yapma düşleri balon gibi sönünce. "İşi
bıtti, tarihe gömülsün" karannı verdikleri sola el uzatıyor-
lar. Tabii ki solu ayağa kaldırmak için değil, çıkarlanna kul-
lanmak için. Türkiye'de solun, CHP'nin, Baykal'ın işleri es-
kisinden çok daha zor. DYP ile koalisyon ortaklıklan, ikti-
dar, önce SHP, sonra CHP'nin bırakınız gerçek sosyal de-
mokrat parti kimliğini, asgari ölçüleri ile parti program ve
ilkelerinin, değerterinin korunmasına olanak bırakmamış-
tı. Daha bu yaralar sanlmadan, kimlik arayışında bir çer-
çeve çizilemeden, olmazsa olmaz kimi değerier yerlerine
oturtulamadan, merkez sağ adına ele geçirme saldınsı
dört koldan birden yürüriüğe girmiş bulunuyor. Yükselen
sol dalga dünyada ve bizde sosyal demokrasinin gelişip
serpilmesine mi yarayacak? Yoksa sol kımliğı sağın işga-
line uğrayıp sol adı sadece bir nostalji, oy aracı olarak mı
kalacak? Birlikte yaşayıp göreceğiz.
Bu noktada biraz kadınca davranarak feministlik yapıp
Ingiltere'de, Frnasa'da kadınlann yaptığı patlamanın Tür-
kiye'de ve CHP'de de yaşanmasını bekliyorum. Kadın si-
yasetçi patlamasını, şike olarak kullanılan "ça^o'aş''söz-
cüğünün gerçek anlamında çağdaş bir Türkiye, sol, sos-
yal demokrası, banş, hukuk devleti ve en geniş anlamı ile
insan haklarının kök salması için umut olarak görüyorum.
ÜÇ NESLİN IŞIKLARI
BİR BİR SÖNÜYOR
TÜRK SiNEMASININ, EDEBiYAT VE MÜZiK
DÜNYASININ YILDIZLARI ARAMIZDAN
AYRILIRKEN, BERABERLERİNDE HANGi
DEĞERLERİMİZİ DE GÖTÜRÜYORLAR?
DEMOKRASiMiZ VE
PARTİ KAPATMALAR
GÜNEYDOĞU'DA ÇÖZÜM İÇİN BARIŞ
ORTAKLIĞI
ÇOCUKLARIMIZA EKRAN TEHDiDi
BEYAZ CAMI NASIL DENETLEYECEĞiZ?
HAK-İŞ RPYE ENDEKSLi BİR
KONFEDERASYON MU?
• ANAP OENEL BAŞKAN YABDIUOS! MEMMET KEÇECILER DYPTJBI tHlim.U
• GL06AL1ZME AYRILIK^LK TEPKB!
• HAK-<Ş RCYE EN06KSU BİR KONFEDERASYON MU?
• AFGAMSTAN ÜZERİNE OVNANAN OYUNLAR
• AVRUPADA SOLUN YEMOEN YUKSELtŞI
• KARAGÖZ »APftl USTASI: AYMAN BÛYÜKDOâAN
• -68 RUHLU AHATÖO POLTTKACI: UFUK URAS
• IŞADAHI. STfASI BT1KRARI -TEŞVKT TERCIM EDIYOR
• AIKARA KUU9 VE HUSA KAHT1N ÇCGtLERI