Catalog

14MAYIS1996SAU CUMHURİYET SAYFA KENT-YAŞAM HABITAT -H'YEDOGRU... OKT EKİNCİ • I R I. E $ M I S » I t l E T l E R ( i INSAH rERIiSII'LBI KOHFERAKSI HABITAT!! KENT ZİRVESİ 'Ş/'md/harekete geçmezsek, uygarlığın kaynağı olankenîlerimiz uygadığıyok edebik" ISAAC ASIMOV 3u sayfada yer almasını ıstedığınız duyuru ve katkılarınız için faks: (O 212) 513 85 95 Kültür mirasımız Ölüme terk edilirken, 'HABITAT için' trilyonlar yine kaldınmlara döküldü Taıılrsel duyar^ıztık Diima mimarlık mirasında uluslararası >a\ınların ilgiodağı olan tarihi Sule\mani\e E> leri için Toplu Konut Fonundan sağlanacak kredi konusu da "vönetmelik HAB/TAT'a >etişmediği için" bir başka bahara. belki de artik •*son bahara" kaldı. Geçen>ıhnbaiîlanndavdık HABITAT-II Zırvesı'ne ddhd bır yıldan tazla bır zaman \ardı Tarih \akfı'nm Emınonu-Zındanka- pı'dakı toplantı salonunda danışma kıırulu- nun gundenıı >ıne HABITAT hazırlıklarıv- dı Bubuyukev vıhıplıgı ıçın hem konfe- ransın anlanıına uv gun duşecek hem de doğ- rusu Istanbul ıçın "kalıcı biryarar" sağla- ma\a donuk ne vapılmalıvdı 1 tanıtım fılmlennden araba \apurundadu- zenlenecek senzılere çeşıtlı konulan elealan broşur \c yavınlardan mevdanlarda gorsel gostenlere kadar akla geİebılecek henıen tum onenlerdeğerlendmldıkten sonra soz sırası Dogan Kuban'a geldı Bıı turdurum- larda Turkıve'nın "halini" çok lyı bılen \e tahmin edcn denev ımlı hoca. sozu dolandır- madan duşuncesını şovle dıle getırmıştı "HABITAT için çok bmıık paralar. çok saçma \erlere harcanabilir. Eğer istanbu.ru tanıtnıak %egosteri \ apılmak isteniv orsa ben- ce bir tek şe> vapılsın \eter. Ornegin Sule\- maniye >a da Zeyrek'teki ahşap konaklar- dan hiç değilse bazıları bu paralarla rahat- lıkla restore edilebılir. Henıen başlanırsa bir > ıl içinde de tamamlanabilir..." ^ ınehenuzo J>larda dslındaaynı ozlem hem Bu\ukşehir BeledKesi'nın hem de Fa- tih Belediyesi'nın de gundemındevdı Orneğin BuvukşehırBeledıvesrnın "Sii- levmaniveevlerinikurtarmak" ıçın ardı ar- dına bırkaç kez duzenledığı "istişare top- lanülanndan'bmne Toplu konut Idaresi Baş- kanı \iğit (.ulokiuz de katılmı> \e konuş- ma^ı sırasinda su "mujde"yı \crnıı>tı "Hazırladığımı/ yonetnıelik vakında çı- knor \eSİT alanlanndaki mimari nıirası res- tore ederck \ enıden kullanılabilir hak' getir- me> i ongören koruma amaçlı projelere Top- lu Konut Fonu'ndan kredi vereceğiz..." Fatıh Beledıvesfndekı çalışmalar ıse bır "nijef" olmanın otesme geçmiş \e Baskan SadettinTantan'ın gırışımlerıvle "projeve araştırma" aşamalanna çoktan başlanmış- tı 1995başlarındanbugunleredek vaklaşık I 5 >ıl elbette vıne çok hızlı geçtı Istanbul'da liıçdeğıKe "H \BITATınha- tırına" vapılabılecek va da en azından baş- lanabılecek bu anlamlı veduyarlı projeone- nlerıne vıne HABITAT tonlanndaıı bır ku- ruş bıle katkı gelmedı Toplu Konut Idaresı'nın tanhsel mınisj kre- di ongoren vonetmelık değışıklğı bıle "bir başka bahara" ertelenırkenBu> uk^ehırBe- ledıyesı nın Suleymanue vı kurtamıak ıçın avırdığını ılanettığı "IOOmihar"lıradanda ızle>en a\ larda hıç ses seda çıkmadı Şımdı Sadettın Tantan Ktanbul ıın 2600 >ıllıkkent uvgarlığı tarıhını barındıran veta- mamı SİT alanı olarak vjNalarla korumj al- tına alınnıı> bır ılçenın Beledıve Başkanı kımlığıvlehaklı olarak soru>or\e sorgıılu- > or "TriKonlarca lira, konferans v adisinin SH nııian içindekaldıgı ilçe beledi\ eleri ilc H \- BITAT konuklannın ilgı odağı olacağı \ar- saMİan Eminunu Belediyesi arasında ule^iı- rik'rek kaldırımların \enilennıesinc harca- nıvor. Buvukşehir Beledi>esidea\nı parala- nvinekaldınınlara\atın\or.()\sa bu para- ların belki de çok azı ile /je\ rvk"te projeleri ha/ır bekleven iki sokak kurtarılabilirdı. \a- zık oldu, bir buv uk fırsat > ine kaçtı..." Vazik oldu Fvet kını ne derse desın lıeııı paralara hem de Istanbul a > ıne çok vazık oldu HABITAT ıçın geletek ol'an \e "duma- daki kent uv garlığının gelecegini" tartı^Kak olan değeılı koııuklar aslındd sjıııldığı gı- bı "guzel" de olmavan kırmızı tuğla kapla- ınjlı vuk--tfk kaldırımlan gormek \enne. dunvada e^ı benzerı olmayaıı guzelım tarı- hı e\ Jcıınıızden ve eskı Istanbul sokakla- nndan "konınmuş" bazı orneklen ınceleıne fırsatı bulsalardı bızını ıçın daha onurlu ve djha co>ku vencı bır ~o sahipliği ortamı" >j^anmjz mı>dı' Dogrusu çok merak ed(>oruz \ı.aba kım va da kımler. H KBITAT'a hazırlık jdına tnkonlann "tuğla kaldınmlara"harcanma- sını onerdı' \ ıne acaba. kım va da kımler buonerıvı u>gungorup onavladı veparalar gorulmemıs bıı hovardalıkla harcanmava başladı' Bızveduvarlı kamuo>u. busorularınva- nıtını beklıvoruz \vrıca orneüın daha >a- kıngeçmısteozenleduzenlenenlstıkialCad- desı ndekı ">enilemenin"de kımın kararı ol- duğunun ve kentı bo>lesı bıravmazlığa kur- ban etmeve bu kı^ılerın vetkısının olup ol- madığının da açıklanmasinı ıstı>oruz Bunların dışında. son bır merakımız da- ha vaı Acabj bıı kaldınm sevdalısı >erkıJı- lennıız. HABITAT denılıiKe ne>ı anlı>or- lar' Bu talıhsız kentın "kulturelhabitatını" olusturan tanhsel mekânların onemını ve anlamını lıalâ goremeven bır vonetım kad- rosu "kentzinesinin" Istanbul ve Turkı>e ıçın tasidığı onemı ataba nasıl kavrı>or' fcğer vanıt gelırse bundan okurlarımızın da vararlanacağını sımdıden du>urmu^ olalım Fatih Belediyesi'nin HABITAT desteğinden yoksun kalan çabaları, HABITAT sürecinde saygın yerini alıyor Fatih'in 'yalnız ve cesıır' projelerî Yüzyılin son bııvuk "flr- satı" HABITAT ıçın sagla- nan mlvonlan kaldınm tuğ- lalanna v jtırmak uzere ara- lannda ule>en beledıveler bozum ona Istanbul'u gıı- zelle^tırdıklennı sanırlar- ken Fatıh Beledıvesı ken- tın •'asılguzelfiklerinrken- dı olanakları ve gırisimle- nv le venıden gun ısıgına çı- karmak uzere ornek bıı -H.ABITAT da\ ranışı* ser- gılıvor *Veniden*'dı>orum. çun- ku gerçekten bır zamanlar Istanbul ^ımdıkıne gore çok daha guzeldı Bu gu- zellığı vansıtan ve vaşa- tanlar ıse av nı anda uv gar- lığın sımgesı ve tanığı olan mmidrlık umnlenmız va- nı kultur mırasımızdı V ı- ne bu değerlerın uvumlu ve gorkemlı bırlıktelığın- den oluşan tanhsel kent do- kusu ıse Istanbul'un hem ozgun kımlığı hem de e\- rensel gururuvdu Yaşa>an değerier Aslmda her şe>e rağ- Fatih Beledivesi'ncebaşlatılan Zeyrek'teki Pantokrator MaıuiMin \ı >.ı.\KMiıın bılim\ekültür merkezinedönüşme- men ve onca tahrıbat >a- s j projeside "HABITATodeneği" csirgenen duvarlı girişimlerden biri oldu. ijanmis olsa bıle. kente bu- nı goremeseler bıle Istanbul bugun de "hâlâ güzel" dedırten de- ğerier. a>nı tanhsel mırasın elde kalan orneklen değıl mıdır' Sozgelımı Tanhsel \anmada'nın sıluetı Park Otelf nebenzergokde- lenlerle parı,alansa>dı, va da Bo- ğazıçı'nın kı\ı kusağında vamaç- lanndakı betonlasnıava tutsak edı- lıp >alılann >erını sıra apartman- lar alsavdı. ayna sekılde Bevoğ- lu"nu"Pera"vapan bınalar> ıkılıp a> nı arsalara >u son > 11larda salgın halıne gelen "cam kuleler" dıkıl- sevdı IstanbuTun butun kaldırımlan tuğlavla değıl "mermerle" bıle kaplansa artık bu kentın vıne de "giızelliklerini komduğu" so>Ie- nebılır mıvdı 0 I>te bu nedenle Fatıh Beledıve- sı'nın >ok olmak uzere olan tanh- sel zengınlığı venıden kazanmak ıçın baslattığı çabalar. hem Istan- bul ıçın hem de H ABITAT ıçın bu- yukdeğer tası>or HABITAT tonundakı tnlyonla- n harcamak uğruna ne vaptıklan- nı bıleme>enler bu duyarlı beledı- yedegelıstırılen koruma proıelerı- Ist; oz\erılı kultur hızmetını kenttarı- hının alçakgonullu sav ralarına > a- zı>or Uvgarlıkverınegosterıse ve tuketımedeğerverenlenn "sorgu- lannıasını" ıse vıne HABITAT'ın ongorduğu "katılımcı demokras»- >e" bırakıvor Fatih'teki çahşmalar Dılersenız sımdı Tanhı \anma- da'nın "batıkesimine"gıdelım ve Beledıve Baskanı SadettinTantan ıle Fatıh koruma Proıelen Danıs- manı Doç Dr FikretEvci vearas- tırma ekıbının vaklaşık 1 s_vı|dır surdurduklen çahşmalardakı bazı hedeflere kısaca bır goz atalım Mihrimah Sultan Medresesi: Edırnekapfda Kanuni Sultan Su- levman'ın kızı Mihrimah Sultan tarahndan 1565 > ıltnda vaptınlan camının medrese bolumunde. ure- tım eğıtım ve sergılemeve donuk bır "geleneksel el sanatlan merke- zi" kurulması planlandı Da\udpaşa Medresesi: kocamu- satfapasa'da bulunduğu semte adı- nıdaveren ve 1485'teGaziDa\ud Paşa'nın vaptırdığı kullıvenın ha- rap durumdakı medresesi Fatıh koruma projelen kapsamındı "semt konağı \e kultur merkezi" ıslev ıv- le veraldı TekftırSara>ı: Bızans ımparator- larının 12. \uz\ıldanıtıbarenyasa- dıklan ıınlıı BlakhemaiSarayrndıin a> akta kalabılen "son bölum" olan bu onemlı yapı. Fatıh koruma pro- jelennde "moda, thatro \e gosteri merkezi"olmaya hazırlanıvor Be- ledı>ebu "matoın"sara>ınduvar- larına bıtiîjik ın^a edılmıs bınaları da satın alarak vıktı ve "parkala- nı" olarak projelendırdı \ ıne sara> çevresindekı dığer evlenn cephelerı de "Bizans mi- marisine u> gun şekilde" o çagları n renkleny le bo> anarak venıden du- zenlendı Sarmaşık Tekkesi: Edırııeka- pıdakı Sarmaşık semtının simge- iennden olan bu tarıhı tekke bına- sı halen konut olarak isgal edılmiş durumda koruma proıesinde bu ınırasın da **aşe\i" olarak hızmet vermesı ıçın beledıyeve devn ko- nusunda çali!?nialar ba^latıldı A\\ansara>: Halıç kıvısindakı tarıh bovuiKa hep ~>oksul bir semt olarak"vaşavan Avvansarav aslm- da Bızans donemıııde BlahernaSa- rayı'nı da banndırıvordu Osman- lı donemıııde ıse çeşıtlı caını, tur- be ve çesmelerle bezenen semt şımdı koruma pıoıesi kapsamında vol kaplamalaıı vcnılenerck ^a\ bahçesı veparkduzenlemesi vapı- larak ve tarıhı Ivazağa Çeşmesı onarılarak kente kazandınldı AnemasZindanlan: \ ıne Blaher- na Saravı ıle ılışkıiı olarak Bızans donemıııde ınşa edılen bıı unlıı zın- danlar. Fatıh koruma projesınde "turistik alış^\eriş merkezi >e ka- feterya" olarak planlandı MaltaÇarşısı: Fatıh C jmısı kııl- lıyesinın dııvarına bıtışık olarak Osmanlı donemıııde oluşan bu ta- rıhı t,arsimn rolove ve eephe res torasvonu proıelen de tamamlana- rakalt\apı veçevreduzenlemele- rı > apıldı Av nca ı,arsıdakı v ıpran- mışbınaların ıestoıasvonuda pro- je hedeflerı ıçıne alındı Fener-Balat: Istanbul un kultur tanhınde çok ozel \e zengın bır ven olan Fener v e Balat semt- lennın bugunku huzun ven- cı yalnızlıktan ve ılgısızlıkten kurtarılması Halıç'le olan geleneksel bağlarının yenı- den kente kazandınlması ve altyapı. vol. sokak avdınla- tılması çalışmalanyla bırlık- te bınalarda cephe onarımla- nnın yapılması tasarlandı ve ııvgulanmaya başlandı Zorek: Istanbul dakı "ilk uni\ersitenm" kuruldugu, Bt- zans ve Osmanlı donemlen- nııı bu aydınlık ve kulturlu senıtını. ozellıkle vok olmak uzerebulunansıvıl mimarlik zengınlığı ve anıtsal yapıla- nvla 21 yuzvıla da taşımak ıçın. "acil mudahale ve kur- tarma" vonunde kampanva başlatıldı Oneu gırışım ola- rak bazı e\ lenn onannıı da be- ledıye olanaklan>la gerçek- leştırılerek semte adını veren Molla Zevrek Camısı (Pan- tokrator Manastırı) veçev re- sının 500 > ıl once oldugu gı- bı vıne bır bılım ve kultur merkezi olarak korunması planlandı Rl Ahırlan: 7e\rek"ın şım- dıkı Ataturk Bulvarı kena- nndakı vamaçta yer alan ve kent tarıhının ozgun simgelenn- den olan Fıl Ahırlan da Fatıh ko- ruma ve kurtarma projesı kapsa- mında kulturel ve tıcarı ışlevlerle \aşatılmak uzere değerlendırme altına alındı Tarihi Çukurbostan: Bızans do- nemınden kalma ve kent kulturu- ne "çukurbostan" olarak geçen ta- rıhı sarnıççukurlanndan Fındıkza- de'dekı "Mokois Sarnıcı" ( Altı- mermeı-Se> ıt Omer Sarnıcı). Tur- kıye Eğıtım Gonullulerı \aktV\la vapılan işbırlığı sonueıında "Fa- tih Eğitim Parkı" olarak duzenlen- dıve lisNisan l^%gunuCunıhur- başkanı Sulevman Demirel tara- fından torenle hızmete açıldı Evet Butun bunlarşııson I 5>ıl içinde Fatıh Beledıvesı"nın başlat- tığı va da uyguladığı heryonuyle HABITAT'ın anlamı ve hedetıne ııvgun Istanbul proıelen Şııkıırlerolsun kı "kaldınmcılar" Fatıh'e de gırmedıler Eğer gırse- lerdı bırbuvuk guzellığı dâha. "gos- teriş merakının" duvgu yoksunu tuketım hırsına kurban etmış olacaklardı GÖNİLLÜ KURLLLŞL4R KIRGIIVLIKLARI AŞARAK St\İL FORl MDAKİ YERİNİ AL31ALI Türkiye için 4 HABITAT davranışı'Artık hemen herkes bılıvorkı HABITAT II">ıdığer B\1 konferanslanndan "farklı" kı- lan en onemlı ozellığı sadece devlet va da hukumettemsilcılerı arasmdadeğıl toplumun tum kesımlerının "demokratiktemsilcileri" arasinda bır uluslararası dıvalog ve ışbırlığı ortamının varatılmasıdır Bu temel ozellık \ ıne H ABITAT-II nın ıçerdığı konuların "do- ğasından" kavnaklanıvor. Çunku kentleşme sorunlarını çozebilmek için, artık oncelîkle ~kentlilikbihncınin"guçlenmesı ve vavgın- lasnıası gerekıyor Bunun ıçın de avnı so- runlardan etkılenen tum sıv ıl toplum kesim- lennın "aktif katılınıı" vuzvılın bu son bıı- yuk uluslararası buluşmasında "HABITAF d^vranışı" olarak ev rensel bırslogan gıbı be- Pekı bu aktıt katılım nasıl v jşamj aeçırı- lecektır' HAB1TAT-I1 budemokratık kultu- riıulusal ve uluslararası polıtıkalara nasıl ta- ş^acaktır 1 Bu sorununda temel bırvanıtı varkı oda "oncelikle HABITAT-II'nin si\il \e demok- ratik tartışma ortamını aktif katılımla sagla- mak." \anı ozellıkle bu hedef ıçın program- ianan 15 gunluk STK Forumu nun (Sıvıl Toplum kuruluşları Forumu)organızasvonun- da resmı devlet temsilcılerını değıl doğru- dan v ıne STk len soz ve ınisivatıf sahıbı kıl- mak Bır baska devişle Turkıye Ulusal Ra- poru nda da sav unulan "si\il toplumu >apa- bilirkılmak" hedefını HABITAT-II soiırası- na ertelemek \enne sımdıden yakalamak ıçın bu yenı ev rensel ılkevı "Konferansın duzenlenmesi aşamasında" vaşama geçır- nıeve ba^iamak Doğrusu şu geçen hafta>a kadar. bu yon- deolumlu savılabılecek bır sureçyaşaıımış- tı Turkıvedekı STk nın Istanbul da oluş- turdukları "E\ SahibiKonıite" (ESk)- Top- lu konut ıdaresi(TOkl) ıle dedıyılogunuve îşbırlıgını surduıereK. 30 mayıstan 14 lıazı- rana dek sıırecek STk Forumu nun duzen- lenmesmde "aktif katılım" orneğı >ergılı- vordu Hemdebuvuk bırLOşkuvla vehervo- nuv le "gönülluluğeda>^lı" bır sıv ıl da\ raniş kulturunu de vaşatmava çalışaıak Zedelenen coşku \e var kı bu Loşkulu ve "gerekh" ortam H ABITAT a uç hafta kala zedelendı FSK uve- len TOkl'nın STklerı "dışlamavabaşladı- ğını" ılerı surerek STk Forumu organızas- vonunj aktıt katılım çabalarını artık siırdıı- renıevecekîennıaçıkljdılar TOkl vetkılıle- n de bu onemlı organızasvonun "başanlı" geı,- mest ve sorun vaşanmamasi ıçın "ba/ı on- lemleri" almak zorunda olduklaıını zaten oteden berı sovluvorîardı Şımdı bıı durumda ve hele sunuıı şurasın- dj zırveye sadece ^ hafta kalmişken bıze gore en doğru dav ranis her sev e ragnıen "uz- laşmavehoşgoru"ortamını siırdurmek. "he- saplaşmam" ıse HABITAT sonrasına ertele- mektır (, unku HABITAT ın "büyukbirfır- sat" oinidsmm nedenı tunstık değıl. polıtık bır bııluşma v e tartışma ortamı \ aratmasidır Turkıveolarak vaşadığımız•*g«içe\e>ağma- \a davalı kentleşme sürecinin" ekonomık polıtık \e kulturel tahrıbatmdan kurtulmak ıstıvorsak oncelikle butahrıbata neden olan vegozvuman sivası surecın sozculerıvle de- ğıl vıne bu suıeu "sorgulama" yeteneğıne \e bırıkımıne sahıp STk lerımız ıle HABI- TAT mev danında verımızı almak zorunday ız Bunun ıçın aslmda v ıne Turkıve ıçın "ola- ğan" karşılanması gereken bu son tartışma- vı vegerılımı kopmanoktasınagetırmemek, bov lece konteransı "gerçekçisojlemlerden" voksiın bırakmamak dola\ isiy la da bu onem- lı tırsatı vıne sadece gerçeklerden uzak de- ğeılendırmelerııı clıne teslım etınemek. ga- lıba en anlamlı "HABIT4Tda\ranışı" ola- c.ıktır H A B I T A T F O R U M U Günümüzde kent kültürünün belirleyicileri: Mafya, tüketim çılgınlığı, şiddet ve... Bir panzehir: Katılım Prof. Dr. EMRE KONGAR kent kulturunun ıletişime ve edebıvata yansıması vazıdır romandır Tanhtensozedı- >orum pek doğal olarak Gunumu/dekı kent kulturunun ıletısıme veedebıvjtj vansiması ıseelektronıktır "pembe dizikrdir" Artık kımseokumuvor Bırakını/roınanı gazeteyı bıle okuınuvor Bu nedenle ben bır iuredenberı "yflinbaşlıUar"kuîİjnıvoıum C unku artık ınsanlar sadece "başlıklara" "ba- knor",vazılanokumuvorlar kisabırsureson- ra pıvasava çıkacak olan "Ben Musteşarken" adlı anıJanmda da bol bol "ara başhk" hem de "u/un uzun" vazılmış "ara başlık" kul- landım kı "tembel okujucu" b\ olmazsj neden "sozettiğımi" anlasın Buvazının "oa$lığını"da vazıdaanlataca- ğım duşiıncelen ozetleven bır bıçımde "uzun" kovdutnkı vazıvıokumakzahmetınekatları- mavacaklarda ne dedığımı algılasınlaı (\a- zıvı burava dek sabırla okuınuş olan varsa onları son vıllarüa ıııettığım bıı ozdevış ıle kutlanm "Insanlar. elektnınık kulturun ko- lesi. va/ılı kulturun ıse efendısidir~ ı Kural kovncu olarak maf\a Evet tanhsel olarak kentleşmenın ardın- da endııstrıleşnıe ve demokratıkleşme vatar Pek doğal olarak "kent kulturunun" ardııı- dada Turkıvedeozellıkleistanbulda mulkedın- meden. arabanızı nereve park edetegınıze kadar gunluk vaşamın tum temel belırlev ILI- lerını ve avrmtılarını "maf\a"nın kovdıığu kurallar duzenler Marva vanı paıa hırsı ve kaba kuvvet (>anı orgutlenmış vasadışı şıd- det».endustnleşnıenın veıınıalmiştır. "kural kmucu" olarak Eskıden endustrıleşmenın temsilciii ve sozeusu olan "\onetim" şımdı artık bu ">eni kural ko\ııcu" ıle bırlıkte ha- reket etmektet'ır Tüketim çılgınlığının işlevi \1at\ jnın oıgutlu olarak dogrudan denet' levemedığı verlerdekı "bin'jsel özgûrlük 1 * alanları ıse Jolavlı olarak "tüketim çılgınlı- gı" ıle konirol altınd.ı tutulmakıadır "Orgut- lu kaba kuv>etin", "kural boşluklan". "be- nımsehlen ıçsel tukenm degerieri" aracılığı ıle avnı vonde etkı vapa^ak bıçımde doldurtıl- nıaktadır Bıııav a dek anlartıklarım zaten "şiddet"tır Bırde bunlara ek olaıak şıddetın "dogrudan ıfadesi" v ardır kı bırev sel vaşanıda her an kar- şılaştıgımızbu "goruntıj".son I NJjyis'ta ol- dugu gıbı zaman zanun toplumsal olarak da gozlemlenmektedır \ukanda kabaca çızdığım "manzara" bır jnda ortav a çıkmadı Bu manzaranın uzun ve derın sureçlerı vartaııhte Bır anda da çozulmez Lzun \e denn su- reçler ister kentı v e kent kulturunu onarmak Butun bıı uzun \ e derın sureçlerm ıse tek bır "tılsımı" vardır Katılım. "Globallejen" dunvada gelişen "mikro milli\etçilik"akıınlaıı bu herıkisureçtendo- lay ı da "katılım" olgusunu v ırmı bınncı yuz- vılın "anada\ranışbiçimi" vapatak Gelın siz de kendınızı "kolelikfen" kurta- rıp ~efendiliğe"tertı ettırın de hep bırlıkte "kent kulturu" ıle "beta bemolitik strep- tokok" kulturu arasindakı tarkı vaşavalım Göç-Kentleşme-Kentlileşme Prof.Dr.SlMERGLREL (DEL - \lım Fuk - U^ufıı Ogı L\ıu) Insan ıçın en bırınul hedet "mutlu hır\a- şam surdurmektir" goruşu mutluluk kjv ra- mı en geniş kapsamda duşiınuldugunde tar- tışmaMzdogruduı HABITAT-II nın "tum in- sanlariçin>aşanabilirçore~iemel sav sozu ıse vukarıdakı goruşu dogıuljmaktddıı Bu bağlamdd 'goç' olgusu genelde dunv .ı- daama ozellıkle Lçıını.u Dunvad.n,ok onem tdşımaktadıı Çunku goç buvuk ^ogunluk ıçın ıstegı dışında bır "verinden edılnıe. \ani ozgun habitatından kopnu" ol ıv ıdıı Lveolduğu ıçındırkı kanııııızı.d H ABITA1- II gundemınde baş siıada ver alııı ısı ve tum bovutlanıletartışiliTidsıgerekmektedır B\l nın onemlı bırorgutu olan H ABITAT"j dıınsa nıı- fusunun en az vuzde ^5 ını ılgılendıren bu sorunsdlın-aşagıdakısdcadegıneLegınıızne- denlerle- ele dlınnıasinda "bırinci dunva' ııl- kelerınden kavnaklanabılecek olasi saptırına çabalannı onlemek konusıında tıddı bırgo- re\ dusmektedıı Bınncıduııvanınıguncelde- vımı ıle kuzev ulkelennıni goç sorunsdlının tartişilmdsında konuvıı saptırmdk vonunde çabagostermeolasılıklanndan sozetmek salt kuşkutuluk kokenlı bıı varsavım mıdır' Ha- v ır Bu sav ı kisacd açalım Ozellıklle Endustrı Dev nmı sonrası donem- de belırgınleşen. orgutlenmış "somurgecilik" ve kapsamlı uzantısı olan "empenalizm" II Dûnva Savaş"ından bu vana kılık ve kılıt de- ğıştırerek suregelmektedır II Dunva Savaşı sonrası pek çok somurge (Hınt>arımadası ndan Atnka vauzanan ora- dan Gunev Ameııka va djk \j\ılan cograf- vada) bagımsizlıklarını elde etnıeve başladı- Idr Bıı. toplumsal uvanişlann sonııcu ıdı ve başta Ingıltere ıle Fransa olnuk uzere kınıı Ba- tı ulkelennın "dogrudan sömuru" durumla- nnın sonu demektı AntdK avnı Batı bu kez gerı kalıniş (daha doğrusu gerı bırdktınlmiş) bu venı uluslara vaıdım elını (') uzauıak on- larakendı ııvgungoıdugu kalkınıiı ı nıodellt- rını davatmavd başladı (dolavlı somurıı ) !•>- te Batı nın refah toplumları IW) Lıra gelın- dığınde de "teknoloji transferi" aldatmacjsı ıle -zıra hep ıkınci el teknolo|ilerını transfer edıvorlardı- ekonomisi tıııııu ıle tarıma dava- lı bu ulkelerde "tannıda nıakineleşme" sa\ ı içinde (esdsen kendıleııiK bjgınılı kıldıklaıı verel voneticı kjdrolann da ışbırlığı ıle) kır- dan kente goçolgusunu başlatmış oldular Batılıulusljr kentleşme konusundakıengın denev ımlerıne karşın ivanı kendılerı çok on- Leleıı sanavı lektorunu. kırdaıı planlı olarak çektıklerı nutıısu emebılecek bıçımde hazır- ladıkljrı haldtf) dina«, sadece modasi geçmiş teknolojıv ı hem de aşirı bağımlılık varatacak du/evde gen kjlmıs ulkelere satmak olduğun- dan onların kdişilasdtjkldrisorunlan bıle bı- le hn,bıronlem jlnıal ırmaolandktanımamış- lardıı Bu bagLımdd Turkıve'vı dogrudan ıl- gılendıren \e ABD oneulugunde II Dünva Savasi sonrasi henıen uvgulamava konulan Maıshal >ardım Plarıı somut bır tarılisel ka- nıttıı Nıtekım "demiryolupolitikasıterkedi- lerek kamuılu polin'kasına geçmek" koşulu ıleokişdn vardım tdiıındazamdnsızvehazır- lıksiz ınjkınele--nıev ı gundeıne getırınce ııgat ve kui.uk toprak salııbı ko> lu v jsamını surdü- rebılrnek ıımudu ıle buv uk kentleıe(dahason- ra da vundişına) goçezorlanmıstır Bu HABITATbağlamındabugunku tanım- lamavj sınıtlamava gore kuzev ın zengın ul- keierı ıle gunev ın fakırulkelenarasında"kü- resel dengeler" açisindan uv garca tartışılarak uzerınde hakça uzlaşilnidsı kaçınılmaz en onemlı husustur Çtınkıı bov lesi bır heviplaşmada B\1'nın ara- cilıgı ıle vapılagelen ulusldidrasi teknık var- dımların kapıtjlızmın evnmsel ı,ızgisinde dunvava degiştırerek Mindugu venı (') kılıflar oldugu artık açık seç ık ortav a çıkmiştır Bu ev - ıımınsonaşaması 19X0sonrasıdonemde"\e- niliberdlizm"s.nsozualtındagozlenen kure- selleşme \c onun veıel dıızevdekı ııvgulama jraci olan ozelleşrirmedd Tum bu degişme- lenn bııvuk keııtlerdekı kıısal kesimden göç- mıiş halen UÇUIKU kıışagı ıdrak etmış bulu- nan bırev ler uzerındekı tahnbatı "kenriileş- me" açısından (,ok buv uk olmuştur Zıra 40- s0 \ ıllık bırsiıreçte "masum ko\lu vatandaş" loplıınisjldeğervaıgılannın vozldşmdsmdaen onemlı lolu ovnavaıı "etık" k.ıvı.ımını unut- mus [x>lmk ıcı vivesiiKİe'asalakkt'ndnatan- daş"j donuşimişiur \e keııı topraklarını yag- ına etınekredır Iste kırdan kente "zonınlu goç" seıuvenı Içıınuı Duııv.ı nın tum nıet- ropolleıınde bovle\i karnuMk bıı kenriileşe- memesorunsdlı vardtmiştır Bu hususiın tar- tısilmasinın B\l .nı-.ındaıı goıevdeıı ote cıd- dı bıı "etık" soı un oldııgunıı ıkişunmektev ız