Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
9 AĞUSTOS 1995 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA
DIŞ HABERLER 11
Almanya'dan
Çiller'e eteştiri
• BONN(AA)-lçışIeri
eski Bakanı Hıristiyan
Demokrat Birliği (CDU)
Partisi Milletvekili Rudolf
Seıters, Başbakan Tansu
Çıller'i çifte vatandaşlık ve
seçim hakkı konusunda
eleştirdı. Seıters. "'Neuen
Osnabrücker Zeitung"
gazetesıne yaptığı
açıklamada. Alman
Anayasası'nda.
yabancılann yerel
seçimlerde oy kullanmalan
ile ilgili bir madde
olmadığını belirterek.
Çiller'in. Türkler'in seçim
hakkı ve çifte vatandaşlık
konusundaki düşüncelerini
eleştirdi Seiters. çifte
vatandaşlığın uyumu
zorlaştıracağını belirterek.
"Biz Alman vatandaşlığına
geçişi kolaylaştırdık. Bu
durum, Çiller'in tekhfinden
daha fazla uyumu
kolaylaştıracaktır" dedi.
Arafat-Peres
görüşntesi
• TABA (AA) - Filiştın
Kurtuluş Örgütü ı FKÖ)
lideri Yaser Arafat ile Israil
Dışişlen Bakanı Şimon
Peres. Filistin özerk
yönetimınin
genişletilmesiyle ilgili
görüşmelerin ikincı turuna
başladılar Mısır'ın Taba
kentindeki görüşmelerde,
Batı Şeria'dakı Filistin
yönetimınin genışlemesinı
engelleyen sorunlar ele
alıniyor. FKÛ heyet üyesi
Ahmed Korei, dün yaptığı
bir açıklamada. Arafat'ın.
Batı Şeria'dakı Filistin
seçimlerinden sonra. Israıl
birliklerinm çekilme
işlemlerinın her altı ayda
bir yapılması yolundaki
Israil önerisıni kabul
ettiğini söylemıştı.
Türk imama 2 ay
• STRASBOl'RG (AA) -
Fransa'dan sınırdışt
edilmesine rağmen.
geçtiğimiz hafta yapılan bir
polıs aramasında tekrar
yakalanan Abdurrahman
Çiftçioğlu isimlı imam. dün
çıktığı mahkemede 2 ay
ağır hapıs cezasına
çarptınldı. Mahkeme
aynca. Çiftçıoğlu'nun
cezasını çektikten sonra
ülkeden sınırdışı
edilmesinı kararlaştırdı.
Sochaux kentinde bulunan
bir camide imamlık yapan
Çiftçioğlu. geçtiğimiz yıl,
camide yaptığı
konuşmalarda halkı
kışkırttığı ve Başbakan
Tansu Çiller'e hakaret ettiği
için. Fransız Içişleri
Bakanlığı'nın özel emri ile
sınırdışı edılmişti.
Erenköy
direnişinin
yıldönumü
• ERENKÖY (AA)-
Kıbrıs Türk halkının
özgürlük mücadelesi
tarihinde özel bir yen olan
Erenköy dırenışınin 31.
yıldönumü. Erenköy
Şehitligf nde düzenlenen
törenle anıldı. Törende
konuşan KKTC
Cumhurbaşkanı Rauf
Denktaş, Rum tarafının
bugün de silah zoruyla
egemenliğinı Kjbns'ın
tümüne yaymak ve Ada'yı
Yunan yapmak ıstediğini
belirterek, "Rumlann 31 yıl
önceki amacı değişmedi"
dedi..
Rafsancani
Batı'yı suçladı
• TAHRAN (AA)- Iran
Cumhurbaşkanı Ali Ekber
Haşimi Rafsancani. Iran'a
karşı yürütülen
kampanyanın "ortaçağ
önyargılanna dayandığını"
söyledi. IRNA Ajansı'nın
haberine göre, Rafsancani.
dün çeşitli bakanlıklann
yetkililerivle yaptığı
görüşmede. "Bazı
çe\relerin. hatın sayılır
miktarda para harcayarak
Islamın modern bir devleti
yönetme veteneğinde
olmadığını gösterme
yönünde propaganda
kampanyası sürdürdüğünü"
söyledi.
Çeçenler silah
brakmıyor
• MOSKOVA (AA>-
Çecen sıvıllerin. Rusya ve
Çeçen hevetleri arasında
imzalanan askeri anlaşmaya
karşın. silahlanm
ve-mekten kaçındıklan
bildinldi. Çeçen \e Rus
yekililenn birlıkte dün bazı
kü;ük yerleşim
binmlerırıde konuşmalar
yajmasın? karşın. şu ana
kaiar hıçbır sivıl silahlarını
vernedı. Halka. silah
ba>ına bedel olarak 50-100
dclar arasında bir para
teliifi de yapılıyor.
Sıra DoğııSLavonya'daDış Haberler Servisi - Hırvatistan
ordusunun Krayina"daki aynlıkçı Sırp-
ları bozguna uğratmasının ardından.
gözler Hırvatistan'ın kuzeydoğu kesi-
mındeki Doğu Sla\'onya bölgesine çev -
rildı. Hırvatistan aynlıkçı Sırpların
elınde bulunan bölgeyı gerekırse güç
kullanarak geri alacağı uyansında bu-
lunurken, Sırbıstan bölgeye yığınak ya-
pıyor.
Hırvat ordusunun Doğu Slavonya'ya
saldırması durumunda Sırbistan ile
Hırvatistan arasında savaş çıkmasının
kaçınılmaz oldugu bildınliyor. Göz-
lemciler. bölgede gerilimın çok yük-
sek olmasına karşın, iki ülkenin de sa-
vaşı göze alamayacagını savunuyorlar.
Krayına bölgesıni aynlıkçı Sırplar-
dan temizleyen Hırvatistan yönetimı.
gözünü Doğu Slavonya'ya diktı. Hır-
vatistan topraklan içinde aynlıkçı Sırp-
lann denetımi altında kalan son bölge
olan Doğu Slavonya. Zagreb ile Belg-
rad arasındaki gerilimi yükseltti. Hır-
vatistan Savunma Bakanı GojkoSusa-
• Hırvatistan ordusunun Krayina'daki
aynlıkçı Sırplan bozguna
uğratmasının ardından, gözler Doğu
Slavonya'ya çevrildi. Hırvatistan
aynlıkçı Sırplann elinde bulunan
bölgeyi gerekirse güç kullanarak geri
alacağı uyarısında bulunurken
Sırbistan bölgeye yığınak yapıyor.
• Hırvat ordusunun Doğu
Slavonya'ya saldırması durumunda
Sırbistan ile Hırvatistan arasında
savaş çıkmasının kaçınılmaz olduğu
bildiriliyor. Gözlemciler, bölgede
gerilimin çok yüksek olmasına
karşın, iki ülkenin de savaşı göze
alamayacagını savunuyorlar.
könceki aksam yaptığı açıklamada. ay-
nlıkçı Sırpların elınde bulunan Doğu
Slavonya'dan vazgeçmedıklerini belir-
terek Sırbistan'ı bu bölgeyı ışgal et-
mekle suçladı.
Ingilizyayın kuruınu BBC'nin habe-
nne göre. Doğu Salvonya sınınndakı
Hırvat birliklerinde büyük bir hareket-
lilik gözleniyor. Savunma durumun-
dantaarruzdurumunagcçinlen Hırvat
bırliklerinin. bölgeye saldırmaya ha-
zırlandığı volunda işaretleralındığı bil-
dirilivor. Böluedeki Hırvat bırliklen-
nin komutanının. Doğu Slavonyalı
Sırplara "Teslim olmak için bu son şan-
sınız" mesajını gönderdiği haber veri-
liyor.
Sırbistan viğınağı
Sırbistan ise önceki gün Doğu Sla-
vonya sınınna y ığınak yapmaya başla-
mış. ağır silahlı bırliklerini bölge sını-
nna kaydırmıştı. Tanklar. zırhbtaşıyı-
cılar. kamyonlarve seyyarköprülerden
oluşan büyük bir konvoyun önceki gün
Belgrad'dan Dogu Slavonya sınınna
hareket ettiği bıldinlmıştı. Batılı göz-
lemciler. Hırvatistan'ın Doğu Slavon-
ya'yı ele geçirmek üzere bölgeye sal-
dırması durumunda Sırbistan'ın da sa-
vaşa karışacağına ve Belgrad ile Zag-
reb'ın karşı karşıya kalacağına dikkat
çekıyorlar. Gözlemciler. bölgede ger-
ginliğın yüksek olmasına karşın Hırva-
tistan ve Sırbistan'ın birbirleriyle sa-
vaşmayı göze alamayacagını savunu-
yorlar.
Zagrebdeki BM SözcüsüChristop-
her Gunness, aynca Bosna hükümet
güçlerine bağlı 5incı ordunun da Bos-
na'nın Bihaç bölgesindekı Velıka Kla-
dusa'dan Hırvat kenti Topusko'ya doğ-
ru ilerlemeye devam ettiğini belirtti.
Atina'dan yanfam seferbertiği
Başbakan Andreas Papandreu'nun
emriyle ilaç. yiyecek. giyım eşyası ve
tıbbi malzeme yüklü Yunan Ç-130 as-
keri nakliye uçaklan dün öğle saatle-
rinden itibaren. Atina yakınlanndaki
Elefsis Askeri Hava Üssü'nden kalka-
rak Krayinalı Sırp göçmenlere yardım
malzemesi taşımaya başladı.
Yenı ateşkes
BM yetkilıleri dün öğleden sonra
Zagreb'ın60 km güneyindeki Topus-
ko-Glına yolu üzerinde Hırvatlar ile
Krayina Sırplan arasında yenı birateş-
kes anlaşması yapıldığını bıldirdi.
Anlaşmada, Sırpların silahlarını
BM gözetimınde Hırvatlara teslim et-
melerı halınde, Hırvatların Sırpasker
ve sivıllerine yönelik ınsanı yardım
yollannın açılmast ve sivillerin
Bosna'ya ulaşması yer alıyor.
Dün akşam saatlerinde de Hırvatis-
tan. anlaşma gereğı bölgede bulunan
Sırp askerlerinin silahlanm teslim et-
meye başladıklannı açıkladı.
Bu arada. Hırvatistan Devlet Baş-
kanı Franjo Tudjman. Bosna-Hersek
Cumhurbaşkanı Aliya İzzetbegoviç'e
ülkesınin en yüksek lıvakat nişanını
taktı. Zagreb"teki törendeTudjman. iki
ülke arasındaki dosluk bağının güçlü
olduöunu belirtti
Sırp mülteciler iki ateş arasında• BM sözcüsü,
Hırvatlann
operasyonlannı
sürdürdüğünü,
Krayina'ya geçen Boşnak
ordusunun köyleri ateşe
verdiğini öne sürdü.
ZAGREB (Reuter) - Hırvatis-
tan'ın Bosna-Hersek sınınndasıkışıp
kalan on binlerce mülteci zor anlar
yaşarken. Boşnak ordusunun Krayina
bölgesındeki Sırp köylenni yaktıgı
ileri sürüldü.
Hırvatistan'ın başkenti Zagreb'de-
ki Birleşmiş Milletler (BM) sözcüsü
Binbaşı Rita Lepage dün yaptığı açık-
lamada, Bosna hükümetine bağlı 5.
Kolordu bırliklerinin Bıhaç bölgesın-
den aynlarak Hırvat ordusunun hare-
kâtını desteklemek amacıyla Krayi-
na'vageldiklerini söyledi. Sözcü. iki
gece önce Hırvat kontrolüne geçen
Glina bölgesinde dün gece boyunca
yoğun çatışmalann yaşandığını. ça-
tışmalarda hafıf silahların yanı sıra
havan toplannın da kullanıldığını be-
lirtti.
BM sözcüsü. küçük gruplar halın-
deki isyancı Sırpların başkent Z;ÎL-
reb'in güneyindeki Topusko kasab.ı-
sı yakınlannda Hırvat bırlıkleri taıu-
fından kordon içine alınmalanna kar-
şın teslim olmayı kabul etmedikleri-
ni de açıkladı. Hırvatistan. Krayina
bölgesine yönelik operasyonun ta-
mamlandığını açıklarken BM yetkilı-
leri. Hırvatlann bölgede yer yer küçük
çaplı operasyonlar düzenlediklerini
bildıriyorlar.
Hırvat topçusunun Sırplann elinde
bulunan Bosna sınınndakı D\ or kasa-
basını top ateşine tuttugunu belirten
sözcu. Hırvatlann kentte bulunan
mültecılerın ve Sırp askerlennin tes-
lim olmasını engellediklennı öne sür-
dü.
Rravina'dan kaçarak Bosnanın Sırp denetimi altındaki kentlerine ve Sırbistana ulaşmaya çalışan Sırp mülteciler. çatışmalann ortasında sıkıştı.
Bosna-Hersek ordusuna bağlı 5.
Kolordu'nun Hırvat askerleri ile bir-
likte gerçekleştirdikleri saldınlar so-
nucu Dvorbölgesindeki bazı köylerin
ateşe verildiğinı belirten sözcü. bölge-
dekı Ukraynalı Banş Gücü askerlen-
nin en az 6 kövün yanmakta olduğu-
nu tespit ettiklerinı söyledi.
Ukraynalı BM askerlennın hafıf si-
Mülteci dramı
lah sesleri ve köy halkının çığlıklan- mış olabiiir" dedi.
nı da duyduklannı iddıa eden BM
sözcüsü. -Boşnaklann bu saldınlan.
Kravina Sırplarının Bosna-Hersek
topraklan içerisinde bulunan Bihaç
gih en li bölgesine düzenledikleri saldı-
nlara misilleme olarak dü/.enlenmiş
olabileceği gibi. birkaç disiplinsi/ aske-
rin st)rumsu7İuğundan da kavnakla-
Hırvatlann sürpriz bir saldınyla
Krayina bölgesinin tamamını ele ge-
çirmelerinın ardından bölgeden kaç-
maya çalışan 200 bın kadar Sırp mül-
teci zorsaatlergeçirıyor. BM yetkili-
len. özellikle Glina ile Dvor sınır ken-
ti arasında ve Slatına bölgesinde ön-
leri kesilen 50 bın kadar mültecinin
durumundan endişe ediyor.
Slatina bölgesindeki mülteciler. iki
ülke sınırını birleştıren köprünün
bombalanarak havaya uçurulması ne-
denı> le Miıırda bırikıyor ve Sırp kont-
rolündeki Bosna topraklarına geçe-
miyorlar
Radovan Karadzic:
Miloseviç
vatan haini
PALE (AFP/AA)- Bosnalı Sırplann li-
deri Radovan Karadzic. Sırbistan Cumhur-
başkanı Slobodan Miloseviç'i Krayina'nın
düşmesine göz yumduğu içın vatan hain-
liğı ile suçladı ve acil olarak bölgeye Sır-
bistan ordusuna bağlı birliklerin gönderil-
mesi cağnsında bulundu.
Karadzıç. büyük bir bölümü Hırvat or-
dusunun kontrolüne geçen Krayina bölge-
sinin kurtanlması içın Mıloseviç'ten böl-
geye askeri birlik göndermesıni istedi. Bos-
nalı Sırplann haber ajansı SRNA'ya göre.
Karadzic dün Milosevıç'e gönderdiği açık
mektupta. Miloseviç'i yabancı ülkelerin
baskısına bovan eğmekle suçladı ve pasif
tutumunun "vatana ihanet" olduğunu be-
lirterek samımiyetten uzakla^tığını belirt-
ti Karadzic. mektubunda. "Eğer tüm yap-
tınmlara rağmen Bosna Sırp Cumhuriye-
ti ordusunun tekbaşına kravinaSırpCum-
huriveri'ni sa> unabileceğine inanıvorsanız,
yanılıvorsunuz" dedı.
Bosnalı Sırp lıder. "Sizj.vakitçokgeçol-
madan. vt-ni Yu«oslavva ordusunun. Kra-
vina Sırp Cumhuriveti'ne karşı sorumluht-
ğunu verine getirmesi için niifuzunuzu kui-
lannıavaçaöırıvorum" ifadesinı kullandı.
Pale kanştı
Bosna-Hersek"te tek yanlı ilan edilen
Sırp Cumhunvetf nın üst düzey tüm aske-
ri vetkılileri. Devlet Başkanı Radovan Ka-
radzic tarafından görevden alınan eski Baş-
komutan General Ratko Mladiç'i destek-
lediklerinı açıkladı.
Yugoslav Tanjug Ajansı'nın haberine
göre Bosnalı Sırpların üst düzcyli tüm as-
keri yetkilileri dün yayımladıklan bir bil-
dirıyle. General Mladiç'i destekledikleri-
ni ifade ettiler. Açıklamada. Bosnalı Sırp-
lar'ın askeri komuta kadrolanııda tam bir
birlik olduğu vurgulandı ve bütün komu-
tanların, Bosnalı Sırp halkının özgürlüğü
ve savunması için mücadeleye kararlı ol-
dukları kaydedildi.
Boşnak yönetimi, mülteci akınından kaygılı
Bosna, bölünme tehdidi altında
Kravinah Sırp aynlıkçılan basüran Hırvat askerleri, şimdi Doğu Slavonva'da olası bir savaşa hazırlanıvor.
SARAYBOSNA (AFP/AA) - Hırva
tıstan'ın. Krayina Sırplan karşisindakı
zaferinden sonra Bosna-Hersek'in herza-
mankınden daha çok bölünme tehdidi al-
tında bulunduğu öne sürülüyor.
Fran.MZ haber ajansı AFP'ye göre. Sa-
raybosna'dakı Boşnak \e Batılı askeri uz-
manlar. daha önce Batı basınında yer al-
dığı gibi Hırvatistan ile Sırbistan arasın-
da anlaşma olabileceği ve Kravina'dan
Bosna'ya toplu göçün. dengelen altüst
edeceği konusunda kaygılannı dile geti-
riyorlar
Boşnak Gerıeral Jovan l>ijvaç. "Hırva-
tistan Devlet Başkanı Franjo Tudjnun ile
Sırbistan Devlet Başkanı Slobodan Vlilo-
sev iç'in, tîosna'vı pav laşmak için bir sü-
re önce anlaşma imzaladıklannı sanıvtv
rum" dedı.
Batılı bir askeri uzman. Hırvatlar'ın
Kray ina operasyonunun faturaMnı. niha-
yetinde Boşnaklann ödeyeceğini belirte-
rek "İki canavar (Hırvatistan ve Sırbis-
tan y, Bosna "nıncesedini pavlaşmadürtıi-
lerinedayanamazlar" diye konuştu.
Hırvatiar'ın. 'nepahasınaolursaobun'.
güçlü bir Müslüman ulke litemedıkleri-
nı belirten bu uzmana göre savaş sırasın-
da Hırvatlar. toprak işgali içın kısa vade-
de Boşnakları kullandılar Ancak uzun
vadede. 22 temmuzda Splıt'te imzalanan
askeri ışbırliğı anlaşma>ına karşın, ağır ve
modern silahlar almalannı engelleyerek
Boşnaklar'ı zayıflamiak içın ellerinden
gelenı yapacaklar.
Zagreb'ın. Bosnanın güneyınde Hır-
vatlar'ın vaşadığı toprakları ılhak edece-
ğine inanan General Dıjvaç. Hırvatlar'ın.
Saraybosna'nın kurtanlmasını da isteme-
dığini savunuyor
Mültecileı; dengevi bozacak
Son günlerde Boşnak V'etkililerin. Hır-
vatistan Devlet Başkanı Franjo Tudj-
man'ın gerçek niyeti hakkında kaygılan
büsbütün artmı^ durumda. Saraybos-
na'dakı Boşnakyetkililer. BM'nın üstdü-
ze>dekı yetkililen. diplomatlar ve yar-
dım örgütlerinin temsilcılen. Kravina'dan
Bosna'ya sayıları 200 bini aşabilecek
mülteci akınının. Bosnadaki nüfus den-
gesinı altüst edeceği hususunda görüş bir-
liği içindeler.
Avnca silahlı binlerce Sırp askennin
Bosna'ya geçmesınin de bölgedeki aske-
n güç dengesını deği^tireceğı kaydedilı-
yor. Aynı kaygıyı paylaşan General Dij-
vak. Krayina askerlerinin. iki hafta için-
de Bosnalı Sırplar'ın ordusuna entegre
edilebıleceğini belırtiyor.
Öte yandan askerlerve uzmanlar, Bos-
na'da. bundan sonraki genış çaplı çatış-
maların başkent Saraybosna'da ve Bos-
na nın doğusu ile batısındaki Sırplar'ı
birbirıne bağlayan Posa\ ina koridoru çev -
resınde yoğunlaşacağını belirtı>orlar.
Asken uzmanlar. Boşnak yetkililerin
Hınat saldınsı sırasında Saraybosna ku-
şatmasını yarmak içın bir cephe açama-
malarını. Bosna ordusunun zayıflığına
bağlıyorlar.
A>nı şekilde. son haftalardasürekli sa-
vunma durumunda olan Bosnalı Sırp-
lar'ın askeri faaliyet düzeyınin de çok za-
yıf olduguna dikkat çekiliyor.
KONUK YAZAR / HİDAYET BİSÇEVtÇ HmvtMan Büyükelçm
Dünya, tarihinin en tehditkâr krizini yaşıyor4 yıl savaştan sonra. dünya toplum-
larınm Sırp vahşetıne son vermek. bu
ülkeyi ve bütün bölgeyı tehdit altına
almış çok yönlü Bosna-Hersek krizıne
nihai birçözüm bulmakyolundaki yo-
ğun polıtik ve diplomatik çabalarına
karşın. bugün hâlâ dünyanın en duyar-
lı ve tehditkâr krizi. karşımızda dimdik
durmaktadır. Dünyada hiçbirkriz ulus-
lararası düzende böylesıne kötü ve
olumsuz etkıler taşımamış. başka hıç-
bir kriz dünya güvenliğı v e dünyadakı
lidergüçler arasındaki ilişkilerdeböy-
lesı olumsuz bir potansiyel oluşturma-
mıştır.
Soğuk Savaş'ın getirdıği kutuplaş-
malann sona ermesinden sonra. bu
krizde mevdana gelen her yeni geliş-
me. bu sorunun çözümünde Amerika
ve Rusya arasında zaten var olan gö-
rüş ayrılığını gıderek arttırmıştır. So-
nunda bu kriz. Doğu ile Batı'yı yeni-
den karşı karşıya getirebilecek 'Pando-
ra'nın Kutusu'nu bir kez daha açmak-
la tehdit eder olmuştur.
Avrupa. aynı zamanda Bosna'nın
kaderi ile oynayarak Avrupa"dakı güç-
leri kendi çıkarlan ve kendi etki alan-
lan doğrultusunda çarpıştırmış. böyle-
ce 19 vüzyılın venıden yaratılmasına
tanıklık yapmıştır
Dinsel kutuplaşmalar
Önümüzdebızlen bekleyenbırdiğer
olumsuz potansiyel senaryo da bölge-
sel olduğu kadar global düzeyde de din-
dar toplumlar arasında vüksek bir du-
yarlılık olduğu gerçeğı ve daha önceki
yanm yüzyıl boyunca dünya ılışkilcrı-
ne bıçim veren ideolojık etkenlergıbi.
bu sefer de bunun. dinsel dalgalanma-
lara ve global bir ölçek üzerinde dinsel
kutuplaşmalara yol açabıleceğidır.
Bosna krızi. çarpıcı bir şekilde şiııı-
dıye kadar var olan tüm uluslararası gü-
venlık ve denge mekanızmalarında bir
erozyonun. belıreın bir çöküşün varlı-
ğını'ortaya çıkardı. BM. AB. NATO.
AGİT ve dığer kuruluşlar. küstah Sırp
milıtan hegemonyası karşısında toptan
büyük bir yetersizlik sergıledıler. Sal-
dırganlığa karşı olduklarım dile getır-
melenne karşın. hıçbir zaman bu saldır-
ganlığı gen piiskürtecek uIuslararaM sı-
yasi arzuyıı birleştinnediler.
Bu perspektıf ışığıııda Bosnalı Mü>-
lüman ve Hırvatlann karşılaştığı Sha-
kespearevari soru. çarpıcı bir şekilde
ortavaçıkıyor: Saldırganhğavenlebile-
cck cn ctkilı yanıt nedır? Lluslararası
çevreler. Bosna-Hersek'ın bölgesel bü-
tünlüğünü koruv upgözetecek ortak as-
ken azını vevürcklilığigöstereınezken.
korumavı garanti altına alnıak ve bu
Naldırganlığın 2 kurbanınm ulıısal çı-
kj:l;ırmı gerçeklcştınnck yönünde. ka-
lıcı çözünıün alabileceğı en ıvı politik-
bölgesel biçim ne olmalıdır'
Bu knzin gösterdığı gelışım ve önde
gelen dünya güçlerinin süregelen tav ır-
lan. ateşkesten sonra tarafların antlaş-
ma koşullarına uymasını sağlayıcı bir
görev üstlenen BM operasyonlarına ka-
tılım dışında. savaştakı dengeyi ve gi-
dışatı değıştırecek dırekt bir katılıma
gınşmeye hazır olmadıkları süre zar-
fında. Hırvat-Bosna ıttifakının. Sırp
saldırganlığıııı önlemede gerıve kalan
tek ve etkılı vol olduğunu ortaya koy-
nıuştur. Bu ittifatın etkilı olabilmesı
için. özellikle prensipte ve asken şart-
larda. belli bir polıtik amaç içinde şe-
kıllenıniş olması gerekmektedır.
Boşnak-Hırvat Federas\ onu
•\\ashington Anlaşmalan'nın ımza-
lanmasından ve olumlu başlane'C adı-
nıının atılmasından sonnı. Bosnalı
Müslüman ve Hırvatlar şimdi de stra-
tejık çıkarlannı gerçekleştırmek yolun-
da politık bir baz oluşturmak içın Boş-
nak-Hırvat Federasyonu'nu kurdular
Bu federasyonun. Hırvatistan Cumhu-
nyeti ile yakın bir ılişkisi vardır. Öyle
ki bu da sıyası istıkrar, asken ınanıîır-
lık. bölgesel sözlii anlaşma ve Sırbis-
tan-Karadağ karşısında denk kuvvet
oluşturacaktır. Bövle bir denge. bölge-
deki krize etraflı bir nihaı çözüm oluş-
turacaktır.
Geçen hafta yaşanan gelışmeler.
Boşnak-Hırvat ittifakının bu savaşın
hareket yönünü değiştınneve başladığı-
nın açık bir ışaretıdir Hırvat güçlerın.
Knın'e ve Sırpların ılan ettikleri sözde
'Kravina Sırp Cumhuriveti'ne düzen-
ledıkleri son operasvonlar. avnı zaman-
da Bihaç cephesınde de belırgın bir ra-
hatlama sağlamıştır
Krızın geldığı bu noktada. bölgevi
kurtannak ve oluşturulan Boşnak-Hır-
vat Federasyonu'nun Bosnanın batı
cephesınde ılerleven güçlenni destek-
lemek içın gerçekleştırılen son Hırvat
harekâtı. gerçekte tüm Bosna krizınde
de güçlü bir katalizör olmuştur.
^üyük SırbistarrTıayâİi
Tünelın sonundaki ışığı görebilen bir
kımse. Bosna'da hâlâ hüküm süren iki
ana savaş olduğunu da göz ardı ede-
mez. Bunlardanbıri Bıhaç savaşı. diğe-
n ise Sırbistan mülkiyetini 'Kravina' ve
'SırpCumhuriyetT gibi rehin bölgeler-
le bağlayan 'koridor'un son akıbeti. Bu
cephelerdeki gelışmeler. 'BOyük Sır-
bistan' ihtırasının artık sonıınun geldi-
ğıni de kanıtlamış olacak ve Belg-
rad'daki reıımi. Sırbistan ulusai sonınıı-
na ve tüm bölgesel ılışkılere daha ger-
çekçı bıryaklaşımla bakmaya zorlaya-
caktır.