Catalog

SAYFA CUMHURİYET 18MAYIS1993SALJ DIŞ HABERLER KKTC Mecfisrnde kapargûnü • LEFKOŞA (AA) - KKTC Cumhuriyet Meclisi, Cumhurbaşkanı Raııf Denktaş'ın ısteği doğrultusunda, görüşmecilik yetkisine açıklık getiren ek karar tasansını bugûn görüşüyor. Denktaş tarafından birdaha görüşülmek ûzeregeri göndenlen ve özel komitede yeniden düzenlenen karar tasansında, görüşmelen KKTC adına yürüten Cumhurbaşkanı Denktaş'a, Kıbns ulusal davasma bugüne kadar yaptığı degerli katkılan nedenıyle şükran duygulan belirtiliyor. Mölbı tfuraşması •SCHLESWİG(AA)- Almanya'nın Mölln kentinde üç Türkün yanarak ölmesine neden olan ırkçı ıki Alman genanin yargılanmasına 25 mayıs salı gûnü devam edilecek. Saruklardün Schleswig Eyalet Mahkemesi'ndeki Uk duruşmada suçsuz olduklannı iddia ettiler. Tutuklanmadan önce polise verdikleri ifadede suçlanru itiraf ettiklen bilinen ikı sanık. dünkü duruşma sırasında, mahkeme Başkanı Herrman Erich ve iddia makamının sorulannı vanıtladılar. Sanıklar, ırkçı örütlerle ilişki kurmalanna aılevı sorunlan gerekçe gösterdiler. Türkiye'nin talebine red • SELANtK (AA) - Selanik tstmafMahkemesi, Türkiye'nm İstanbul Bayrampaşa Cezaevi fırarilerinden, yasa dışı TKP-ML üyesı Süleyman Şahin ile AIi Gübnez için yaptığı iade ıstemını reddetti. Saat 12.00'de başlayan ve • yaklaşık beş saat süren mahkemede Şahin ve Gülmez, Türkiye'de cinayet ya da soygun işlemediklerini, buna karşı üyesi olduklan örgüt adına askeri depodan paltayıcı madde çalmaya teşebbüs suçundan yakalandıklannı öne sürdüler. Klerides'in temaslan • LEFKOŞA (Cuıtıhuriyet) - Kıbns sorununa çözûm bulunması amaayla 24 mayısta New York'ta başlayacak görûşmeler öncesı adadakı temaslannı sürdüren BM Genel Sekreteri Butros Gali'nin özel temsila yardımcısı Gustare FeissddûnKKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş ve Kıbns Rum kcsımi liden Glafkos Kkrides ile ikişer kez ayn ayn görüştü. Feissel'in temaslannda taraflar arasındaki güven arttına önlemler üzerinde durduğu belirtıldi. Necmiye Hoca'mn cezası arttrM •TtRAN(AA)- Amavutluk'ta 9 yıl hapis cezasına çarptmlan eski Devlet Başkanı Enver Hoca'ının eşi Necmiye Hoca'mn cezası 2 yıl daha arttınlarak' 11 yıla çıkarüldı. Necmiye Hoca'nın daha önce kendisine verilen cezaya itiraz amaayla başvurduğu Tiran Temyiz Mahkemesi yargıa Nikola KiU, dün yapılan duruşmanın sonunda, sanığjn görevi kötüye kullanmak ve devletin mal varhğma zarar vermekten 11 yıl hapis cezasına çarptınldığını söyledi. yanşı•TAHRAN (AA) - lran'da 11 haziranda yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimleri içın başvurulan onaylanan 4 aday, seçım kampanyalanna resmen başladılar. Anayasayı Koruyucular Meclisi tarafından, 128 başvvını içinden adayhklan u>gun görûlen 4 kişıden birisi olan eski Çalışma Bakanı Ahmet Tevakküli, önceki gün tranh gazeteciler için düzenlediği basın toplantısında, Cumhurbaşkanı Ali Ekber Haşimi Rafsancani'ye meydan okudu. Bir FiRstinfi daha •KUDÜS(AA)-İsrail askerlerinin. dün işgal altındaki topraklarda, bir Filistinliyi öldurdüğû bıldirikii. tsrail Güvenlik yetküileri. Bau Şeria'da devriye görevi yapan bır tsrail askeri aracına taşatan Fılistınü göstericilere ateş açıldığını belirttiler. Almanya Başbakanı Helmut Kohl yann Ankara'ya geliyor. Türkiye, Kohl'e "Rakip olmayalım" mesajı verecek Avrapa'nınpatronuylayakınlaşma HALUKGERAY • Ankara'run Kohl'evermek istediği temel mesaj şu: Almanya önce Avrupa'da kendi sorumluluğunu anlamalı. Sonra da Türkiye'nin bölgedeki yerini kabul ederek Avrupa ile bütünleşmesine yardım etmeli. saj şu: Almanya önce Avrupa'da kendi so- rumluluğunu anlamalı, sonra da Türkiye'- nin bölgesinde ve NATO içindekı yerini ka- bul ederek Avrupa ile bütünleşmesine yardıma olmalı ve ışbırüğınde bulunmalı. Ankara, gezinin gerçekleşmış olmasını bile Bonn'un bu olurnlu noktaya yaklaşmış ol- duğu şeklinde yorumluyor. Kohl, Ankara'dan aşağıdaki konularda bilgilenmek istediğini Dışişlen'ne iletmış bu- lunuyor: Ikili ilişkiler, Ortaasya, NATO-Türkiye ve AT-Türkiye ilişkileri, Bosna-Hersek, Dağlık Karabağ, Rusya'daki durum. Bu "resmi gündem," Kohl'ün isteği üzerine ay- nnülandınlmayarak "gevşek gündem" şek- linde hazırlanmış durumda. fnsan haklan, askeri işbirhği, Kürt sorunu gibı konular ikı tarafın da resmi gündemınde bulunmuyor. Ancak bu konularda Kohl'ün sohbet düze- ANKARA - Almanya Başbakanı Hehnut Kohl yann Ankara'ya gelıyor. Büyüklüğü ve gücüyle Avrupa'run patronu halıne gelen Almanya ile yapılacak zirvede Türkiye. Or- taasya'da "Rakıp olmayalım, işbirhği yapa- lım" mesajını verecek. Sekiz yıl sonra Tür- kiye'ye gelecek ilk Alman Başbakanı olan Helmut Kohl ile yapılacak göriişmeler. sekiz yıl içinde iki ülkenın de kendi bölgelennde ulaştıklan ağırlıkla orantıh olarak bırbırlen- ne verdikleri önemı gösteriyor. Birleşmiş Almanya, Maastncht Avru- pası'nı oluşturan ıtici güç olarak Avrupa'da kilit ülke konumunda 1985'lerde ekonomi- sini tamir etmeye çalışan Türkiye de. bugün Balkanlardan Ortaasya'ya kadar diploma- tik ve ekonomik etkinlik peşınde koşuyor. Türkiye'nin Kohl'e vermek istediği ana me- ymde sorabıleceği sorulann da yanıtlan ha- zırlanmış durumda. 194O'lı yıllann Nazi Almanyaa ile Türkive arasındaki ilışkilerin önemli bir boyutu, Kafkaslar veOrtaasyaydı. Türk "Turancı- lan" înönü'yü Nazılen desteklemesı için sı- kışürmışlardı. Türkçülerin planına göre Türkiye'nin Nazilerle işbirliği yapması kar- şılığında, Almanya, işgal edecegi Kafkaslar ve Ortaasya'dakı Türk cumhunyetlerinde vönetime Türk unsurlan getireceku. Plan, înönü tarafından reddedilmiş, belki de Tür- kiye'nin tkınci Dünya Savaşı dışında kabna- sı sağlanmışü. Yanm asır sonra Ortaasya, iki ülkenin de gündemine yeniden girmiş bu- lunuyor. Almanya ve Türkiye, Ortaasya'ya yapılan yardımlar ve yaünmlarda iki ülkenin de "sı- fın tüketmek" üzere olduklannın bilincinde- ler. Bu nedenle geçmişte iki tarafı Ortaasya'- da birbırlerine rakip gösteren "yanlış anla- malann" düzeltilmesi öncelik taşıyor. Kohl'den önce Abnan Devlet Sekreteri'- nin bu konuya ağıruk vermesi, Almanya'nın Ortaasya'da Türkiye ile işbırlığı yapüması- nın önemini anlamakta olduğu şeklinde yo- rumlanıyor. Ankara, Bonn'a "Ortaasya'da var olmak isteniyorsa, rakip olmayakm. İş- birliği yapahm. Bu, iki ülkenin de menfaatle- rine daha uygun" dıyecek. Askeri yardım lkili ilişkiler düzeyinde, Ankara, 1992'- deki Nevruz olaylanndan sonra Almanya'- nın askeri yardımı askıya almasına yol açan "yanlış anlamalann düzelmiş olmasından duyulan memnuniyeü"resmiolarak dile ge- tirerek bunun devamını ısteyecek. Türkiye'- nin AT ile yaptığı 1963 Ankara anlaşmasın- da öngörülen gümrük birliğıni 1995'te ger- çekleştirmeye karar verdiği vurgulanarak Almanya'nın da AT-Türkiye bütünleşmesi- ne olurnlu katkılar yapması istenecek. Al- manya, Türkiye'nin ATye tam üyeliğine en çok karşı çıkan ülke olarak bihniyor. Ozellikle geçen yıl iki ülkenin ilişkilerinde ön plana çıkan insan haklan, ışkence, Kürt sorunu gibı konulan iki tarafın dışişleri ba- kanbklan da Kohl'ün ziyaretının resmi gün- demine abnaddar. Dışişleri kaynakjan, PKK'nın ateşkes ilarunın bir nedeninin PKK'nın belinin kıntmış olması olduğunu Bonn'un bildiğini vurguluyorlar. Aynca Türkiye'nin süah satın alacağı ülkeler konu- sunda "kara liste" hazırlayarak Almanya'yı buna koyacağını belırtmış olması da bu ko- nulann geçıştirilmesinde bir unsur olarak ortaya çıkryor. Kohl'ün, gayri resmi düzeydeki sohbetler- de insan haklanna ıhşkin bir soru sorması dunımunda şu yamun verileceği bildırilıyor. "Türk hükümeti, parlamentosu ve ka- muoyu, insan haklan konulannda en az Batı ülkelen kadar duyarhdır. Türkiye bırkaç yıl önce hayal edilemeyecek demokratik re- formlan yapmışür. Baulı dostlanmızdan beklediğimiz, bu reform sürecine olurnlu katkıda bulunmalandır." Türk-Almanişbirliği içinönemlibirziyaret Cımhurbaşkanı Turgut özal, Başfoakaıdığı smsmda 1964 yıünda Boon'a yaptığı ziyarette Şansölye Kohl ile görâşmöştiL ONURÖYMEN ( Türkiye nin Bonn Büyükelçisi) BONTS - Federal Alman Başbakam Dr. Hd- mırt Kohl'ün Türkiye'ye yapacağı resmi ziyaret birçok acıdan özel önem taşımaktadır. Bu ziya- ret Varşova Paktı'ın yıkıhnasmdan, Sovyetier Birliği'nın dağılmasından. soğuk savaşın sona ermesinden ve Almanya'nın birieşmesinden sonra başbakan düzeyinde ilk ziyareti oluştur- maktadır. Bu bakımdaa ziyaret geleneksel ola- rak yakın dostluk ilişkileri içinde bulunan iki ülkenin yeni dünya ve bölge koşullarmda ara- lanndakı ışbirliğini güçlendirmelen için önemli bir fırsat oluşturacakür. Bugün AJmanya, bir yandan bırleşmenin yarattığı yeni koşullarda ülke içindeki ekonomik ve sosyal uyum sorun- lannı çözerken bır yandan da demokratik devlet düzenıne yeni kavuşan Orta ve Doğu Avrupa ülkelennın çağdaş bir model içinde kalkınmalanna önemli katkılarda bulunmakta ve böl- gede ıstikrann yerleşmesine yardımcı olmaktadır. Türkiye de benzeri bir rolü Karadeniz bölgesinde, Balkan- larda, Kafkaslarda ve Ortaas- ya'da oynamaya çahşmak- tadır. İki ülkenin diğer Batılı ülkelerle birükte paylaşüklan ortak amaç bütün bu bölgeler- de banşın sağlanmasına veya korunmasına, demokrasinin yerleştinlmesine ve piyasa eko- nomısı koşullan içerisınde eko- nomik gehşmenin sağlanarak halkınm refahının yükeltilme- sine katkıda bulunacakür. Bağımsızhğına yeni kavuşan veya demokrasiye yeni geçen " ~ ^ ^ ~ ^ ^ ~ bu ülkelere coğrafi yakınhklan, bu ülkelerle tari- hi ve kültürel bağlan ve stratejik konumlan yu- kanda belirtilen unsurlar için Türkiye ile Al- manya arasında kapsamh bir işbirliğinın gerçek- leştirilmesini mümkün, hatta gerekli kılan ob- jektif koşullan oluşturmaktadır. Ortak projeler Türkiye ile Almanya arasında ekonomi ve eği- tim gjbi alanlarda esasen mevcut bulunan işbirli- ği mekanızmalan, bağımsızlığına yeni kavuşan ülkelere yönelik ortak projeler için uygun bir alt- yapı sağlamaktadır. Türkiye ile Almanya'nın gerek ikili gerek çok taraftı düzeydeki ilişkilerini daha da aetiştirme- leri için siyası ortam da elverişlidir. fia ülkenin siyaset adamlan. gazetecileri, işadamlan ve bi- lim adamlan arasında son yıllarda gerçekleştiri- lentemaslar bazı yanlış anlamalann gıderilmesi- ne ve karşılıkh anlayış havasmın yerleşürilmesi- ne yardıma olmuştur. Türk ve Alman hükümet- leri de karşıhkb dostluğun ve işbirliğinın güç- lendırilmesi için -her türlü gayretı göstermişler- dir. Ancak bütün bunlardan daha önemli olan, Türk ve Alman mületleri arasındaki dostluk ve güven duygulandır. Çağımızda halklann dostluğuna dayanma- yan sağlam ve kahcı siyasi ve ekonomik dişkiler kurmak mümkün değildir.O bakımdan,Türki- • Başbakan Helmut Kohl'ün ziyareti, iki ülkenin yeni dünya koşullannda aralanndaki işbirliğini güçlendirmek için önemli biradım. ye ve Almanya karşılıkh ilişkilerin geliştırilmesi için en önemü unsurlann başında gelen halk des- teği gibi büyük bir avantaja sahıptirler. Geçen yıl yaşanan bazı acı olaylar bile bu dostluğu ve itimadı sarsmamıştır. AJman milletinın büyük çoğunluğu, Türklere olan dostluk ve vefa duygulannı büyük gösteri- lerle dünyaya ilan etmışlerdir. Türkiye'yi her yü ziyaret eden bir milyonu aşkın Ahnan vatandaşı da Türk rnilletinin dostluk duygulannı bizzat görmektedir. Bu uygun ortam yalnız siyasi ilişkilerin güç- lendirilmesı için değil. ekonomik bağlann daha sağlamlaştınlması içın de yarariı bir zemin oluş- Üirmaktır. Halen 430 civannda Alman fırması da Türkiye'de faaliyet göstermektedir. Alman- ya'daki Türk yatınmlan hızla artmaktadır. Al- manya'daki Türk işadamlanmız ülkelerimiz açıandan gurur verici başanlar kazanmaktadı- rlar. Almanya. Türkıye'nin dış ticaretinde birin- ci sırada yer almaktadır. Tür- kiye de bundan 10 yıl önce Al- man dış ticaretinde 42. sıra- dayken bugün 17. sıraya yük- selmiştir. Tıcaret hacmimiz 14 milyar DM'ye ulaşmışur. Alman ra- kamlanna göre geçen yü tica- ret dengea Türkiye lehine so- nuçlanmıştır. Mali ve teknik alanda işbirh- ği süratle gehşmekte, biümsel alanda da ortak projeler üze- rinde çalışümaktadır. Kültür alanında iki ülke arasında kök çok eski yıllara giden sağlam bağlar mevcut- tur. Bugûn bınlerce Türk genci Almanca dılinde eğıüm gör- ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ mektedır. Çok sayıda Türk sa- ^^^~~^^~ natcısı Ahnan toplumuna Türk kültürünün ve sanatının örneklerini sun- maktadırlar. Türk-Alman ilişkilerinin belki de en önemli halkası. Almanya'da yaşayan ve sayılan 1 mil- yon 850 bine ulaşan Türk vatandaşlandır. Bu vatandaşlanmız hem Almanya'ya hem Türki- ye'ye çok önemli ekonomik, sosyal ve kültürel katkılar sağlanmaktadırlar. Türklerin Alman ekonomisine yıllık katkılannın 70 milyar DM düzeyinde olduğu hesaplanmaktadır. Alman bankalanndakı tasarruflan 30 milyar DM, her yıl ödediklen vergı ise 6 milyar DM'dır. Alman- ya'da yüda 7-8 milyar DM tüketim harcaması yapan Türk vatandaşlan 4 müyar DM sıgorta primi ödemektedirler. 450 bin Türk çocuğu bugün Almanya'da oku- la gitmektedir. Bunlardan 12 bini üniversite öğ- rencisidir. Türklerin Almanya'daki eğitim ve bilgi düzeyi süratle yükselmekte ve toplum için- de gittıkçe daha üst düzeyde yer almaktadırlar. Ahnanya'da yaşayan Türk işçilerinin 30 yıldan beri ter dökerek ulaştıklan bugünkü düzey ve ıkinci kuşaktaki gençlenn çağdaş toplumu hazı- rlamakta gösterdikleri başan, her türlü övgü- nün üzerindedir. îşte bu elverişli koşullarda gerçekleşmekte olan başbakan Kohl'ün Türkıye zıyaretinin ba- şanh sonuçlar vereceginden kuşku duymuyo- rum. Kohl'ün Ankara gezisi sırasında ozellikle savunma yardımı, ekonomik işbirliğive güvenlik yapılanması üzerinde durulacak AlmanyayenibirTürkiyepolitikasıarayışında DtLEK ZAFTÇ1OĞLU BERLtN - Ahnan Başbakanı Hehnut Kohl'ün yann başlayacak olan Türkiye ziya- reti iki ülke arasmdaki ilişkilerin yeniden can- landınbnası >e bazı noktalarda revizyondan geçiribnesi için önemli bir fırsat oluşturacak. Ahnanya Türkiye'ye karşı politikasını, geç- nüşteki püriizkri de göz önüne alarak bundan sonra "rasyonel tetneller üzerine" inşa etmek amacında. Bonn, Ankara'ya karşı tutamadığı vaadlerden kaçınmak, "küstürmeyetinı''kay- gemdan uzak, daha açık bir tutnm getiştir- mekistiyor. Başbakan Kohl'ün Ankara'da Cumhurbaş- kanı Süleyman Demirel, Başbakanlık görevi- ni geçki olarak üstlenen Erdal tnönü, diğer siyasi liderier ve ekonominin temsilcikriyle yapacağı görüşmelerde şu noktalar ön plana çıkacak: SaVHBI yanhM*. Almanya-Türkiye ilişki- lerinin son yıllarda soğumasmın, hatta süah ambargosu ile bir dönem neredcyse kopma noktasına gelmesinin başlıca nedenini "Kürt sivil halka karşı Alman silahlan kullanıldığı" yolundaki iddialar oluşturmuştu. Ahnan ka- muoyunun ve ozellikle sosyal demokrat ve YeşÛ muhakfet partilerinin baskısı altmda ezflen hükümet, sonradan "ambargo" karan- nı geri atanıştı. Bunda krizden zarar gören Ahnan ekonomi çevrelerinin ısrarlı tavn bü- yük rol oynamıştı. Geçmişte sürekli sorun yaratan askeri yardımı Ahnanya kademeti olarak azaltarak tamamen kesmek istiyor. "Silah yardımı yerine ekonomik ve költnrel işbirliği" şjarmı benhnseyen Bom, Ankara'yı şündi bu konuda ikna etmek istiyor. DlMlit IfftMlt Başbakan Kohl Ankara ziyarerinde bir "Türk-Alman Tıcaret OdasT kurubnası yönünde ilk adnnı atacak. Ahnan- ya, ticaret odası ortaklıgma girdiği ülkelerde şimdiy e kadar çok olumhı deneyimler kazsndı ve bn ülkelere ihracatmı böyük ölcöde arttır- mayı başardı. Ekonomik bir diffgunluk geci- ren ve Doğu Almany a'nm kalkındınhnası için rezerve gerektiren Bonn, ihracatta girdiği kıs- mi darboğazı aşmak zorunda. Törkiye'nin yalntz kendisi bir pazar olarak görüunekk kahnıyon Ortadoğu'ya ve özeih'kle Ortaasy a ve Kafkasiar'daki Türki cumhnriyetlere bir sıçrama tahtası da kabul ediliyor. Almanlar "Biriın maü göcmnûz, teknolojbniz ve 'know- bovv'ımııız sizin geleneksel, kültürel ve coğrafi yaknüığnızla bü-leşirse Ortaasya ve Orta- doğu'daki pazaıiardan istifade edebUiriz" mesajını veriyoriar. Ömeğin Türkiye'nin Türki cumhuriyerlerle ögrenci burslanndan televizyon yayuıma ka- dar geüştirdiği ilişkiler Ahnanya'da büyük ilgi ve takdirle karşdamyor. Ancak Abnanya, bölgede yalnız Türkiye değil, İran kartmı oy- nama olanağmı da kendine saklı tunıyor. Ni- tekhn bir İran-Alman Tıcaret Odası geçen yi kuruhnuş, Ahnanya'nm tran'a ihracatı son bir yıMa neredeyse üç nnsli artnnş buİDnuyor. IW AT: Avrupa Tophıhığu'- na bundan 6 yıl önce tam üydik basvurusunda buhınan Türkiye, Bonn'dan bu konuda yar- dım görmemiş; Kohl hükümeti "Türkiye AT- ye yük olur" şeklindeki ekspertizlerden hare- kede AT üyeliğine sıcak yaklasmamıştı. Şimdi bu tavırda hernangi bir değişiknk yok. Türkiye'nin AT üyeüği henüz gündemde de- ğilken sırada İskandinav ülkeleri, Avusturya ve Bazı Doğu Avrupa cnmhuriyetleri var. Güvenlik yapılanması Başbakan Kohl, Türkiye'de u Avrupa'nm gelecek güvenlik yapdanması"nı da gündeme getirecek. Bihndiği gibi Ahnanya Fransızuuia ortak bir girişimle NATO'dan ayn bir " Avru- pa Ordusu"nun çekirdeğini ohtştnnhı. Av- nıpa'mn ABD hegemonyası altmda görünen bir NATO'dan bağonsu askeri gücünü oluş- tunnak, Başbakan Kohl'ün t ransız Cumhur- başkanı Mittemuıd ik ortak en büyükeroeue- rinden biri. Buna Türkiye'nûı ne ölçüde kab- labileceği Kohl'ün gezisnıde gündeme getirfle- cek konular arasmda yer alıyor. Balkanlar ve özeflikle eski Ysgoslavya'- daki iç savaş, Ermeni- *-«ri çadşması, Kıbns sorunu ve Ortadoğn Barış Konferansı da Kohl'ün ziyaretinde dile getirilecck konular arasmda. Kohl, bunUnn otesinde Türkiye'de Almanca eğitim yapan bir üniversitenin teme- hni atacak ve tst'anbul İ niversitesi fahri dok- torluk unvanını alacak. Abnan orta ve yükse- köğrenim kurumlan ve Goetbe Enstitüleri yoluyla Türkiye'de kültürel bir "etki" de te- mellendirumeye çanşdacak. Ksacası Başbakan Helmut Kohl'ün Türki- ye riyaretinden Ahnanya çok şey bekliyor. Dişkiİerini ekonomik ve kültürel işbirliğkekse- ninde sdulaştırmak, "hamasi Türk-^man dostluğu edebiyatı"ndan uzak nesnel ve akıkı bir raya oturünak amacmda olan Başbakan Kohl, bu ziyaretinde yeni Cumhurbaşkanı De- mirelie de tamşarak bir güven inşkisi yarat- mak istiyor. Kohl, Demirene yüzünû daha çok Washington'a çeviren merhurn Cumhur- başkanı özal'dan daha iyi bir diyalog kurmak amacmda.