Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
20 AĞUSTOS1992 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA
BaşyazanmızNadirNadfyi sonyolcıüuğuna biryü önceuğurlamıştık
Çok yönlü bir aydınınportresi
Gazetecitiği
Onurlu bir
başyazar
I azeteci ve yazar bir babanın
oğlu olarak gazetecilikle küçük
yaşlarda iç içe olan Nadir Nadi
lisedeyken küçük müzik kritıkJeri
yazıyor, çeviriler yaptyor ve
Istanbul'a gelen yabancı
yazarlarla, müzisyenlerle,
sanatçılarla yaptığı konuşmalan,
babasırun 7 Mayıs 1924'te kurduğu
Cumhuriyet'te yayımlıyordu.
Viyana'da üniversite okurken de
Cumhuriyet'e haberler, izlenimler,
röportajlar yollayarak
gazeteciliğin[sürdürdü. I935'te
yurda dönünce Cumhuriyet'te yaa
işleri müdür yardımalığı, haber ve
röportajahk dallannda çalışü,
köşe yazarlığı yaptı. Giderek
başyazarhğa yükseldı. İlk imzah
başyaası l Nisan I936'da
yayımlandı. O sütunu, isteğı
üzerine babası ile paylaştı. Nadir
Nadi, babasıru anlaürken "Babam
yazılanma hiç kanşmazdı. Ben de
MArkasıSa.l5,Sû.l'de
Yaztn dünyası
9kitap
bıraktı
ladir Nadi, güzel Türkçemizi
kullanmada usta bir yazar olduğu
gibi özleşen dilimizin gelişmesine,
anlatım gücünün yeni olanaklar
kazanmasına da önemli katkılarda
bulunmuştur. Atatürk ilke ve
devrimlerinin ödün vermez bir
savunucusuydu. Hoşgörû veözgür
düşünce içinde toplumcu görüşten
yanaydı. Ulusal uygarlıklann
evrensele ve insanahğa yönelik
gelişmesi görüşünde olan difimizin
usta yazarı Nadir Nadi'nin
yayımlanmış yapıtlan şunlardır:
Sokakta Gürültü Var (1943),
Uyanlar (1961), Perde Arahğından
(1964), Iki Sovyet Rusya - Iki
Polonya (1967), 27 Mayıs'tan 12
Mart'a (1971), Sil Baştan (1975),
OlurŞeyDeğil( 1981), Ben
Atatûrkçü Değilim (1982),
Dostum Mozart (1985) 194 l'de
MArkasıSa.l5,Sü.8'de
Atular
Nadir Bey'i anarken
SAMt KARAÖREN
^ ^ umhuriyet'te çahşıp da kendisinin
yakınlığını kazananlann gönlünden (ve
dilinden) hiçbir zaman düçmemiştir Nadir Bey.
Düşmeyecektirde... Ölümünün birinci yılında
bugüne özgü (mahsus) değil onu anmamız.
Geride öyle üstün nitelikler bırakarak
dün>amızdan aynldı ki, onun bu nitelikleri ve
inançlı yolu kendisiru sık sık anmamıza, bizlere
gösterdiği sıcak dostluğu anımsamamıza vesile
olmuştur hep. Nadir Nadi, türü kişiliğine özgü,
az yetişir insanlardan biriydi. Çok iyi yetişmişti.
Bu yetişkinlik onu alçakgönüllü, sevecen,
hoşgörülü kılmfştı. Sorumlulukduygusu
yüksek, gerçek bir aydın, özgürlükçü, yurtsever,
inanmış bir Atatûrkçü düşünürdü. Evet, çağdaş
düşünceyi yansıtarak, yurdumuza aydınlık
saçan toplumcu, gercekçi birdüşünür.
Gazetesini Atatürk Devrimi'nin ilkelerine
bağhlıktan bir an ayırmamış, bu yolda büyük
savaşımlar vermiştir. Babası Yunus Nadi'nin
Kurtuluş Savaşı yıllannda, Atatürk'ün yanında
yer alarak, bağımsızlık uğruna nelere
katlandıklanna, Cumhuriyet Türkiyesi'nin nasıl
kurulduğuna, küçük yaşında taruk olmuş, bu
tanıklığı eğitimiyle birlikte, zamanla gelişerek
yurt sorunlan karşısında bilinçli, çağına yakışır
bir kişiliğe kavuşturmuştu kendisini. Bu inançla
iyi bir gazeteci, büyük bir başyazar oldu.
Dilimizin en usta yazarlanndan biriydi. öz
mArkastSa.l5,$ü. 7'de
Perşembe yemeklerinden kesitler
DÜNDARAKÜNAL
lenhus hastalık henüz gelmemişti. Ama
gönderdiği habercılergeleceğinin kaçınılamaz
olduğunu gösteriyordu. Sonralan "Perşembe
Yemekleri" ya da "Trabya Söyleşileri" adı ile
anılacâk olan loplantılar bu dönemde
başlamıştır. Daha doğrusu hastalık bu
toplantılan başlatrmştır. İlk yemekli toplantı
Boğaz sırtlannda yapılacaktı. Nadir Nadi,
"Ayazma"ya ilk kez geliyordu. Kalabalık
arasından geçmemesi için llhan Selçuk,
bahçenin yan kapısını ayarlamışü. Nadir Nadi
içeri girer girmez masaya oturdu; görülmesin
istiyordu. "İlhan Selçuk Masası" adı da o
toplantıda koyuldu. Herkesin birbirini
görebildigi bir masa düzenlemesiydi bu. En
azından dört kare masanın, yine İcare biçiminde
birleştirilmesiyle oluyordu. Nadir Nadi bakındı,
"İyi olmuş" dedi, "Hepinizi görebiliyorum.
Eğilmeye gerek kalmıyor." Bu ortam
Tarabya'da da sürdü. Nadir Nadi sonuna kadar
devametti bu toplanülara. Fazla konuşmuyor,
ama bütün anlatılanlan dinliyor, yeri geldiğinde
de kendine özgü üslubu ile espriyi patlatıyordu.
Bu toplanülarda tarihten edebiyata, sanata,
güncel konulardan politikaya konuşulmayan
yoktu. Ama her zaman çağdaş olan Atatürkçü
düşünce egemendi söyleşılere. Bundan en küçük
MArkasıSa.l5,Sü.3'te
Nadir Nadi'yi sevmek ve anlamak
MÜCAP OFLUOĞLU
\^ocukluğumdan başlayarak, ilk okuduğum
gazete Cumhuriyet olmuştur. Nadir Nadi'yi ben
de birçoklan gibi önce yaalanndan tanıdım.
Klasik Batı müziği konserleri üzerine yazdığı
küçük eleştirilerinin, İkinci Dünya Savaşı içinde
başladığı başmakalelerinin, yazılannın
günümüze dek hep izleyicisi, okuyucusu
olmuşumdur. Onu yakından tanımam, kardeşi
Doğan Nadi (1913-1969) ile olan arkadaşhk
yıllanmıza rastlar. 1962 yılı olacak, Doğan
Nadi'yi görmeye Cumhuriyet gazetesine
gitmiştim. Henüz eski binadacalışıyörlardı.
Doğan'ın odasında bir süre çene caldıktan sonra
Doğan, "Gel seni Nadir'le taruştırayım" dedi.
Ne yalan söyleyeyim, birden heyecanlandım. Bu
heyecanım halimden belli olmuş olacak ki,
Doğan "Hayrola ne oluyorsun. Nadir adam
yemez, senin benim gibi bir ademdir,
tiyatroculan bilhassa Muhsin'i (Ertugrul) çok
sever." Ben de "heyecarumı mazur gör Doğan,
ben Nadir Nadi'yi çok ciddiye alıyorum,
açıkçası o sana da bana da pek benzemiyor"
demiştim. Bunun üzerine Doğan ıslıklı
kahkahalanndan binni bastırdı ve yürüdü. Ben
de peşine düştüm. Odaya önce Doğan girdi.
"Nadır bak sana bir aktör getirdim, böylesini
tanımamışsındır, Polonius Mücap diyorlar."
Ben kapıdan içeri adımımı atarken, Nadir
Bey'in sesi geliyordu. "Polonius Mücap mı,
gelsin bakahm" diyor ve gülüyor, ben de içeri
gjriyonım. Bana ayakta "hoşgeldiniz" dedi.
Doğan'a dönüp, gazeteyle ilgili bir şeyler sordu.
Nadir Bey beni hiç şaşırtmamıştı. Çünkü o
mArkasıSa.l5,Sü.r<k
Aydın sorumluluğu
Sıkıyönetim mahkemelerinde
adir Nadi'nin yaşam öyküsü şu üç sözcükle özetlenebilir:
"Kuvayı Milliye ruhu, Atatürk devrimleri ve çağdaşlık." Aydın
sorumluluğunu nasıl taşıdığı ise son yargılanmasında yaptığı
savunmada şöyle beliriyor: "...Kendimden söz etmeyi sevmem.
Atatürk devrimlerini özümseyememiş gerici çevrelerin tüm
saldınlanna karşı, aydın Türk kamuoyu benim kişiüğim
hakkında yeterince bilgi sahibidir. Kimseyi suça teşvik
etmedim, etmem de. Ama, Atatürk devrim ve ilkelerinin
tehlikeye girdiği anda, çağdışı gerici akımlar karşısında kayıtsız
ve sessiz kalınmasına da karşıyım.
20 yıl boyunca sırası geldiğinde tekrarladığım yazılanmda o
tehlikelere değinmek istedim. Vatandaşlanmı suça teşvik ne
demek, ilgililen ülkemizde hukukun üstünlüğü ilkesinden
aynlmamalan için uyarmaya çalıştım."
Nadir Nadi, Atatürk'ün kurduğu Türk Dil Kurumu'nu
savunanve 13 Ağustos 196rdeyayımlanan"TuhafBirTasan"
başlıklı yaasını 23 Ocak 1983"tetelirenyenı durumlar
karşısında yeniden yayımlaması dolayısıyla, Türkiye'de
aydınlann yazgısını yani, halka karşı iktidarlann açtığı
davalarda; "yargılanma ve ma>.kûm olmayı" paylaştı. 12 Eylül
MArkasıSa.l5,Sü.7'de
Politik yaşamı
Çağdaşlığın savunucusu
^ok partıli demokratik yaşama geçişin ilk ıktidar değişikliği
ym olan 1950'de Demokrat Parti listesinden bağımsız Muğla
Milletvekili seçilerek parlamentoya girdi. 1954'te de yine
bağımsız olarak İstanbul Milletvekili seçildi. Parlamentoya
ginşinden bir süre sonra Avrupa Konseyi'ne bağımsız Türk
delegesi olarak seçiüp 6 yıl bu görevde bulundu. Çeşitli yabana
radyo ve televizyonlarda konuşmalan yayımlandı. 9 Haziran
1964'te ise 27 Mayıs'ın lideri ve o günlerin Cumhurbaşkanı
Cemal Gürsel tarafından kontenjan senatörlüğüne seçildi.
Böylece ikinci kez parlamentoya girmiş oldu. Ancak senatörlük
süresi daha dolmadan 3 Nisan 1970'te bugörevinden aynlarak
yine Cumhuriyet Gazetesi'ne döndü. Nadir Nadi ünlü
politikacılarla ilgili anılanndan birini şöyle aktanyordu: "Yeni
iktidann ikinci yılında Bayar'la beraber Ege Bölgesi'nde bir
yurt gezisine daha çıkum. Eskişehir üzerinden Kütahya,
Balıkesir, Manisa, Aydın, Nazüli'ye uğradık. Dönüşte iki gece
deİzmir'dekaldık. Muhalefetteiken Demokratlarşiddetle
tenkid ettikleri için bindiğimiz treninrengjbeyaz değildi, ama
nihayet bu da her türlü konfonı yerinde, özel bir trendi. Her
indiği istasyonda karşılayıcılann hücumuna uğruyordu Bayar.
MArkasıSa.l5,Sü.3'te
Müzik yaşatm
Mozart'ın etkisinde
üçük yaşlarda "müziği
hiç sevmeyen Nadir Nadi
Galatasaray Lisesi yıllannda
Profesör Karl Berger'den
keman dersi ahrken, yüz elli
vıl önce yaşamış bir
sanatçının (Mozart*ın)
insanlığa söylediklerini
duyumsadı ve inançla,
heyecanla kelimesi kelimesine
yineledi, adeta Mozart'la
özdeşleşti.
Üç yıl süreyle kaldığı
Viyana'da müzik bilgjsini
arttırdı ve hiçbir senfonik
konseri, resitali kaçırmamaya
çalıştı. Kendi deyimiyle,
"Emekli bir amatör kemancı"
olduktan sonra yazdığı
"Dostum Mozart" kitabı
büyük ilgj gördü. Nadir Nadi
bu ilgiyi şöyle anlatıyordu:
"...JCıtabın bu kadar çok
satması, bunca baskıya,
bunca gericiliğe karşın
evrensel müziğe, evrensel
ahlaka, evrensel değerlere
bağlı birakımın varolması
bakımından beni sevindırdi.
Zaten bu gelişme de
engellenemez..."
" 194 l'de evlendi Nadir Nadi.
Berin Hanım'la. 'Evlilikteilk
BArkasıSa. 15, Sü. 7'de
Teröuman
Ebrya&sı
Gençliğe
güven
• wMayıs Bayramı vesilesiyle
Cumhurbaşkanımız Sayın Fahri
Korutürk bir mesaj yayımlayarak
gençlere seslendi. Onlara
görevlerini hatırlatü, "Milli Misak
sınırlan içinde bu vatanı kurtaran
ve bu topraklar üzerinde
cumhuriyeti kurup, onu,
devrimlerle birlikte sizlere emanet
eden Atatürk'ün ruhu ve bütün
Türk milletinin gözleri sizlerin
üzerindedir" dedi, aynca gençliğin
görevini başaracağına inandığını,
sağduyu ile sorunlanmızın
çözüleceğini belirtti.
Sayın Korutürk'ün iyimser
düşüncelerini yürekten
paylaşüğımızı söylemek isteriz.
Gençlik, bir toplumun en atılgan,
en dinamik bölümüdür. Gençliğine
inanmayan, gençliğine
güvenmeyen yöneticilerden hayır
gelmez. Bu gibi yöneticilerin ağır
bastığı yerlerde toplum bunalım
geçiriyor demektir. Yaşlanmış
kuşaklar arkadan gelen yeni
kuşaklara güvenemezlerse yann
ülkeyi kime teslim edeceklerdir?
Böyle bir soruyu zihninden geçiren
NADİR NADİ
UArkasıSa.l5,Sû.5'te