Catalog

24 MAYIS 1992 PAZAR * * • • CUMHURIYET SAYFA 17 Kızıl Meydan'da balonlar Moskova'da düzenlenen uluslararası bir festivaldolayısıyla Kızıl Meydan'da dev balonlar gökyüzünü renklendirdi. Meydandaki ünlü saat kulesini sıyınp geçen bir balonu meraklı gözler gökyüzünde kaybolana dek izlediler. 7 SANtYELİK YIKIM - Japonya'nın Otsu kentinde 36.4 m yüksekliğindeki bu 11 katlı bina 280 ton dinamit kullanılarak yıkıl- dı. Yapımına 20 yıl önce başlanan ve otel olması planlanan bina, 20 > ıl bekledikten sonra 7 sanive içinde \ok oldu. ,lapon\a'da bu vöntemle yıkılan ilk binanın hazin sonunu 43 bin meraklı Japon izledi. öandizi DAILY»NEWS Amerika'nın sevilen TV dizilerinden "Murphy Brown"un 18 mayıs gûnü gösterilenve38 müyon Amerikahnın izlediği bolümünde, aktrist Candice Bergen'in dizide evlilik dışı çocuk sahibi olması Beyaz Saray'da tarüşma konusu oldu. Başkan Yardımcısı Dan Quayle diziyi eleştirerek ahlak dışı bulduğunu belirtti. FRAMPp: TV's unwed mom symbot of U.S- w HABERLERIN DEVAMI OLAYLAREV ARDINDAKI GERÇEK • Baştaraft 1. Sayfada labalık yokmuş, halk katılma- mış. Buruda bizim altını çizmek is- tediğimiz gerçek, Sayın özal'a gösterilen ilgiya da ilgisizlik de- ğildir. Kalabahk daha çok ve canlı olabilirdi; karştlama töre- ni sörtiik geçmeyebilirdi; ancak bu ilgi ve kalabahk ANAP çer- çevesinde kaldıkça, karşılama- mn anlamı değişmezdi. Bizim anayasamıza göre bir milletvekUi nereden seçilirse se- çilsin milletin vekilidir, tüm ulu- su temsil eder. Bu nitelik, cum- hurbaşkanı için daha da güçlü bir kaçınılmazlığı vurgular. Sa- yın Cumhurbaşkanı özal, ANAP'm değil bütün ulusun cumhurbaşkanıdır; ama bu alanda her zaman bir eksiklik göze çarpıyor; Çankaya, halkm bütünlüğünce benimsenemiyor. Hiç kuşkusuz bu konuda so- rumluluk doğrudan Sayın özal'ın omuzlarındadır. Cum- hurbaşkanı, siyasal partilere karşı eşit davranmayıp kendisi- ni ANAP'lı saydıkça, milletin değil, ANAP'm cumhurbaşka- nı gibi görülecektir. Bu taraflı görüntüsünü silecek çabayı ye- terince gösteremezse, Çankaya, devlet yaşamında ve ülke bütün- lüğünde yeterli ağırlığı kazan- mak yolunda eksik kalacaktır. ABD'de yapılan başanlı ope- rasyonla sağlığına kavuşan Sa- yın özal'ın kendisi, ANAP'lı görüntiisünden rahatsız olmaya- bilir; Ankara'daki karşılamamn bir parti genel başkanına yapı- lan karşılamadan farksız oluşu da Cumhurbaşkanı'nca yadır- ganmayabilir. Ancak bu çarpıcı görüntünün kamuoyunda yadırgandığı bilin- melidir. • • * Müslüman Kardeşler Ankaraîda toplanacak KAHİRE (AA) - Ortadoğu- nun çeşıtli ülkelerinde. şcnat düzenini kurmak için yasal çer- çevede faaliyet gösteren Müslü- man Kardeşler örgütleri temsil- cilerinin. gelecek hafta An- karada bir araya geiecekieri öne sürüldü. Londra ve çeşitli Arap baş- kcntlerinde yayımlanan El Ha- yat gazetesinin haberine göre Ankara'daki toplantı, Körfez knzi sırasına görüş aynlıklan vaşavan Müslüman Kardeş- İer'in kriz sonrasındaki ilk ge- nel kongresi niteliğini taşıyor. Üç gün süreceği iddia edilen toplantıda ele alınacak konular arasında İran'daki son seçim- ler, Mısır-İran ilişkilerindeki yumuşamanın etkileri, örgütün Mısır. Crdün. Tunus ve Ceza- yir gıbi ülkelerde yasal çerçeve- de izleyeceği siyasi stratejinin belirlenmesi bulunuyor. El Hayat gazetesine göre top- lantıda çeşitli Müslüman Kar- deşler gruplan arasındakı gö- rüş aynlıklannın giderilmesine de çslışılacak. Müslüman Kardeşler örgüt- leriruı ilk toplantısı 1982 yılın- dayjpılmıştı. GUNCEL • Baştaraft 1. Sayfada Kalkınma hızından yakınmalar var, değınılmedı. Dovız rezervlerinin yıl sonunda stop edeceğini öne süren savla- rın sözü bile geçmedi. iç politikayı anımsatan bir iki konuya önce Başbakan, daha sonra şöyle böyle bir iki soru dokundu. Örneğin, ana muhalefetimizin 7 Haziran kaynaklı "beklentileri"r\\ duyu- ran açıklama, basm toplantısının daha başında Başbakan Demirel'den geldi. Her ay yapılan TV'deki liderler açık oturumu, mayıs so- nunda gerçekleşmeyecek. Ana muhalefet lideri Mesut bey, 7 Haziran seçimlerinden sonraki bir tarihi uygun gör- müş. Tabii Demirel'in basına söylemediği kişisel bir yorumu olabilir. Siyasal nezaket gereği isteğin üzerinde durmu- yor. Herhalde Mesut bey, TV'de 7 Haziran seçim sonuçlarına göre irili ufaklı irdelemeler yapmayı daha "münasip görü- yorlar." ANAP'm görkemli farklarla sonuçlara gideceğine fazla- ca güveniyor. Sandıktan aldığı hızla özellikle "baba"ya veryansın etme fırsatıhı, hem de 7 Haziran'dan bir iki gün sonra iktidarı silkeleme olanağını kullanmak istiyor. Kamuoyu araştırmaları Mesut beyın beklediği olanağı yeterince sağlamıyor. Üstelik ANAP'm para verip yaptırdı- ğı anketler DYP'yi birinci, anamuhalefeti ikinci parti göste- riyor. Ağdalı ses tonuyla her konuya muhalefet etmek oy artı- rımına yeterli midir değil midir? 8 Haziran sabahı görece- ğiz. Mesut beyin sandık beklentileri olumsuz çıkarsa, Haziran'daki açıkoturumda kullanmayı düşündüğü ola- naklar el değiştirip, iktidardaki DYP'ye geçmeyecek mi? Bir hafta önce, bir hafta sonra Bu seçimin -daha önceki seçimlerde de görüldüğü gibi- bir başka yanı yine dikkatleri çekiyor. Orneğin Istanbul'un bir ilçesindeki küçük bir kasabada seçim yapılacak. Ya- saklar bütün istanbul'a, hatta zaman zaman Türkiye'de uygulamyor. Başbakan da "öteden beri şaşırdığı bu tersliğin" yeni oyunlaroynamasındançekiniyor. Nahcıvan'la aramızdaki köprünün yapımı bitmiş. 28 Mayıstatörenle açmayı düşü- nüyor. Ya, seçim yasaklarına girerse diye hâkimlere, hu- kukçulara danışacakmış. Kamuoyuna günümüzün ulusla- rarası konjonktüründe önemsenecek bir konuda, hüküme- tin biryerde duyduğu aczi anlatıyor. Hükümetin Karabağ ve Nahcıvan'a Ermeni saldırılarını dünyaya mal ettiğini söylerken; savaş başlatmayı, asker göndermeyi isteyen partilere, lideradı vermeden muhale- fete, arada Tö'ye de "lisan-ı münasiple"yükleniyor. BM, AGİK, Ingiltere, ABD, Fransa, NATO, Rusya Fede- rasyonu, iran... Karabağ, Nahcıvan ve Bosna-Hersek'te kan dökülmesine karşı çıkmış, günlerdir anlatılan Türk te- zini artık destekliyorlar. "Yeni Dünya çerçevesinde " diyor Demirel; "Bugün bir caydıncılık' sağlanamamış, kan dö- külmesi önlenememiş, beslenen umutlar yok olacak aşa- maya gelmiş." Budapeşte'de açıklamış. "Mutlaka caydıncılık için bir mekanizma düşünülmeli". Bir hafta sonra benzeri ses ba- tıdan yükselmiş. Dün sabah James Baker, Ingiliz John Major'la konuştuktan sonra "böylesiolaylarda hemen böl- gesinde devreye girecek uluslararası bir gücün kurulma- sında anlaştıklarını" açıklamış. Demirel, dün "Biz bu guce katılınz" dedi. Elbette katılı- rız. Kafkaslar'daki olaylar, içerde dışarda "başımızı ağrıt- maya" devam edecek. Özellikle içerde... Oy sömüren politikaların ardı-arkası gelmeyecek. Bu koşullarda... Evet, Türkiye bu güce niçin katılmasm, neden desteklemesin? Aliyev'den tek yanlı ateşk< • Baştarafı I. Sayfada musını istedim. Süleyman De- mirel de bana. Ankara'daki Nahcıvan heyetini kabul edece- ğini. daha sonra Devlet Bakanı Ekrem Ceyhun'a talimat vere- rck kredinin kullandınlması için bankalan harekete geçir- mesini sağlamasını isteyeceğini belirtti. Biz. burada kapalı kal- dık. Demirel'den gıda yardımı istedim. Gıda yardımını gönde- receğini söyledi. Ancak. hangi şekilde gelecek bilemiyorum." İran'ı eleştirdi Bu arada. önceki akşam Nahcıvan TV'sinde yaptığı ko- nuşmada, Türkiye'nin tutumu- nu ve çabalannı öven Aliyev, İran'ın lutumunu da sert bir dille eleştirdi. Aliyev, dün basın toplantısında bu konuya da de- ğinerek şöyle dedi: "Bu beyanatımdan sonra Iranlı yetkililer bana telefon et- ti. Kendilerine daha ağır sözler söyledim. Burada 50 kadar ba- sın mensubu var. Bunlann bü- yük çoğunluğu Türk gazeteci. 'Neden Iran hıçbir gazeteci, TV muhabiri göndeımedi' diye çı- kıştım." Aliyev, basın toplantısı sıra- sında kendisini telefonla ara- yan. İran'ın Merend Valısı Rıza Ibadi'ye de sitem etti ve şöyle konuştu: "Turgut Özal. SülevTnan De- mirel. Hikmet Çetin bizim için uğraşıyor. Beyanatlar veriyor- lar. Rafsancani niye tek kelime konuşmuyor? İran niye bu me- zalime seyircı kalıyor? Bu vet- mezmiş gibi Ermeniyi koynun- da besliyor. Bize doktor gönde- rin. yaralılanmızı götürüp tedaviedin." Ermenistan cumhurbaşkanı Levon Ter Petrosyandan gö- rüşme talebine henüz cevap gel- mediğini bildiren Aliyev şöyle devam etti: "Biz Ermenistan'ın aldığı te- peleri geri vermesi şartıyla an- İaşmaya hazınz. Bu tepeler çok önemli. Tepeler Ermenilerde kaldıkça güven içinde olama- yız. Hasret köprüsü de güven- h'kte olamaz. Aynca. Türkiye de bu köprünün güvenliği için önlemlerini almalıdır. Ermeni- ler, anlaşma şartı olarak sınırla- nmız boyunca 23 noktada İran'ın gözlemci koymasını isti- yor. İran da buna razı. Biz buna razı değiliz. Neredeyse tüm sı- nırlanmızı neden İran gözlesin? Yalan haber Öte yandan, önceki gün Azerbaycan Televizyonu'nda verilen bir haberde. Ermenistan topraklanndaki 14. Rusalayın- dan Nahovan'a top atışı yapıl- dığının. çok sayıda ölü ve yaralı buiunduğunun belirtiJmesi Nahcıvanda panığe neden ol- du. Nahavan Televizyonu. yayı- nına ara \ererek bu haberin doğru olmadığını, herhangi bir top ateşi, ölü ya da yaralı bu- lunmadığını duyurdu. Aliyev de basın toplantısın- da, Azerbaycan TV yetkiliierini arayarak yalan haberin neden verildiğjni sorduğunu ve gece geç saatlerde yalanladığını bil- dirdi. İngiltere'nin'önde gelen etkin fikir gazetelerinden The Times "L ygar düzenin bir kalesi ve böl- gedeki Batı çıkarlannın vekili" olarak tanımladığı Turkiye'nin Nahavan'a askeri müdahalede bulunmasının "felaket" sonuçlar doğuracağını yazdı. The Times gazetesi, Trans- kaflcasya kazanf başlığı altında yayımladığı başyaada. Türk ordusunun Ermeni saldınlannı durdurmak amacıyla sının ge- çerek Nahcıvan'a müdahale etmesinin birçok ülkeleri de içi- ne çekecek bir dizi tepki yarata- cağını anımsattı. Aliyev "in yaptığı ateşkes çağnsına karşın. Ermenilerle Nahcıvan askerleri arasında çatışmalar dün de sürdü. Nah- cıvan'dan muhabirimiz Esat Pala'nın bildirdiğine göre, dün özellikle öğleden sonra Sede- rek cephesinde yoğun silah atı^lan oldu. Ermenilerin elin- de bulunan Mıl tcpesinden Sederek'e doğru açılan ateşe Nahcıvanlı milisler de sürekli karşılık verdi. Nahcıvanlı mi- lisler gruplar halinde Mil tepe- sine bakan mevzilerde Kalaş- nikof tüfeklerivle karşılık verdiler. Ermenistan Dışişleri Bakanı Raffı Hovanisyan, Turkiye'nin Ermeni-Azeri çatışmasına aske- ri müdahalede bulunmasının 3. dünya savasma yol açacağmı söyledi. Reuter'in haberine göre Ba- ğımsız Devletler Topluluğu ül- kelerine yapılacak yardımı gö- rüşmek üzere dun Lizbon'da toplanan konferans için Porte- kiz'in başkentine giden Hova- nisyan, Turkiye'nin müdahale gerekçesi hazırlamak için Nah- cıvan bunalımını yapay olarak yarattığını öne sürdü. Ermenistan yalnız kaldı .• Baştarafi I. Sayfada devam edilmesi durumunda "Demokrat Dünya" güç kulla- nımına karar verirse Türkiye'- nin buna katılacağını açıkladı. Türkive ile Nahcıvan arasında- ki "Hasret Köprüsü'"nü 28 mayısta açacağını da bildiren Demirel. Nahcıvan'm Tür- kive've ilhak isteminde buluna- TESEKKUR I Eski Samsun-Karadeniz Türk-İş Bölge Temsilcisi HASAN NECET ÖĞÜT'ün !0 Mayıs 1992 tarihinde ani kaybı nedeniyle acımıza paylaşan, bizzat gelerek veya telefon-telgraf-fax ve mektupla başsağlığı dileyen tum tanıdık ve vefakâr dostlanmıza içten teşekkürlerimizi üetiriz. Eşi, annesi, kardeşleri ve akrabaları adına kardeşi TYILMAZ ÖĞÜT H A F T A L I K H A B E R D E R G I S I I!... * T SOLDA YASAL PARTİ ARAYIŞI! • Yasal Parti İçin Start Verenler • Nabız Yoklayanlar • Dev-Yol'un Arayışı • Kıırtuluş'tan TDKP'ye, Gelenek'ten Emek'e kadar grup ve örgûtlerin görûşleri. • Türk Metal Kınkkaleliler Çiftligi... Başkanın Ogluna Sendikada özel Oda... Özbek'in Kınkkale'deki îsmi 'Imparator1 ... îşveren Sendikası Üyesi Başkan. • Haluk Gerger ve Baskın Oran Ermenistan ile Turkiye'nin Savaşma Olasılıgını DegerlendJrdi • Şırnak'ta öldürülen Çobanlar • Hasan Uysal SHP'yi Degerlendirdi • tzmir Valisi'ne Suç Duyurusu • Minibüs Şoförlerini Kim Taradı • Köln'de 20. Yıl Anması • Karşı Medya • MLSPB Sanıgı Ayşe Hülya Özzümrüt ile Söyleşi • Rusya Küıtleri Bağımsızlık İstiyor • Küba'da Anayasa Degişikliği... B A Y I L E R D E cağı >olundaki habcrlerle ilgili olarak. '"bu çeşit şeyler bugün- kü dünya nizamında. bugünün şeyleri değil" diye konuştu. Ayhk basın toplantılannın altıncısını dün düzenleyen Baş- bakan Demirel. iç ve dış politi- kadaki gelişmeler konusunda görüşlerinı dile getirdi. Dış ge- lişmelerin ağırlık taşıdığı basın toplantısında Demirel. bir soru üzerine anayasa değişikliklerin- de öteki partilerle uzlaşma sağ- lanan maddelere öncelik \ere- ceklerini belirtti. Demirel. muhalefetle uzlaşma sağlana- mayan anayasa değişiklikleri için referandum yolunu seçip seçmeyeceklerinin sorulması üzerine de,"önce diğer partiler- le nerede mutabakat sağlayabi- leceğimizi görmek isti>oruz. Ana>asa gibi bir konuda diğer partileri bir kenara itmek iste- miyoruz." dedi. Başbakan Demirel, HEP kö- kenli 22 milletvekilinin doku- nulmazlıklannın kaldınlması yolundaki DGM fezlekesinin TBMM Başkanvekili Yılmaz Hocaoğlu tarafından işleme konulması ile ilgili sorulara ise yorum yapmaktan kaçınarak, "Meclis yönetiminin işidir" ya- nıtını verdi. Demirel. cumhur- başkanlığına vekalet eden TBMM başkanı Cindoruk'un by-pass yasasını onaylamaması konusunda da yorum yapmak- tan kaçındı. pemirel. ABD'den dönen Özal için ANAP'lılann yaptığı karşılamayı da yadırga- madığını bildirdi ve "cumhur- başkanı tarafsızdır anayasaya göre. Ama "ben yemine uymu- yorum, diyorsa bu benim mese- lem değil. bütün Turkiye'nin meselcsidir. Karşılamayı da ya- dırgamıyorum. Zaten ayn gay- Hasret Koprusu DOĞANAKIN ARALIK - Bölge halkının "sörekef' dediği çorak toprak, Iğdır-Aralık köşegeninden Ağ- n Dağı'na kadar onlarca kilo- melrekarelik biralanayayılmış. Her geçen volcuya havlayan köpekler... Yukançamurlu'da bir köylü. karasabanla deşmeye çalışıvor toprağın karnını. Kü- çücük birkaç köy ve pencereleri mazgalı andıran toprak evler... Aras'ın ötesinde. Karabağ ve Nahcıvan'da kıyamet kopsa da Ağn Dağı'nın eteklennde her zamankı durağanlığıyla sürü- yor>aşam. Turkiye'nin, Nahcı- van'la 12 kilometrelik sınınnın yeraldığı Kars'ın Aralık ılçesin- dc son günlenn en önemli olayı, Ermeni saldınlan değil. Azer- baycan'daki seçimlerin de Ara- lık'ın gündeminde yeri yok. Son günlerde Aralık'taki en önemli olay, Kara Atrrjaca'nın ziyareti. Kara Atmaca (Black- Havvk) bir tanesi milyonlarca dolar olan Scorsky helikopter- lerinin diğer adı. Nahcıvan'- daki yaralılan Erzincan'a taşı- mak için Aralık'a gelen Kara Atmaca. inmeden önce. dosta düşmana karşı havada 15 daki- ka turlayınca ilçede günün ko- nusu oldu. Bu nasıl bir helikopterdi ki. füzeleri bile vardı? Türkiye. Er- menistan'a savaş mı açıyordu? Yoksa, uslanmak bilmeyen Er- meni çetecilere gözdağı mı veri- lecekti? Gerçi Aralık'la Nahcı- van arasındaki mesafenin tampon bölgeden dolayı 40 ki- lometre olması nedenivle. göz- dağı alacak Ermenilerin gözle- rinin sahra dürbünü gibi olması gerekirdi ya. söylentilerin ardı arkası kesilmiyordu... En doğusunda Türkiye'nin. yollann en tozlusu Nahcıvan sı- nınndaki Hasret Köprüsü'ne uzanıyor. İki yakayı birleştir- miş, ama henüz yapımı tama- men bitmemiş. Ancak, Aras Nehri bu durur mu, çoktan dövmeye başlamış köprünün ayaklannı. Neredeyse 200 met- relik köprünün üzerinde asker- ler. karayolu işçilen var. Bir yanında Ermeni kasabası Artaşat Hasret Köprüsü'nün. diğer vanında Sederek... Şerur ve Sederek'ten } r aralı taşıyan ambülanslar siren çalarak geli- yor. Hasret'in, tabelada yazma- yan bedeli gün geçtikçe artı- yor... nlan yok." diye konuştu. Demirel. eski SSCB toprak- lannda kurulan bağımsız dev- letlerin zor bir dönem gecırdik- lerine dikkat çekerek, bu dev- letlenn birbirlerine karşı tahrik edilmemeleri çağnsında bulun- du. Demirel. Azerbaycan'ın du- rumuna değinirken, bu ülkenin hayati mücadelede önemli me- safe kaydettiğini bildirdi. Er- menistan'ın Azerbaycan saldı- nsı ve takındığı tavır nedeniyle dün>a karşısında yalnız kaldı- ğını da anlatan Demirel. olayla- nn geldiği noktayi değerlendi- rirken de şöyle dedi: "Bütün olay Azerbaycan'ın iç istikranna bağlı. Olayın bu noktaya gelmesi de Azerbay- can'ın iç istikranndan kaynak- lanıyor. 3-5 ay içinde ülkede başkanlık 4-5 kez değişivorsa buna istikrar denilemez. Biz Azerbaycan'ın içişlerine kanş- maj'iz ama. 7 haziran seçimle- rinden sonra istikrara kavuşa- caklannı umuyorum." Bosna-Hersek ve Azerbay- can'daki sorunlann çözümü- nün uluslararası kurum ve kurııllar açısından tarihi bir sı- na\ oıduguiıü <jnıaiaıı Uemıreı, Türkiye'nin bu konuda en bü- yük katkıyı göstereceğini bildir- di. Demirel."Azerbavcan aske- ri vardım ısterse ne olur?" biçımindeki soru üzerine de şöyle konuştu: "Böyle bir talep yok. olması ihtimali de yok. Olaya dünya sahip çıkmıştır. Ama yine kan dökülmeye devam edilirse, de- mokral dünva bir güç kullanı- ma karar verdiğinde biz buna katılınz. Bu Türkiye'nin güç- sü/lüğüdeğil. Dünvailebirlikte hareket etme ısteğıdir." GOZLEM UCUR MUMCU • Baftarafı I, Sayfada üçuncü bir devlete hiçbir zaman bırakmamak koşulu ile Azerbaycan koruyuculuğunda özerk bir bölge oluşturul- ması konusunda anlaşmışlardır. Nahcıvan'a tanınan bir özerklik, 13 Ekim 1921 tarihli Kars Anlaşmasfnın 5. maddesine yansımıştır. Bu madde de şöyledir; bu maddeyi de okuyalım: - Türkiye hükümeti ile Ermenistan ve Azerbaycan Sov- yet hükümetleri işbu anlaşmanın III sayılı ekinde belirle- nen smırlar içinde olmak üzere Nahcıvan bölgesinin Azerbaycan'ın koruyuculuğunda özerk bir ülke oluştur- ması konusunda anlaşmışlardır. Bu anlaşmada da taraflar, TBMM hükömeti, Ermenis- tan, Azerbaycan, Gürcistan Sosyalist Sovyet Cumhuri- yetleri ile Rusya Sovyetleri Sosyalist Federal Cumhuri- yetleri'dir. Her iki anlaşmanın eklerinde de Nahcıvan sınırları ay- rıntılı biçimde çizilmektedir. Anlaşmalardaki madde metinleri ve bu anlaşmalara imza koyan devletler bellidir. Sovyetler Birliği ve Türkiye, Nahcıvan'm özerkliği ko- nusunda anlaşmışlardır. Anlaşmalar, hem Ermenistanı hem debugünkü Rusya Federasyonu'nu bağlar. Moskova Anlaşması'nda Nahcıvan özerkliği bir koşula bağlanıyor. Nedir bu koşul? Bu koşul, "koruyuculuk hakkını üçüncü bir devlete hiç- bir zaman bırakmamak"t\r. Bu anlaşmayı Türkiye adına imzalayan TBMM hükü- meti Dışişleri Bakanı Yusuf Kemal Bey, 13.9.1921 günü TBMM gizli oturumunda anlaşmayı şöyle yorumlamıştı. Bu konuşmayı da okuyalım: - ..Çünkü biz Azerbaycan a Nahcıvan 'ın koruyuculuğu- nt bir koşulla verdik. O da bu hakkın hiçbir zaman bir üçüncü devlete verilmemesi idi. Yani bir gün olur da ara- lanndaki komünistlik ilişkileri baskın gelir de Azerbay- can; Nahcıvan'ı, Ermenistan'a veya Rusya'ya terketme-^ ye kalkışacak olursa o zaman bizim; Azerbaycan'ın Nahcıvan V koruma sözünde bağlı kalmasını sağlamak içindi.(..) Sonra bize Azerbaycan Başkanı Narimanov de- di ki, 'bizim sizinle yapacağımız şey başkadır.' Nedir? 'Bu üç cumhuriyet arasında birleşme sağlamak üzere- yiz. Yani, Azerbaycan, Gürcistan ve Ermenistan. Belkide buna Dağıstan da katılacaktır. Bu hükümetler arasında sağlanacak birleşmeden sonra Türkiye 'yle işbirliği yap- mak istiyoruz'. Biz sorduk; 'Bu işbirliği kime karşı olacak- tır?' 'Emperyalizmekarşı'. (..) Hatta Narimanov'unsöyle- diği söz, Rusya dan bu hükümet kalkarsa, mutlaka yeri- ne bir emperyalist hükümet gelecek o zaman emperya- list hükümetlere karşı da işbirliği yapacağız. Bu konuşmadan da anlaşmanın ne amaç ile yapıldığını anlıyoruz. Durum açık: Nahcıvan'm özerkliği, Türkiye kadar Rusya Federas- yonu'nun da güvencesi altındadır. Yoksa, bu gibi anlaş- maların hiçbir anlamları kalmaz. Bu güvenceler, bu anlaşmalara imza koyan devletlerin Nahcıvan'a askeri müdahalede bulunmalarına olanak vermez. Vermez ama bu anlaşmaların hiç mi bağlayıcı özellikleri olmaz? O zaman neden bu anlaşmalar imzalanır? Amerikan güdümündeki Rusya Federasyonu'nun bu konularda -bırakın anlaşmaları- hiç mi ahlaki yükümlülü- ğü kalmadı? ABD ve Rusya Federasyonu, "Coca Cola/Votka impa- ratorluğu" olarak Nahcıvan'da kan akıtılmasına seyirci kalıyorlar. Anlaşmaların "kıymet-iharbiyeleri" yok; dev- letler hukuku yok, uluslararası diplomasi yok, Birleşmiş Milletler yok, Güvenlik Konseyi yok! Özetle insanlık yok... Menopoz tedavisine • Ba)tarafı 1. Sayfada Vivian Pinn. "Menopozun açıkça konu edilmesi bugün için dev bir adımdır" diyor. Kadınlann ancak yüzde 5 ile yüzde 15'inin menopozdan şi- kâyetçi olarak doktora gitmek zorunluluğunu hissettikleri sa- nılıyor. Bugün menopoz teda- visi için yanm milyar dolardan (3.5 trilyon lira) büyük bir ilaç pazan bulunuyor ve ilaç fabri- kalan da hormon takviyesi için yeni ilaçlar üzerinde çahşıyor- lar. Amerikan hükümetinin araş- tırmasına göre, menopozda hormon takviye tedavisi kadar jimnasük ve değişik perhizlerin araşünlması isteniyor. Hor- mon tedavisinin idrar yollan ve sinir sisteminde yapabileceği tahribat araştınlıyor. Birçok kadın, menopozdan çok az et- kilenerek ve tedavi görmeden yaşlanıyor. Kadınlann yalnızca yüzde 15-18 arasında hormon takviyesi aldığı sanıhyor. Ka- dınlarda östrojen hormonunun menopozla azalması. aynca ke- mik zayıflamasına neden olu- yor. Uzmanlar hormon takviyesı- nin kazançlı yanlannı sıralar- ken şu unsurlan dile getiriyor: Hormon tedavisi kadınlara menopoz döneminde östrojen hormonunun verilmesi demek- tir. Kemik kınlmasmı ve 'osteo- porosis'i engeller. kalp krizi riskini azaltır. kadına sıcak bas- masını ve vajınan'n bozulması- nı engeller, derinin ve kann bölgesi adalelerinin gevşemesi- ni önler. Hormon tedavisi aynı za- manda şu tahribata da yol aça- biliyor: L'teriis kanserine neden ola- bilir. Göğüs kanseri riskini art- tınr. Kan pıhtılaşması ve yük- sek tansiyon riski yaratır. Safra kesesi taşlanna neden olabilir. Natalie Angier'in yazısı er- kekler üzerine... Kadmda me- nopoz tartışması Amerika'da ulusal bir meraka dönüşürken, araştırmacılar elmanın öbür yansı -erkeklerin- 50 yaşma na- sıl yaklaştıklan konusuna eğili- niyor. Sorulan soru, orta yaş erkeklerin seks hormonlannın azalıp azalmadığı ve bunun yan tesirlerinin ne olduğu. İnsanda hormon dengelerini inceleyen endokronolojistler, erkeklerde ciddi bir hormon eksilmesi gö- rülmediğini belirtiyorlar. Ka- dmlar 48-52 yaş arasında ciddi östrojen düşüşleri yaşarken, er- kekler, erkeklik hormonu tes- tosteron düzeyinde belirgjn değişiklikler görülmüyor. Orta yaşlı erkeklerde vücu- dun günlük seksritmide değişi- yor. 21 yaşındaki bir erkek, sabah kalktığında bütün hor- mon düzeyleri en yüksekte bu- lunduğu için çoğunlukla ereksi- yonla kalkıyor. Günün ortasm- da hormon düzeyleri azalıyor ve akşam vakti tekrar bir yük- selme ve ereksiyon gözükebili- yor.