Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
20 ARALIK 1991 EKONOMİ CUMHURÎYET/13
Sovyeüer
Bursa'da
TÜStAD heyeti Deminel'i ve Inönü'yü ziyaret etti ZAFERTUNCA
• BURSA (AA) — Bursalı
sanayici ve işadamlanna
Sovyetler Birliği'ndeki yeni
pazar ve imkânlan
tanıtmayı amaçlayan
"Türk-Sovyet lş Günleri"
konulu toplanü Bursa'da
başladı. Bursa'da faaliyet
gösteren özel bir turizm
şirketi üe bir Sovyet
finnasının ortaklaşa
düzenlediği toplantıya,
Bursa Sanayici ve
tşadamlan Derneği
(BUStAD) üyeleri ile
Sovyet pazannda büyük
pay sahibi firmalann
yetkililerinden oluşan 39
Sovyet işadamı katüıyor.
Özuygur'dan
istifaya devam
• ANKARA (ANKA) —
ökkeş özuygur, Türk Hava
Yollan ve Çukurova
Elektrik Anonim Şirketi
yönetim kurulu
üyeliklerinden de istifa etti.
Daha önce de Kamu
Ortaklığı tdaresi Başkanhğı
görcvinden istifa eden
Ozuygur, THY ve
Çukurova Elektrik Anonim
Şirketi yönetim kurulunda,
Kamu Ortaklığı Idaresi'ni
temsilen bulunuyordu.
OECD'nin
tahmini
• PARİS (AA) —
Ekonomik Işbirliği ve
Kalkınma Teşkilatı OECD,
Türkiye'de enflasyon hızuun
1992'de 1991'e göre
yükselebileceğini, büyüme
hızının da 1992'de bir
önceki yıla göre biraz,
1993'te ise oldukça yüksek
oranda artacağını tahmin
etti. Yanyıl Raporu'nda,
1991'de yüzde 68 olması
beklenen Türkiye'deki yılhk
enflasyon hızının 1992'de
yüzde 70"e yükseleceği
hesaplandı.
Mevduatta
artış
• ANKARA(AA)-
Bankalardaki toplam
mevduat, bu yıl 11 ayda
geçcn yıl sonuna göre 30
trilyon 631 milyar lira arttı.
Merkez Bankası verilerine
göre geçen yıl sonunda 61
trilyon 395 milyar lira
dûzeyinde bulunan toplam
mevduat, yaklaşık yüzde 50
artarak 29 kasımda 92
trilyon 26 milyar liraya
ulaştı.
Skoda'da
Alnıan
tekııolojisi
• Ekooorai Servisi —
Alman Volkswagen firması
Çekoslovakya'daki Skoda
fabrikasının % 31 hissesini
satın aldı ve Skoda'nm
üretim programı ile
organizasyon planlamasını
da üstlendi. Bu değişimden
sonra halen Völkswagen
Grup bünyesinde
üretilmekte olan Skoda
Favorit binek modelin yanı
sıra tamamen Alman
standartlanna uygun olarak
Skoda Forman SW ve
Skoda Pick-Up
modellerinin üretimine de
başlandı. Skoda'nın Türkiye
genel distribütürü
Yüce&Pamar yeni •modelleri
ocak ayı içinde Türkiye'ye
getirmeyi planlıyor.
Emisyonda
genişleme
Inönü-sanayici tartışmasıRahmi Koç, İnönü'nün
çalışma barışını
sağlayacak yasal
düzenlemeler
yapılacağım belirtmesi
üzerine, "Bu önemli bir
konu. Ancak liberal
ekonomiye zarar
vermeyecek şekilde
olmalı, işçi almak ve
çıkarmakla ilgili
herhangi bir bürokratik
engel olmamalıdır"
dedi.
ANKARA (Cumhuriyet Bü-
rosu)— Türk Sanayici ve İşa-
damlan Derneği (TÜSİAD)
Yüksek İstişare Konseyi Başka-
m Rahmi Koç, Yönetim Kurulu
İşadamlan ve TÜSİAD yöneticileri İnönö ve Demirel'i ziyaret ettiler.
atıştılar.
Inönü, ekonomiyi yöneten in-
Başkanı Bülent Eczacıbaşı ve İnönü'yü ziyaret ettiler.
yönetim kurulu üyeleri ile işa- Yaklaşık 30 ^ dakika
damları Sakıp Sabancı ve Fey- ayakta bekleyen TÜSİAD heye- sanlann hükümete sahip çıkma-
yaz Berker, dün Başbakan De- ti, İnönu ile yaptığı görüşmede sından duyduğu memnuniyeti
mirel ile Başbakan Yardımcısı de üstü kapalı olarak karşılıklı dile getirdi. Bülent Eczacıbaşı^
Taizleri gözden geçireliırf
ANKARA (Cumhuriyet Bfi-
rosu) — İş Bankası Genel
Müdürü Ünal Konıkçu, "Tür-
kiye'de enflasyonun kısa
zamanda dûşûrülebUmesi için
faiz politikasının daha tutarlı
bir yaklaşımla yeniden gözden
geçirilmesi gerekir" dedı.
Gazetecilerin sorularını ya-
nıtlayan Korukçu, faizlerin
yüksekliğinin önemli bir konu
olduğunu, yüksek faız politi-
kasının Türkiye'de. enflasyo-
nun da "çok yükselmesine"
yol açtığını bildırdi.
Faizlerin yüksekliğinin Tür-
kiye'de borsanın gelişmesini
engelleyen faktörlerin de ba-
şında geldiğini anlaian Ko-
rukçu, "Beklenti, faizde daha
yüksek olunca otomatikman
tasarruf sahipleri veya parala-
rını değerlendirmek isteyen
gnıplar, alternatif alan olarak
faiz yüksekliğini tercih ediyor-
lar" şeklınde konuştu.
Korukçu, yüksek faiz poli-
tikasının diğer sakıncalannı
ise şöyle sıraladı:
"Şunu önemle vurgulamak
gerekir ki esasen bu yüksek fa-
iz politikası, Türkiye'de enflas-
yonun da çok yükselmesine yol
açüğı için Türk ihracatçısuun
Batı daki rekabet şansının
azalmasına, aynca Türkiye'-
UNAL KORUKÇLTDAN
Enflasyonun düşürülmesi
için faizlerin daha
tutarlı bir yaklaşımla,
yeniden gözden
geçirilmesi gerekir.
Yüksek faiz politikası,
Türkiye'de
enflasyonun da 'çok
yükselmesine' neden
oluyor. Faizlerin
yükselmesinde devlet
bankalan, biraz
sorumsuz hareket
etmişlerdir.
deki tüketim imkânlarının
daha sabit kahnasına sebebiyet
verivor. Bu bakımdan temenni-
miz daha tutarlı politikalarla,
kısa zamanda enflasyonun dü-
şürülmesi için faiz poİitikasının
daha isabetli tayin edilmesi-
dirj] .
Bu arada Korukçu, faizle-
rin yükselmesinden kamu
bankalannı sorumlu tutarken
"Bir gerçeği vurgulamakUn
kendimi alamıyorum, faiz hat-
lerinin yükselmesinde devlet
bankalan biraz sorumsuz hare-
ket etmişlerdir. 14 Ekim 1988'i
hatırlarsak devlet bankalan 85
faizi ilan ettikten sonra mütea-
kip ayda enflasyon yüzde 87.
5'a erişti. O gün bugün enflas-
yonla yapılan mücadelede
beklenen neticeler kolay alına-
madı" dıve konuştu.
Korukçu, borsanın gelişimi
•konusundakı görüşlerini ise
şöyle dile getirdi:
"Türkiye ekonomisi önemli
açıklarla karşı karşıyadır. Çok
kısa sürede bütçe giderlerini
kontrol etmek mümkün ouna-
yacağına göre birden enflasyon
düşürülemeyeceği cibetle bor-
sada, isteğimiz seviyede geliş-
meleri de çok kısa zamanda
beklemek mümkün değildir.
Bu daha ziyade faiz nispetleri-
ne ve para maliyetlerine bağlı
bir konu. Ayrıca bugünkü du-
nmıa bakarsak tasamıfun
getirileri >eya alternatif getiri
alanları içinde bilhassa faiz,
hftlfi önemli bir yer rutuyor. So-
nuçta faizlerin yüksekliği,
borsanın gelişmesini de engel-
leyen faktörlerin başında
gelmektedir."
İş Bankası'nın, Türkiye'de
sermaye piyasasınm ve özel-
likle borsanın gelişiminde
öncü rolünü üstlendiğiru de
anlatan Korukçu, şunlan
kaydetti:
"İş Bankası olarak 17 sene-
dir bu tşin öncülüğünü yaptık.
Çok önemli mesafeler kat et-
tik. Devletin özelleştirme
hareketlerinde veya devlet mü-
esseselerinin halka satılması
hareketinde en etkin rolu tş
Bankası oynamıştır. Kimse bi-
zim seviyemizde hizmet vere-
medi. tş Bankası'nın farklı bir
yapısı var. Bu konuda iddialı-
yız. "
nın, "Bizim herhangi bir öneri-
miz ve isteğimiz yok. Sizi kutla-
maya geldik" şeklinde konuş-
ması üzerine, "Öyle mi, iyi o za-
man, ben konuşayun" diyerek
şunlan söyledi:
"Seçimler sonunda halkımız
tek başına bir partiyi iktidara
getirmedi. Sizler de notlar ver-
diniz, ama halk koalisyon mesa-
jını verdi. 'Seçimin belirleyicisi
halkımızdır' diyerek bu ortaklığı
kurduk. Sonuçta olumlu bir ha-
va doğdu. Bu hükıimet halkın
beklentilerine yanıt verdi, buyiik
bir destek var. Bunun kadrini bi-
tiyoruz. Yapılacak işlerin kalıcı
olmasına gayret gösteriyoruz."
İnönu, çalışma banşını sağla-
yacak yasal düzenlemeler yapa-
caklarını da belirtince Rahmi
Koç sözunü keserek "Bu önem-
li bir konu. Ancak liberal eko-
nomiye zarar vermeyecek şekil-
de olmalı" diye konuştu, bunun
üzerine sinirlendiğı gözlenen Er-
dal İnönü şoyle konuştu:
"Hakkınız var. Demokrasiyi
bütün kurum ve kurallarıyla
oluşturmaya çalışıyoruz. Birta-
kım yasaklarla siz durun, siz ça-
lışın derken, daha başında iş
yapmanuş olursunuz. ATde na-
sıl oluyorsa bizde de öyle ola-
cak. Herkesin hakkını vererek
demokrasiyi kuracağız. Sözleri-
mi yanlış değeriendirmeyin. De-
mokrasi istiyorsak herkes için is-
tiyoruz. Daha başından yasak-
la yola çıkarsanız kimseyi mem-
nun edemezsiniz."
Rahmi Koç ise sanayinin ge-
nişlemesi ve daralmasına esnek-
lik getirecek düzenlemeler yapıl-
masını isteyerek "General Mo-
tor 60 bin kişiyi işten çıkaracak.
IBM ise 120 bin kişiyi işten çı-
kardı. Adamlar Japonlarla re-
kabet yapamıyorlar. İşçi almak
ve çıkarmak ile ilgili herhangi
bir bürokratik engel olmama-
lıdır" dedi. Devlet Bakanı ve
Başbakan Yardımcsı İnönü ise
"O önlemler var, ama konıyu-
cu önlemler de olmalı, işsizlik si-
gortası gibi. Bu ulkemizde de
olacaktır" diye yanıt verdi.
Daha sonra söz alan Feyyaz
Berker de sanayici olarak hak-
ça bölüşüm ilkesine yürekten
katıldıklaruu belirterek sendikalı
işçinin yüksek ücret aldığından
yakındı. Berker, verimlilik ve iş-
sizlik açısmdan dengenin bulun-
ması gerektiğini de sözlerine ek-
ledi.
Petrol taşımacılığından darbeyiyen Türkiye, doğalgaz taşımacdığınayöneliyor
Petrolü bırak, doğalgaza bak
Türkiye, Iran, Türkmenistan ve Katar
doğalgazını Doğu Avrupa ülkelerine taşımak
için îngiltere ve Italya ile yanşıyor. •
TURAN YILMAZ
ANKARA— Petrol taşımacı-
hğmda "darbe yiyen" Türkiye,
bu kez Doğu Blokundaki parça-
lanmanın yarattığı "dogal gaz
tasımacılığı"na yöneldi. Türki-
ye, Iran, Türkmenistan ve Katar
doğal gazını Doğu Avrupa ülke-
lerine taşımak için İngiltere ve
Italya ile yanşıyor.
Öte yandan Irak'ın petrol ih-
racında Türkiye'yi devreden çı-
kartarak Uzakdoğu pazarına
yönelmesinin yankılan sürüyor.
Konuyla ilgili yeni hükümete
aynntıh bilgi verildiğini belirten
Botaş yetkilileri, "BM'nin pet-
rol ihracı için Irak'a tanıdığı 6
aylık süre ocak ayında sona eri-
yor. Irak'ın BM'ye başvurarak
ambargo koşullannın yumuşa-
ülmasını isteyecegi yönünde du-
yumiar var. Tnrkiye'nin bu aşa-
mada devreye girmesi ve BM-
Irak nezdinde girişimlerde bu-
lunması gerekiyor" dediler.
Bu arada, geçen yıl or-
talannda Irak ile boru hattı-
nın yeniden kullanıma açılma-
sı konusunda çeşitli temaslar-
da bulunap Türkiye'nin, bu
girişimlerden bir sonuç ala-
maması üzerine, temaslara
uzun bir süredir ara verdiği de
kaydedildi. Türkiye'nin boru
hattının kullanılamamasın-
dan ötürü uğradığı zarann
tazminini Irak yönetimin-
den istediği de kaydedildi.
264.5 milyon dolar tutannda-
ki bu tazminartın Irak tarafın-
dan kabul edilmediği öğrer.il-
di. Türkiye'nin petrol taşıma
ücreti konusunda da Irak ile
bir anlaşmaya varamadığı bil-
dirildi. Türkiye'nin, başlan-
gıçta 70 sent, ikinci hattın açıl-
masından sonra ise 35 sent
olarak belirlediği varil başına
kira ücretini, BM karan doğ-
rultusunda kapasite düşmesi
nedeniyle 1 dolar olarak belir-
lediği. ancak Irak'ın bunu
kabul etmediği ifade edildı.
BM'nin de bu konuda "Tür-
kiye'yi dışlar bir tutum" sergı-
leyerek, taşıma ucretinin saptan-
ması konusunda kendilerinin bir
etkisinin olamayacağı, bunun
taraflar arasındaki ikili görüş-
melerde beiirlenmesi karannı aİ-
dığı ifade edildi.
Bu arada, Türkiye'nin
Irak'tan alacaği olan toplam
126.5 milyon dolann geleceği-
nin de belirsizliğini koruduğu
kaydedildi. Yetkililer, Irak'ın
bu borcu da ödeyemediğini
belirterek, bu konuda da giri-
şimlerin sürdüğünü belirttıler.
Türkiye'nin, bu borç ilebirlik-
te, uğradığı ve tazminini iste-
diği zaran Irak'tan petrol
karşılığında alabileceğini be-
lirterek, "bu konuda izlenecek
tutum, tümüyle siy asi karar or-
ganına, yani hükümete aittir.
Yeni hükümetin nasıl bir tavır
takınacağı ise önümüzdeki
günlerde netleşehilir." değer-
lendirmesinı yaptılar.
Doğalgaz pazan
Türkiye, petrol taşımacılı-
ğında "yediği darbe"nın ar-
dından, bu kez de Doğu Blo-
kunun parçalanması ile orta-
ya çıkan "doğal gaz taşımacılı-
ğı" pazarına yöneldi. Sovyet-
ler Birliği'ndeki gelışmeler
üzerine, eskiden doğal gaz ge-
reksinimlerini ruble ve mal
karşılığı bu ülkeden karşıla-
yan Doğu Avrupa ülkelerinin.
bu olanaktan yoksun kalması
yeni bir pazar yarattı. Doğu
Avrupa ülkelerinin, bu gerek-
sinimlerini İran. Türkmenis-
tan ve Katar'dan karşılamak
istedikleri öğrenildi Bu geliş-
me, doğal gazın taşınması so-
rununu da gündeme getirdi
Boru hattı ile taşınacak olan
doğal gaz için Türkiye de dev-
reye girdi. Türkiye ile birlikte İn-
giltere ve İtalya da aym işle Ugi-
leniyorlar.
Bu arada doğal gaz taşımacı-
lığı konusunda İstanbul'da bir
toplantı yapıldı. Toplantıya Do-
ğu Avrupa ülkelerinin doğal gaz
taşımacıİığayla ilgilenen kuruluş-
lanmn temsilcileri katıldı. Top-
lantıda teknik konulara Uişkin
bilgi alışverişinde bulunuldu.
Yetkililer, "mali sıkıntı çe-
ken Doğu Avrupa ülkeleri, çok
büyük yatırım gerektiren bu
taşımacılığın maliyetini nasıl
yâklenecekler?" sorusuna, şu
yanıtı verdıler:
"Bu konuda, ATnin devreye
girerek, maliyete katılması
sözkonusu. Avrıca, maliyetin
önemli bir bölümünün de doğal
gazı sağlayan ülkelerden sağ-
lanması yoluna gidilecek. Bu
konularda da ileride temaslar-
da bulunulacaktır. Şu anda işin
henüz ön araştırma safhasında
bulunuluvor."
• ANKARA (AA) —
Piyasadaki kâğıt para
miktan bir haftada 2
trilyon 480 milyar lira
artarak, 18 aralıkta 22
trilyon 456 milyar liraya
ulaştı. Merkez Bankası
verilerine göre, emisyon
bacmi, 11 aıalıkda 19
trilyon 976 milyar lira
dûzeyinde bulunuyordu.
Menıura iki
ikramiye
• ANKARA (AA)-
Çalışma ve Sosyal Güvenhk
Bakanı Mehmet Moğultay,
bakanlığına bağlı
kuruluşlarda çalışan
memurlara ocak ayında iki
ikramiye birden verileceğini
açıkladı. Moğultay,
ikramiye ödemelerinin SSK
ve Bağ-Kur'da 2 ocakta, İş
ye İşçi Bulma Kurumu'nda
ise daha sonraki günlerde
gerçekleştirileceğini
bildırdi.
En iyi vitrin
VakkoMa
• tstanbul Haber Servisi -
The Fashıon Business
Dergısf nce ünlü mağazalar
arasında düzenlenen
"Vitrin Yanşması"
sonuçlandı. Yarışmada
düzenlemesini Hayri
Güzel'in yaptığı Vakko
mağazasının vıtrini birinci
secıldi.
Antik BMWden çevreci BMW'yeEkonotni Servisi— Klasik ve
antik BMW'ler, Cemal Reşit
Rey Fuaye'de toplandı. Alman
markasının estetiğe ve sportif
olmaya verdiği önemin sergilen-
diği ve savaş öncesi modelleriy-
le dünyanın ciddi otomobil
koleksiyonlannın gözdeleri olan
BMW'ler, dünyagörüşünü gü-
nün şartlanna göre değiştirmek-
ten de kaçınmıyor. BMW'nin
199O'lı yıllardaki pohtikası ya-
şadığumz dunyayı ve doğayı ko-
rumak konusunda önemli
mesajlar veriyor: Çevre bilinci
içinde geleceğe doğru yönelme-
ye çalışıyor BMW.
BMW şimdi de E-l akülü bi-
nek otomobiliyle atak yapü.
1972 yılından bu yana elektrik-
li otomobülerin geliştirilmesi
için çalışmalar yapan firma, bir
şarjla 250 km. giden 900 kilo-
luk basit kullammlı ve sessiz
otomobil geliştirtne çahşmalan-
na devam ediyor. BMW mü-
hendislerinin geliştirdikleri sıfır
enerji tüketimli ve sağhklı bir
çevre sağlayan sıvı hidrojenle
çalışan başka bir otomobilin
üzerinde de çalışmalara devam
ediliyor.
Türkiye'de de BMW benzin-
le çalışan katalizatörlü otomo-
billerin kullanımına önem
veriyor.
V_
Faiz Politikası ve
Uygulama Sorunları
Yeni hükümetin göreve başlaması ile birlikte yetkilile-
rin faizlerin mutlaka düşürüleceği yolundaki beyanları,
toplumu bu yönde bir bekleyiş içine sokmuş bulunmak-
tadır. Ylne yetkililerin açık beyanlarına rağmen "acaba fa-
izlere doğrudan bir müdahale olur mu" düşüncesi halk
arasında yaygın şekilde tartışılmaktadır. Oysa kımse böyle
bir müdahaleden söz etmemektedir, bir başka deyişle pi-
yasa mekanizması dışında bir müdahale öngörülmemek-
tedir. Yetkililerce açıklanan husus da budur.
1 Temmuz 1980 tarihinde başlatılan pozitif faiz uygula-
masının amacı tasarruflan arttırarak taiep basktsının enf-
lasyon yaratıcı etkisinin hafifletilmesi idi.
Ancak hemen belirtelim yüksek faiz politikası Türkiye'de
enflasyonun hızını kesmede pek etkili olamamıştır. Yük-
sek faiz politikası ile birlikte başlangıçta görülen mevdu-
at artışı daha sonra hız kesmiştir. Bu da çok doğaldır, zi-
ra Türkiye'de tasarrufu beliıieyen tek neden faiz hadleri
değildir. Faiz hadlerinin yanı sıra mevcut alternatif tasar-
ruf araçları da mevduat üzerinde etkili olmaktadır. Bütün
bunların yanı sıra kişi başına gelırin yeterince yüksek ol-
mayışı, gelir dağılımının giderek bozulması da tasarruf ar-
tışını olumsuz yönde etkilemektedir. Bir başka deyişle faiz
ne kadar yükselirse yükselsin şu andaki gelir düzeyi ile
halkımızın yapabileceği tasarrufun beliıii sının vardır. Son
yıllarda görülmektedir ki mevduat faizleri ne kadar yük-
seltilirse yükseltilsin gerçek mevduat artışında önemli bir
değişme olmamakta, mevduat, parasal olarak ancak enf-
lasyon oranında artış göstermektedir. Şu halde diyebili-
riz ki mevduatın faize karşı duyarlılığı öyle sanıldığı kadar
yüksek değildir.
Yüksek faiz politikasının enflasyonu önleyici bir başka
etkisi de başlangıçta şu şekilde tahmin ediliyordu; mev-
duat faizlerine paralel olarak kredi faizleri de yükselecek
ve böylece yatırım harcamaları da kısılınca enflasyonist
talep baskısı hafifleyecektir. Oysa faiz oranlarındaki ar-
tışlar birtaraftan işletmelerimizi güç durumda bırakırken
diğer taraftan önemli bir maliyet unsuru olarak enflasyo-
nu besleyen bir kaynak haline gelmiştir.
Enflasyon nedeniyle işletme sermayesi ihtiyacının art-
ması ve bu konuda oluşan darboğazlar, birçok işletmele-
ri faiz oranı ne olur-
sa olsun kredi almak
zorunda bırakmakta-
dır. Yani Türkiye'de
fon bulunabildiği ka-
dar kredi kullanıl-
maktadır.
Türkiye'nin bir
başka sorunu da
mevduat ve kredi fa-
izleri arasında hiçbir
makul ve mantıklı
ilişkinin kalmamış ol-
masıdır.
Mevduat faizteri ile
kredi faizleri arasın-
Yüksek faiz politikasının
bir başka sakıncası da
enflasyonist bekleyisler
üzerinde yaptığı olumsuz
etkilerdir. Yıllık faiz
%70-75 arasında olursa
halkın enflasyon bekleyişi
de bu ölçüde olacaktır. Bu
açıdan vade uzadıkça
faizin düşürülmesi olumlu
etkl yapacaktır.
da makul ölçülere sığmayan farklar, bankacılık kesimin-
de çok büyük bir problemin varlığına işaret etmektedir.
Hiç kuşkusuz bu olayda yüksek disponibilıte ve munzam
karşılık oranları ve alman vergilerle devletin de payı bü-
yüktür.
Bütün bu anlatılanlar doğrultusunda diyebiliriz ki zaman
zaman hızlanan faiz yarışı ekonomiye olumlu katkılar yap-
mamaktadır. Artan mevduat faizleri nedeniyle bankalara
akan tasarruflarda anlamlı artışlar beklememek gerekir.
Yani bu olayın getirdiği önemli bir şey yoktur.
Yüksek faiz politikasının bir başka sakıncası da enflas-
yonist bekleyisler üzerinde yaptığı olumsuz etkilerdir. Yıl-
lık faiz %70-75 arasında olursa halkın enflasyon bekleyi-
şi de bu ölçüde olacaktır. Bu açıdan vade uzadıkça faizin
düşürülmesi, yani 1.3 ve 6 aylık mevduata 1 yıllık mevdu-
attan daha yüksek faiz uygulama olumlu etki yapabile-
cektir. Böylelikle enflasyon oranında düşüş kaydedildiğin-
de faiz oranları ile enflasyon oranı arasındaki uyumu sağ-
lamak daha kolay olacaktır.
Faizlerin mutlaka düşürüleceği şeklindeki beyanlar, eko-
nomideki birçok kesimin beklentilerini de ifade etmekte-
dir. Ancak Türkiye'nin asıl sorunu enflasyondur ve enflas-
yonun aşağıya çekilmeye başlaması da çok sıkı önlem-
ler alınabilirse bir yıldan önce mümkün görülmemekte-
dir. Devlet tahvilleri ve Hazine bonoları satışında faiz oran-
larının düşürülmesi hem halkın enflasyon beklentisi, hem
de devletin özel kesime gidecek fonlar üzerindeki baskı-
sını azaltıcı niteliği ile olumlu bir karardtr.
Kredi ihtiyacının çok yüksek oluşu ve kişi başına geli-
rin daha fazla tasarrufa olanak vermemesi nedeniyle kre-
dilerin ve tasarrufların faize karşı duyarlılığının zayıflamış
olması, faiz politikasının etkili bir araç olarak kullanılma-
sını önlemekte ve istenmeyen sonuçların ortaya çıkması-
na neden olmaktadır. Bu nedenle bankalarınıızın da za-
man zaman düstükleri hataya düşmeyip bir faiz yarışına
girmemeleri, mevduat ve kredi faizleri arasındaki farkın
azaltılması yolunda daha yoğun gayret göstermeleri, enf-
lasyonun gelecekteki seyrini belirlemesi açısmdan ban-
kalarımızın sorumlulukları ile ilgili son derece önemli bir
husustur.
Prof. Dr. Zafer TUnca 1Ü Iktisat Fak. öğretim üyesidir.
DüNYADANKISA KISA
BMVVnin savaş öncesi yıllarda ürettiği modeller, otomobil koleksiyoncularımn gözdeleri.
Toyota ve
Nissan*clan
ihracat arüşı
Japon otomobil üreticileri To-
yota ve Nissan, kasım ayı ihra-
catlannın geçen yıla göre arttı-
ğım açıkladüar. Toyota'mn ka-
sım ayı ihracat oranı geçen yıla
göre yüzde 16.6 oranında artış
gösterirken iç piyasadaki satış
oranlan yüzde 6 oranında düş-
tü. Nissan ise geçen kasıma gö-
re ihracatını vüzde 1.2, iç piya-
Muhasebecilere Yılbaşı fırsatıî
Kampanyamız 29 Şubat'a kadar Yılbaşı sürprizleri ile sürüyor.
• ETA Paket VI: 6X500.000.- TL+KDV Kartoteks hediyelL
(Muhasebe+Bordro+İşletme)
• ETA Paket VII: 6X666.000.- TL+KDV Kartoteks hediyelL
(Muhasebe+Bordro+İşletme+Demirbaş)
En yakın ETA Bayisini aşağıdaki telefonlardan öğrenebilirsiniz:
istanlxri:(1) 131 5872-1328013-1407719-1483013 *ntaw:(4)1274407-127 5574 hmir (51)631624-63 58 91 PrOgTaHl denîüCe,
sadaki satışlanm yüzde 0.2 ora-
nında arttırdı.
Dünya
Bankası'ndan
çağn
NEW YORK— Dünya Ban-
kası zengin ülkelere borç ertele-
me çağrısı yaptı. Bankamn yıl-
lık raporunda "Üçüncü Dünya
ülkelerine verilen toplam 1 tril-
yon 300 milyar dolarlık borcun
geri ödenmesinin imkânsız ol-
duğu, bu nedenle borçlann er-
telenmesinden başka çare
olmadığı" belirtildi.
Dünyada
yabancı yatırıın
JAPONYA— 1990 yıhnda 48
milyon dolar yabancı yatırım
yapan Japonya bu yılın en bü-
yük dış yatınması unvanım ka-
zandı. Japonya Dış Ticaret Or-
ganizasyonu Jetro'nun yaptığı
acıklamaya göre Japonya'nm di-
ğer ülkelerde yaptığı yatırım
miktan, dünya yabancı yatırım
miktanmn yüzde 22.1'ini kapsı-
yor. Sualamada ABD 33.4 mil-
yar dolar ile ikinciliği aldı. Son
20 yılın değerlendirmesinde
ABD birinci, Ingütere ikinci, Ja-
ponya üçüncü sırada yer aldı.