Catalog

CUMHURİYET/12 EKONOMİ 16 KASIM 1991 DÛVİZ KURLARI 16 KASM 1991 Oflvian Cinsı 1 ABDDotei 1 AKıanltoio 1 Avustrtfya Dotan 1 AvusturyaŞ*» 1 Betçita Frangı 1 Oanimarta Kranu IRnMaritesı 1 FranszFrangı 1 Hotend» Rorini 1 bpanyol Praeta 1 IsnçKronu 1 Isviçre Frjngı 100 tetyaı Ureti 1 J Y i 1 KanafeDotei 1 Nnv«ç Kranu iSMn 1 S Arabist» Rıya* OÖVB A * 4971 04 3039 46 3904.75 432.09 147.60 782 72 1132.35 2697.25 4826 831.15 3430.66 403.33 38.26 4398.37 775.21 8803.21 1325 57 Dövo Salış 4981 00 3045 55 3912 58 432.96 147 89 784.29 1134 62 891.37 2702.66 48 36 832.82 3437 54 404.14 38.34 4407.18 776.76 8820.85 1328 23 Efektf AJIŞ 4966 07 3036 42 384618 43166 14612 774 89 1121 03 888 70 2694.55 47 29 822 84 3427 23 399 30 37 69 4332 39 767 46 8794 41 1305 69 Efektıf Satış 4995 94 3054 69 3924 32 434 26 148 34 786 64 1138 02 894 04 2710 77 48 51 835 32 3447 85 405 35 38 45 4420 40 779 09 8847 31 1332 21 $ 16356 Alman Marto S 1.2730 Avust Dolan $ 11 5045 Avus Şrinı $ 33 6799 Bel Frangı $ 6.3509 Dan Kronu t 4 3900 Fin Marttası t 5.5880 F t » Frangı $ 1.8429 Hol Honnı * 103.00 bp Pezetas t5.9806 teveç Kronu $ 1.4490 bv Frangı $ 1232.49 hal. Ure« $ 129.92 Japon Yeni 11.1302 KanadJ M . $ 6.4125 Norveç Kr. £ 1.7708 ABO Dolan $ 3.7501 Suudi Kyah SERBEST PİYASADA DÛN DÖVİZ-ALTIN ABODotan Alman Markı isvıçre Frangı Hotanda Ftonnı Ingüiz Sterini Frânsa Frangı 100 t Lıreö Akş 4990 3060 3435 2702 8875 892 404 Satış 5000 3070 3450 2715 8970 900 410 S.Aratoistan Riyaf Avustorya Şüni Cumhuriyet Rejat 24 ayar kûlçe 22 ayar bitak 900 ayar gtimıiş AJış 1320 433 380.000 405.000 57.200 51400 697 Saüş t335 440 385.000 425 000 57 400 56 300 725 BORSA l ^ a : Z79.957.789.775 4l.911.207 15 KASN 1991 3137 93 3054 24 2478 56 2405 88 3524 92 3434 65 ftP Oenmoa Emak! Ancetose- 8uoü*ü 2000 2400 2300 7H 16000 1500 750 1 1 M 4150 1200 700 42M 10750 3400 6400 2750 3300 123 3350 M 47M 1 M 12H 74M 4000 7M 10500 m m 1050 900 77000 12M 175 2tM 7» 1000 S75 KS 2200 1150 »7İ 2700 2400 7900 S4M 4150 2300 135i im» 135000 275 575 1250 1050 7500 MM mm 1900 1ZM HM 48 2650 775 117M 17» \m 2350 41M I1M MM 7M 16000 2SM 700 7M* MM 1I7M 117M 1150 2700 3400 4300 2750 3300 47M 11» TIM 7M HM 1050 IMt 1İM TMt 7» »M 7M 1000 M 179 t*M M 1100 11M MM 2500 2350 7700 HM 3950 250 575 1200 1050 11M 11758 1800 12St 775 19M 17M 11M 11IM 11M m 16000 zm 800 MM HM 1200 571 2700 34O0 4550 2750 77S 115* 3350 rm 47M 10500 4M m 1100 13M 11M •1M 725 1000 •25 ta 41M 1150 1Mİ 11M 1tM NM 2700 2400 7700 MM 4050 17M 275 600 1300 1050 13M 1 M t27M 2000 1 M 4H 44M 47M 825 15M 1tM 1IM 12M 2400 41M wooo ım 1200 2700 3400 15M 4550 2750 775 22M0 11S* 14M 157» •79 3350 zm 47M 42M 132» »M 77S 10500 4M ta 1050 11» 725 1000 •25 •25 11M 12St 270O 2350 7700 4000 I7M 275 575 1250 1050 IM 1I7M 1900 1Mİ 37M 4M 47M 775 19M 13M 1*M 12M 115714 1*74* 7M1S 3600 711» Ö7T71» 500 «2M 90227 tSIMM 2I7M 21600 500 2500 Z21M 6400 1000 » 7 M 2273M 100 11777i nzm 4M4M 272417 4411*9 77580 300 •»714 1MMM 6500 11750 4200 7000 2000 15500 551840 162640 277280 4000 İIMj 134031 2217İM 14«2S 36000 172M 1MM5 Ençoksfe 1 «¥ 1 1 M *1M 2400 16000 27M 750 1150 979 2700 3400 4550 2750 775 3300 IM 47M 1KM 21Mİ MM HM 425 10550 1050 11M MM 7» BM 7M 10» 1100 2700 2400 7700 250 575 1250 1050 1M «7» 1850 12H 425 800 Ortfiy MIM3 719ü mr •7M •MJ tm MH 2392 41H IM 9M7 7*4 16000 753 •17İ 1257 1212İ •1TM 1174 » 1 4in 171* 2700 3400 4470 2750 7M 11» 14*2 •51 32M 221i 3316 tm 47M 4151 1Mİ5 rna JJS74 1241 77M 774 492 10180 1070 1» 1111 7M 1000 1103 1221 M11 2631 2393 7700 97» 3994 7451 7M1 259 575 1269 1050 122i ita 12411 1883 1M1 M41 1971 425 4*17 800 1517 1M9 2111 1*52 17M 11M YÂHRIM FONLARI 15 KASM 1991 taMnT tnafkn-2 HrtM İİr*rton5 •isatt-1 HMM-2 MMW1 IttftM Oıattttm-2 EsDntFoni Esbs* Fgn 2 Estw*Fm3 «niHmF. msmr YnNkMF VHIKınF VlOjUgtF vnitnaF YttWwF p tnnmf VMftn-1 «WFB>-2 K655 4U61 2S58B 21430 B380 71944 61» 31M an ««5 fÜSCB 51457 24İO2 24715 Mİ71 77501 2Î532 «611 ojoe 992 77» 2S999 173» 67454 M.065 61 £21 S17K3 47122 52JS3 asm 17519 «618 54211 137321 2S227 15.457 97790 «959 2&E20 21459 «409 71037 61B1 31X0 2StM 10733 62J97 51531 24İ37 247S9 UJ20 77302 20573 11635 12326 10054 77771 2&035 17383 67534 54156 64 409 53E26 47W 52417 22.112 17547 16571 54.260 137503 25.260 15559 129 an au aie aa aa an an -an aw au a« an 171 aa a» ao a» 082 a13 a» au aiî an 452 •ÛM au 005 020 '116 426 013 013 au C56 V W I 6 ş Tûtâ* Fan-1 Tniûn fav2 MfeuFm-1 * u F » 2 Ranstat-2 FranshıM Rnıns For-5 ZbutFsn-1 K*Fat-2 PMMFm PvnA HBSC Em*faH EoMFtn-2 p lmpoFoı2 Uanktaı Sanehm Dasft» KJanuFaı Oemraı OrMFcn NetFar EtFon 22386 «234 46357 6E0O4 11883 54166 6129 197.409 23399 29S59 25.292 16İO9 »717 2SİB0 21109 22.433 20597 27687 21150 28340 8069 24.772 14330 22737 15J34 19.7(3 2 1 » 23550 0978 19303 19.U5 11844 16547 16245 iaS63 15386 22JO0 16.251 46318 66.114 18313 54244 15.150 197456 23CO 29902 25328 16351 16.741 28.180 21148 22 462 20624 27783 21199 29L011 19124 24İ10 16363 22773 15S4 19J09 21.203 23599 19.001 19828 1Î169 10379 16568 «268 16566 «022 •038 010 013 ai7 0.16 dtt au 002 009 au au 025 au 036 018 ao ai3 035 a23 025 029 015 026 a 16 025 an a« 021 ao a u ao 016 an au au a 2i SAYDJGUNLER Muzaffer Buyrukçu 8.000 hra (KDV ıçinde) Çağdaş Yaymlan Turkocağı Cad. 39-41 Cağaloğtu-lstanbul Ödemeti gönderilraez. Memur sendikasına kongre izni DENİZ TOPALOĞLU lstanbul 10. Asliye Hukuk Mahkeme- si, belediye memurlannın kurduğu Tüm Bel-Sen Sendikası'run, kuruluş kongresi anlamına gelen 1. Olağan Genel Kuru- lu üzerindeki tedbir karannı kaldırdı. Memur sendikalan için çok önemli bir hukuki kazanım olarak değerlendirilen karar, duruşmayı izleyen çok sayıda memur larafından sevinçle karşılandı. Tüm Bel-Sen Genel Başkanı Vicdan Başkara 20 yılı aşkın bir süredir Türki- ye'de ilk kez bir memur sendikasının kongre yapabileceğini belirterek "GrevU topiosözicşmeU sendika hak- kımızı atena kadar yasal ve meşru mü- cadetemizi sürdiirecegiz" dedi. Tüm Bel-Sen'in 1. Olağan Genel Kurulu 16-17 kasım, çoğunluk sağlanamama- sı halinde 23-24 kasımda, kurucu bin 618 ttyenin katıhmıyla toplanacak. Tüm Bel-Sen Sendikası'nm lstanbul Valiliği'ne yaptığı 1. Olağan Genel Ku- nıl başvunısu üzerine, lstanbul Muha- kemat Müdürlüğü, 10. Asliye Hukuk Mahkemesi'ne dllekçeyle başvurarak kongre üzerine ihtiyati tedbir karan konmasını istemişti. Mahkemenin 8 kasım tarihli karannda, Muhakemat Müdürlüğü'nün "kanunsuz ve izinsiz olarak faaüyet göstenUgbıi" öne sür- düğü Tüm Bel-Sen Sendikası'nın, 1. Olağan Genel Kurulu'nun ihtiyati ted- bir karanyla durdurulması talebini ka- nü savundular. Duruşma sonunda 10. Asliye Hukuk Mahkemesi hâkimligi ihtiyati tedbir karannın kaldınlması- na karar verdi. Kararda, "Seadfluam bir yridaa beri faafiyette bohmdaia, bu tare içtade bertaa^i bir kapatma tte- koauuda faaJryet göHerditi, banr- Ü l d Genel kurnl özerindeld İhtiyati tedbir karannın kaldınlması memarlar tarafmdan sevinçle karşılandı. bul etmisti. Tüm Bel-Sen'in kapatıhna- sı istemiyle 9. Cumhuriyet SavcüığV- nın başvunısu üzerine açılan davamn 13 kasım tarihli ilk duruşmasında sen- dika avukatları ihtiyati tedbir karan- nın kaldınlmasını istemiş, duruşma 15 kasıma ertelenmişti. lstanbul 10. As- liye Hukuk Mahkemesi'nde dün yapı- lan duruşmada, sendika avukatlan da- vada taraf oLmayan Muhakemat Mü- dürlügü'nün talebiyle tedbir karan ahnmasının hukuka aykın olduğunu savundular. Avukatlar tedbir karan- nın, kapatma davasının esasını etkile- yici nitelikte olduğu ve sendikanın ge- nel kurulunu yapmasının önemli bir zarara neden olmayacağmı öne sürdü- ler. Sendika avukatlan Şengül Seü- moğlu, Doğan Sehmoğlu ve Hüseyin Akkaya itirazlannda, "Snresi içinde genci kunüun yapılmamm, sendika ıdaa tdafiai imklnaz zararimr do- tvacakHr. cayirütüieı tdH BngüM kadar kanıcalar- yet- devredemeyecektir Tüm Bd-Sen gend knrala İUsku tüm haarUdan» Mtinıi», sak» Unfaunış, Uçe seçfan knrnlnııca listeteri ve bfldi- rimleri kabnl edilmiş, gazete flanlan yananuşar. Bn karar «fdikanni gerek üyeleri ve gerekse kongraye davet etti- fi yerU ve yabancı delegasyon nezdin- de itibanm sarsmtş oiacakbr" görüşü- ihtiyati tedbir kararuun •a karar verfldi" denildi. Tüm Bel- Sen'in kapatılması istemiyle açılan da- vaya da 23 araükta devam edilmesine karar verildi. Mahkeme karannı alkışlarla karşı- layan belediye memurlanna hitaben bir konuşma yapan Tüm Bel-Sen Genel Baskanı Vicdan Baykara, "Bagikme ka- dar ber tttritt utMemokradk argtia- nıayakarııverditimizbaldımikadele soMUMJa bir basan daha eMe ettik. MahkeaMaİB ba karan memar tcadi- kalarıau bakaki statMıinn oaayiaaaktadır" diye konuştu. Türkiye ve Ortadoğu Amme tdare- si Enstitüsü öğretim Üyesi Prof. Dr. Mesut Gühnez, tstanbul 10. Asliye Hukuk Mahkemesi karannı ülkemiz memur sendikacûğı tarihinde bir dö- nüm noktası olarak değerlendirdi. Tüm Bel-Sen dışında, Eğitim-lş, Eğit- Sen ve Genel Sağhk-tş sendikalannın genel kurullannı yapmalannın adli yar- gı organlannca engellendiğini hatırla- tan Gühnez, genel kurul ertelemeleri- nin demokrasiye ve kamu yaranna ay- kın olduğunu savundu. ÜcretlilerDemirel'den sözünü tutmasını bekliyor Zorımlu tasarruf ne olacak?DYP, seçim bildirgesinde zorunlu tasarruf kesintisinin durdurularak paraların iade edileceğini açıklamıştı. Bu vaadin yerine getirilmesi durumunda ücrethye 12.7 trilyon liralık ödeme yapılacak. ANKARA (ANKA) — lşçi ve memur ile bunlann emeklüeri, yeni hükümetten kesintilerinin durdurularak toplanan paranm iade edilmesini istiyor. Olası ko- alisyon hukümetinin büyük or- tağı olarak DYP, seçim bildir- gesinde bu konuda vaatte bulu- narak "Acil olarak zorunln ta- sarruf kesintileri durdorulacak, ödenen panüann iade edilmesi sagianacak" demişti. Çahşanlann tasarruf teşvik hesabında ekim sonu itibanyla 13 trilyon 514.3 milyar Ura bi- rikti. Bu tutann 11 trilyon 417.2 milyar liralık bölümü anapara. 2 trilyon 97.1 milyar lirdık bö- lümü ise nemalandınldı. Bu yüksek tutarh birikime karşıhk ekim ayı sonuna kadar hesaptan yapılan ödemeler 779.8 milyar lira düzeyinde kal- dı. Bu tutann da sadece 589.5 milyar liralık bölümü hak sahip- lerine ödendi. Hak sahiplerine yapılan ödemenin 220 milyar li- ralık bölümü anapara, 369.5 milyar liralık bölümü nemadan oluştu. Kurumlara 49.2 milyar Ura iade edilirken, Ziraat Ban- kası'na da 131.2 milyar Urası komisyon, 10 milyar lirası da yatınm harcaması için olmak üzere 141.2 milyar lirahk öde- me yapıldı. Çahşanlann tasarnıfa teşviki hesabındaki birikimin ödemeler dışında kalan 12 trilyon 734.5 milyar liralık bölümü çeşitli se- killerde nemalandınldı. Kamu Ortakhğı ldaresi birikimin 6 tril- yon 320.3 milyar lirahk bölü- mûnü Kamu Ortaklığı Fonu (KOF) gelir ortakhğı senetleri- ne, 4 trilyon 498.4 milyar lira- hk bölümü TEK tahvillerine, 147 milyar lirahk bölümünü KOF tahvillerine, bir trilyon 432.7 milyar lirahk bölümünü devlet tahvillerine, 153 milyar liralık bölümünü TPAO tahvillerine yatırdı. Birikimin 106.6 milyar lirahk bölümü vadeli hesaplar- da, 76.6 milyar liralık bölümü de nakit olarak bulunuyor. DYP'nin vaadi ve ücretülerin beklentilerine karşıhk uimanlar bu sorunun çözümüne ilişkin güçlUğe dikkat çekiyorlar. Bir uzman konuya ilişkin olarak şu yorumu yaptı: "DYP'niB yer atacagı bir hü- ktimet zorunln tasarruf kesinti- aini dnrdurabflir. Ancak bn pa- ranın, 12.7 trilyon Hranu geri ödenmesi çok zor göriıaiiyor. Öncelikle bn para nemalandın- lırken bir anfaunda bötce açıgı- nıa flnansmanmda knllanıidı. Yani ortada böyle bir para yok. Hökümet parayı geri ödeme ko- nnsunda samimi bile oisa kay- nak nereden sagianacak? Öte yondaa acaba gerçekten kesin- tOerin dnrdnrnlması ve parannı geri ödemesi istenecek mi? Çün- kn böyle bir kaynagı koüanmak ber hükümetin hoşnna gider." DYP'nin seçim vaadini tut- ması durumunda işçi ve memur ile bunların emeklilerine yakla- şık 12.7 trilyon lirahk ödeme ya- pıhnası gerekecek. Ücreüilerin geri alacaklan paranın yanı sı- ra ikinci bir kazanç isernaaşar- tışı olacak. tki olasılıktan biri- ne göre yüzde 10 oranında olan zorunlu tasarruf kesintisinin kaldınlması durumunda ücret- ler şimdiki düzeye oranla yüz- - de 11 artacak. İkinci olasılıkta ise yüzde 6 olan işveren payı üc- rete eklenmeyecek ve ücretler yüzde 4.2 oranında yükselecek. Ortopedik özürlüIsmetKocaoğlu 6 Ozürlü ÇALJŞMA SALtM SÜRMELİ SAMSUN — Ortopedik özürlü, tsmet Kocaoglu'nuh 1976 yılında, 21 yaşındayken başladığı iş arama mücadelesi 15. yıhnı doldurdu. Ismet Koca- oğlu, son çare olarak Uluslara- rası Çahşma örgütü ILO'ya baş- vurdu. Ancak ILO'dan da iste- minin dikkate alınamayacağı bildirildi. Kocaoğlu, "Çaldjgını tüm kapılar yiizüme kapandı. Ama olsun ben hâlfi yılmadım ve iş anyorum" diyor. Elinde tüm müracatlarını içeren yazış- maların bulunduğu "Utanç Dosyası" adını verdiği bir dos- ya var. Hayrettin D«ran...Henüz 28 yaşında, 1984 yıhnda vatani gö- revini yaparken geçirdiği bir ameliyat sonrası ayaklan haya- ti fonksiyonlarını yitirniiş. 1985'te babası aasına dayana- mayarak kalp krizinden öhnüş. 1987'de de eşi alıp başını gidin- ce üç çocukla kalakalmış Hay- rettin. Ancak o da Ismet gibi ya- şam mücadelesıni bırakmamış. 1988'de bağlanan sakathk ayh- ğı 160 bin üra. 1990'da Fak-Fuk- Fon'a müracat etmiş. Kendisi ve üç çocuğunun konumunu göz önüne alan yetküiler önce 50 bin Ura teklif ettikleri ayhğı sonra- 100 bin hraya yükseltmişler. O da şimdi iş anyor ancak ayakta duramadığı, hatta yerinden bi- le kalkamadığı için masa başm- da çocuklan ve kendi geçimini arıyoram •) YAŞAMEVDAN 15 yıldır çalmadık kapı bırakmayan tsmet Kocaoğlu, "Azimli- yim, yılmayacağım" diyor. ILO'dan da olutnlu >anıt alamayan Kocaoğlu, tüm müracaatlannı içeren bir de "utanç dosyası" ha- zırlamış. 28 yaşındaki Hayrettin Duran da özttrlii olduğnndan iş bulamayanlardan. sağlayacak bir iş talebinde bu- lunuyor. Onun da eUnde bir "Utanç Dosyası" var. Ortopedik özürlülere Yaşam Derneği Basm Sözcüsü Hüseyin Kdmç arkadaşlannın dosyalan- nı göstererek "Bonlar bLrim utanç dosyalanmız. Ancak için- se işsiz kalsa msaatta çahsn-ama özürlü ne yapsn? Baa yetktfle- rin 'dilencilik' drvecefmi biliyo- rnz. özürlülere bakış açısı 'dilencilikten' öteye gitmeyen bu tip yetkililere samyornz en iyi samar tsmet Kocaogln'dur. Türkiye'de abarüsız bir milyon insan özürleri nedemyle evinden debuhındufeunıuzyysaıntarzııı- ^ . . ^ ^ ^ dnnunandadır En dan «olayı en ufak bir nUnç ^ ^ ^ - ^ " i Z L i u . f a . dnymnyonız. Utanması g e r e - " 1 1 ^ " ^ ^ 8 ^ 1 ™ * . 5 1 1 1 1 1 " kenler bizi böyle yaşan^ f ^ ™ l ^ l l k ^ ! ^ l e ^ T ? zorlayanlardır" diyor Vkomiş- %*? d T ° k l ? l t I İ J ! e I b u k l Ü U masını şöyle sürdürüyor. ÜSS^TS^ÜH^T^ *™' cektir. DgUilerdep tek ncamız "Bogün özüriü obnayan kim- NMfen biraz anlayış." TEK İSTEGİMÎ Biliyorum ki şimdi tek istediğim evlenmek... Ama evliliğimin, problemlerimin en büyüğü ve en uzunu olmayacağından nasıl emin olabilirim ki ? Vakit varken, eşim hakkındaki herşeyi bilmeliyim. Türkiye'de benim gidebileceğim bir Evlilik Danışmanlık Şirketi var mı ? MarUluslararası Evlilik Danışmanlık Hiz. Ltd. Şti. Mar Con International Ltd. Papatyalı Sk. 22/13 Çiftehavuzlar - Kadıkö> Tel: 359 37 38 -385 31 95 Fax : 385 31 95 • Yalnızca evlenmek isteyenlerin baijvurmaları rica olunur. Tuzla'da kurulu Cam-tş Amba- laj fabrikasında 300 işçinin, 72 işçinin işten çıkartılması üzeri- ne başlattıklan direniş 38. günü- ne girdi. Cam-lş işçileri fabrika- yı terketmeyerek dönuşümlü aç- lık grevlerinin yanı sıra dün de toplu viziteye cıktılar. • Samsun'un Terme ilcesinde kurulu YONPAŞ fabrikasında çahşan işçiler üç ikramiye ve al- tı maaş tutannda alacaklannın ödenmemesi üzerine işyerlerini terk etmeyerek destek kampan- yası başlattılar. YONPAŞ işçileri 5 gündür fabrika yemekhanesin- de gecelerken "Açukla karsı karşıyayız" diyerek halktan ve kamuoyundan maddi manevi destek çağnsında bulundular. Işciler Samsun ve Ordu'daki il ve Uçe belediyeleri hoparlörle- rinden yayın yaptırarak halktan destek istiyorlar. Ağaç-tş Şube Başkanı Mustafa Çaylak, YON- PAŞ'tan 65 işçinin tazminatsız olarak çıkartıldığını, 60 işçiye ücretsiz izin verüdiği ve kalan 84 işçiyle üretime devam edildiğini belirterek "Kalan arkadaslan- mız 5 gündür eylemdeler. Her- kesi bize yardıma çağınyoraz" diye konuştu. • lzmit'teki Çolakogra Meta- Inrji fabrikasında üç işyeri tem- silcisünn işten çıkartılması üze- - rine 5 gün önce fabrikayı terket-- meme eylemine baslayan 750 işçi mahkeme karanyla işbaşı yap- tı. Gebze Mahkemesi'nin işçile- rin eylemini yasadışı eylem ola- rak değerlendirerek işbaşı yapü- maması halinde işçilere 6 ay ile 3 yıl arasında hapis cezası veri- leceği, 17. maddeyle iş akitleri- nin feshedilebileceği yönündeki karan Üzerine işbaşı yapıldı. • lercüman Gazetesi'nde ma- aşlann ödenmemesi üzerine bir gunlük protesto eylemi yapılma- sı nedeniyle işten çıkartılan iki işyeri temsilcisi, lstanbul 1. İş Mahkemesi karanyla işlerine ge- ri döndü. • Sanyer Belediyesi'nde çalı- şan 400 dolayında işçi ücret ve ikramiyelerinin ödenmemesi üzerine başlattıklan vezne önünde bekleme eylemini sürdü- rüyorlar. İÇİ SEVDA DOLU YOLCULUK Cahit Külebi 8.000 lira (KDV içinde) Çağdaş Yayınlan Turkocağt Cad. 39-41 Cağaloğlu-tslanbul Ödemeli göaderilmez. vJumrükleri, ülkemizin ekonomik ve sosyal ihtiyaçlarına daha uygun, uygulamada mahzurları daha az olan yeni bir teşkilatlanma ortaya konamamıştır. Bu durum, Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı'nın görev ve yetkileriyle, konunun yeniden gözden geçirilmesini, zorunlu kılmaktadır. Devlet teşkilatında gümrüklerin yeri OĞUZ ANTER Gümrük ve Tekel Bakanhğı E. Müsteşar Yardımcısı Vjümrukler konusunda 1983 yıhnda yapılan düzenlemele- rin daha ne kadar devam edeceği bilinmemekle beraber, sekiz yıllık uygulama sonuçlannı da göz önünde tutarak konuyu bir kere daha incelemekte ve ilgililerin dikkatine sunmakta yarar görülmüştür. Toplumumuzun büyük bir kesiminde gümrük kavramı, gümrük vergisi ile eşdeğer anlamda anlaşılmakta ve yorum- lanmaktadır. Oysa bir vergi türü olarak gümrük vergisi, güm- rük politikalarının ve bütünüyle gümrük mevzuatının çok değişik uğraş alanlanndan sadece biridir. Kaldı k'i diğer vergi sistemlerinden farklı teknik bilgilere dayanan gümrük vergisinin, mali nitelikli bir vergi türü olma- dığı da artık günümüzde açıkhk kazanmıştır. Bilindiği gibi gümrük vergisi, vasıtalı bir vergi olarak, ma- liye politikalarının yakın ilgisini çekmiş ve ilk çağlardan iti- baren bir vergi olarak algılanan gümrük kavramma, uzun yıl- lar, mali politikuların aracı gözüyle bakılmıştır. Bu görüşler zaman içinde geçerliliğini yitirmiştir. Başlan- gıcta ulaşım imkânlan elverişli şehir ve bölgeler arasında ya- pılan ticaret ve mübadele, milli nitelikte devletlerin kurulma- sıyla, uluslararası ekonomik ilişkilere dönüşmüş ve bu geliş- melerle birlikte gümrük vergisi de ekonomik bir içerik kazan- mıştır. Bu gelişmeler, ülkemiz için de geçerli olmuş, bir bütün ola- rak gümrüklerin; ekonomik kalkınmamn ve dış ticaret politi- kalarının bir aracı olduğu, bir vergi türü olarak da gümrük vergisinin asıl amacı- nın, devlete gelir te- min etmek olmadığı, anlaşılmıştır. Gümrük mevzuatı ve gümrük politikala- rının sanayi ve dış ti- caretle yakından ilgili pek çok uğraş alanla- rmı, bilerek veya bil- meden, gözardı ede- rek konuyu vergi kav- ramına indirgeyerek ele alanlar açısından da artık gümrük ver- gisinin, mali nitelikli bir vergi türü olarak algılanmasma ve bu politikalarla bütun- leştirihnesine olanak yoktur. Benzer hizmetlerin veya karar ve uygulama asamalarındaki görev ve sorumluluğun tek elde toplanması gerekçesiyle de uygulamayı bağdaştırmak mümkün olmaktadır. Bilindiği gibi bakanlıklann kuruluş ve görev esaslanyla il- gili olarak 1983 yılında yapılan düzenlemeler sonunda; eko nomi ve dışticaret politikalarının tespiti ve bu politikalar çer- çevesinde gerekli kararlann alınması, uygulanması ve izlen- mesi, "Hazine veDış ticaret Müsteşarlığı" adı altında oluştu- rulan kuruluşa, görev olarak verilmiştir. Bu görev tanımına uygun olarak sekiz yıldır, tüm dışahm- dışsatım, kambiyo ve özellikle gümrük tarifelerindeki vergi oranlannın değiştirilmesi, fon konuhnası gibi kararlar, Hazi- ne ve Dış ticaret MüsteşarlığYnca alınmış bu kararlann uygu- lama alanı ise Maliye'ye bağlanan gümrükler olmuştur. Ka- rarlann uygulanmasında ve yonımlanmasında ortaya çıkan sorunlar, Hazine ve Dış ticaret Müsteşarlığı ile uyguİayıcı gümrük idarelerinin karşılıklı, bazen uzun zaman alan yazış- malanyla çözümlenebilmiştir. Sekiz yıldır izlenen olaylar dikkate ahndığında, bize göre birleşmenin olumlu sonuçlanndan da söz etmek mümkün değildir. Gümrük rejimlerinin dışticaret ve sanayi ile olan Uişkileri büinemediğinden, bu dönemde, rejimlerin ekonomiye katkısı da en alt düzeyde kahnıştır. Fransız gümrük mevzuatında yer alan ve genelhkle benim- senen bir tasnife göre gümrük rejimleri; umumi, hususi ve ekonomik gümrük rejimleri olmak üzere Uçlü bir tasnife tabi tutulmaktadır. Bu üçlü tasnif içinde, adından anlaşılacağı üzere, sanayi ve ticari faah'yetleri kolaylaştıncı ve teşvik edici, ulusal ekono- miriin, uluslararası ticaretten daha fazla pay almasmı sağlayı- a genel nitelikleri itibanyla "ekonomik gümrük rejimleri" fevkalade önem kazanmaktadır. Dış ticarette bütün tahditlerin kaldırıldığı, Uberal bir eko- nomi anlayışının egemen olduğu, döviz kazandırıcı sanayi ve ticari faaliyetlerin olasıya teşvik edildiği bir iktidar dönemin- de ne yazık ki geçici kabul, geçici muafhk, antrepo gibi eko- nomik gümrük rejimleri, bu faah'yetleri hızlandıncı ve yön- lendirici bir şekilde kullanılamamıştır. Sonuç olarak söylenebiür ki; Gümrük tşbirUği Konseyi, Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması, gelişme yo- lunda ülkeler ticaret müzakereleri, Avrupa Ekonomik Toplu- luğu, gümrük birlikleri, uluslararası karayolu transit anlaş- ması gibi gümrüklerle doğrudan veya dolaylı ilişkisi bulunan pek çok uluslararası kuruluş ve çalışmalar, henüz ortada yok iken, senelerce önce, büyük bir üeri göriişlülükle ". Güm- rük muamelatının aldığı hususi ehemmiyet, kacakçılık için alınacak ciddi tedbirler, bütün bu işlerin maüye vekaletinin asli hizmetlerinden ayn olarak tedvir ve takibi !' gibi ge- rekçelerle, gümrükleri ayn bir bakanhk halinde örgütleyen modelden. daha geçerli, ülkemizin ekonomik ve sosyal ihti- yaçlarına daha uygun, uygulamada mahzurları daha az olan yeni bir teşkilatlanma ortaya konamamıştır. Bu durum; Hazine ve D'şticaret Müsteşarlığı'nın görev ve yetkileriyle, sekiz yıldır sürdürülen uygulama sonuçlannı da dikkate alarak, konunun yeniden gözden geçirilmesini, bize göre zorunlu kılmaktadır.