Catalog

CÜMHTJHÎYET 22 Ağustos 1974 ürMye Cumhurlyeti'nd» Anayas* Mahkem»sinin. yerinin ve yetkisinin saptanması, TiirItiye Cumhuriyeiimn de Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının da niteligini en behrgin biı şeldlde ortaya koyabiiecek bır çıkış noktası olur Konuyu açmak, yalınlaştırmak ve vanlacak yargıya açıklık sağlamak yönünden, «T. Cumhuriyetırde Kırai kimdir?» diye bir soru sorabiliriz Bu da sorumu, T. Cumhuriyetı adı üstünde bir demokjasidir, kıral yani egemen güç de ulustur denebilir. Çünkü. l?fil Anayasası'nın 4'1 madde.n de 1924 Anayasan'nın 3. maddesi gibi «Egsmenkk kay:ts>z şartsız Türk mılletinindir» demektedir. T Olaylar ve görüşler Anayasa Anayasa Mahkemesi AHMET GÜLER Sinop Afcır Ceza Mah kamesi Ba$ksnt O hairie, egemenlik TC'de kesm olarak u'.usundur. Ancak, bü'ün demokrasılerde egemenli* ulus'a o'duğu Anayasalarda be.lirtiimekte ise de; tüm ulusun beraberce egemenligi tuleo yiirütmeleri olanafı da bulunmadıgır.dan, ulus adma bunu belli kurumlar yürütmeKteair 1924 Türk Anayasası'nın 3. mandesi e«remenliği ulus ad:na TBMM'nin kullanacağını belirtmiştır. İş'e 1924 Türk rejiminde kıral yani hüKümdar BMM'dir. Yapamayacağı $ey de voktur. Hukümet de yetkisini BMM'den almaktad.r. Onun için bu hükümete de Meclis Hükümeti aenmektedir. Bu halde seçim sandıgı başma kadar fiiiı egemenlik ulusradır. Oy atıldıktan sonra ıse «andıktan çikan sonuç egemen siyasal gücü tayın etmektedir. Bu gucün ortagı voktur. Bu durum içinde yetişnıış kişüer olarak B.MM'mn üs'ünde giiç olmayacağı peşin düşüneesı ıie koşuüanmıs tşartlanmışı olduğumuz da b:r gerçektir. Halbukl 1961 Anayasası, alışılmış. hatt» berılmsenmiş bir durum ve kolay bır toımiil oldueu haide, esemenligin ulus adma hMM'nın kullanacagını ıfadeden bilerek kaçınmıjtır. 1P61 Anayasasımn 4. maddesınin 2. fıkrası. «Miilet egemenJiğini, Anayaaanın koyduğu esasıara göre ystkiH organlar eliyle kullanır» demektetiir. Bunu da yeterli görmeyerek. aynı madnenin 3. fıkrasında, • Ügemenliğin kullanılması hıc bır suret'e bell: bir kiçiye, zümreye veya sınıf» bırakılamaz. Hıç kımse veya orsan kayr,ajnru Anayasadan almayan bir devleı yetkisı nuiıanamaz» demiştir. Bu durumcla. «F.jremenre:n u'.us aöına BMM tarafmdan kullanacajı» ilkesınden vazgeçıldıği görülmek»ed:r. Artık eecmenli?ı tek b:r organ kullananıayBcaktır. Anayasann belli ett:gi organlan kullanacaktır. Bund*n «»nrs 6nemH olan su kl. Anaya«a bu yetkili organlarm hangıleri oldugunu da açıkça beürtmemiştir. Ama egemenlıgin temel ilke>rin:n ne oldugu kuramsal (teorık) olarak da fiilen de bellidir. Buniar, yasa vapma uirütm? yargıdır. N'itekim hükümdar hem yasa yanıyor. h»m yürtiten oluyor. hem yargılıyhbilıyordu Bu üç yerki egemenliğin kim tarafmdajı kullanııdıjıru gosterir. tanıdıgı oranda bu eeemen!lSJ ktuinnmaya ortaktır. Eger. Anayasa baska organlan da içine almış, gör»v ve verki vermisse onların da bu ortaklıkta yeri oldugıı anlaşıhr. Anayasarnızda ıse böylece yetki ve görev verilen ba^ka organlar da vardır. , Bıınlartian birincisl klşidir. Anayasa, 10. madrtes'.nden fi2. maddeye kadar hep kışi hak, güver.lik ve özEÜrliiklenni konu etmış'ir. B J ^ hakların ve özg irlüklerin kullanılması esemenliâin kul!anılma«ı demektir. örneğin ki«ive tarüıarı. 2a7ete. dergı ve kitap çıkarma hakKi, topîantı hakkı. dernek ve sendika kurma hakKi. :«r>at lıakkı, spçme ve seçüme hakkı. sivasi part: kurma ve partive sırme hakkı hep=i <"2cmpnlıği kullarmavı. ona kstılmayı ifade eder Bu da tci'inin. Anay;ı<a'nın gö'terrtiî! oronda eaemon'ıîi kullanan bır nrsan olriıığunu gösierir. Buraria parantp? içi şunu da belirtmek gerpkir ki, Anıyasa hak ve özjfürlukler tahvil •=cnetl?ri eibı banka kasalannria ve raflardâ «ak'.anarak haklar deiU de. sncsk f:ilfn kuüanma il* anîam kazanacak ve varlıŞ>nı sürdürecek h»klar olriuâundan kifi b.ı hükl?:ı kııîlanmpkla yükiinlüriüf de Ikıncl olarab Anayasa nın sinesine alriıeı vt vürütrr.e. vısmı. varglnın dışır.daki kuruluçlar ıla hu rsenıenhâir kiillsnılmasına yptkilerı oranıria (hi'üelerı oranınd» ort»kl:k gibi) katılırlar. Buniar: 1 Kamunyıınu gc i«tirip ohntı.ırraa eylem:eri ile. Un!ve:«ıteler. Haher »janslarl; TBT eibi O7erk kuruluşlar (Tabi. 1488 sayıh yas» ill Ana « ygpıltn t'ğü ıvrıca ve Anayasa'nın 22 vt bun,u ızley^rı maddelerl :1e düzenıenen ba?:n; 3 Ba.skı gıuplannı teşkü edip, denge tağiavıcl özeliikleri ile, dernekler, sendikalar, kamu icurulusu niteli£inde meslek kuruluşları; 3 Ar.avasa ile kendısire verilen oranda, D P.T., Mıili Güvenlik Kurulu gibi kurulujUrrfır. Bıitün bunlar egpmenliği Anay»s«'nın 4. maddesintn son fıkrasına £Öre, Anayasa'nın öbür hükümleri ile verilen yetkileri oramnda kuüanırlar O halde egemenliğin kııllanılışı çok 6Se!l (Un?ur!u)dir. Devlet, cok ögeli bir devlet düşürtüçün* gör» kurulmıış, bu öge>rin »rasmrta çeliîik eîilimlerin teşkil ed?ceği riü7en. olahilen en iyl hukuk düzeni olarak dii?ür<ilmü;tür. Bu kurumlar (müeü«e«.e!er) sayesinde ahenk içinde dpnge »a{!anmak istenmiştir. Ulusal ve Smıisal merika'd» zencı »orunu ilk bakışta lrk aynmır>a dayanır görünür, ama temeide jınıfsaldır. Zencıler geçmiç yu/yıUarca Afrikacan Amer.ka'ya v»purlar dolusu hayvanlaı gıbı taşırıdılar Çunkü bugun Almanya'ya vb.'na gertklı ış gucu, u tarıhıercle Amerıka İÇln gereklıydl. Zerı^leı Deyai efendllerın neı tur rr.zm»tinde çahşmâk, tarlalarua üıetım vapmai ıçın kullanılan köielercfl Btya^ parronla siyah emekçl arasındakl ılışkller kölelık nukuKuna ciayarııyoı du Tanhın çok eskl sayfalarında Aîlna dü Kuma'da ve benzerl toplumlarda nolecl düzenın orneklerı varun, hıç kuşkusuz dej'.şık ulmaKla birîikte, Amerıka dakı /çncıDeyaz ılişkısl. benzer bir sınıf lai gerçeğı yansıtmaktaydı. AmeriKan Iç Savaşından sonra Kölelık nulcuku naıdırüdı, ama zencılerın ezılmesi sun bulmadı. Çünkü ekonomik gerçek devam eaıyor, zencıler açagı sınıf »ayılıyordu. Bugün de karaderılı ırısanın Amerikan ölçulerlne göre yaşayışı, beyaz lnsar.cfan çok asağıdır. Ne yonettmde, ne eğıtımde, ne yaşam düzeyınde, ne de başka »lanlarda zen Ciyle beyaz eşit degiidir Zenciler, bugünkü Amerikan nüfusunun onda birı kadardırlar; ama beyaz çogunlult, fcaraderili azınhgı sömürmekte ve ezmektedır. Guney Alrika ve Rudezya da ıse bunun tersl vardır: Beyaz azınlık zencı çoğunluğu ezmektedır. U ülkelerde de ola.Mn nedeni ekonomıktır, ve sınıfsal gerçeğe dayanır K;brıs toplumurtfa Türklerle Rumlar arasındakj »avaşım da hiç kuşkusuz temeide «ınıfsaldır. Bu »ınıfsallığın Kıbrıs sınırlarını asan boyutlan vardır. Kıbrıs içinde Ise Rum çogunlugu. Türk azınlıjını iömflrmekt», ezmekt», iklnct *ınıf insan saymaktadır. 20 Temmuz Türk müdahaleılne kadar Ada'da g8runCm söyleydi: Ada Türk toplumunda adam bajın» düsen or'alama gelir, Rım rnplumunda adam baüina düşen ortalama gelirin \a*>'.^»n »7^. S'va ikiMar. rsmsmfn .îıır.ılarır elindeydi. Rumlar Kıbrıs'ın dıs tiearetinl tümavle ellerinde tutuyorlardı. Türk1»rin pnvı 1thalS»»a yürde 3. lhracatta rÜ7de 1 riolavlaınria idl Kıhn«'ın ıılu«al eelirlrde en büvük hfiiümierripn hii o!an tummde hü'ün ekono mik eüc Rımlarrfavriı Bütün Umanlar. bankalar, banka kredileri. kıyılar: hütün mntel. otPİ turi=tik tesls'.er Rum larındı TCrklerln elinde s«d>ce 150 yataklı btr Ssray OteU vardı. Rum «»»rmaye smıh Kıbnst» «ıfva^al fkrHrîara el ko?m'Kttı. Bunlar e'.connmik scıdan tnşilterp ve Yunanısranna bütünlp>:mi?lordi. Rum sivasal iktidarı. Tiirkleri Ada'nm 1ç bölgelerinde muhasara etmisti: ve voksi.ıl Titrklprin llretimini. emefini somür^ıekte. eiderek daha da roksullastırmakta, eımekfpdi. Kı^nsta 400 bini askın Rum, 10/1 Wnl askın TUrk varriır. Rıımlaı savi bakinıından da. ekonomik açıdan da Tiirklerdpn r«tiinrHilcr SivaMl iktidarın biçimlpnmesinde EN'O^tS'p rto*rı bir sirli.ş vardı. Rum jerrpave sınıfı Yunan »ermavp «ıpıfıvla b'itünİPsMP zarr.ai. Kıhns'm Rurrı solcnlanndan kurtulmus. hem de varlıgını giiven altına almıs olacaktı. Kıbrıs «onınunda TiirkRum toplumu arasındakl sava»ım ulusa'.dır. Ama hic kTJ$ku«n.ız ukısal eerçek sınîfssllıgın ya^alsırım vok ptmpz. Xasıl ki sivahbevaz avınmındaki ırk gerçefi dp sır.ıfsallıgm vok sayılması demek deftiidir K(V kpndpki sınıfsaüık. o'.aylara ekonomik deierlendirme açısından bakmamiTi saglar. Ulussl eercek. yalnız Rıbn.s'ta de(Hl: bfitiln Ifinvnrta Tarrlır. Sımfsalhkla ulusalllk yanyana. içice vaşarlar. Ffpr stnıf ıterc*61 afır bassavtiı busrin Sovvetlprdp ce5' r ' 1 r ' l r T | hurivetlere şerek kalmazdı. Kar<asvs'(1a A7Prbavoan Ermenls'an. Gürcistan Cumh'irirPtİPn nlmaz pmp><çı sınıriannın btiHinİptrpesinde her Ucil dp fa^five Priilirdi Ne vsr ki Kafkasv?'da ulıiülann nitpliklpnne ?örp CumrmrveMrr k'.ınılmu<îtiir. Vp n ıılmlnr tnrih1»ideki ban olavlar nedPr.ıyle hâla birbirlerini oek sevmezlpr Yesıl Ada'da Tiirk toohım'inun fpcipre dpvlpt kıırma«n. ezilen fonlumıın ekonomik haklannı kazanma'si vp Rum =rtmürüsiinün eneellenmp'îi volunria ilk artım olar«k*tr Fjzı'pn toolumlar. anrsk sivnst tktidsrt PIP epcırirlerse srtmüHiye «durn divebilirler. O^sa bugün Kıbnsta aömüniipn WP n'r vanset EPf.rrildir. Maeosa'nın Atlılar Kn'yüntfPt.i ı?no*ıt ırtsanın ttivl«nnl üroerici bir canavarlıji »imEelivor Brtvlesıne er>ni <i«nm'Js bRgnazlara Turk kftvliisunü emanet ermpk kiırd» nuzu em«ner ptmektir. Fertpre rlevlpfin kurulması. sıva1»! açıdan bir görev değil, insanlık açısından bir örlev olmuçtıır. A Özel Yeri Anavasa ke!rfind»n de ii^tun hukuk ilkelerlnin varl;Şını baslangıç ki'ml ile ve 2 maddesi ile kabu: etmiştir Amaç huk'ikun (iefünliigünü «agbmaktır. «Hııkukun ü'tünlüSü varsmm üstiinlüîü İ!P saîlanır » Arava«a, T.4 martrle«İ İle idarevi. 147. marlrle il? va^ama lslpnnni \evst denfTiminc »sbi tutarak : Anava«a Mahkpm'^i. ys«ama orzarnnın kararlarına uymak 70H.ında olmadıjŞı ha'rfp. 8 ve 152. madrtHeri ile Anavsta mahkeme=i kararlarının va=arna orsanıni baSlavaraŞ'nı b«>li'fpre'c. vasal rılarak. varjı ii'tunlüİiinü «a£İarrı!«*ır Kpr^ı^ı riü«ilniil"mp/Hi Ciinkü denetleven. 1*>mi denetlenenp ü'türıdür. Denetleme üstiinliikle olanak ka7anır Anavata rrahkeme'i, vurttajlara karşı de5il. sivasa] orEanın Anaya!"» ve hukıık rtışı davrani'ina karsı bir kur.ıluştıır. Bunıın 2(>rPÎİ ''vs«sl orcana ü«!finlük'ür F5a.=ta bir enrev avrılıŞı nlup. ü'türılük vnkkpn. erippvin \'erinp. 7*»MHlm's«1 iistürlnüıîn ' hem «nrnifiı hem frrPüirlir Anava=a Tahkrme«inin vptkilprlni kul'.»rma«ı. PSfmTİıjT ortakla«a ku!İBnmf>da Anava^a mahkpmeı=in<" hfr C«tünKiV rı»r"^rttrr!ir RKv'nrp Anavjsj r"ahkPm»«l. y^dVna^vıaz pçkürie. H'j7.enin tfcmr1 ne^çi olrnakt^.hr R:r baka ca/ımıHa KI'PI'CI' flRfîAVIN AMAH VE ANAYASA M \ H KRMFSİNİN VETKlLERt krnusunu ljlpyerpe^. Hangi Organlar? 1961 Arıayasasının 5. madrle»ı yasam» rpt. kisînm TBMM'de olrtuğunu; yüıutmev; hır vetkı dpğil görev olarak nreley.p. 6. madd»d? dç vüriıtme göre^min Cunıhurbaskanı ve ciakanlar Kuruhınea yertne getirılecegini. 7 madoede de yar?ı yetki?:nin Türk ıılustı adına fıa*ıms'z rıahkemelerce kuîlar.ıİRcajhnı iîarie etmek'por. VPtkiü v« görevli orgar.lar höylece be'ırtıirms oimaktadjr. TBMM eeemenligın iek temsilcisi değildir. Ayr:ca Anayasamızın, gerçeK ou vildugu nalde, «Egemenlik ulus adına vasama. '•urüfme v» yargt organlarıncg kullanıhr» ^er.ıerr,esI ds anlarr.lıdır. Buniar temel yetkili oıganlardır Bu durumda dırıa ba?ka yetkili oraanlar d» v»ı mı diye dü5Ünmekte haklıyız. He:e. «Hıç bır K'rn>:veya oraan Kavnatmı Anayasadan aımayan bu d'v'.et ye'kis: kullanamaz..» Vargısı bojie dü^ünmeye hak verdiriyor. Anavasaran (eorev ve yeiki verdıft: hfr or. gnn bu üç':u temel organlaıla oırlıkte ve Ana PARİS DUVARLARI Evet KüNUŞUYOR... Hayır Oktay AKBAL gustos »yının ortasına kadar Parîs'te Kaldım On beş jüne yakm Korkmayın, Parıs anılarımı anlaUcak degıiim! ?iem önemli bir şey yok, hem d6 zamanj degıl Gerçı bir yazar okurlarma anlatacak pek çok şeyleı bulur ner gezisinden sonra. Ama izlenımlerin de zamanı. yeri varaır T.yatrolar, sinemalar, ?erg:ler. sokaklar, ınsanlar... Heı biri bır dykü, bir yazı konusu. Parıs bu. Kalksan bir sosaktarı ba^ka bir sokağa yiırüsen neler görürsün, duyarsın. y&saısın!. Kıbrıs'ın ilk üç ffünlJk savaşından sonraki <rüruerde>cuk. Cenr.re'de bırinci konferans topianmış, Türkıye ıcın Dasarilı sonuçlar vermişti. Elime geçen bü:ün Fransız gazetelerıru, dergilerini okuyordum. Bakıyordum bırtaknn ga^etelerın nuturanu kaçırp.n b:r şey var, neden&e noslanmıyurlaı lürıc Ordusunun Kıbrısta üç güntie ezıcı bir zaler kazanmasından! Türkler: bir kez «barbar diye bellemişîer nedense, nasılsa, nerden gelmışse gelraiş bu kanı. yerleşmış. çöıekıenmı. ıclennde... Cezayir'de en ağır, en ınsanlık dıçı ışkence'er vapar.lar, yapiıranlar, bütün bu çırkin olayiara sessı?ce kailananlar; V;e:namda yülarca sömürReciligın en aşagılık .röntemlprini uysniıayarılar sanVci o Fransızlar değılmiş gib:'. Baıbarhkta en üeri Avrupa uluslarını, bu arada Fransa'yı asmak kolaviiıış gıbı!.. Röportaı yayınlanıyor bir gazetede, Türkler nasıl çocu.<ları nldürmüşler, kadınları kesmışler! Okuyorum bay gazeteci Ctrn:ş bir Hıunla Konuşmuş, ondan duyrn'jş, ne görmüş. ne 6e bir kaç güvenılir tanıgın ağzmdan dinlemiş! Türkle;f kardi nu. Türklerın vahsetini mı dile getırıyor. öyleyse ynz vazabı!ti.ğıne! Sam.son'un Adamlan Mskanos'cuları öldılrüp. çukıırla:a gömn.ü.şler suçu da Türklere atmışlarmiş1.. Bunu bılenler, gcrenier virmış. o tarafı geçersin!.. Türıc Kövienncıe I\um cetecılprı en azgın cinayetleri ışlemişler vıllardır. onu da görrr.ezsin. duymazsm! AI kalemi elme Türklerın barbarlıgıru yaz kolayca: Knmuuyu nazır nasıl olsa aldanmavh. uyuiuırr.aya. İs başmaakı Giscard d'Lstamg'in sagcı hükürnetj d* b:rakım çıkar hesaplarıyle. Yunanlılarm vanınaa •/eı »Imı» ja, t?.mamdır artık!.. Parıs metrolarında duvarlara yazmışlar koca KOC« narfıerle nHırsız Giscard» diye, daha da agza alınm?/ sözlerle... riırsız Gıscf.rd:... Cunıhurbaskanı d'Ks'aing'dir lıırsız aıye SOKBKlann. metroiann duvaılarına adı yazılsn Azıcık bır tstk.a seçilfn genç başkan:n Fransasıdır karşımızriak: 8ır rte ge;çek bu;âık Fıa:ii>a var, uygarhğa. sanata, edebiyala insanlıfa bu^iık katkılarda hulunmuş kışüeıın Fransas.. Vnıtaire'lenn. Jaures'lerın, Sanre'laıın. Camus'lerın. A'aaon'lann t ranshsı .. Hcr ülkede bu «ıyi«, bir «kotii» van. k:ş:hk aniam varaıı .Mnerıkada kaç Arr.erika var, Kıar.sa'da kaç Iraıisa'. lü.'cajd'ın Frsnsafı Vunanisıan'a Mirase sa'acak milyonlaı «azanacak nesabı bu! Bıraz da bajnaz görıişler var Fransız sagoı \6retımınl Vunanıstandakı sagcı yönetimı tutmaya iten. L>uvgı«ıar ıstek. ler, özlenıier... Bu yuzden Frar.sa temsılcısı nalfar Bırıe^mıs Milletier ae Türkıye'y: kınayan sözler sbvler. aıevnte iarar alır.masmı örerır. Türkiy^e baş delegesı Ulcay'ın da SÜ sözıeruu hak eder o zaman; Frar.sa kiıçük ışler yaptıjı zarr.an alabudiK.ne aşajıla?maktadır. Frar.sa galiba büyükluk vehmın»; k«pılarak böyle bır rol oynarr.ava. nevsslendi. Fakat kımsenın toktan beri ona büyüklüîü \akışıırdıgı yok..» Giscard m Fransa'sı küçük bır devlet olöugunu ou son aavran:şıyle göstermiv.ir. De Gauüeün Fransa'sı aerı,^A<,i:ijr;vl«. olgunlufuylc. sa;dıı:;ıı!u hareketlerıyle büvükiu Bugun Oe Gaulle işbaşında olsa CJıscardın çocukça davranışlsnna Kaiiusnazdı elbet. İş:n iç yüzünü anlar. Kıbrıs'ta k'.mm suçlu «mır. euçsiiz o'.duğunu inceleı. anlsr. ona göre konuşur, ona aört b.r tutun alırdı. Ama Gisca/d Fransa'sı ıç\n herşey ;ıkara dayanır. Yunan:stan'a M:rage satmak. mılyonlar ka/.anmak. ouna tenzer küçuk, asagılatıcı ışlere girismek •büyük devlet c mak*:r o kafaya güre'... üysa gerçek Miragt. vani aldBtıcı görüniîş. vanı serap. Gıscard Fransa'sınm kenriir\i «bu\"Lsk» aör. mek cüşud'ir. «Hırsız Giscard» . Paris duvarlarına yazılan sozleı dygru mudur, ya!an midır bilemem. Yıiların Malıye Bakanı GİK.ard d'F.staing ker,dinı bu türiu suçlamaiaıd?,n, lekelemelerden yoksun kılabi'.mis bulunmalı k\ Cumhurbaşkanı ruiav> oldu sonra da Mr.terand karssında azırık far!:Ia Ba?kan!;k seçıminı k*. zannıajn ba^ardı. Y'.ne de bır gerçek vardu boyle duvar vaz>lannda. D?h3 dnce de pek çok duvar yazısı görmüsfam. De Gsulle '.çı:ı de apıı sözl?r yazmışlardj ltKSlerde ama kımse ona «hıtsız» denv.yordu. dıyemıyordı.ı Duvarlarır ses, çıSlıjfi bir anlam taşır elbet. Kendını aldatıcı bır hayale yautıgı uçakların adiN.e »ovleyey:m bır serapa kaptırmıştır Giscard Fransası.. Bu serso onu çıkmazlara gotiirreektır. Dünya deg:srı r.rtık. bu çesi' bı.* gürultüler? kim^e aldırmıyor. tçi bo$ bır leneken.n çıkardıgı tıngırtı sjiij fieç.jur ARTIK SOKUMLULUK BM'in ' ıbrıs sorununda, Buiesnuı I Mıiletlei'uı. «ırv.mi eJe alıp, Isoıur.u, çozuhnezlık çuruine«ın« buakmama zaa «ııı i«"!mi|tır Birleşıuış. Mr'.etler ıkı Kez • die{i kesme» çağr.tini.i bulundu. Her ikLsım de, bir bakıma d:ı)ttti. Bu. onun Sir L>a|aı:«ı sayılmak gerekır. Ama, bınncısınd»n «o.ira, edılgen ıpassıf) bir 'utum takınmaKlan bdşka bır j»y de yapmiisı Bu dev kurumun ^JıLgcrîlı^ı ıse, ve, ondan cesaıet ai«n büyüklerın yan tutuşldiı, asiıntU 3. Mıılot K A KIBRISTA BARIŞI SAĞLAMA ZORUN LULUĞU VE YÜKÜ ŞİMDİ BİRLEŞ MİŞ MİLLETLERİN OMUZUNDADIR. FEDEKÂRLIKLAR. ANLAYIŞLI DAVRANIŞLAR GÖSTERİLMEZSE BÖLGEDE BARIŞ SAĞLANAMAZ Prof. Bahri SAVC1 riHe» j[oriinümündeki Eoka tde»' d* insaf ile riüjünelim: Bu tün kendisi. «.alnız k«n<*' eündıKİ sı; Bırleçmıs Milletlerı hâlâ. ışin tır. Çünkü: Bii"iıM atesi Uf.ıiıe derinine ınmek'pn alakovuyoıdu. araçlarla. bansı bir •fiil» olarük kuramaz. O. aslında. tüıl'i ul'is Bu yÜ7den. ıkincı atcşkef çag çağrısında. sava,ırt yartlaı.iıı, tahalk birimlerinin. bir barıj it^ınrısmdan hem önce. hem sonra, ve rışa göıurecek ıır üslup, oir slgı hem de hâlâ. Biılesmış Milletier. seri içinde yayamalarının alî v.ıpı bır datram; gös!er?inçm.1stn. Teı sıne, bu dev kutu.n. <JC» biı u işin yüzeyı ile ıığrasmaktan ken •ını kurmağ» uğra?ır. Bir •[ ıl» luslararası düzen.c.neyc ve tıir ıç disini hir türlü alamadı. alamı olarak anlasmazlıklar çıkınca. bun ların: sojuk sava'lara sıcak sayor. Çünkü. hâlâ ikinci kez orcras vaşlara dönüşmesini önler V oncumhuııyetı y»vaş yavaş bı!« yona girıçti diye. Türkiyenin ye temı de açıktır: tlgilileri. jtr stik cieğil, hızla çürütmeye uğraşanla nilmesine nlanak hazırlayan. Türk Ipıi. a da giri;mejc üzere o|,duk v rı cesa:eüendiren bir tutum gos lerin Adadan vıkıp gitmeleri proları snğuk, ya da sıcak sav*$ı hejelerinin piçirilip kotarılmasına termiştir. Böylece, bir çun^nın men. bırakacak hir masaya orur halklan soyulmus ıradesıre göz yumuyor. Öyle ki. yarın da, mak.. Zor kullanaraV Heğil. »racısanki, onbrş yıldır Doğıı l\*tehizmet edicı olmuştur. Be« on lık yaparak.. nizde barı«! bozan değilmis de Balkan komitecisı gencıalın, anaI?te Kıbrı«ta da bunu yaptı. fordan bir utku ızafer) elde e:. tcrsine «haklı» imiş gibi, o barıç arnmaz: u uzlaşma getirmpz. AtiFakat, bu kez. ilgililerı manyl me ne\estç:ıne yarar b:ı durıun gostcrmıştir. Sankı temel görevi, na ve Lcfkoşe, o bencil idra esin oturtnıakla ı? bılmedi. Masaııın üı leri ileri fürmeğe başlayınca. H:ıs tündeki ve »rkasındaki uluslardünya ışlprinı karıştırmak olan • rası manevr» makinası, birinci bir bağımsız kiüse'nın. tarıh z>n tiyan dünyasını onun yamnria vfr cirı tsnımayan bir ortodoksı ile almaya ye?il ı;ık riıtnr *ibi div *te$ı kes'i baıı;a giden bir yoîa lokmağa engel oldu. Ve Birleşbeslediğı Elenızm kurma ıdesm* ranıslar göçteriyor Oysa. Türklerın Adav» «elijı mij Milletier de. hu manevralor» destek olmuştur. bir .hakka> dayanmaktB'iır f »>a engel olamadı. Tersıne. bu gibi Çünku, bütün bunlann karsı nın dnğasına karsılık veınıpkje manevralara araç oldu. Çünkü du nna çıkarak, uluslara. H>. ü:şkı dir. Bö'ce Kançımn gereks'npi*!* rumu kavramadı Cenevre barı? ler dünyasında, hele yakın l:um rine hir yanıttır Bu nitelı!;lpri ile. masasınm etrafmdaki ve arkaşın«ular arasındi bır baıış konserı bir olup bitti Heğil. dav•^n^k!1rı daki burnu büyük manevracılara, arayan Türk:ye nin tezını, ku ve eücü olsn bir «olavıdır kendisi de kurban gitti. Böylece. ramsal ve uyguiütna yonlerı>ie, l«te. Birlesmıs %Til!etl»r. bu kendisi de zayifladı. sevımsız görınekle yetınmıştir. • hak ve güç olayı*nı. vüze^dîn Durum, ve içindeki temel gerIjte, bu duıunı Kaij.iiaa» lür anlamaktan vaz geçmelidir Helfc, çekler «unlardır: kıje'njı sj.b:ı tükennujiı:. V»" hu hsk ve eüç olayı»nm: Penta Türkiye. insanlığın ban? duruku, guru>uicıu Kı, guvüinığı, rtu Eon haritaları br»r«j» manpvra munu. savaş durumuna üstün tu la, (îana cıdaı lenlıkeieı «mma «.f ları kilise Bizan;çılı£ı Eno tan «yurt ve cihan barışçılığı» ül mekıeaır. ^eıede ;st, t>mı$ ue si$ masalcılıeı ile değ'îtirilemive küsünün sahibidir. L'ygarlık rumokrası denge .suvıuın<> üdjalı cpei ivice anlasılrr.slırl' hu. büyük in.canlık ilke.'i ile dodirenır.esını yıtırme ınıs esns.ne E\et, Birleşmiş MilleT'ıer adın» ludur. Kıbn.tta üstün olan, kuvu..ujj,ını gorınuştur. Turs.ye, Kenais.nt Kaiji olan bu durumun ti. M. fcLoııdonajınad, Pentagundakı hdiıuiar Uierınde, ı\ew Vork ve Lonaıa boı•alannda, kışııerınde bıı aegı|ix;ı.< olduğu haide, Bu>ak 6ıBırırıi: vplaksr annemız. eşımiz, nerjeyımi* KARAzans laea sı polıliKcisında ti.ı aeSERYE esralındfn merhum Cemil ve Mıiırıye kızı gı^nıe onna; an Atına ve yonetım saıaylarınaa hızla landığını her an daha derındeo a .ajnıştır. İ u > .ete, ateşı kesme çagı IM, ar 3 21.8 JVT4 s?na;ıı Hakkın ranmetine Itaaismus ikindı na. tık, l)ir banj aıamanın oxı Kojumazın» n;üe>akıp Maltepe kabrlstanına defnedılmiîUr. lu olmaktan çıkmışlır. Heı turlü stralejik noktada Tuıkıyenın dur Tann Kahnıet Eylesın. duruiıîiası ış.nsn tamamlanmaii aracı olmuştur. Eşı: Sait AYLAN Oyle ıse; tıpkı. sayın lurk B05Çocukları: Ayten ve Giirkal ATLAN bakanınıa birıncı çabalaıımn »or.uç vcımediğı zamankı «karar hızunı, «uygulama estetiği.nı yın» Cumhuriyet 6670 le;ıek gerekirdı. Türk Hükümeti. kararını hızla vercii. Türk Orciusu. uvgulanirt es tetiğıni hızla gerçeklestirdı. Böylece, Kıbriia Egeye Doğii Ak denıze kesin bir barısın yen.dea Merhum M*:ıa Soykut ve Raol Soykut'un kızlan, Gülten gelmesı yolları açıldı. Soyku'.'un «evgilı sMası. Cem Snykut'un teyzesı, Tank Fuly»'Fakat gel gö'r ki. Yıınan KIMç»nm çok fevştüı arkadas:. Hürriyet Gazetesı yazı »ilesınden, linin Ortodoksluğu Londra, New ilerm sevgıli ıb'.siarı y»zar ve unutulmaz insan York Parıs borsac:larının finans egpmenliği . Karamanlis gdrünümündeki cunta Eleniv.mi Kls yptli olan. yenen. kendişidir. Boyle oiduğu haide. maddesel ve nıorsl gucunu ağlılığını oy lumjnu, perişan Rumlann Atinadan bır g;n«.im göremeyen Enk;:cı subayların üstünden bir si'ıniir gibi aşıııp geçinneğe kalk madı. Ycni bır Ansyasal düzenle mcnin bolse barışını gerçekten kurmanın zorıtnlu boyutları içinde kalmaiinı bildi. Çünkü Türkiye .Olay.a, düny» çapmdaki bir düjün (tefekkür), uluslararası bir ülkü açısından bakıyor. Türkiye bu düîün ile anlamıştır kı; bölgede sağladığı macHesel ve moral sğırlık ile ba rı$ı kurlsrmıştır Ama, sürekli ba rış. ötekilerin de aynı düşün düzeyine çıkabilme gerçekçiüğini gö«terebilmesi ile kurulabilir ancak.. lşte Türkiye. »ımdi, böyle üst düzeyde bir düşün ile Birlesmiı Millctleıe dönüp sesleniyor: <Ate;i kes» demekle, bir anlajrnazlık tüm çözülemez. flele, zalimce haksızlıkları ile bunalımı yaratmış olanların «Türkiye ateşi kestiktcn sonra. hemen gerı d« çekilsm. demesı ile, hiç bir |ey vo ılmcz. Buna, lngillerenın .masa bati manevraları», Amerikanın «bölüı me tezleri>ne yatkınlık göstermelerıni eklemelerı de. bunahmı çöı meğe yaıdımcı olmaz. Atinalı ve Lefkoşeli yoneticilerın. Karamanlis ve Klerides'leria sozde üımlı ve demokrst «donu>na (kılık kıyafetınel gir»"k. yeni üyelere ve gerek nme lere «Hayır!..» demeleri ile d«, eskisinden değerli bir yeni duzenlemeye varılamaz. BAŞKANIM1Z MAKİNE YtKSEK MÜHENDİSt Yeni bir düzenieme Oysa ki, eskısınden değışiK, ayrt bır düzeniemey« gereksınm» v»rdır. Bu düzenlemenin ögelerı, den* nip de mutlu sonuç vermeyen •*kı tezleıden çıkmaz Yeni tezluden doğar: Kıoıısta ıkı ayrı toplumus varlığının kabulü; Her iki ayrı toplumun, kendi • ccııioaı» ışleıınde, kendı ıç yöna tim kuraiları koymaiarınaa va u;. y.ı!amalar;ncia özerk olmalarır.:n kabulu, Bu iki özerkiikten kurulu bir • Eırim» üzerine cie: a Mutlak olarax bağımsız, b Mutlak olaras öıitünlugüne <mülki temamiyetine) sanıp, c Mutlak olarak tarafsız, yaru «bloksuz» bir Kıbrı» Cumhuriyeti kurulmasırun kabulü... Görüluyor ki bölgemn banşının bu gerekii öğelen, ayni zajnanda çok, çıkarcılardan pek çok ledakârlık isteyen çetin öğelerdir. Ayrıntıya girmeden belirUlına rorlugu: Amerikayı, Doğu Akdenl»dekı egenıenJıginrien tedakârlıga yatırma zoriugu; Ingiltereyı, bu noktada Am»rikayı destekliyerek, kendi manyetık alanjnı da elinde tutmalctan ledakârlıga getirme zorluğu; Natocuları • sosyalist bloku sankı başka yerinden vurma olanagı yokmuş da, onu, ancak, Kıbrıstan vuıabilirlerraı» gıbı, Kıbrısın tarafsızhğına razı etme ıorlugu; Bütün Du zorluklara Yunan mızıkçılıgı da eklenecektir: Cuntajn gitmiş gibi göstereceklerdir. Ama. Karamanlis'in sagcı liberal görunümü altında, yine tinans • kapıtalin, Yunan asılii Amerikan sermayesinin güvenliğını sağlama gereksinmesı ile, Eler.ızmın «Türkiye üzerinden büyiıme» ıdea'smı birleştireceklerdir. Türkiye'yı, Ada'da «istılâcı» olarak mteliyeceklerdir. Böylece de, Ada'dakî perişanlıklarının, Türkıye'ye bir savaş açamamanın öcilnü almaja uğraşacaklardır: Birieşmiş Milletlerdekı büyüklere sığınarak, Itüçüklere yalvararak... lşte bütün buniardan dolayı, çımdi artık Birleşmiş Milletlerın sorumlulugu başlanıış • ve zorlaşmış olarak ba^Iamış oluyor: Bun.lar, Birleşmiş Milletlerin, yüklenmek zorunda Kaldıgı »on zorunluklardır. Birieşrruş Milletlerın böyle bir serı ötievı yerıne getırme zorunlugıj; hakJca ınsafa dünya dengesine yararlı »onuçlar vereeek yolda ytrlne getirilemezse. bölgede barıs kurulamaz. LHAN BAYSAL anl bır rahatsızlık jonucu gram:/rtan ayrılmış nıl'inmsktadır. Bugün ögleyin Hacıbayram Camiınrfe nanıazı kılınatak srkadaşımızın «ilesirve ve tüm teknık elemanlara bajsağhgı dileriz. Tüm Teknik Elemanlar Dcrneği Cumhuriyet «871 VEFAT ZEYNEP AYLAN YÖNETÎM KURULUMUZUN İKİNCÎ BAŞKAM, ARKADAŞIMIZ, MAKİ.NE YÜKSEK MÜHENÜİSİ İLHAN BAYSAL'ı ftnı bir ralıalsızlık sonucu kaybetmiş bulunuyoruz. Aılesin», tüm dosLarına v« teknik elemanlara bajsağlıği dileriz. ACI KAYIP Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Curr.huri;.et ACI KAYBIMIZ Tüm Teknik Elemar.lar Derr.eği (TÜTED) Genel Başkanı: Türk Mimar Mlüıendis Odalan Birl.ğı ıTMMOB) 2. Başkarıı; MeslPkfasımı? aSabevrnı? ve ksvyp LEYLA SOYKUT'u A I L ESI DÜNYA TARİHİ fasik'ül çıktı Dafjıtım: HÜRDAĞITIM başlangıçtan bugüne kavoetnıiş bu!uru;juı uz. Aziz ve sevgîli nâsı bugün 122.8.1»74) persembe ^unü Sisli Camiinden öğie namazını müteakip Feriköy meznıhğındaki ebevii istırahatgâhına defnoıunacaıcur. Cumhuriyet 5676 icaybetnu* juıuııuy^rui. Aiîesine, rneslektaşlarımıza. tüm tsıcnıh eıp;nunlar topluluğuna ve ÜLKÜDASLAR1NA başsagl.ğı dilenz. MAKtNA Mt HKNUISI.KKI ODAhl ISTA.NBl'L ŞÜBİSI (CumiiTjriyet: «Yurisever Teknik eleman, arkadajımız Tüm Teknik Elemanlar Derneğı B»?kanı ve Türk Mühendis ve Mimar Odalan Birliği İkinci Bajkaru İLHAN BAYSAL'ı ACI KAYBIMIZ Elazıg îşrsfınrturı aMe büytiiümiiı kıymetli v»rl:iıml* B 1 g ABDÜLKADİR GOL t oir tıafık lca/a<i netitesinde Hakkın r»hmetin« K»v uşmusluı. Cer.azes! 22.8.İÜ74 perşemb* günü ögl» nama/ını müfeakıp Fatih Camiinden ılınarak Zınclrlıkuvu me/Milıfiıı.rlakl ebedl Utiraha'lS.hına tevdl edil» cektır. K1ZLARI OAMATLARI TOKINLARI Cumhuriyet 6971 İLHAN BAYSAL vefat e!j«iisur. Aiieaı »t dileriz. isCaııttıırdaki MiihenriU ve Mimar Odalan adına Kooıdina.«vnn Kurulu ve Tüm Teknifc Elemanlar Derne*1 Istsnbul Suhesi Cumhurivet *S77 kaynak kitaplar • Cumhuriyet 6669