Katalog

yapmaktadır. Aslında GAP bölgesindeki toprak mülkiyeti yapısı toplumsal ilişkiler ve kalkınma dinamikleri açısından çok belirleyicidir. Ancak bu yapıda 1973'ten bu yana önemli bir değişiklik olmamıştır. GAP'ta sulamadan beklenen etkilerin kendini bölge bazında hızla göstermesi için suyun verimli kullanımı önemlidir. Toprak mülkiyet yapısında yapılacak reformlar refahın toplumsal tabana yayılması açısından diğerlerinden daha fazla önem taşır. Sınır aşan sular olan Dicle ve Fırat'ın GAP kapsamında değerlendirilmesinin bölgeye yansımaları nelerdir? Dicle ve Fırat sularıyla ilgili olarak komşularımızla sorunlar GAP'ın başlamasıyla ortaya çıktı ve belirli ölçülerde GAP'ın ilerlemesini de etkiledi. Ancak Türkiye bu nehirlerinden aldığı suyu ileri sulama teknolojileri ile verimli bir şekilde verimli toprakları sulamak için hakkaniyet ölçüsünde kullanırsa, ki öyle yapıyoruz, eleştiriler maksatlı olacaktır ve hiçbir sonuca ulaşmayacaktır. Bence Suriye ve Irak'ın geçmişten bu yana izlediği engel koyarak gelecekteki olası sorunları ortadan kaldırma politikası yanlış. Bu bölgede suların tahsisi konusunda uzun erimli ve akılcı bir anlaşmaya ne kadar önce varılırsa aşağıdaki ülkeler o denli fazla kazanacaktır. Dicle ve Fırat'ın akış aşağısında kalan ülkeler suyu bir işbirliği aracı olarak kullanmak isteyen Türkiye'ye karşı daha makul ve samimi yaklaşımlar içinde olmaları birçok kapıyı açabilecek bir anahtar olacaktır. Geçen süre bu ülkelerin kayıplarını arttıracağı gibi anlaşmayı da daha zor duruma sokabilecektir. Rapor çalışmasından elde ettiğiniz genel sonuçlar nelerdir? Öncelikle bölgeye yönelik politikalar eksik ve yetersiz kalmış ve zaman kaybedilmiştir. Uzun bir dönem siyasi ilgi ve destek azalmıştır. Bu da proje bileşenlerinin birbirinden kopmasına neden olmuştur. Projeden beklenen bütüncül fayda ötelenmiş ve azalmıştır. Toprak mülkiyet yapısı değişmemiştir. Sulamadan beklenen sosyal ve ekonomik etkiler yeterli düzeyde olmamıştır. Devlet desteği ve kamu yatırımları öncelikli olmamıştır. Birçok alandaki kamu öncülüğü yeterli düzeyde değildir. Projenin ilerlemesi stratejik ve öngörülü bir şekilde ele alınmalı ve sınır ötesindeki gelişmeleri göz ardı etmemelidir. GAP'ın tamamlanması için gerçekçi hedef yılı olarak 2023'ü görmenizin nedeni nedir? Öncelikle bir entegre projeden istenilen bütüncül faydanın elde edilebilmesi projenin tüm parçaları ile bir bütün olarak ilerlemesine bağlıdır. Halen bu ilerlemenin önünde finansman ve siyasi irade sürekliliğinden sosyokültürel yapıya ve koordinasyona kadar birçok engel bulunmaktadır. Buna bölgenin artan stratejik önemi ve küresel güçlerin büyük planları da eklenirse projenin istenilen hızda ilerleyemeyebileceği ortaya çıkmaktadır. GAP'ın bir toplumsal dönüşüm projesi olması nedeniyle projeye sağlanacak toplumsal destek projenin sonuca ulaşabilmesi açısından çok önemlidir. Bunun istenilen düzeyde yaratılabilmesi zaman alabilir. Projedeki yapıların fiziki gerçekleşmesi doğrudan C S TRATEJİ 9 finansman sürekliliğine bağlıdır. İstenilirse bu daha kısa sürede tamamlanabilir. Ancak bu yatırımların verimli olarak kullanılabilmesi için entegre ve senkronize bir şekilde ve planlı olarak adım adım gitmesi gerekir. Bu da fiziki gerçekleşmenin ötesinde bir zamana ihtiyaç olduğu anlamına gelir. Bu arada uygulamalardan alınan geri dönüşlerle master plan hedeflerinde revizyona gidilebilir. Bu da tamamlanma süresini uzatabilir. Bu nedenle 2023 tarihi GAP'ın tüm unsurlarıyla tamamlanarak proje hedeflerine ulaşıldığı ve bölgenin topyekun bir gelişme ve kalkınma sürecinin içinde olduğu tarih olarak belirtilmiştir. Bence 2023'e kadar olan 15 yılda projedeki nihai hedeflere ulaşılabilmesi büyük bir başarı olacaktır. Dursun Yıldız