Katalog

Küreselleşme karşıtları G8 zirvesi’nde biraraya gelen Bush ve Putin... diğer G8 ülkeleriyle birlikte Rusya’ya da tepki gösterseler de, aslında Putin küreselleşme karşıtlarının seslendirdiği birçok mesajı dünyada yaygınlaştıran bir lider profili çiziyor. Rus yorumcular, Putin’in kullandığı söylemin giderek Sovyetler Birliği’nin söylemine yaklaştığına dikkat çekiyor. Putin artık Rusya’da unutulan emperyalizm gibi sözcükleri de kullanmaya başladı. ABD’nin demokrasi yerleştirme çabaları ve insan hakları ihlalleri konusundaki çelişkileri dikkate alınırsa, ABD ve Rusya arasındaki "söylem savaşında" Rusya’nın üstün gelmeye başlaması hiç de şaşırtıcı gibi görünmeyecektir. Dış politika konusunda atak davranan Putin, sadece sözleriyle değil, ortaya koyduğu önerilerle de rakibini "etkisiz hale getirmeye" başladı. Nitekim son G8 zirvesinde füze savunma sistemi konusunda Putin’in ortaya attığı öneri, ABDRusya füze tartışmasının yönünü tamamen değiştirdi. Putin, Azerbaycan’da bulunan, Sovyet döneminden kalma ve Rusya tarafından halen kullanılan Gebele radar üssünü ABD ile ortaklaşa kullanmayı önererek Bush’un tek taraflı bir şekilde Polonya ve Çek ABD’ye büyük bir "çalım" atmış oldu. Öyle ki Cumhuriyeti ile görüşmelerini sürdürmesi Putin’in bu son çalımı tam da ABD yönetiminin, zorlaşacaktır. füze savunma sistemi konusunda Avrupa ülkelerini ikna turlarına çıktığı ve Rusya’ya işbirliği İRKAÇ ADIM ÖNDE OLMAK önerdiğini iddia ederek Rusya’yı uzlaşmaz olarak Bush ile görüşme yapmadan bir gün önce göstermeye çalıştığı bir döneme denk geldi. Üstelik Azerbaycan Devlet Başkanı İlham Aliyev ile Rusya’nın sert tepkileri Avrupa ülkelerinde bir çeşit görüştüğünü belirten Putin, Aliyev’in bu teklife son Soğuk Savaş sendromunun yaşanmasına ve Rusya derece sıcak baktığını belirtti. Nitekim Putin’in karşıtı tutumun artmasına da vesile oluyordu. G8 açıklamalarının ardından basına bilgi veren zirvesi öncesinde söylemini bir kat daha sertleştiren Azerbaycan Dışişleri Bakanı, radar istasyonu Putin, zirvede veya en azından bir ay sonra konusunda ABD ve Rusya ile görüşmelere hazır gerçekleşecek olan BushPutin görüşmesinde olduklarını belirtti. Ayrıca bakan bu konunun Mayıs çıkacağı öngörülen krizin gerçekleşme ihtimalini ayında yapılan Rus Dışişleri Bakanı’nın Bakü artırdı. Yukarıda belirtildiği gibi Avrupa’yı da ziyareti sırasında ele alındığını da açıkladı. Rus dolaylı olarak tehdit eden Putin, ABD’nin işbirliği kaynaklarına göre Gebele Radyolokasyon önerilerini de komik ve üzücü olarak nitelendirdi. İstasyonu, bulunduğu noktadan altı bin kilometre Putin’in sözlerine göre bu öneriler, Rus füzelerinin derinliğinde Asya, Afrika ve Hint Okyanusu füze kalkanı denemelerinde bir hedef olarak yönünde gözlem yapıyor. Füze saldırısına karşı Rus kullanma önerisinden başka bir şey değildir. G8 uyarı sisteminin bir parçası olan istasyon, Asya zirvesine giderken ABD önerilerinin söylem gücünü bölgesinde fırlatılması muhtemel stratejik ve taktik yerle bir eden Putin, meğerse son derece basit, ama füzelerin fırlatılması ile ilgili bilgi verebilecek bu kadar da etkili önerisi üzerinde çalışmalar niteliktedir. Ayrıca söz konusu radar istasyonundan yürütüyormuş. G8 zirvesinde BushPutin Rus topraklarını gözetlemek mümkün değildir. Bazı görüşmesinden sonra açıklanan bu öneri, Rus kaynaklarına göre söz konusu istasyon, Azerbaycan’da bulunan ve Rusya tarafından Rusya’nın ve ABD’nin kullandığı istasyonların en kiralanan radar üssünün birlikte kullanılmasıyla üstünüdür. Ne var ki ABD Füze Savunma Sistemi ilgiliydi. Rus medyasına göre Bush ve dünyayı Ajansı’nın bir yetkilisine göre ABD’nin kullandığı şaşırtan Putin, ABD’ye kolayca "reddedemeyeceği Xband radarları çok daha üstündür. Zira Xband bir teklifte" bulundu. Şimdi Bush’un önünde radarları aynı zamanda füze karşıtı füzelerin oldukça zorlu bir süreç bulunuyor: "yüzünü yönlendirilmesi amacıyla da kullanılabilir, ancak kaybetmeden" sunulan teklifi kibarca geri Gebele’deki Daryal tipi radar bu amaçla çevirebilme! Avrupa seyahatinde füze savunma kullanılamaz. Ne var ki, Putin’in önerisinin püf sisteminin lobiciliğine önemli bir yer ayıran C S TRATEJİ 7 noktalarından birisi de budur. Zira bu teklife göre İran’da veya başka bir ülkede uzun menzilli füze denemesi yapılması hem Rusya hem ABD tarafından tespit edilebilecek, ancak füze karşıtı füzelerin yönlendirilmesi buradan yapılmayacaktır. Putin’e göre, uzun menzilli füzenin denenmesinden faaliyete sokulmasına kadar asgari olarak üçbeş yılın geçmesi gerekiyor. Yine Putin’e göre bu süre, herhangi bir füze savunma sisteminin kurulması için yeterlidir. Dolayısıyla Putin, ABD’nin füze savunma sisteminin kurulmasının meşruiyet temelini sarsmış oluyor. Bu demek oluyor ki, aslında füze savunma sistemi kurmak gibi bir önleyici tedbire gerek yok. Bu aşamada sadece "barışçıl" bir radarın kullanılması yeterlidir. Böylece Putin, ABD içerisinde Bush yönetiminin önleyici tedbirler ve füze savunma sistemi konusundaki politikasına karşı çıkanların ekmeğine de yağ sürüyor. Bilindiği gibi Demokratlar son zamanlarda füze savunma sisteminin finansmanı konusunda Bush’a problem çıkarmaya başladılar. Son dönem çıkışlarıyla dikkatleri çeken Putin, füze kalkanı konusunda da ABD’yi zorda bırakan öneriler getirdi. Doğu Avrupa’da İran tehdidine karşı füze kalkanı kuran ABD’ye Azerbaycan’daki radar üssünü öneren Putin, bir iki adım öne geçmeye çalışıyor. B STRATEJİK DİYALOG Görüşmeler sonucunda Rusya ve ABD, askeri uzmanların ve diplomatların katılımıyla füze savunma sistemi konusunda "stratejik diyalog" yürütmeye karar verdiler. Böylece Putin tam da istediği hedefe ulaşmış bulunuyor. Bize göre ortamı kontrollü bir şekilde gerginleştiren Rusya’nın yakın hedefi, uzmanların da katılacağı gerçek yapıcı görüşmelerin yapılması idi. Her ne kadar ABD tarafı, Putin’in teklifini kendi başarısı olarak sunmaya çalışsa da, ABD’yi tek taraflılığı ve oldubittiye getirme alışkanlığı konusunda sıkıştıran Rusya’nın başarılı bir adım attığı görünüyor. Bu teklif tam anlamıyla Rusya’nın birkaç adım önde olma çabasıdır. Rusya, bir taraftan ABD’nin "İran tehdidine karşı Doğu Avrupa’da füze savunma sistemi kuruyorum" şeklindeki iddiasına oldukça orijinal bir çözüm bulmuş oluyor. Zira Avrupa’da kurulacak bir füze savunma sistemini kendi güvenliğine bir tehdit olarak değerlendiren Rusya, ortak kullanılacak bir radar istasyonunun bütün problemleri çözeceğini ifade etmiş oluyor. Ayrıca bu durumda Rusya’nın "Avrupa’nın sınırlarına", ABD’nin de uzaya füze yerleştirmesine gerek kalmayacaktır. Görüldüğü gibi Putin, ABD’nin füze savunma sistemi ve uzayın silahlandırılması konusundaki söylemini önemli ölçüde zayıflatmış görünüyor. Zira ABD bu teklifi reddettiği anda, kurmayı planladığı füze savunma sisteminin aslında İran’a karşı değil, Rusya’ya karşı olduğunu dolaylı olarak kabullenmiş olacaktır. Bu noktada Putin’i ise günümüzün en başarılı, en kurnaz halkla ilişkiler uzmanı olarak sayabiliriz. Yaptığı teklifin gerçekleşebilme ihtimali düşük, ancak propaganda gücü oldukça yüksek görünüyor…