Katalog

"Çin kartı"nı kullanmaya başlamasına yol açtı. C S TRATEJİ 23 DEĞİŞEN SINIR ÇinSovyet sınırı 1991’de Sovyetler Birliği’nin çökmesiyle değişti. Batı bölümü dört parçaya bölündü: 50 kilometrelik RusÇin sınırı, 1700 kilometrelik KazakÇin sınırı, 1000 kilometrelik KırgızÇin sınırı ve 430 kilometrelik TacikÇin sınırı. Doğu sınırı ise tamamen ÇinRus sınırı olarak kaldı. Sovyetler Birliği devlet başkanı Mihail Gorbaçov, 1989’da Pekin’e giderek ortak sınır sorununun çözümlenmesi ve silahsızlandırılma üzerine görüşmeleri başlattı. ABD ve Batı’nın kendisine yönelik politikalarından kurtulmak isteyen Çin de, Rusya Federasyonu’na yakınlaşarak bir denge politikasına yöneldi ve ABD’ye karşı "Rus kartı"nı kullanmaya başladı. Çin Devlet Başkanı Jiang Zemin, Çin’in değişen Moskova politikasını "geçmişi bitirip geleceğe bakmak gerekir" sözleri ile dile getirmişti. 1994’de iki ülke arasında "Nükleer Füzeleri Birbirlerine Karşı Hedef Yapmama" ve "Nükleer Gücü İlk Kullanan Ülke Olmama" üzerine iki anlaşma imzalandı. Söz konusu anlaşmalarda, ÇinRusya stratejik ortaklığının müttefiklik ilişkisi olmadığı ve askeri yönünün bulunmadığı, sadece iki ülke arasındaki ticari ve kültürel ilişkilerin geliştirilmesine yönelik olduğu vurgulanıyor. Anlaşmada, iki ülkenin ortak çıkarları çerçevesinde uluslararası ilişkilerde ortak hareket edileceğinin ve dünya barışına katkıda bulunulacağının vurgulanması, ABD’nin uluslararası alanda tek başına hareket etmesini kısıtlamak niyetinde olduklarını gösteriyor. Sorunların yüzde 97 oranında çözüldüğü RusÇin sınırı ŞİÖ’DE ÇÖZÜM ARAYIŞI Çin ve Rusya’nın değişen öncelikleri iki ülkenin bütün sorunlarını diyalogla çözüme arayışını birlikte getirdi. Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ), Soğuk Savaş sonrası dönemde Amerika’nın tek taraflı hegemonyasına karşı ikinci bir kutup olarak görülse de, Rusya ve Çin arasında, Çarlık Rusya’sı ve Çin Hanedanlığı’ndan beri devam eden sınır sorunlarını çözüme kavuşturmak örgütün kuruluş amaçları arasında yer alıyor. SSCB’nin çöküşüyle bağımsızlıklarını kazanan Orta Asya cumhuriyetleri çok sayıda sorunla karşı karşıya kaldılar. Bunların en önemlileri arasında sınır sorunu yer alıyor. Çin ile Rusya arasında 400 yıldır devam eden sınır sorunu 40 yıl önce yeni bir boyut kazanmıştı. 1996’da Çin ile Rusya’nın sınır problemlerine çözüm getirmek için Çin ve komşu dört devletle birlikte Şanghay beşlisi platformu oluşturuldu. Çin aynı zamanda örgüte gözlemci statüsüyle alınan Hindistan’la da sınır sorunu yaşıyor. Pekinin bu çabaları bölgeye önem verdiğini ve özel yaklaşım içinde olduğunu gösteriyor. Çin kaynaklarında ÇinRusya sınır hattının uzunluğunun yaklaşık 4370 kilometre olduğu kaydediliyor. 2 Haziran 2005’te Rusya’da imzalanan anlaşmayla birlikte anlaşmazlık büyük ölçüde sona erdirilerek sınırın 4300 kilometresi çözüme bağlandı. Bu anlaşmayla ÇinSovyetler Birliği arasındaki 7600 kilometrelik sınırda da anlaşmaya varılmış oldu. İki ülke arasındaki sınırın yüzde 97’si çizilirken, şu an ÇinRusya sınırının doğusundaki Tarabarov ve Bolshoi Ussurivski adaları ile Abagaitui bölgelerinin sınır hatları henüz belirlenmemiş durumda. İki taraf adalet, eşitlik, karşılıklı anlayış ve birbirine ödün verme ilkesi doğrultusunda, geri kalan sınır sorununu bir an önce çözmeye çalışıyor. Sınır sorunları ile ilgili son anlaşmanın da 2007 yılında yapılması bekleniyor. OLASI DEĞİŞKENLİK Rusya ve Çin arasında şu dönem için uyum gözlense de, iki ülkenin Batıya karşı yalnız kalmamak gibi bir çabası olabilir. Çin’in kurulduğu 1949’dan itibaren geçen on yıllık bir bahar havasının ardından, çıkarların ayrışması sonucu, ÇinSSCB cepheleşmesi 1985’e kadar devam etmişti. Dış politika sınırlara ve karşılıklı çıkarlara dayandığına göre, gerginliğin yeniden yaşanma olasılığı bulunuyor. ÇinRus ittifakı, Çin’in Rusya ve Orta Asya’daki yayılmacılığından ve Rusya’nın doğusuna yönelik Çin göçünden olumsuz yönde etkilenebilir. S T R A T E J İ Osman ÖZBEK Ümit Yayıncılık, Mart 2006, 260 sayfa üreselleşmenin bir ideolojiler bütünü haline gelerek hızla büyüyen bir örümcek ağı misali dünyayı sardığı bir dönemdeyiz. Bu küresel örümcek ağı dünyayı sararken "ulusdevlet"leri, özellikle de üniter yapıları tehdit ediyor. Küresel emperyalizm olarak da adlandırabileceğimiz bu tehlikenin ardındaki isimlerin başında ise şüphesiz ABD geliyor. ABD küresel planları doğrultusunda çeşitli isimler altında projeler üretiyor ve söz konusu projelerde stratejik önem atfettiği ülkelere kendince birtakım roller biçiyor. Kendisine rol biçilen stratejik ülkelerden biri de Türkiye. K İ T A P L I Ğ I olduğu tehlikeleri, dinin yozlaştırılmasını, hükümetYÖK gerginliğini, Mehmet Ali Ağca’nın tahliye bilmecesini ve bunun gibi birçok güncel konuyu gündeme getiril(e)meyen yönleri ile ortaya koymuş. Tamamen gerçek olaylar ve olgular üzerine yapılmış değerlendirmeleri içeren yapıtta ayrıca Türk Silahlı Kuvvetleri’nin, Türkiye’nin AB ve ABD ile olan ilişkileri ile ilgili değerlendirmeleri ve Milli Güvenlik Kurulu’nun 2006 yılına ilişkin mesajları da geniş olarak yer alıyor. Yazarın özgün yorumlarını içeren "Ilımlı Türkiye" akıcı üslubu ile de herkesin rahatça okuyabileceği daha da önemlisi Türkiye’nin gerçeklerini yalın bir şekilde görebileceği bir kitap. Ilımlı Türkiye K ABD’nin Büyük Ortadoğu Projesi’nde ortaya koyduğu "ılımlı İslam" prototipinde "model ülke" ilan ettiği Türkiye, kendisine biçilen bu "ılımlılık" elbisesini tereddüt etmeden giyiyor. Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin temel prensipleri, ulusdevlet yapısı, laik düzeni kısacası aidiyet formu görünür/görünmez tehditler altında. Yazar Osman Özbek’in "Ilımlı Türkiye" adlı yapıtı işte bu tehlikeleri bir bir sıralıyor. Yazar kitabında Türkiye’nin son birkaç yıl içerisinde karşı karşıya kaldığı tehlikeleri, içdış tehditleri, AB’nin dayatmalarını, Türkiye’nin Irak’taki konumunu, Rusya ile yaşanan doğalgaz krizini, Şemdinli olaylarını, laik eğitim sisteminin karşı karşıya STRATEJİ KİTAPLIĞI STRATEJİ KİTAPLIĞI STRATEJİ KİTAPLIĞI STRATEJİ KİTAPLIĞI STRATEJİ KİTAPLIĞI STRATEJİ KİTAPLIĞI