Katalog

12 C S TRATEJİ Rusya ile Gürcistan arasındaki bölgesel Kafkasya’da küresel Yrd. Doç. Dr. Mitat ÇELİKPALA TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi S on dönemde Gürcistan merkezli olarak yazılan yazıların tamamı yeni bir silahlı çatışma hatta savaş ihtimalini içeren değerlendirmelerle dolu olarak karşımıza çıkıyor. Bu türde değerlendirmelerin yapılmasının temel nedeni olarak da Gürcistan yönetiminin milliyetçi söylemlerle dolu, bölgenin hâlihazırdaki durumunu göz ardı eden ve çözüm içermeyen yaklaşımları gözüküyor. Buna Rusya’nın geleneksel nüfuz tesis etme amaçlı politikaları eklenince etrafta savaş çanlarının çalmaya başlaması hiç de şaşırtıcı olmasa gerek. Son on yıldaki olaylara ve gerginliklere bakıldığın Gürcistan’ın ilk defa Rusya’yı bu kadar açıktan karşısına aldığını ve bir denge oyununa giriştiğini görmekteyiz. Daha önceki gelişmelerde Abhaz ya da Oset yönetimleriyle çekişen, bunların ya da başta ABD olmak üzere Batı dünyası ve onun örgütlenmeleri olan NATO ve AB ya da DTÖ gibi yapılanmalar üzerinden Rusya’yla ağız dalaşına giren Gürcistan bu sefer farklı bir yöntem izlemiş gibi gözükmekte. "Bu yöntem Gürcistan’ı ve beraberinde Kafkasya’yı hangi noktaya taşır, bölgesel krizler nasıl etkilenir, bölgesel hatta küresel mücadeleyi yeni bir düzeye taşır mı" gibi sorular herkesin birbirine sorduğu sorular. Bunlar üzerinde düşünmenin ötesinde alternatif politikalar üretilmesi ise bölgesel barış ve istikrar için yaşamsal öncelikler içeriyor. Bağımsızlığını kazanmasının ardından Rusya ile ilişkileri kısa süreler hariç düzelmeyen Gürcistan, son dönemde Batı desteğinde Moskova’ya kafa tutmayı sürdürüyor. Saakaşvili’nin son uygulamaları Abhazya ve Osetya sorunlarında çözümü zorlaştırıyor. bir biçimde sonuçlanması beklenirken Gürcistan Rusya’nın baskısına dayanamayarak 2 Ekim’de subayları serbest bırakmak zorunda kaldı. Rus subayların yanı sıra 12 Gürcü vatandaşı da Rus askeri istihbaratıyla ilişkiye girdikleri için vatana ihanet suçlamasıyla tutuklandı. Bunlar içinde mahkeme benzer bir süreci takip etmekte. Rusya bu gelişmelere, beklemeksizin tepki verdi ve Gürcistan’daki Büyükelçisi Viyaçeslav Kovalenko’yu Moskova’ya geri çağırdı. Bunun dışında güvenlik amaçlı birkaç kişi ve alt düzeyde iki yetkili dışında kalan tüm elçilik personelini aileleriyle birlikte hızla ve özel uçakla Tiflis’ten çekti. Bununla da yetinmeyerek Gürcistan’da hâkim olan ‘histerik’ hava nedeniyle güvenlik riski öne sürülerek Rus vatandaşlarının ülkeyi terk etmesini istendi. Aynı zamanda New York’ta BM nezdindeki Rus Büyükelçisi üyelere Tiflis’in Moskova karşıtı duruşuna yönelik suçlamalar içeren bir metin dağıtarak Güvenlik Konseyi’ni, davranışları nedeniyle Tiflis’i kınamaya çağırdı. Rusya Federasyon Konseyi Başkanı Sergey Mironov’da bu tutuklamaları Gürcistan’ın "askeri bir müdahaleye" hazırlanması olarak niteledi ve dikkatleri yeniden Abhazya ve Güney Osetya’ya çekti. Takiben Rusya elindeki Gürcistan’la ilgili tüm dosyaları elden geçirmeye başladı. Ulaştırma Bakan Yardımcısı Gürcü uçaklarının Rus havaalanlarından sağlanan hizmetler karşılığında 3.6 milyon ABD doları borcu olduğunu ve bu nenenle uçuşların durdurulacağını açıklarken Rus demiryolları işletmesi de gürcistanla olan demiryolu ulaşımının durdurulacağını ve 3.75 milyon ABD dolarlık bir ortak projenin iptal edildiğini açıkladı. İletişim Bakanı da uluslararası kurallara uymadığı gerekçesiyle Gürcistan’la posta iletişiminin durdurulacağını belirtti. Aynı zamanda Gürcistan ile Rusya arasındaki para transferleri de durduruldu. Rusya’nın bu kadar sert ve çok boyutlu tepkisi bu sefer Gürcistan’ın peşini çok kolay bırakmayacağının bir işareti sayılabilir. Gürcistan’dan tahliye edilen Ruslar... RUS SUBAYLARA TUTUKLAMA Son gerginlik Gürcü güvenlik güçlerinin iki Rus subayını Tiflis’te, diğer iki Rus subayını da Batum’da casusluk yaptıkları gerekçesiyle 27 Eylül’de gözaltına almasıyla başladı. Kriz, aynı suçlamayla teslim edilmesi istenen bir diğer beşinci subayın da Güney Kafkasya’daki Rus birliklerinin Tiflis’teki merkezinde saklandığı iddiasıyla merkezin abluka altına alınmasıyla bir adım öteye taşındı. İlk iki subayın 29 Eylül’de Tiflis’te yapılan duruşmalarında gözaltı sürelerinin iki ay uzatılması kararı verildi. Diğerleri ile ilgili duruşma ise benzer Casusluk suçlamasıyla tutuklanan Rus askerler... OLASI MUHALİF HAREKET Nitekim bunun sinyali olarak nitelendirilebilecek ilk açıklama Rusya’nın Kuzey Kafkasya’daki birliklerinin komutanı General Aleksandr Baranov’dan geldi. Baranov Gürcistan’daki askeri üslerden asker çekilmesi sürecinin durdurulduğunu açıkladı. Birliklerin Gürcistan topraklarından geçişlerinde güvenliklerinin tehlike altında olduğunu belirten Baranov meydana gelen gelişmelerin iki ülke askeri güçleri arasında yapılmış olan işbirliği anlaşmalarının tamamına aykırı olduğunu ileri sürdü. Gelişmelerin sebebi olarak da iki şahin bakanı işaret etti: Savunma ve İçişleri bakanları. Gürcistan Devlet Başkanı Saakaşvili ise 28 Eylül’de yaptığı açıklamada Gürcistan’ın Rusya’nın gösterdiği bu ‘aşırı’ tepkiye "özel bir telaş ve duygusallıkla" yaklaşmaması gerektiğini söyleyerek cevap verdi. Ayrıca Rusya’nın bu gelişmeleri bir kan davasına dönüştürmemesi gerektiğini söyledi. Diğer yandan bu süreçte ilk defa hem de Başkanlık ofisinde çalışan bir üst düzey devlet görevlisinin de yabancı bir devlete bilgi sağlamakla suçlanarak tutuklanması ve Saakaşvili’nin bu şekilde yeni tutuklamaların olacağını ima etmesi Gürcistan içinde yeni bir cadı avının başlatılacağı fikrini akla getirmekte. Saakaşvili bağımsızlıktan bu yana bu türde bir suçlamayla hiçbir görevlinin tutuklanmadığını ama artık bu devrin sona erdiğini ve ülkenin gerçek vatansever insanlarının elinde