Katalog

P C S TRATEJİ 19 ekin, kuzeybatı komşusuna yatırımlarını artırıyor… Çin’in Kazakistan ilgisi Aynur Mayamerova azakistan kişi başına düşen yabancı yatırıma göre BDT, karşılamak amacıyla Pekin, bu ülkedeki bazı petrol Orta ve Doğu Avrupa ülkefirmalarının hisselerini aldı, bazılarını ise almak istiyor. lerinin ilk beşleri arasına giriyor. BuKazakistandan Çin’e uzanan iletim hattından ilk aşamada nun temelinde yabancı yatırımcılar için ilerleyen dönemde 20 milyon ton petrol taşanması kolaylık tanıyan yasalar ve diğer BDT hedefleniyor. ülkelerine göre daha liberal vergi sistemi bulunuyor. Kazakistan’ın bağımsızlığından sonra büyük devletlerin artan ilgilerinin başlıca nedeni Hazar petrolüdür. 2003 yılında Kazakistan’da 50 milyon tondan biraz fazla petrol ve doğal gaz üretilmiştir. 20052007 yıllarında yıllık 6570 milyon ton çıkarılacağı tahmin edilmektedir. Bu sayının 2015 yılına doğru Hazar Denizi’nin Kazakistan yataklarında 100 milyona, ülke genelinde de 150 milyon tona çıkarılması planlanmaktadır. Petrol ihracatı Kazakistan’daki tüm ihracatın yüzde Diğer dış yatırımlar 52,3’ünü oluşturmaktadır. Kazakistan’ın jeostratejik konu Çin’in büyüyen ekonomisi Kazakistan petrol şirketlerinden hisse alınımına yöneliyor. (19 Aralık) iğer ülkelerin Kazakismu, Avrupa ile Asya arasında köptan’a olan ilgisine kısaca rü görevini üstlenebilecek transit CNPC şirketi geçen yıl günlük 150,000 edilmeyen diğer ülkelerle ticaretini kodeğinirsek, baş sırayı Rusya almakülke durumunda olması da artan ilginin barel petrol üretimi yapan PetroKalaylaştırmıştır. Kazakistan’ın kuzey tadır. Kazakistan ve Rusya’nın ekobaşlıca nedenlerinin biri sayılmaktadır. zakhstan’ın hisselerini 55 dolardan aladoğusundaki UstKamenogorsk şehnomik ilişkileri çok eskilere dayancak olup, toplam 4,2 milyar dolar öderinden de yakında su yoluyla Çin ve maktadır. Kazakistan ihracatının yecektir. Mahkeme kararına Rus LukoRusya limanlarına bağlantı kurulacakÇin’in yaklaşımı yüzde 20’si Rusya’ya ve ithalatının il Overseas Kumköl Şirketi karşı çıktır. Ayrıca buradan Sincan Özerk Bölyüzde 50’si Rusya’dandır. 12 Temmıştır. Bu arada Kazakistan hükümeti gesine elektrik enerjisi verilmesi komuz 2005 tarihinde Kazakistan’ın u sıralarda hızla gelişen ekonode CNPC şirketinin anlaşmasına ortak nuları görüşülmektedir. başkenti Astana’da Kazakistan Cummiye ve insan potansiyeline saolarak hisselerin yüzde 33’ünü alarak hurbaşkanı Nazarbayev ile Rusya Fehip Çin de Kazakistan’la eskiye daya1,4 milyar dolar ödeyecektir. 1990’lı Çin’in hisse alımları derasyonu Başkanı Putin enerji alalı ilişkilerini güçlendirmek niyetinde. yılların sonunda Kazakistan’da ofisini nında birkaç anlaşmaya imza attılar. Kazakistan’ın ilk bağımsızlık yıllarında açan Çin CNPC şirketi ayrıca Kuzey Kazakistan bölgesindeki Kurmangaönce temkinli davranan Çin, Kazakisin’in Kazakistan’daki yatırımlaBuzaçı petrol yatağının yarısını Nelzı yataklarının incelenmesi ve işlentan’ın 21. yüzyılda hem doğal kaynakları sadece ticaretle sınırlı değilson Resources’ten satın almak için önmesi hakkı Rosneft şirketine verilen rı, hem de jeostratejik konumu nedeniydir. Çin, Batı Kazakistan’daki petrol celikli haklarının olduğunu bildirmiş bu görüşmede Putin, ortak yatırımlale daha fazla önem kazanacağını algılaprojelerinde de oyuncu bir ülkedir. durumdadır. Buna yine Nelson’un yüzrımız 2223 milyar dolar, beklenen mış durumdadır. Çin, ülkesinde kullanıUzen yataklarının işlenmesi ve petrol de 65 hisselerine sahip Rus Lukoil şirkarın 50 milyar dolar olacağını ifade lan petrolün yarısına yakınını ithal etborularının döşenmesi projesine 9 milketi karşı çıktı. etti. Ayrıca birkaç yıl içinde enerji mektedir. Bu yüzden her geçen sene yar dolar yatırım yapmıştır. Çin’in Kasektörüne yaklaşık 200250 milyon Bakü Ceyhan boru hattının da bir enerjiye olan ihtiyacı artan Çin için Kazakistan’da daha fazla yatırım yapmadolar yatırım yapılacağını da bildirüyesi olan Kazakistan’da yapımına 28 zakistan ve Orta Asya devletleri enerji sına ëhevron, British Gas, Mobil, Todi. ABD’nin Kazakistan’a yatırımı kaynağı ülkelerdir. Çin, 2010 yılına doğEylül 2004 tarihinde başlanan ve direk tal, Agip, Biritish Petrolium gibi ulusise yabancı yatırımın yüzde 28’sini ru her yıl 120 milyon ton petrol ihraç etÇin’e petrol pompalayacak olan Atasulararası şirketler fazla olanak tanımaoluşturmaktadır. Kazak Amerikan mek zorunda kalacaktır. Alaşankay boru hattı döşenmektedir. mış gibi gözükmektedir. Bu şirketlerin ortak şirketlerinin sayısı 320 ve Ame26 Kasım’da Moskova’da düzenlenen Çin Halk Cumhuriyeti ile sınırları ellerinde Tengiz, Karaçaganak, Kaşarikalı şirketlerinin temsilcilikleri 100 Şanghay İşbirliği Örgütüne üye devlet1700 kilometre olan Kazakistan’ın bu gan gibi üç büyük yatak bulunmaktacivarında. İki ülke arasında petrol ve lerin Hükümet başkanları toplantısınülke ile ticaret hacmi Çin verilerine gödır. Örneğin, sadece Chevron şirketinin gaz alanında işbirliği bulunuyor. da Kazakistan Başbakanı Daniyal Ahre 2004 yılında 4 milyar 498 milyon Kazakistan’daki yatırımı 20 milyar dometov şu değerlendirmeyi yaptı: Kazakistan’a yapılan yatırımlarda dolar olup, 2003 yılına göre yüzde 36,6 larıdır. Çin’in CNPC şirketinin Batı AB ülkelerinden İngiltere’nin yüzde artmıştır. Çin şu anda Kazakistan’ın ti“İlk başta 10 milyon ton petrol ileteKazakistan’daki yatırımı ise 1,5 milyar 12.6, Hollanda’nın yüzde 2.6, Almancari ortakları arasında ihracatta dörcek bu hattın, daha sonraki yıllarda 20 dolar. Ekim ayının sonlarında merkez ya’nın yüzde 2 ve İtalya’nın yüzde düncü, ithalatta üçüncü sıradadır. Kamilyon ton petrol pompalayacağı önofisi Kanada’da bulunan, ancak Kaza1.7’lik payları bulunuyor. Şu anda Kazakistan’ın eski başkenti olan Almatı görülmektedir.” Kazakistan’ın Karakistan’da konumlanan PetroKazakhszakistan’da Total, Fina, Agip, Shell, ile Sincan Özerk Bölgesindeki Urumgandı ilinin Janaarka ilçesinde bulutan şirketinin hisselerini devralma hakBritish Gas, British Petrolium gibi çi arasında döşenen demiryolu ile Kanan Atasu istasyonuna demir yoluyla kı Çin petrol şirketi CNPC’ye Kanada AB’li şirketler çalışma yürütüyorlar. zakistan’ın Rusya tarafından kontrol getirilecek petrolü,Çin’e taşıyacak 988 mahkemesi kararıyla verildi. Böylece K nerji kaynakları açısından zengin olan Kazakistan’a E yalnızca batlı ülkelerin değil, Çin’in de ilgisi giderek artıyor. Büyüyen ekonomisinin enerji gereksinmesini kilometrelik boru hattının açılışı 15 Aralık’ta gerçekleştirildi. Çin’in Kazakistan’a olan ilgisinin nedenlerini şu şekilde özetlemek mümkündür: Çin, hızla büyüyen ekonomisini komşu Kazakistan’daki petrol ve doğal gaz kaynakları sayesinde güvence altına almak, kendi mallarını Kazakistan topraklarından Avrupa pazarına iletmek ve ikili ticareti arttırmayı amaçlamaktadır. Kazakistan da Çin ile ilişkilerine önem vermektedir. Çünkü Çin ekonomik potansiyeli, nüfusu ve siyasi etkisi yönünden bir dünya ülkesi konumundadır. Çin, Kazakistan için Asya Pasifik Bölgesine geçişi sağlayan bir ülkedir. Petrolü için büyük bir pazar olan Çin ile yakın işbirliğine giren Kazakistan’ın ayrıca Hazar’daki çıkarları olan ABD ve AB, yakın ortağı Rusya ile ilişkilerinde de dengeli olması gerekmektedir. D B Ç