Katalog

lık amaç planlarının ve umarım gelecekte de Üyelik Eylem Planı’nın hayata geçirilmesi yoluyla gerçekleşmektedir. Bu yılın Nisan ayında NATO, Ukrayna’nın üyelik çabalarıyla ilgili olarak Yoğun Diyalog başlatmıştır. Üyelik Eylem Planı’nın hayata geçirilmesi için Ukrayna’nın davet edilmesi konusundaki kesin kararın Mayıs 2006’da UkraynaNATO Komitesinin bakanlar toplantısında verileceğini ummuyoruz. AvrupaAtlantik yapılarına dahil olma planlarımıza Türkiye Cumhuriyeti’nin gösterdiği desteğe Ukrayna’da çok değer verildiğini belirtmeliyim. Bundan dolayı Türkiye’ye çok minnettarız. Soru: Türkiye, Ukrayna’ya ulaştırılacak enerji kaynakları için geçiş ülkesi olabilir mi? Yanıt: Türkiye’de olduğu gibi, Ukrayna da dış enerji kaynaklarına önemli ölçüde bağımlıdır. Dolayısıyla bu alanda işbirliğinin gerçekleştirilmesi iki ülke çıkarlarına uygundur. Türkiye ve Ukrayna arasında enerji alanındaki işbirliğinin pratiğe dökülmesi için yeni imkanlar Ukrayna Devlet Başkanı sayın Victor Yuşenko’nun Haziran ayındaki Türkiye ziyareti sırasında ortaya çıkmıştır. Bu ziyaretten önce UkraynaTürkiye Ticariekonomik İşbirliği Hükümetlerarası Komisyonu’nun beşinci toplantısı yapılmıştır. Victor Yuşenko’nun ziyareti sırasında iki devlet arasında Enerji Alanında İşbirliği Anlaşması ve Ukrayna Nükleer Düzenleme Devlet Komitesi ve Türkiye Atom Enerjisi Kurumu arasında bir işbirliği mutabakatı imzalanmıştır. Bu belgelerde karşılıklı işbirliğinin bazı yönleri belirtilmiştir. Mesela bana göre, elektrik enerjisinin üretimi, elektrik santrallerinin, gaz ve petrol boru hatlarının, yer altı depolarının ve diğer enerji tesislerinin inşası ve işletimi ikili işbirliğinin perspektifli alanları olarak belirtilebilir. Enerji kaynaklarının ulaştırılması alanında bölgesel altyapının geliştirilmesine yönelik olarak gerçekleşen bir dizi uluslararası projeye Türkiye’nin aktif olarak katıldığını biliyoruz. Mesela, BaküTiflisCeyhan petrol boru hattıyla ve diğer güzergahlarla Hazar Bölgesi’nden Batı’ya petrol ve doğal gazın ulaştırılması planlanmaktadır. Bazı projelerin gerçekleşmesinde Ukrayna da, Türkiye’deki diğer partnerlerle birlikte yer alabilirdi. Transit potansiyelinin arttırılması ve boğazların yükünü hafifletmek amacıyla Türkiye Cumhuriyeti, OdesaBrodı petrol boru hattının projede planlandığı istikamette tekrar kullanılmasından yanadır. Bu proje, işbirliğinin muhtemel yönlerinden birisidir. Yakın zamanda kurulan enerji alanında C S ortak çalışma grubu çerçevesinde bu mesele uzman düzeyinde görüşülmektedir. Enerji alanında Ukrayna ile Türkiye arasında karşılıklı çıkarları karşılayan işbirliğinin güçlendirilmesi, iki ülkenin Avrupa enerji mekanında etkin entegrasyon mekanizması olarak geniş yelpazeli pragmatik etkileşiminin daha da derinleşmesine yardımcı olacaktır. Soru: Ukrayna Devlet Başkanı Sayın Victor Yuşenko’nun Türkiye’nin GUAM’da gözlemci olması teklifi konusundaki görüşlerinizi açıklar mısınız? Ukrayna, Moldova ve Gürcistan arasında alternatif bölgesel işbirliği mümkün mü? Yanıt: Bu soruyu cevaplandırma bağlamında şunu hatırlatmak isterim ki, Ukrayna Devlet Başkanı söz konusu teklifini Türkiye Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer’le görüştüğü zaman sunmuştu. Bu görüşme sırasında, söz konusu bölgesel örgüt içinde ülkelerimiz arasındaki işbirliğinin, bölge ülkeleri arasındaki politik ve ekonomik ilişkilerin güçlenmesine ve Karadeniz bölgesinin bir güvenlik ve istikrar bölgesine dönüşmesine yardımcı olacağının altı çizilmişti. Bunun dışında, GUAM’da gözlemci olmakla Ankara, Kafkaslardaki ve Diyester havzası bölgesindeki "dondurulmuş" sorunların çözümlenmesi konusunda aktif rol alabilir. Şu aşamada Türk tarafı, Ukrayna’nın GUAM ile ortaklaşa hareket etme teklifini incelemeye almıştır. Örgütün katılımcıüyeleri arasındaki ortaklık ilişkilerinin gelişimi sorusuna gelince şunu vurgulamak gerekir ki, GUAM çerçevesinde ortak hareket etme yoluyla ülkeler arsındaki ikili ilişkilerin somut olarak güçlendirilmesi gerçekleştirilmektedir. Bu bağlamda, Ukrayna’nın dış politika öncelikleri arasında demokratik değerlerin güçlendirilmesi, insan haklarının gözetilmesi ve ortak Avrupa sivil toplumunun oluşturulması konusunun önemli yer tuttuğunun altını çizmek gerekir. Ukrayna TRATEJİ ve Gürcistan’ın Demokratik Seçim Birliği’nin (DSB) oluşturulması konusundaki teşebbüsü de bu hedefe ulaşılmasına hizmet ediyor. Sonuncu, aynı zamanda, iki ülkenin GUAM çerçevesinde ortaklaşa hareket etmesi sayesinde oluşturulmuştur. BaltıkKaradenizHazar bölgesi ülkelerinin Demokratik Seçim Birliği’nin oluşturulması girişiminin beyan edilmesi bu girişimin sahiplerinin; demokratik değerleri sadece desteklemeye değil, aynı zamanda korumaya da hazır olduklarını sergileyen Gürcü ve Ukrayna halklarının mevcut ideolojik sermayesini kullanma isteğinin mantıksal sonucu oldu. Günümüzde, tüm dünyada uluslararası işbirliğinin yeni biçimlerinin arayışları devam etmektedir. Bu yapılırken de demokrasi ve özgürlüğün temel prensiplerinin kavranılmasına yönelik yaklaşımların ortak olmasına vurgu yapılmaktadır. Gerek dış, gerekse iç politikada söz konusu prensipler sürekli gözetilmeden, etkin ekonomik ve sosyal bir toplum modelinin gerçekleştirilmesi mümkün olmayacaktır. Ukrayna, Moldova ve Gürcistan arasındaki alternatif bölgesel işbirliğinden bahsederken, adı geçen ülkelerin başka bir örgüt olan Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü (KEİÖ) içinde aktif işbirliği yaptıklarını vurgulamak gerekir. Fakat bu iki kurumu, birbirine karşı duran alternatifler gibi görmek doğru değildir. Bunların her biri kendi işlevlerini yerine getirmektedir. Soru: Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütünün faaliyetindeki mevcut durumu nasıl değerlendiriyorsunuz? Yanıt: Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütünün bugününden bahsederken, Örgüte 1 Mayıs 2006’ya kadar başkanlık edecek olan Romanya’nın aktif faaliyeti sayesinde bazı alanlarda elde edilen belli ilerlemeleri vurgula 17 mak gerekir. Somut olarak, KEİÖ üye ülkelerinin Dışişleri, İçişleri,Ulaştırma ve Çevre Bakanları arasında görüşmelerin yapılması planlanmaktadır. Aynı şekilde KEİÖ’nün faaliyetinin, KEİÖ Proje Geliştirme Fonunun oluşturulması ve faaliyete geçmesi ile somut yön kazanmakta olduğu vurgulanabilir. Böylece, KEİÖ yürütme gruplarının somut kalkınma proje ve programlarının hazırlanmasına yönlendirilmesi mümkün olmuştur. KEİÖ, bölgemizde istikrarın korunmasında önemli rol üstlenmektedir. KEİÖ’nün kuruluşunun 10. Yıl Zirve Toplantıları çerçevesinde gerçekleştirilen Dışişleri Bakanları Konseyi’nin özel toplantısında, bölgesel güvenliğin ve istikrarın korunması için işbirliği konusunda mutabakata varılmıştır. Nisan 2004’te, Ukrayna’da KEİÖ çerçevesinde teröre karşı ortak mücadele konusunda uzlaşıya varılmış, 3 Aralık 2004’te Atina’da gerçekleştirilen üye ülkelerin İçişleri Bakanları toplantısında konuya ilişkin protokol imzalanmıştır. Günümüzde, KEİÖ’nün öncelikleri arasında BM ve AB ile işbirliği olanaklarının verimliliği üzerindedurulması, aynı zamanda ABD yönetimi ile ilişkilerin geliştirilmesi ve benzeri konular durmaktadır. Kanımca, aynı zamanda şunu da özel olarak vurgulamamız gerekmektedir. Ukrayna’nın bölgesel işbirliği deneyimi, işbirliği yönündeki girişimciliğin, tüm örgütlerde sonuçlara ciddi biçimde yansıdığını göstermektedir. Bu durum kendisini GUAM’da da göstermektedir. Bilindiği üzere bu örgüt, ABD’nin desteğiyle, bölgesel çapta güvenlik, ticaret, taşımacılık ve diğer alanlarda işbirliğini hedeflemekte, aynı zamanda GUAM üyesi olmayan ülkeler ve diğer örgütlerle de ilişkiler geliştirmektedir. Soru: Ukrayna ile Türkiye arasındaki ilişkilerin daha sağlam şekilde gelişmesi için, hangiadımların atılması gerekmektedir? Yanıt: Ukrayna Devlet Başkanı Victor Yuşenko’nun daha önce birkaç kere de değindiğimiz Türkiye ziyareti sırasında Ukrayna ile Türkiye arasında ticariekonomik ilişkilerin geleceğine ilişkin önemli anlaşmalar imzalanmış, stratejik hedefler ve bunların gerçekleştirilme yolları üzerinde durulmuştur. Bunların sıralanması sanırım sorunuzun cevabı olabilecektir: İkili ticaretin yıllık hacminin 10 milyar dolara çıkarılması; İlişkilerin boyutunun basit ithalatihracat düzeyinden havacılık, enerji, makine endüstrisi ve diğer yüksek teknolojik alanlardaki işbirliğinin geliştirilmesi Avrupa ile entegrasyona somut adımlar atmaya ‘ başladığımız bu dönemde, Türkiye’nin tecrübesi bizi yakından ilgilendirmektedir. Avrupa etegrasyonunun gerçekleşmesi konusunda Ukrayna ve Türkiye’nin işbirliği karşılıklı fayda sağlar. NATO üyeliği konusunda ülkemizin stratejik amacı değişmemiştir.’ ?