Katalog

İktidar Mücadelesi ve Fetvalar Savaşı nkara yepyeni oluşumlara sahne olurken, İstanbul cephesindeki dalgalanmalar da devam ediyordu. Ali Rıza Paşa kabinesinin ardından kurulan Salih Paşa kabinesine vatanseverler ilk başta destek vermişlerdi, zira kendilerine tümüyle düşman bir kabinenin iktidara geçmesi an meselesiydi ve zaman kazanmaya ihtiyaçları vardı. Ancak kabinenin İstanbul’un işgalinden sonra bile İngilizlere karşı yumuşak tutumundan vazgeçmemesi tepkilere neden olmuştu. Ayrıca Ankara’da yeni bir hükümet kurma girişimlerinin yoğunlaşması üzerine destek giderek erimişti. Baskılara bir süre direnebilen Sadrazam Salih Paşa, hükümetten çekilmekten başka bir çaresi kalmadığı artık iyice anlaşıldığı halde, kesin kararını vermeden önce Ankara’ya mebuslardan oluşan bir heyet göndermeye karar vermişti. Ancak Salih Paşa’nın bu girişimine İtilaf Devletleri sert tepki göstermişler ve yüksek komiserler 26 Mart günü ortak bir notayla Salih ondan Mustafa Kemal ve yandaşlarına ilişkin görüş beyan etmesini istemişlerdi. Beklentileri, Kuvayı Milliye’nin bir isyan hareketi sayılmasıydı. Salih Paşa ise A milli akımı açıkça isyan olarak nitelendirmekten kaçınmış ve Kuvayı Milliye’nin “meşru hakların müdafaası” olduğunu kabul eden, daha ziyade kınama temelli bir bildiri taslağı hazırlamıştı. Bu yanıt elbette tatmin edici bulunmamıştı. Salih Paşa, kısa bir süre daha direndikten sonra 2 Nisan 1920 günü görevden çekilmek zorunda kaldı. Bu istifanın hemen ardından padişah Vahdeddin, 5 Nisan tarihli hattı hümayunla Damat Ferit’i bir kez daha sadrazamlığa, Dürrizade Abdullah Efendi’yi de şeyhülislamlığa getirdiğini açıkladı. Padişah, fetvasında mütarekeden bu yana memleketin durumunun iyileşmekte olduğunu, ancak milliyetçilik adı altında çıkarılan kargaşanın bu iyileşmeyi bozduğunu, bu isyan halinin devamının daha vahim durumlar yaratacağını, bu kişilere karşı radikal önlemler alınması gerektiğini, ancak isyana araç olanların genel affa tabi tutulacağını bildiriyor ve yeni kurulan hükümete memlekette düzeni geri getirecek tedbirleri hızla almasını ve İtilaf Devletleri’yle samimi bağlar kurmasını tavsiye ediyordu. Üstte Padişah VI. Mehmet Vahdeddin. Altta Milli Mücadele karşıtı pek çok görüşme ve toplantıya ev sahipliği yapan Yıldız Sarayı. 135