Katalog

Kurtuluş Savaşı Ankara’da Yeni Bir Meclis Kuruluyor tilaf Devletleri’nce gerçekleştirilen resmi işgal, İstanbul’da Meclisi Mebusan’ın görevini yapamaz hale gelmesine yol açmış, şehirde milletin haklarını ve vatanın bağımsızlığını savunacak kimse kalmamıştı. Vatanseverlerin bir bölümü tutuklanıp sürgüne gönderilmiş, kaçma fırsatı bulanlar ise Anadolu’ya doğru yola koyulmuştu. Zaten bir süredir gündemde olan, meclisin merkez dışında bir şehirde toplanması konusu şimdi aciliyetle ele alınmalıydı. Meclisin toplanması için en uygun şehrin Ankara olduğunu düşünen ve bu konuda gerekli fikri hazırlıkları yapmış olan Mustafa Kemal, yine de mebusları toplamaya başlamak ve özellikle de bir meclis kurmaya girişmek için acele etmedi. İstanbul’daki Meclisi Mebusan toplantılarında katılımcı olarak yer almamış, başkanlık seçiminin yapıldığı günlerde de onun adı gündeme gelmemişti. Şimdiki başkan Celalettin Arif Bey’in Ankara’ya gelip gelmeyeceği kesin değildi. Biraz daha bekleyip bu çağrıyı Celalettin Arif Bey’in yapmasını sağlamak belki daha doğruydu, ancak maalesef belirsizlik içinde bek İ lemek için uygun zaman değildi; aksine hiç vakit kaybetmeden bir an önce harekete geçmek gerekiyordu. Mustafa Kemal, bu konuda kumandanların fikrini almak üzere 19 Mart 1920 günü bir bildiri yayınladı ve gelecek yorumları değerlendirmek için iki gün boyunca telgraf başında bekledi. Meclis’in bir an önce açılması düşüncesi genel olarak kabul görmekle birlikte, bildirinin ilk müsveddesinde kullanılan “meclisi müessisan” (kurucu meclis) tanımı bazı kumandan ve valilerce sakıncalı bulundu. Kâzım Karabekir, seçimlerin halen yürürülükte olan yasalara göre yapılması gerektiğini öne sürerek bu adın kullanılması için erken olduğunu düşünüyordu; Karabekir’e göre bu aşamada oluşturulması gereken, bir “milli meclis”ti. Sivas’tan Kolordu Kumandanı Selahattin Bey ile Reşit Paşa da Karabekir’le yakın görüşleri paylaşıyorlardı. Onlara göre de “kurucu meclis” tanımı aydınlar arasında bile çekince yaratabilirdi; dolayısıyla en doğrusu, halkın alışkanlıklarını şimdilik zorlamayıp Meclisi Mebusan adının korunmasıydı. Üstte Meclisi Mebusan Başkanı Celalettin Arif Bey. Altta Mustafa Kemal’in İstanbul’dan gelen arkadaşlarını karşıladığı Ankara tren istasyonu. 130