Katalog

\ SMANU^muaratorlugu sözde müstakil bir^fPnkth Bir zVtnanlor t)rta Avrupa kapılarına, tspanya stnırlanna, Visfel kıyılanna, Hint denizîne kadar uzainın bir |pipaı;Ho[ lu£un bu çöküşündeki maııuyı anlamak )â/.ıxndır. Bu taşma ve ya^lma hııoketi yalnız mııntazam ve iyi idare iNgıh*n birprduııun eseri değildi. lmparatorluguib o jM'mtmki beynelmilel şartlara göre ileri oi™ iktisaL gövdesine de dayanıyordu. O Iınpomfcrluk Fakat Avrupa, kendisini skolastikten kurturıp mUspei ilimlerin relıberligi altında teknilt inkilfibını yaratınca Osmanlı Imparatorluğile kendi arasındaki muvazeneyi kendî lehıne bozdıı. Artık Avrupa dinamik bir nluşu, Osmanlı Imparatorlugu i&estatik btrkalışı tenısil ediyordu. Oilerliyor, biz yerîmizde sayıyor vegerıliyorduk. Bu farklılaşma bir tarafıarı hudullarımızın gittikçe daralması, diğer taraftan ivtimal bünyenıizin çözülmesile tecelli ediyordu. Bu inhilâli damgahyan vesika: hane Hattt Humtiyunudur. GÜLHANE HATTI BÖYLE BAŞLAR ı 18 3 9 ÜMLEYE malum oldugu Uzere devleti aliyemizin bîdayeti zuhOrundanberi ahkAmı celilei Kurahlye ve kavanini şer'iyeye keınalile riayet olundugundan saltanatı seniyemizin kuvvet ve miknet ve bilcütule tebaasının refah ve mamuriycti rütbei gaite vasıl olmuşken yüz ellî sene vardır ki gavaili müteakıbe ve esbabt mütenevviaya mebni ne şer'i şerife ve ne kavanini münifeye inkıyat ve imtisal olunmamak hasebile evvelki kuvve ve mamuriyet bilâkis zafrt fakra mübeddel olmıış ve halbuki kavanini şer'iye tahtında idare olunmayan memalikin payidar olamıyacağı vazihattan bulunmuş olup cülusu humayununıuz ruzu firuzendenberi efkftrı hayriyet asarı mülukânemiz dahi mücerred imarı mcmalik veenha ve terfihi ahali ve fukarayı kadiyei nafiasına munhasır ve memaliki devleti aliyemîzin mevkii coftrafiyesine ve arazii mümbitesine ve halktn kabiliyet ve istidatlarına nazaran esbabı lâzımasına teşebbüs olunduğu halde beş on sene zarfında bitcvfikî taala suveri matlube hâsıl olacağı zâhir olmakla avntl inayeu hazreti bariye itimat vc imdadı ruhaniye cenabı peygamberiye tevessül ve istinat birle bundan böyle.. ISLRIATF MANINDAN BİR PARÇA 1855 C MUM tebavtl şnhttuemîzin mesaii cemilci hamiyetk&ra neleri v c ı ı ı a i k r ; ı i a s bahlrttlıhlasımız olan clüveli müfahhamaçııı hınırat ve mııavenet haynhahanelerl eaerl oimak üzere dcvletı ahytjnlzin bu kere biİnayctüUahı taalfl harîcen hukukıf smiyrsı bir kat daha teekküt eyledıftlne ve bıı cihetJe şü\«ır devleli ..liyemiz için bir zamanı hayriyet Iktiramnın mcbdeı rtiacaftıikian dahilen dahl saltanatı senlyemîzin tezyîdı kuvvafcvc mîknetfnî ve revabıtı kalbiyei vatandaşl İle birîbirine mereui ve IIBZÎMI madelet eaeıi müşfikanenıde müaavi bııltınan kiffci yuhufu tehayii şahanemln her yüzden husulü tuınamil MttdMı hal ^eıııaliki şalıunemizln manuıriytfiini müstelzem oîicak o^İMpvve vesallln aııbean ileriJenifsı nıüradı merhaınet üiyadı müinUânem fkıizaaıııdan bulunduftuna binaen huanaatı atlyüz^ıkrın Icra sn Idarel madelet Ifadef padl^ahanem şerefsadir U Şöyle ki: Oülhanede kıraat ohınan \ a t t ı humayunıım lanzimatı hayriye muclbînce her dln v* merhepte buluı kftffei tebayii şahanem hakktnda bilâ istıstta cınnıyell can ınal ve nıahfuziyeH' namua içın larafı eşıcfı padivdhanemdfiıi vaat ve ilısaıı olunmuş ohın t e m i n a l ^ u kcrc dahl lekıt vc? teyit kılındıAından bunun kftnıilen blrl maeasirenin ittihaz olunması vezYri^cenahı atifet padişalıuneınde olarak memaliki mahruscl «alıaneınde bului nan hıristiyan ve salr tebaal gayrl mtlslimeceınM|||rineecdal dı îzamım taraflanndaıi vcrllrniş ve sinini ahlredf» Jta) vA ihaan kılmmiçolan bHcumle imtiyazat ve muafiyatı Tuhsffitye bu kere dahl takrîr ve Ipka kılınıp... 10