Katalog

fikir kültür Osmanlı cemlyetl Ikl çeifit sotta yetiştirdl: Blri, şeriatçı Bofta, digeri, Avrupacı softadır. Bunlann ikisinde de roilletin «ahslyet ve asaletini koruma ve onun namına şahslyetli ve asliyetli blr fikir ve kUlttlr yaratma hassası yoktur. Ikitd de yabancı âleıııleria esiridirlcr. Bu esareti bir şcrel ve mllletin benligini ve özlUgünl) yadırgamayı da blr mezlyet sayarlardı. Ynkarda tesrih maHamna yatırdıfcımız teokranl matısulü olan şeriatçı softayı bir kenara bırakırsak, Avrupacı Boltanın ayırt edicl vasıflarını şöylttce sıralıyabiliriz: Hiçbir millet. uiğer bir milletin yaptığı usulleri telâkki ue takllt etmek cihetini tltfzam etmemeliâir. Sazi Bin yarımadam bir tam adam degildir; Siyasette ve idarede en muzır şey, milletler ve cemiyetler için telâfisi en zor olan felâket, yarım bilgili adamların salâhiyet sahibi olmasıdır. hmet Paga Avrupa hayranlıği: Her iyi, her doğru, her güx«l Avrupalı olanJır. Ve bunlar irişilmez birer mazhariyettir. Osmanlı nıünevvcrinin indinde Türk milleti en kabili yetsiz bir ekalliyetten dc u^ağılık bir kalabalıktır. Taklitçilik: Hangî diyardan olursa olsun, yeter ki Avrupalı olsun. Sathilik: ÎJmin ve ihtısasın kaynaklarına giderek derinleşmcğc lflzum yoktur. Altında Avrupa damgası olmak şartile Osmanlı ülkesinde ber iddia ilmin kendisi gibi geçer. Çünkü bir ilinı an'anesi ve bir ilim ahlflkı teessüs etraemiştir. Kendi milletini tanımamazlık: Osmanlı nıünevveri Istanbul saksısınjda yetişen bir kozmopolittir. Onun için Türkiye, uçsuz bucaksız vc hiç cazip olmayan bir meçhuidür. Bu vasıflarla lekelenmiş blr OBmanlı münevverinln kendi mlUetile ve kendi memlekeuie göbek bagı kcsllmiş ve köksUzleşmİB olması tabltdlr. Bu itibarla o, millet ve memleket hesabına yabancıya karşı her tOrlU tavizi yapmaktan çekinmez. 30