Katalog

\ SMANLI Imparatorhığunun içtiınaî bünyesindeki ikilik ve tezatlıhk (şark ve garp) maarifinde de yaşıyordu. Osmanlı lmparatorlu&unun maarifi bir taraftan teokrasinin isteklerine cevap vermek lü/utnunu duyarken, dîğer taraftan garbı sadece taklit etmck, yani garp ilmini olduftu gibi ithal eylemekle milleti terakkiye gütüreceğini sanıyordu. Osmanlı İmparatorluğunda iki tip mektep vardı: Din mektepleri ve dünya mektepleri. Fakat dftnya mekteplerindeki tcdrisatta da teokratik terbiye esastı. Bu terbiye, Türk cemiyetine ruh ve fikir bakımından ikîye böltUimüş insanlar veriyordu. Meselâ, bir kladi talebesi bir taraftan hikmet, kimya, jeolojya gibi müspet tabiat ilimlerile kâinatın oluşunu ve seyrini öğrenirken, diger taraftan ayni mektepte ve ayni sınıfta tabîatin 1300 sene evvelki bir ukba görüşüne göre izahına inanmak mecburiyetinde bırakıhrdı. Osmanlı maarifinde mektep, çocuftun kafasına birtakım basmakahp nazariyeler dolduran bir müessese idi. Çocukta müstakil araştırma, tahlil ve terkip yapma kabiliyetleri büyük bir meharetle öldürülürdü. Mektepte en muvaffak olan çocuk, hafızası en kuvvetli olan bir ezber makinesidi O E SKI E K T EP Bir hapisaneden Jurkı var mt ? Mektep mi? Türk, anasım boyte bırahabilir mi: Çocuk kümesi mi? Osmanlı tmparotorluğunda kadın, kümes hayvanı telâkki olunurdu. Peçenin ve kafesin arkasında hapsedilir ve Allahın huzuruna bile (camilerde) ancak kayıt ve şartla çıkabilirdi. Cemiyette onun yeri daima erkeginkinden ayrıhnıştı. MahaP.ebici dükkânında, tramvayda, tiyatroda, hulâsa hayatta o, tecrit edilmiş ve cinsî ihtilâçlarına teslim oJmuş bir mahluktu. Bu zihniyet, onu mektepte de bulmuştu. Esasen kadının tahsil görmesi lüzıımsuz ve hatta zararlı sayılırdı. 22