Katalog

CUMHURİYET/70.YIL 1924/1994 u\garlık liirilııniıı IUILIIIII hra^ııııası TüıkiycCuıııhııriyvli;ndc yasal ilkc>c dötıü>u>ur. bıliniücl üıi^ıifikViıitı Uıpluııı vc dc\ İcl yaşamındu cgcmcnlik yullun .ıvHıyımlıı 1929 yılı 'lıirkıye'nin kaptsını dıınva ıkomnnık hııhmntyla hırliktr valdı^ında, M «r /amanda çnk \v Miyfik Î J y p f Vuııus Nadi'nin Cumhurivci'iıı ilk sayısındu s o y f gıbı MKîi>alarda nvrvvkkr mi >a>anı>ı»rdu? Yoksa rii\jlar Nazime Nadi'dea İK Aiustı» I92H güııîi **Cîa/i lla/niltTÎ dtiıi# yanşlannda n uulı başka bir kfivük lıalvr >ayııııluııtııı>Lıı. 19 AjtusUıs 1928 larilıli say!simlu'"<;«/i M n u r a Kcmal'in YIUHH Nadi'ye nekfubu** ;ıı!ı ;ı1finıl:ı, Ataıürk*ün cl ya/ısı ik hir nu'ktııp >iiyınilanmı>ıır 29 cylükicıı ba^layanık gii/cicmı/ ıki Nrinçi suylalı olaruk ^ıkıyor. Yaııı. ı^ki yn/ıysı güıc OIJII birinci savt'aııın Uputıpuyııısı Miıı sayl'a oİarak yayıııılanıyor. " l unıhuriyci" adıda, bıınd» kınnı/mhırak >ayımlaniyı>r. 1929 AjEiısıos 9'da Cîa/ı. Saraybıırnırnda halka hir knnıışma yapıyor. Yıımıs Nadi. cticsı giiıı. M Lalin llarlkri" başhklı hir haşınukulc yuyımlıyor, hııııda ycni ya/ıııın ö/cllıklcri vc sağluyma^ı yamrlar anlaıılıy«ır. nuktusı 2l9 hütıîıı dünyada ckiiıuuiıik bıılıranın pailadığı yildır. Ckıu,1 lurkıyc L'uınlıuriycli bu fırlınuya lı«ı/ıılıksı/. ynkaliinnıı*iı 19!Tdcn 1922'yc dck I I yıl sureklı sa\Mj$lar ıçındc vıpfanıııi) vc yıkılınrç tHmaıılı lmpaminrlıığu'ndiin gcriyc kalaıı yansı yaııııu> bir Anadolu. yıujıun bir halk. aydınlarıııı ıır jEcnvlcrını Ki\a>l.ıııla yıliınıı>bır koylıt Itiplumıı, Islani onaça^ıni vayıyan hir iiJkc.Hanayılc^ıncdiİTcyinık'iı ^ıik ıı/akiM bir rknnomı, impiiralorlııktan kalnııj dış hdi\hıı vcl.ıi/aııAntl.ı>nıa\rınh!bik>kıınıılaıııaılıgınıi/ckoıu*mik anıtnırgcılaı \ccngcllcrdt. 1923'lct'uıııhuriycl ilaıı cdilmi). 192*>\ı dc>&in vu#ılu)lav maya donük bir dı/ı dcvnm yupılmış. dcvnınlcrc b:ı>kaldıranlar c/ilmı^. loplumda >vni bir dcvkl dfı/cninın dcnjicsi kunılnıu^tıı; ama hcı ^.'yııııi/ •» kadareksiklı ki. yapılacak " k î> Atatflrk Cumhuriyct'e bory vcriyor Yeni h«iri1er yürfırhlgc girdiği Zîimnn Cıımhuriyel oldukçn buyfık biı sıkıtıiıya düştii. Atalürk. t> Bunkası'mlaki kcndi hcsabmdaıı Yunus Nadi'yc lai/.si/ bir krcdı vcıvrck }ea/clcyi sıktnlıdan kıırtardı. Nadır Nadi bıı konııyıı y>yle atılaiıyor **Myk Mr bnmımuf.fildu^ınıı brn \fatürk*ftn AMmOnden üonra bankadan fp\vu ya/ılı Ktıııı iuvrinp üftrrodinL Borç labü mk*ndi. Bu lalıü, hırvuınu/un ntaddî İMİkiıııü. AlalürkV ıılaıı maııpvi bunıumuu iw hiçbir /aınan <ıdcyvfm»y«rceftirninn inann içindeyhn." ( I I Mayıs 19X1 (ıımhurîyciNiidır Nadi AnlatıyorAli Sırmcn) llu anıda, gençyaşlı, kadın crkck lıcıkcM nkııtnuık için "milkt nukUpkfi^aJı ;ıllında dciKİıuııclcr avılıvnı Bunlaıtlun biı lancsınin I Aralık l'i.^da avildıjünı %i/c\e hahcr \vrıyı>r. Ycni haılkıııı'lmlku ü§rclilnıcsı ivin |eu/ul biı prtipmm ha/ııl.ııııyor vc ıı>i'uLını>or. Runlaı\la yıi/ bınlcrcc vaiunda^ büyılk aı^ku içiitdc ycni hariicn ö^rcniyor. Rıınun ııc kadaı cıkın olduğu. bir ıki yıl sonni gazctcnin tirajının yüksclmcsi \c buyralanıuıı V*>Jalması ilc anlu^ılacakıır On Mfek ysşmds aviendhn w g m t o Işlarlnln Içlm glrdim. httribuTd» ykm YwH ODn p i ı ı l frgal kumMinrl tarahndantapatdmiffc.Eşlm ttacft Mr fcohy fatiup Antara'y giW; y a t a y i orada çdnrmaya başfâdı K I M Mr eure aonra çocıik* laram ahp btanbuTu taffcatlm, Ankara'ya glHm. Ytnl Ofln yayımna Artkare'da devum e«: Atatürfc •* «k flrilr. itodl B ^ t o gMşOntfl. nklrtori. g6rOfleti Mrdl. hmlr'ln kurtulufundm aonra latanbuTa dBndOk. VOTI Gun'O kapstt*. Cumhurfyen çıkanraya başlad*. MusMa Kemal, latanbul'a gallşterlncte kmd gazotoal gJbl HgHmlrdl Cumhu7 M*y» 1971. Cumhurtyat H*J yazınm kaMırdıoaH 600 yıllık kütür mlriNi He tnftbn kııparmak dcmekri. KflKHMb u t a ırtur mu Mfl? llalk bımu IUIMI fi£nwcrkti? Mr k n m atdın da ycni harflcri benhmiyor. ancak gazrtekria henırn yıiıi ya/ı ik ya/dına.saıa kary v&ıyordu. Atatiirk, fronına drtrimci bir yönumk yaklaştı. Kuran yeni yauyta da yanlaHllnlL 1 'jgariık vr küîtiftr Mr Mlflndü. VM kflhürdiyeHrîey « k s h komnu drftiMi. Ycni kufaklaım firnek alacakları yıicrlî kîtap yoklu bîzdc. Gazvtclcr, bir mrihtcn îliharvn yeni yazı i k baiulacaklı. Bunljınn ba/ı »yfalarının CNM, bau nayfalanmn yvni harfMı* ya/dmıısı Kalinde halk sadcce o cakl yaa ik ya#ıb»i) kKmı nkur, AbOr yazrfan okıaıuu. böykcı dr ycni yaa sîllin A e v ögnruikıutisn u/ınuı kısa /aınanda halk» ötyvlibMİIcin ık balk okıüU n »vıiahUirdL Yıllannhmvc /aınaııııı ivıncsî I925'ıc MopLi ıllonmlc (utnhıınyct rejiminc knrşı ayakjannıu ha>layınca I a k n N Sükün Kanunu gkanlnıı^lı. Bu ku^kusu/ basin Ö7|»ürlüğünc cctirilcn kiMtl.ımalar demckiî. Ne var ki. Türkiyc dcvriıııkr künrcini ya^ıyı>rdu. Şcriyc muhkcmclcn kaklınlmış (K Nısan 1924) oldugundan .nialef örgtlııi ycnkkn düanenkniyonlıı Tekke. zaviye \c tiırrK*kferın kapalılmasıııa ilişkin yasuyı. Büyük Millcl MCCIIM M) KUSIIII 1925'lcoııaylıyurdu. 26 Aıalık I925'lc ulıihtarausı lukvım uygul.ınnıaya ha$ladı. 17 Şuhai l*Uft\la l'ürk Mcdcni Kanunu 4 ckim günü yürürlüjfcc gırmck Ü2ere ksıbııl cdildi. 2K ila/iran 1^5'ıc YcnıTicarci Kanunu Mcclts'icn gcvli. I Eylül 1926'ddincdcııi nikalı yönlcmi hcninıscııdi. Buııa kur^ılık 15 Ha/iran 1926'da Gu/î Mustufa Kcmal i'ayı'ya karyı l/mir'dc suıkasi ha/ırlıjh mcydana i,ık.ınl<lı. 7 Man l927adc(jürkytUv ftu ilknnılc ycni bir ay.ıklanma ba^ladı llcm l/nıır sııikastının. hcm üuncydoğu ayaktamnaMiıııı clcba^laıı ıdam Nadi Alkri: Yunus Nadi Rryvc Nazkne Hamm Ortada ISadîr, önde l>oftan, Nilürer ve I «yla!••• Bıi(SLİnku kuyıklaı ııı. y a da o ^ünk'h yayınıayanlann anlayaına)ucakhııı kudar hüytık lxı>lukİar sıv konusuydu. (umhunvcl dcvkiınm bir Mcrkc/ liunkası yoklu; Türk ulUMJiuın hir tanhı ytıkıu. Merkc/ Hank.ısı nlmay.ın (kvlcl oluı ıııuydu? Tanlıi oiıııayaıı ulusoİur ıııuydu? Kcsmı dîli ıılusal dıkicn knpuk ^ıgda^ dcvkl olıır muydıı'11 .ıvan AnıLifnıası 24 A^ıısitis I92K gıııııınc di'fın siirccck gümrfık sınırlanı.ıl.ınyla ckonomi iiA'rınc hir s,c)it ıp*>lck koymıı>. uiusal vcdcvlclo >oııtcnik'rı uygıılatnayı txM lu>tınnı^iı.Saııa>iın payı P ' ^ d a lümcktuıomiivindc l''23 du/ryindcnayıjuyaduvnu^u Ancak I92$'tc I milynnton dolavtmla nlan bujklay ıırcıımı l*Wda 2.7 »nılyon uma Ciknn^Ei Ayınn kaldınlması bu alanda olıımltı hir ıiki yapnıı>H llıına katylık iilkc K'irulc hıı/ıırsıı/lıık vardı. Ilır yandaııdcvııınlcrin ^cyilı gcnn. iııtın.ıı ve\rclor<lo t.ıraiiıgı lq>ki(cj. bıı yaııdaıı julır da^ılıınıikla biî\fıycıı ad.ılcisi/^ Yaaa dcvrimi karşıanda gazctclcr Sonunda. 3 kusııiHİu ulıııutr bir karurlu. guA'lcKrriıı I Arulık 1928 günündcıı iübarvn suücu: Laün hariicri ilc yıkmasjna kararverikii. Anrak hcr ^ızetr, ılaha oncc önlcmlcr almıştı. fVrnegin, ga/ciemiz6ay önoe. 3 Harinın 1928 larihiiHİen başluyarak, uuArlalcki bulün nıkamlan ycni suyılarlu ya/maya başkımı^iır: tstalîsüktcr, cksikniL, urUırma ilanlan, dcvlci cfaıirclcnncc alınacak hcsin ınatklclcn ilc ılgilı ıLınlar.. hcp ycnî «yılarla ya7ilm.iyn bavlanmışıır Yeni ya/ı için Araynı yönlcm hcnimscıımiştir. ünu kimi habcrtcr bc>cı, ulu^aı suUılık ohııak ü/vıç ycni huıticrkr yiiZJİmı*ftır. ömcğirı 14 Agusltıs 1928 larilıli nüsıliusııidu **Cia^ HuRtkri"nin malbuaf ccmlyçtitK Ulirallan** adh bir ya/ı küçük bir h;ıK:r bivrniincic. ycni ya/ı olarak gkmı^ıır. cdikliler. B4i>lc bir ortumda Cumhuriycl Uu/cicsi. l'hısül BîijiiTiısı/lık Sa\a>ı \vdcvrimlcrinın yörün)!CNindcn saptnadaıı yıirüyordu 1928 yılının Klnısan pıînıi dcvlci dınınin Islanı olduğuna ilişkin madde ;uu>asadan çıkanldıgııuia