Katalog

•*» 18 nıündcn sonra l'JŞO'dc AIi Ulvı Frsoy gclcııc kaıiar yınc sürcklı kankaiür yayinı püd»lnu:mı>iır Ali lilvı Frsoy 9 Küsım 1450'den bu yana 44 küsur yılüır karikaiürlehni MÎrdürmcklcdir. Burimn Felck. üvüııcü xuyfunın cn sagnıdaki sütuıuıııtkıki (riinccl ya/ılarıyln daha çok kcnilinin günfük dcılkıı>Jc ili!iknmt}, halialık pa/ar şakalan vc sıiylcşılcn yayımlamışlır t'cvai Fehmi. lıcnı Ya/ı l^lert Müdüılü£ü yapıyor. hem ikinti sıı>laıLı k ı V ya/iM ya/ıynrdu. IVMIIcrik' jsianhıılhasınıyuva>yavaşhirdc£]şimçj/£isi i/lıynnlıı. IraıısaMa haşlayan vcdiînyada yaygıniayin hulvar gazcıccilıgının örnckjcrı Türkiu»'dc uıUındu. Hol foUığraflı. rcMiııli. cğkndirici gu/clclcı liraj uıcıdivcııiııı ürınuııııuıya hagladılur. Hunlann yanında likir pa/cUvilı£ı dc sürüyordu. hikonomıdc bır gcnışlcmc vardı: niifus parlaması haşr lamışlı. Nc vur ki Ikiıtci Düııya Siivay'ıuLın M I I I I U ulushıraniM ksılkııııua vu£ı da hathıınışlı, sömürıeclcr ha^ırnsı/hklanııı ku/anıyoılar. cktmonuk gclişmc hülün düııyaM kapsıyordıı Türkiyc kıifkıtsıı/ humındıymla kalama/dı Aıııu acaha suğliklı. dcııgcli. plaıılı. adnlcılı bıı kalklııma>ı gcı{ckk*tÛHuck yoluııdu nc kudur ba^ırıU>Uık? Hu voruya gok gtiçmcdcn yaşanaıı oluOarlu yaıııi vcribcckıı. CUMHÜRİYET/70.YIL 1924/1994 IVlillrt M r r l M anayvamn tatanda>lanı MPMİığı hak u a hürriyHlvıi mmaınım oriMİan kaldıracak kuvvfftffdlr. K«misvm diMI{i kiniM*>8 diktlifii c*W MirRHya çciccek, «lerık, İninılarda arafjtıraıalnr yupuıak. her tfirlu tsrmk. ıt*snlk \v ı » a) ı /«ptcdebikcek, tuUndiL^J ra cr/a «ıtvbîkci'k, jj«z r l d m itıplnlahilrak. halla nuıthjalan kapalabikcrktir. Ru k<Hnbi\oıw kary valandafiı hichir fitinu hakkı tanımnaıiMkiadır. İtiruf cimdi ki bıı >urllur ultında bîr hukuk nrjuııînin hîınayMink1 va^adığ'muı iddia ırtnıck pî^Milacaklır. Ama hunaraCmenikfîdar snnımlulan nr krndilnim. nc de >unlıımıım. ii/kkiM*n hıı/ııra ka%u>lıırama>araklanlır. llukuk» \v adakHı *wt çctirvnkri İMaMf»yın akıbıi, rhıîimlt* MK nunda hüNrandır. llukukun nlmadıüı urdc junglc rejinıi huküm sürvr. llaklı haksi/ı dcftiL kuuclli /a>ıh yvnrr. Bö>kblr idarr anlay41 ta insan taMalına a>kındır: ımın /aman pnyidar ıtlama//* Nadir Nadi'nın hu ırv.uısııu diııt«*yıiı iiltııadı i \ gtin siinra C'unılıuıiyci Li|iaiıldı. C 'unıhunycl. ha»a/iMiıı 27 ııısaııdu yayımlanu^tı; hir ay SOIIM 27 Mayıs 1%0'UOııiıı yiînc'ııııccİ kındıı. öncmli olan. onaya kı>naıı luıkıık ticvkuı. hııkııkıın ılsifınirığıi kııralıydı liıyaı \K'iulı.Ti*s jkılisınin lalihi hını/ dalıa >a\cı gilscydi. ti.ılıa u/uıı süıc ıktıddrda kalahılirlcrdi; aııut ncıc>c kuduı? liu Miruyu iklidar kollııgunda oijran htrkoın kcndİMnc Si>rnıası gcrcknıc/ 111i? Velidedeoğlu SSaBcfikkrlc, çağnfimh bifaneo: oyurıu uyıuuakt "Cjunburiyei" dnek ilk akbı g&xxk taımkrdcn biriOrdinadüsProrHUzı Vekkt Velidcdcoilu lnv camı/ olur. t'unmuriycı inııncı yc Cutnhuriycl CîaTCICSI ilc cmlcşlcşfni^ hir İMIII. Şuka raı hu?Comhuriycl Gaacttibi'ndcki yuuriik Amni tam M> yıl. Gcrçi yanınaaın lamamladıgı gön. yazarlığinin 50. yıl y«/s^ım ölümÛJidcn ÖIKC ya>ap. acvgili e|î Mcriç Vcfufudooğlu'nıı gfiniindc yayınlanmnk fnscre liinaııci ıımck /c>runda kalmişn. (jmrfl ya/aırlann aynlışındnn sonraki dönü^c de yclmcdi. Ancak Ctımhunyctin kcndusi gibi Cumhuriyçt'le öıdes yaxarlan DPİktidanmnyflkujfl ~ 14 MayısTııda hüyük voguıılukla Hviınleri kazaııun DP kiMi sürcdc >ıpıuııdı. lürkıyc'iicgok parlili rcjim konusunda ncsaplıkh hirorlam. ncsiyasal dcncyim. ıwılc hayka koyıllar vardı. çıik parüli vcnkirö/gurlîkğîinedayalıclcıııokratik rv yü/krrvc yıl sürcıı kaıılı kavjjjgdar stmiRunda ı ı i u y ^ Lopluınsal ilaıgclcr kurulınuş. gönrncklcr ycı lc^ıııi^, kunılu dü/cn olu^muşlu. Butı ülkclcrindc o pjriı gıinıiv hu gclıiıi^ lcmcl hak vcö/pürluklcrcılokunulnui/di. Haiıda Kıı noklaya lylohılnıok Kaın dünya sfnniiriKıınc dc dayanan hir ckoınmıık ahyapı oluşiurıılmu>. sanayi dcvrimi ıvrvckkfıınlmışti. Türkiyc'dc hunlurdan lıiçbiri yokiu; l u ^ o r ü gclcııcgiııdirndc^k u/aklık. Hu ncsnel ko^ıll.'ir pö/ önfınc aiındı^nda hcm kcntiisini uçuruma süruklcyvn, lıcnı o^k partili rcjimi gkıııa/a sokan DFy i lck buşıııa suvlamak udalclli hiı davnmış olanıaA I oplumlann uygarlık yolunda vardıklan ayaınalar. rvjimkrinin nnolıklcrinı dcsapiamakladır. Aıicn Aıaıürk'fın uygarlık yolunda hızla yıiriitmek istcdigi dcvrimci yöıucınfer vc dcvlet dîî/eııi olanık vmtadıgı ilkclcr dc hu gcrgcklcrdcıı kuynaklanınıyor muydu? i umhunyct hu konuyu iyi hılcıı dcncyimli cllcrdc oldugumkın l9MVt%(>arası dcmokraHİ flcncmcsınin hayınsıni hcp İMcmi^lîr; ama clcsiin gomıııi dc ycrıııc gcürmi*für. Çiinkü hir ıklidara yardını. oıuı |xıhpohlanuıkLı dcgiL gcrckıijtindcclcfUinıcklc. uyurmakla ycriııc ısçlîrilir. Yunus Nadi İ 'umhunyct gazctcsinin hu Irmcl ilkcsini H Anukılu'd ı Ytnl f •ta n ık o günlcrin koşulkmıuia hik? uypılamışiı. Aıuak IVnıokrul Purli yoncikilcri uyarıyı ve chrşliriyj diıı lcycvck duruıııda dc^illcıdi. 1955'icn Ntmra öylc bir cğık du&rycfEİnniglcrdi ki kucjnılmazsonlunnadoğru vurgüvlcriylc koguyorlanlı. 27 Mayis 1%0'a doğnı gidcrkcn ndcroluyordu? Adına tâbt4eme bawı n dcncn vc iklıdurca dcsicklcncn giuclckrr dışıııdu v'uğu baun orgam gibi Cumhuriycl dc D P iklidanınn anıîdcıın>kralik lutum \v davruııı>!arınu kar>ı cjkmmlıı. Nc var ki oicki muhaüfiKiAMclcrk' ('ıımhnriyct arasmdıı hıraynm vanlı. (umhunyct OFnin, ikular oldıı^u gîîndcn hcn Auılürk'îîn vuj^la^ uygarlık dü/cyinc yüksclınek icin yıri gördügüdcvıinılcri kcmirıncsıni ckvinni^li. l^lcrsui|xışardi' klan üoııiii muhatcfct sadanna kalıkın kııiıi juı/ciclcr isc hu luıumdan ç«k UTSıklıkır Iklidar koliujku çatifma^ınin dar konulan ü/cnııde muhalclcllerini yoğıınla^lımıı ilc yaşayacaJrna vc döniifecdbnr buncı oyfciinc giivlüydü kıa ölutnünün y*b yaklaşiıgını anlayınca, Nriıi fuvicye donuldugü, dîjicri yazarhiııun S0. yılında yayınlanmak ünıe wn ikı yaznum yamudan hu dünyaya vcda cüncdi. 9|ardı. D l 1 ikiıdan clcşıinlcıc kulak vcrvccpinc. hasin iY/v* ritıdeki Kı.skılan yoftunla^ırmak yollannı yeğkınişii. Ru yollar nelenü? Çc^itli yollar vardı. Ciozctc loplulmakıan tutunuzda ga/ciclcrc I/nııi Dcvlet h'ahrikası'ıulan vcrilcn kağıl tahKİKİcnnı kcsmcyc kadar... Cumhuıiyer 27 Mayts'a nasıl ıriaşti? lWfnaC'ıımlııınyei. A'i I i|\ı"ııin hir karikatürunü yavııııladı. Allıııda " l çtu uçlu..^ ya/jsı hıılaıı kaııka* liiıdck.ıiKiilaıııp ııvaııKıı kiııılcıdî?Ncrun.llıtkı.Mussolini \v hcn/cri hirkav diklalnr daha ftöfic dıılru yüksclîyorlanlı. llıı kankatür ncdcnıylc Nadir Nadi'yı sikıyönclımc çagınp «ırguya çcktiU'r Osayı inplatildı (umhunyct 10 gün kapalıklı Ne \ar ki hu gibi önlcmkr hir işc yaranııyordu. Cıımlıııııyci. jeürmit* güvinni^ hiı g&ı/ctcydl. k.i|nıtılır. avılır. yınc yolunJa yurıırdü. 27 Mayıs'ta olunlaroldu. Ru olayda ga^cıcnin lutunıunu Nadir Nadı "Ohırîjey Öir adli anı kitahıııd.ı ^oylf anlatıyurf yu bckkr Rİbi hvrkıs bir yevİiT brkliyıırdu. Ncydî bu İNUffocinl? Hcrhaük1 iyi bir >cy. ülkrnu/ htsabua bayriı bir ^ey olmalıydı. Nîhayel bikkııen, ya da brkkndîftk Nanıbuı fey Kddl. 26 ma.VKi 27 mayRa ha£la> an necrvanM bir arkadaşm tdvfonuybı uyandım. Rad>v>u acıııanıı *<öylu><mdu. Ordu yümiîmc rl koyıııu>lu. BiMfiriler, ınaı>lar dinlıry«rek Nnhdıı jur buldıık. Erkcndm matbaayı arayarak samtrain arabasim Kcflrttini. Snkafts çıkma yosagı konuldugu halde kînılifihnî/i gfitfrrdigimİF mbaylar iK»/akoi, huttn *«vgi belîrtilcii> k* >ol açıyorlardı. EmiiHHiü'mk bir >ü/b«^ı, ıwrv>c RÎtlıfimi/i sıırdu. Sâ^kyiıve kcndİMni de rafydoftlıfna brakma* »ı/ı rica etti. l'iım vvler, apartmaalar, dâtkanlar al bayragmıda dnnalrJıyıırdiL Haşta G t « l Y«yw Mudüriîmuz C cval Kehmi, h;ışt1ı/ıa IIÜMUI l'sta, nıakiııist DÛIM», lıcnıcıı hcrkcs k«»)iıui) gelıni^n Bı rinci sayfayı hu^iarı lwyı dcjİj^Linni^lcr, Atatürkün cllc yapıiıııı^ bır rcsminin klıscsını SH£ köjcyc otıırtmuşlardı. Ru reflni hejtenmcdım. Olüm yildnnümlcrindcn hınndc kullanılnıı>ı 1 K a ra rcngıylc sayfa\ 1 matcm havnsına hnğuyordıı. Ar>iv Mirıımlusıınu hıılanKulıkl.ırı için rastgclc clc gcvtrdikkrıi hir kİKjcyi kullanauıklardı. Canım sıkıldu nc yapmalı?Vakildc\ok.RirancMiccın.ıkincdönmc/9ıc.ıuaJJdcyi halka nasıl ycîı^tırci.vlı/? Hcn ovlc ulma/ dıyc ıcpınırken makinisi Dİmo akıl cifnı>. mıinkkcp ka/anlanndan hirisini dc^işlınrrck yc>ıl lakım>. Pıovavı nldi gctdı Cîerçı Aiuiüık İL/güıı hakı>lurı>la yinc oradaydı. ama hıv dcğiİMT yc^il rcnk birinci saylanın ka%\clli nıalcın ha\aMnı üîlmi>. dagılmKilı. Dcrhal Kıskıva gcviık. Bu. pu/ciccilık yayıniımda sayla dÜ7cnınc son kan^mam nklu " Cüncş tutulmıaı |99Dlwnarasmın hutönünu knıülcmek insan loplıımlannın dc^ivtıılcrinc biliımcl gü/lc bakunlurııı M.yxxagi hir vünlcın dcgildir. ülbcllc Uıplunılarda ikili, çcli^kili. diyakrkiik hirdcju$im sö/konusudur. On yıllık hirsun\alcyapılanlann ve yaf.ııuınlann dcgrrlcndırnHsini ilcrdc tariİK'iltT yapacuktır: ama hu dıîııçıııiıı, ottlliklc wı\ yarjMiida t'uınhurivct cpcy ukmlı vckli. Ahdülluımilcjlik. gcrictlik. ha^na/lık. ardına parasal güvlen dcakırak yıhlunmışıı. Ha>Kıkaıı Aduın Mcmtem*in hir Aiiitîîrk düşmaııı eski yıiır. Ncdp Fuıl\ı hilc örtfılü ödcııckicn yardıın cttigı NÖ> lcnLilcri yoğunkışıyordu. Buna kur>ııı Ulubul Buğıınsı/lık Suvayı'nuı vc Atalurk dcvrimjcrinîıı hülün crdcmlcri küçümücniyoniıı. Uyısırtı^ın hüyük hir ilönüm noklasi vc ö/ümscnmcsı gcrckcn ayııııası olan "Aydmlık i^upm sanki dünyada yayııınnami^ıı. "I urkıyc'yi çu^day uygurhk düzcyinc yüksellecck olan bilinıscl dunya gorü^ü nc dcnıcklf? Alınun Aıncrikan yardımını. dujtılırsın çıkar vcvrclcnnc pantayı, «usgınlcn ka/sınıp oturursun iklîdar kolııtguna... Ne ya/ık ki hu körlcmcsine gidi>in wnunda ikıidar lekncsi kuruya olııracak, ama Tüıkiycv^k yry yilîrcorkli. \:ikir ü/uürtLİklcri kısıdandıgıiKİaıı" kcrbcsl larıı^ııia oıiamı hir lürlü olu^umiYtir. cok parlili rcjinı hir knrdnvüşüncdünıîşüyıinlıı. IM5(ricrin sıinlanna dogrı» I>P ikıulınyla C'ıımhııri\vı ga/vtcsi arasındakî k "iprülcr tümdcn ahlıııı^lı. BuyarMcndcıvsikilisi biı dcHTahkîkaC Komis>»nuHkunıp y»rgı yclkilcrini siyasal hir kıırulun clinc VCIİIKV hardak son damla ilc iaynı$lı. Nadir N;uli, 21 Nısıııı IMM1 günlü haşya/ısında llayarMcndcrcs yönctinıinc M>II uyarısını >övlc >a|n.V4irdıı: M Bıvüa Bffiyük ülilkrt Mivbsi^iKİc KÖrütükcık ulaıı kanın tcklifi kabd ediMigi lakdirdc, artık I ürki>e4de hürriyct rejimJıdn efiNterrm^ik kabîlindra cdsun yüriiriiikfe bulıındugunu, kalıul 27 May BT« /orlukian Röylc askcri nuidulıaMcrdc Paııdıua'nın kııtusu aı;ılıiıı> olur; sp*il1i guvlcr kan|inıııul.ıtı