Katalog

20 CUMHURİYET/70.YIL 1924/1994 işhnşınn gclmitfi. IMOlı yıllur, TürkiycMe cmckçilcrin yc.SovycLLcr'den gclccck ^»Klıny;ı kary NATO'nunTürkikırdırtiMk" pihi laflar iyîilmcyc Kı>laııdı uyunış yıllnndtr. ye'yi savunmayaca^ını bclirtiyordu. Balılı dcmokraiik loplıımıın rı/pürluk güvcııçelcri: Kıhns'takı soyda^lanmı/a yuıdıın elimf/i ııyaimayt A>rl2IV1artmuhtırasj cmckvı paıtikn vc M'iıdikulandır. Hıır|iıva dcıiıoknısilcrinlaşiıran ikıncı cn^cl kcıulııni/dL'iı ficliyordu. Şıımlıvv dck dcsola ;ıolu. bugiiııkü Batı rcjinılenniıı ııygarlık lanhıiKku1us.il siivunnıa ilr NA I'O ıtriıık Havuıınıasuıı cşdcğçrli vc I ıım.ın.ın loplumsal (Krrilım ı>ıLımınd;ı /amiinın (îcnclkı Kclrçıını vurgııfar. L^üiılanıh lutmu^lıık. Oysa İW4 olaylan>(a gcn.cıii gıukııınıay lia^kanı vc in; kııvvLi kmnuianı ünlîi \2 Msırl faSHmle Koy rnsiıiulcrf niıı unınlcrinc vc knv kökfiilı dük. NATO'yu vnk hcl kığladıgııiıı/<1an kıbns';ı vönclık Muhlırası'nı av>kladılar /.ııııanın lla>Kıkafiı tckildt. Nia ya/urlann yu/ılurınn t'umhıınycl. sayfulunnı hcmcn askcn önkmıkri almayı biledu)ünvımmi)tik. çık.ırmı gc«ınsonuıuJusıkıyuııciımıkııuilıldı Vı sıkıyonciııııılaııı>la açmı^iı, 1%0'lüid.ı Lııtckçi halkın ııyanıym s'a(H1a> uygnrlımitcnmı/yoklu bırlıku* ılk ı> olârak Cuıujuıııyci IU |uuı kapaiıldı. Ittuurt £a do£nı htr müıdcniıı uınudu sayaıı CuinhunycL konuyu SHvukia (icncl Yayın Miıdürümu/ Okuy KıırtbAke lugerrklı nnıinı vcrmişlır. lukluıidılar C^unıhurîyet, ulusal bilincin bayrağını Çünkü Italı uygarhgıımı Kuııcsaııs'Um hu yana ya?adı£ı lllıan Sclv'iık'un 27 Nısan VH\ dc ya/dıj£i "Tan/îmat Knyiilcscltiyor U)Uinulun kısa sıîredc TCirkıycdc yayımuk /oıunlııluğu fusı' Kı^lıkli va/jda 1'ıirk ( c/a Kanıınıı nıııı I ÜM'UIKU ıtıudvardt. AvrupaMu burjuva/inin ohışumu vc urdıııdun itfi f desıiK a> kırılık gorülıııu>tîî. Sıkıyonclım Mahkcmcsi. Bu pergcjh kac ytkJuıı hcri i>k \rn. a^kl.ı>.ın. kamııovu* nanılcnııın dcvrcyc gimıesı u/un yiızyıUar <ciirmüşlü. Türlllıan ScKuk vc Üktav KurtKî'kc'yı hapis ıv/asıııa nıı uyaran gaArie('umhıınvcru" kiyc'dc At.ııürk dcvnmlcn hu süruyı kıs.ılımi^iır I lalkçı Vaıpiırdı. Nc var kı Askcn Viirj!iia> kararı bîvdiı vc dıwUlu^ul Hâğımsı/lık Sa\a^rntLı cn koıü ko^ullunla fa/i ya/urlann. sosyal adalciçı polilıkacıluıın; vugda> uy parlıg» M yavı sîvıl yargıya ^nndcnlı. İsluııbııl Hinrn.1 Ağır C'c/a Mustafa KcniMf "lıım bagnur/)ık ılkcsıtıı ^ııutııııaıms dönük yorum. cylcm vc v^^lan Türkiyc'dı: dcmuknuik Miıhkcnıcsi'ndc yargılamın arkadatfarımı/ her aat cttilcr. mıydı? Nı/i hı/dcu 1nı>ka kıınsc giwıomtvdı. LİIUMII l>ılııılartişmayı soyul kav^ıhırduıı kıırtanp sosyal ıgcriğinc kaArıcak /amamıı gü^lü ^vvrclcnntkn (.vlcıı baskılar. cın uydınlıjunda yapama>acajuını/ şcy yoktıı Nııckım vıı>i ıır.ıİHİır. ıcjimı haglıga ula^lınıhiiirdi. l'ıımhunyın'ifi orıakİuıı .ır.ısında yinc hu/ıır%u/lıık yaCumhııriyet"MHIct Yiipaır"kaıniMiıvasıııı.Ktıgında. Miyıl CumhımycTin hu yolda çubsı gü»U:ınic$i dngnldı. nHnıış, çclî^kılcr sıı \ ıı/ıınc k MmıakıKıbıısRan)Mafükaiı'ni!ialı>apısııııı>lu>turniakıv 1965'lcrin orlasımı dck loplunbül bi4 liTKİLnmc yolunduki yavımlarla huvük vubi< İMFuimlı. ga/clcdc t'ikatı yu/ılar Cumhuriyei ga/ct«u. amacini Inplum yaşatnına kalıkbiı 7 Mayu 1924'lc Yunus Nadî'nin ölümündcn sonra her çcfit güçlüjc karşı vamn yflqrılbk ıgn hırhıri ardı sira yayuıfaulıfı ılk savısında kurucusu \tmm NMH'nin kakmiyK beUrtmişiir. vaymla hiv odün unncdctı yöııcicn ve kunımlu>uran Nadir Nudi 20,AaJuadavular aftır cc/a Cumhnuriyct IK hukflmeL nc ıle psirtı gaAneaodir. ıos l*)Q|'dcgnrfcrini yafatı» kanmmşrtr Kımlıfi. fjkderi \v aınaçlan, bu u/un nıahkcıtKlcirindc Cumhuriyei yalnu Cumhuriyet*în, bîlimsd ve yaygın ankııirtııyb dcmokra sure îçtnde bd&rlenîp lonlıunda kök salaıı Cumhuriyct'i aynı yörüngede yayıiriain uvunucu^udur. nıak Cumhuri>ci I ürkiye'sinc. topluına \v C'umhunyct okurlanna kary bir > Cüınhuriyeı ve demoknn fikir ve cmİHnııı yıknuıym çahpn hor kuvvece ddcv niıclipıu Jöııufntu|târ. Bu davalann rf nıücudele edecekıîr. ulkcminle her anlamjyla gcrçck bir dcnıokntti kuCumhunyet Vakfi, i^lc bu amacı ycrinc gciirmek için Nadîr Nadi'nin cy Betünıü bcraalk sı>ruhniiw ıçin buluıı wubgı ile çülıyitakur, rinı N a * tanlından kurubnuftur. nııçlannııştır. a Cumlıuriyet, Atıtfirk devrun vc ilkderınin asuı^ı *n>dmlflnma** yoluııda, Ilk !«ıyısından hu yana knnliMiıc vîicul vcıvn vemcl »Ikcfcri yaşHma geçirmek y s^ > y 1%0'lann ikıııci h b b i l i dindcn b fi akhn bağıw7jıki;ın, bilımin d d bHjjnm»,lajmya> laikfik Ukesnin toplunKM içîn yayınını sürdürcn C'umhuriyvt gaalcsini vc bu amacı bcııımacycn dijvrr yunsında "Ismci benimnııiKi i î < b g ö » ! w e k n g yxnh. w.lü. göıvi yayin ve iktrçim oruanlannı deMekknick ve hu ılkelere Inönü' dc şolculııHaklan vc T m d OqpirliUder BUdirursi^rıı dcmokıusimn cvremel haglı iiiarak hcr lürıfi haunyayın eıkinnğındc bulunmak, basın «ilanındakı jtunu ilaıı cdincc or«nayajıa» oiarak henhnacycn Cumhuriyci, ömaçlınna antük Aimüık'ün kur teknolı«jîk uetişnHrkri toplumumu/a la^ıinak vc uygulamannsı galı^mıik. ^M/elam dcgiyr gibi nldu. duğu TSrktyc C'umlıunycti*nin ba^umızliğı ve bfitünliigü kapsamıııda ulayla* lccilik mcsJcgının ilcrlcmcai vc bosııı cndüMrı*indc çahsanlann :**wyal ihüyaclannın vc şo*yul güvenlikknnın kanibınmau için yardımcı ulmak ve lum hu Gağnı lcmcl ilkc «ayar. dcmi>li konularla ilpü hcr veyi çab>malan yurütnusk Cumhuriyet Vakfi'nın haşuı geCumhuriyet Gcueiesi'ni kuran Yuntıs Nadi. kuramh|iifan Nadr Nadl*dtr. "kırk ydbk ta Cumhuriyei Türkiyc*sinin lcmelkn atıhrkcn kıırulan ( unüiüriyclgaj»ıcsini km Hmacbın ara^ınıJadıı. yıan." Nc yazık ki iç vc dış uuvkr TurkiycMı'ki dcmoknılik gdişimi dogal afcışma 1971 Tcmmu/u'nda. tkTunılıurt)«| Marinacıfık ve fiı levinj gcrçckk^iriyordu, hırakımımışlar. ülkcnın aydin vc /indc güçkari anısındaki Kısa siîredc IX çıkarma gcmiu yupıldı. suya indirikli: bu tcdük TAŞ" topl.ıniıv.i tağnldı; Yönctım Kurulu v> ıiııfukı usiacu ho/mu>lar. dcmokratîk dcngclcri altüsi eiula> "kcndine gflwn duygUHunıı l d nldı. mişlcrdir. Turkıyc dcmoknfti yolundu Mii.ı\ıni vcrmcktc Bu o!a> iLrcrinc Nadir Nadi. gawıenîn yönctîmindcn vc ikrdcki yıllarda yaya kalacakur. 1970TeredoRru buşya/arlığındaTi a>rılmak /oıunda kaldı. Cumhuriyei. osınıda limj lîsicsrtndcTürkîye*nindordünMiOet yapar Cumhuriycfin l%2*dc lirsıjı 89 hııtdi; hu sayı cü ga/cusiydi: ama luıucıı sıyasat ıküdar. rcsrııi rvklamlan I29binibuidu. Cumhunycrc \crmiyor, ö/cl ılanlann musluklaıuıı cliııdc 1960larda uıplumsul uyanışın yanı sıra ulusal uyunrçın 1971 Man ayında C'uıulıuriyerin satif onalaması 130 hıılıınduran vıkur vcvrckıi dc p.ı/cu'yc hır vc^ıt aıııbargo bine tıla^ıı. hı/Janması da îlgıııv hiı gdişim yızgısi çckmişlır. 27 Mayı* uyşuluyorbnlı Kimı Cumhurî>ct oriaklan. luiucu siyasal devnmı hır ynnüyk Aiutürkvülüğün yeniden pündcmc |prNc vaı ki Tfırkiyc\lc ık'moknııik rcjimin gün ^\nkçc ikLıdarkır vc fikar gc\rclcıı>lc i>i gcçindıkkrindc iM/ctcyc meü anlamını rçcnyordu. Ulusal bağımsı/lık Savay'uda yo/Ju^nıusı. ycni bıraskcri müdahalcycdojtru üjkcyı süriîkhol ilan gcliri sağlayacaklannı da unuııu^laıdı. Bu arada suplunuıı vc c 'ıımhunyci rçjimindc Ataiürk'ön titi/Itklc ııylüyurdu. l%l Anayasası ııygulanmtyor: o/guılüklcr gütîa/Licıun >ayın pıılitikası %ia dctı^inlcu'k, MtpUııııni) çup jtuladıgı kiıui ilkelerin degen. yaşandıkça daha iyi unkışıvcnccyc alınınıyoı; mpluıııun genç ku\\xrilcnnı yasa dı^ına bir yana hırakıkıcaktı. Imaya haşlanmi)U. Mİrccck haskilar. kı^kırtnuılur yiigııııl.ı>ıyor; uıplumsul Nilekimöylcoldu. patlamalan nnkyccck olaıı vc unayusada ya/ılı rctnrmlar, Alll> ilc dusllu^uıı Amerikan a Küdümünr Rİnnck olAınaftnnııçilfnnçir. nir lörlfı yaptimıynrdu. Dıs güçkrdcn dcstck alaıı Kcndckı madığpnı anlamak vilunda da c|K y yol alınmıştı. k ı b m Oünya basuı iunhı:ulc hclki Cyi güı ülmcmi> bir olay yaluluculaı. lıcm kîlîtienmiffer hcm sı*yal gcli^ıncyi kiliıleolaylannın aldıgı bıçım. hugidi^i lu/lundırdı yıııdı. Cumhuriyeı'in okiırlan sc>/lc«mi) gibı ga/eieyi bımişkrdi. Univcn»iicdcgca'klı olan nitirm yapılnııyor. kalıI964yı1mdaki Kibnshunahmında Ankata'da tsınct Inöraklılar; bu oıiak cylcm. bir proicsh» nilclijunc dönüflu. plaşmı^ dcjjcr yargılunnı ııytcak dcntokmtik gcli^mcyk s>onü hıikumctı vafdı. Kıhrıs Tiîrkleri. Rumlurm suldınsına ('ıımhuny ciın 1971 Marundııkı \M) hınlik suüy 45 Ünc luk alınamıyonlu. ıı^radıkır. Ada'daki soyda>lannıı/ kailolılıyordu. I uıkiyc. bir yryler yapmak /onıiHJaydı. I968'dc fınîyersııe rcfnnn ısicklcriyk gündcmc gırcn *>JUa/cic /arar cuneyc ba^ladı. rcııci cylcıtıkri kısa zamanda ckscnindcıı supiınldı: siyasal Ama bir feylcr yapmak /orunluluftu duyukiuf unda orkavganın göhcginc itildi. laya iki cııgel gklı. Bu cngelkrrdcn Mri ABD ıdı. Jkıııcisı Nadir Nadi yeniden yonrtjmde kcndnni/dcıı kaynaklamyordu. I97l'cdck hrbıri ardından öldüriilcn MYn yakın öjtnmci Bunun ÜATinc Nadir Nadi. ycmdcn yönclimc j lidcrlerindcn htvbınnıu kalili bulunamadı CîençkT. ılcvlcl ABiynin luiumu ünlü Julınson mcklubuybı hclli oklu. H |972*nîn tcınmu/ .ı>ında ycnidcıı gj/cicnin bnynu geçiı adakHinc karşı dııygııbn zayılblılurak >.ıvt difirvı iiıfclıkr. Bflyâk mOnefîkimî/'\ Arıkaru*rıın Kıbns'.ı yönclık askcri Acaha ('unıhııri'>ci Kip;ırtanahılccck mıydi? Okurlar. Yinc i) döncmde saft kcsimdc komandu kamplanıula önkmlerinc kurşı *,ıkıy<>r*lıı. Oysa bu tinlcmkı. <k'\lctlcr 1 M araılan gc^vn siırcdc kı>ka gaAtclcn: dagılmı^kırdı. Acaha MMİ>tinlcn gcnçlcrlc. *M kcsımdc ki^kırtılan gcııglcr i hukukunu uygun bıçimde. (ıaranti AnlaynaMTnit tlay.ıyvnı t'aA'tckrnnı sc\ mı^lcr ıııiyidi'* ııçumrnlarka/ılılı. narak alıııuuukü. ABDCumhurKi>kanı JohKoıuduhii ilcri k uryakılik gihıdircskîCumhunvcl^ gıdıyor. kıhns a yönclik bir askcn cylcmc gınyrn I iirkıyc'Sorumlu olması nereLcn kîmi kiylcrdcn "iti Cumhuriyet Vakfi: Aydınlanma'nın yolunda